E Tuakaouanga to te Aronga Tuatua Tika
“Te irinaki nei au ki te Atua . . . e e tuakaouanga to tei mate, te aronga tuatua-tika e te aronga tuatua-tika kore.”—ANGAANGA 24:15.
1. Eaa te turanga tei aro atu i te au tangata ravarai mei te topa anga mairai a Adamu raua ko Eva?
“KO TEI kitea e koe ta to rima e rave ra, ka rave ma to ririnui ra; kare oki e angaanga, kare e kimianga, kare oki e kite, kare oki e pakari, i roto i te vaarua taau e aere na.” (Koheleta 9:10) Ma teia au tuatua tokoiti ua, tei iki meitakiia, kua akataka maira te ariki pakari ko Solomona i tetai turanga tei aro maira i te au uki ravarai o te au tangata nei mei te topa anga to tatou nga metua mua, koia Adamu raua ko Eva. Kare e tuke anga, kua apukuia atu e te mate te au tangata ravarai—te apinganui e te putaua, te ariki e te tangata noa ua, te aronga akarongo e te aronga akarongo kore. E tika tikai, kua rave te mate i te “tutara ei ariki.”—Roma 5:17, NW.
2. Eaa ra tetai papaki o te aronga tiratiratu i maromaroaʼi i teia tuatau o te openga nei?
2 Noatu rai te au kite ou o te taineti rapakau i teianei, te vai nei te mate i te tutara anga ei ariki tae mai ki teia tuatau nei. Noatu rai e kare teia i te mea poitirere, penei kua maromaroa kino tetai papaki i to ratou aro atu anga i teia enemi no te tuatau roa. No teaa ra? E tika ra, i te au mataiti o te 1920, kua akakite mai te Totaiete Punanga Tiaki i te tuatua “Kare te au mirioni ua atu e ora nei e mate.” Koai ma teia aronga e au mirioni ua atu? Ko te “mamoe” tei tuatuaia ra i ta Iesu tuatua anga no te mamoe e te puakanio. (Mataio 25:31-46) Ko teia aronga tei totouia maira e mei te mamoe rai te tu ka mama mai i te tuatau o te openga nei, e ko to ratou manakonako anga ko te ora mutu kore ki runga i te enua parataito. I te topa aere anga te tuatau, kua rauka i te au tangata o te Atua ra te kite meitaki atu no te turanga o teia “mamoe” i roto i ta Iehova au akakoro anga. Kua kiteia e ko teia aronga akarongo ka akatakaia mei te “puaka-nio” marokiakia, e a muri ake i te akapouanga o teia aronga marokiakia nei, ka riro i te mamoe te tuanga o te Patireia i te enua nei tei teateamamaoia ra no ratou.
Akaputuanga i te Aronga Mei te Mamoe Rai te Tu
3. Eaa te angaanga ta te au tangata o te Atua i rave maroiroi mei te 1935 mairai?
3 Akamata mai i te 1935, kua rave maroiroi ‘te tavini akono meitaki’ i te kimianga i taua aronga mei te mamoe rai te tu e kua apai mai ia ratou ki roto i te akaaerenga a Iehova. (Mataio 24:45; Ioane 10:16) Kua kite teia aronga Kerititiano te rauka ra kia apiiia e te tutara nei a Iesu i teianei i te Patireia o Iehova i te rangi e te aere viviki maira te tuatau no te openga o teia akatereanga kino o te au mea nei e te akamata mai anga o tetai ao ou i te vai tika anga o te tuatua tika ra. (2 Petero 3:13; Apokalupo 12:10) I roto i taua ao ou ra, ka akatupuia te au tuatua akamareka ngakau a Isaia e: “Nana e akakore rava i te mate e tuatau ua atu.”—Isaia 25:8.
4. Noatu rai i manakonako maroiroi ana kia kite i te akatika angaia te ngateitei o Iehova ia Aramakito ra, eaa tei tupu ki te mamoe ke atu e manganui?
4 I te mea te vaitata nei te openga o te ao o Satani, ka rekareka maata te au Kerititiano mei te mamoe rai te tu i te nooanga kia akatika ravaia to Iehova ngateitei a te mate maata te aere mai nei ki runga ia Babulonia Maata e te katoa anga oki o to Satani ao. (Apokalupo 19:1-3, 19-21) No tetai aronga tini, kare te reira i te tu tei tupu mai. E manganui tei manakonako e ko roto ratou i te “au mirioni ua atu” te ka kore e mate, kua mate ra i teianei. Kua tamateia tetai papaki no te tuatua mou i roto i te au are tapekaanga e te au puakapa takinga kinoanga me kare i te au rima o te au akonoanga manako tau kore ra. Ko etai kua mate i te au tumatetenga me kare no etai au tu ka karangaia e natura—te maki e te ruaine. (Salamo 90:9, 10; Koheleta 9:11) Te taka meitaki ra, e maata atu te ka mate i mua ake ka tae mai ei te openga. Akapeea ra taua aronga ra e kite ei i te tupu anga o te taputou no tetai ao ou i te vai tika anga o te tuatua tika ra?
Te Manakonako Anga i te Tuakaouanga
5, 6. Eaa te tuatau ki mua te vai maira no te aronga e manakonako anga to ratou no te enua e tei mate ra i mua ake ia Aramakito?
5 Kua oronga mai te apotetoro ko Paulo i te pauanga i tona tuatuaanga ki mua i te kavana o Roma ko Feliki. Mei tei tataia ia Angaanga 24:15, kua akakite mataku kore ua a Paulo e: “Te irinaki nei au ki te Atua . . . e e tuakaouanga to tei mate, te aronga tuatua-tika e te aronga tuatua-tika kore.” Te oronga maira te manakonako anga i te tuakaouanga i te maroiroi kia tatou i mua i te au takinga kinoanga mamae roa. No taua manakonako anga ra, kua kore to tatou au oa tei makiia ra e tei kite ra e ka mate ratou, kare i riro kia maroiroi kore rava. Noatu rai eaa te ka tupu, kua kite ratou e ka kokoti ratou i te tutaki no te vai tiratiratu anga. No te manakonako anga tuakaouanga, kua kite to tatou au taeake tungane e te au tuaine maroiroi tei aro atura i te mate i te au rima o te aronga takinga kino ra e kare rava e mataara e raukaʼi te re i tei takinga kino maira ia ratou. (Mataio 10:28) Me mate tetai i roto i te putuputuanga, ka mii tatou no tei kore atu taua tangata ra. I taua tuatau rai, me koia tetai o te mamoe ke atu, ka rekareka rai tatou no te mea kua akakite to tatou taeake akarongo i te tu tiratiratu tae roa ki te openga e te akaangaroi nei i teianei, ma te papu i tona tuatau ki mua ki roto i to te Atua ra ao ou.—1 Tesalonia 4:13.
6 Ae, ko te manakonako anga tuakaouanga ko tetai tuanga puapinga maata ia o to tatou akarongo. Inara, eaa i ririnui ei to tatou irinaki anga i te tuakaouanga, e koai ma te ka o atu ki te reira manakonako anga?
7. Eaa te tuakaouanga, e eaa etai au tuatua tapu te akapapu maira e ka tupu te reira?
7 Ko te tuatua Ereni no te “tuakaouanga” e a·naʹsta·sis, ko tona aite anga tikai e “tu anga ki runga.” Ko tona tumu anga taikuia ra ko te tu ake anga mei te mate maira. E mea tau ra kia akamanakoia, kare te tuatua “tuakaouanga” e kiteia i roto i te au Tuatua Tapu Epera, inara ko te manakonako anga tuakaouanga te akakite taka meitakiia maira i reira. Ei akatauanga, ka kite tatou i te reira, i te au tuatua i taikuia ra e Iobu iaia i roto i tona mamaeanga ra: “Naringa koe e akapipini iaku ki te vaarua e, . . . angairi koe e akataka i te taime noku, ka maara mai ei iaku nei!” (Iobu 14:13) Mei te reira katoa oki, ia Hosea 13:14, ka tatau tatou: “E akaora au ia ratou i te mana o te vaarua ra; e oko atu au ia ratou mei te mate mai. E te mate e, teiea toou pou? E ade e, teiea toou mate?” Ia 1 Korinetia 15:55, kua taiku maira te apotetoro ko Paulo i taua au tuatua ra e kua akakite mai e ko te re i totouia maira i rungao i te mate ka tupu te reira na roto i te tuakaouanga. (Inara, i roto i taua tuatua tapu ra te tuatua ra Paulo no te tuakaouanga i te rangi.)
“Akatikaia” te Aronga Akarongo
8, 9. (a) Akapeea e raukai i te au tangata apa ua ra tetai tuanga i te tuakaouanga o te aronga tuatua tika ra? (e) Eaa te tumu anga no to tatou manakonako anga i te oraanga kare e akaopeia e te mate?
8 I tana tuatua anga kia Feliki, tei taikuia i te parakarapa 5, kua karanga a Paulo e e tuakaouanga to te aronga tuatua tika e te aronga tuatua tika kore. Koai ma te aronga tuatua tika te ka akatuia mai? Ae, kare e tangata i akatika uaia. Pouroa tatou e aronga ara anake mei te anau mai anga, e kua rave tatou i te au ara i to tatou oraanga katoa—tei akariro ia tatou kia tau no te mate no nga tumu e rua. (Roma 5:12; 6:23) Inara, i roto i te Puka Tapu ka kitea e tatou te tuatua “akatikaia.” (Roma 3:28) Te taiku nei teia i te au tangata, noatu e apa ua, kua akakoreia e Iehova ta ratou au ara.
9 E maata atu te taikuia taua tuatua ra no te au Kerititiano akatainuia ra, e manakonako anga to ratou no te rangi. Ia Roma 5:1, kua na ko maira te apotetoro ko Paulo: “E teianei kua akatikaia tatou i te akarongo, e au to tatou i te Atua ra, i to tatou Atu ia Iesu Mesia.” Pouroa te au Kerititiano akatainuia kua akatikaia no te akarongo. Akarongo i teaa? Mei ta Paulo i akataka maata maira i te puka o Roma, no te akarongo ia ia Iesu Karaiti ra. (Roma 10:4, 9, 10) Kua mate a Iesu ei tangata apakore ua e i muri akera kua akatuakaouia mei te mate mai e kua kake atura ki te rangi kia oronga i te puapinga o tona oraanga tangata no tatou. (Ebera 7:26, 27; 9:11, 12) I ta Iehova ariki anga i taua atinga ra, tera te aite anga, kua okoia mai e Iesu te au tangata katoa mei roto i te tuikaaanga ki te ara e te mate. Ko te aronga te ka akono i te akarongo i teia akanoonoo anga ka puapinga maataia mei te reira mai. (1 Korinetia 15:45) Na runga i tona tumu anga ka rauka i te au tangata e te au vaine tiratiratu te manakonako anga o te raukaanga te oraanga te ka kore e akamutuia e taua enemi kino ra, koia te mate.—Ioane 3:16.
10, 11. (a) Eaa te tuakaouanga te tapapa maira i te au Kerititiano tiratiratu tei akatainuia ra? (e) Eaa te tu o te tuakaouanga tei manakonakoia e te aronga akamori i mua ake i te akonoanga Kerititiano ra?
10 E akameitaki i te atinga oko o Iesu, i te mea e kua akatikaia te aronga tiratiratu o tei akatainuia ra, tei ia ratou te manakonako anga papu no te akatuakaouia mai ei au mea ora vaerua mate kore, mei ia Iesu rai. (Apokalupo 2:10) Kua taikuia mai to ratou tuakaouanga ia Apokalupo 20:6, te na ko ra: “E ao tona e te tapu to tei rauka iaia te tuakaouanga mua: kare rava te rua o te mate e mana ki rungao i taua aronga ra, e riro ra ratou ei taunga na te Atua, e na te Mesia, e e au to ratou iaia e kia okotai tausani i te mataiti.” Ko te tuakaouanga teia no te rangi ra. Inara, e akamanako ana, te tapaia ra te reira i te Puka Tapu e ko “te tuakaouanga mua,” te akataka maira e te vai atura etai no te akatuia mai.
11 I roto ia Ebera pene 11, kua taiku mai a Paulo i tetai papaanga roa no te au tavini o te Atua i mua ake i te tuatau Kerititiano ra ko ratou tei akakite maira i te akarongo maroiroi i te Atua ia Iehova ra. E akarongo katoa oki to ratou i te tuakaouanga. I te Ebera 11 irava 35 o taua pene ra, kua tuatua a Paulo no te au tuakaouanga temeio tei tupu ra i te tuatau o te tuatua enua o Iseraela, i te na koanga e: “I rauka akaou oki ta te au vaine tamariki i mate ra i akaora akaouia ïa: e tetai papaki akamamaeia ïa, kare i rave i te ora; kia rauka ia ratou te tuakaouanga i te mea meitaki rava.” Kua akara ki mua mai taua au kite tiratiratu ra ki tetai tuakaouanga meitaki rava atu i to te aronga i o atura, ei akatauanga, ia Elia raua ko Elisaia. (1 Ariki 17:17-22; 2 Ariki 4:32-37; 13:20, 21) To ratou manakonako anga e tuakaouanga ki roto i te ao kare te au tavini o te Atua e tamamaeia no to ratou akarongo, e ao kare te au vaine e ngere i ta ratou aronga akaperepere na roto i te mate. Ae, kua tapapa mai ratou i te tu anga mei te mate mai ki roto i taua ao ou rai ta tatou e manakonako atu nei. (Isaia 65:17-25) Kare a Iehova i akakite kia ratou kia maata mei tana e akakite mai nei kia tatou no teia ao ou nei. Inara, kua kite ratou e te aere maira te reira, e kua anoano ratou kia noo ki roto i te reira.
Te Tuakaouanga i te Enua Nei
12. I akatikaia ainei te aronga tiratiratu i mua ake i te akonoanga Kerititiano ra? E akataka mai.
12 Ka tau ainei tatou kia manako atu i te akaaraanga mai o taua au tane e te au vaine tiratiratu o mua ake i te akonoanga Kerititiano ki roto i taua ao ou ra ei tuanga no te tuakaouanga o te aronga tuatua tika ra? I te akara anga ae, no te mea te taiku ra te Puka Tapu ia ratou ei aronga tuatua tika. Ei akatauanga, kua taiku te pipi ko Iakobo i tetai tangata e tetai vaine o te tuatau taito ra tei akatikaia ra. Ko te tangata ko Aberahama ia, koia te tupuna o te ngati Epera. No runga iaia ka tatau tatou e: “‘Kua akarongo a Aberahama i te Atua, e i akonoia atura ïa ei tuatua-tika nana:’ e i karangaia maira oki aia e, ‘E oa no te Atua.’” Ko Rahaba taua vaine ra, kare ia i te ngati Iseraela tei akono i te akarongo ia Iehova. Kua ‘akatikaia’ aia ei tuanga no te iti tangata Epera. (Iakobo 2:23) No reira, ko te au tangata e te au vaine i taito ra tei akono maroiroi i te akarongo ia Iehova e tana au taputou e kua tamou marie i te tu tiratiratu tae roa ki te matenga kua akatikaia e Iehova no te tumu anga o to ratou akarongo, e kare e ekoko anga kua o atu ratou ki te ‘tuakaouanga o te aronga tuatua-tika ra.’
13, 14. (a) Akapeea tatou i kite ei e ka akatikaia te au Kerititiano e manakonako anga to ratou no te enua? (e) Eaa te aite anga o te reira no ratou ra?
13 Inara, ka peea te aronga tataki tai mei te mamoe rai te tu i teia tuatau nei, te aronga e manakonako anga to ratou no te enua nei e kua akatapu ia ratou uaorai kia Iehova e ka mate atu ma te tu tiratiratu i teia tuatau o te openga nei? Ka o atu ainei ratou ki te tuakaouanga o te aronga tuatua tika ra? I te akara anga ka pera. Kua kitea tetai urupu maata o taua aronga tiratiratu i te orama na te apotetoro ko Ioane. E akamanako ana i akapeea tana akataka anga ia ratou: “Akara atura au, e i na, e aronga maata rava” kare takiri e pou kia tatau, no te pa enua ravarai, e te au kopu ravarai, e te au iti-tangata ravarai, e te au reo katoa oki, i te tu ua anga ki mua i te terono, e ki mua i te Punua-mamoe, ma te kakau teatea i te kakau anga, e ma te kikau nu tamara i to ratou rima; E ma te kapiki nui to ratou reo, i te na ko anga e, No to tatou Atua te ora, tei noo ki rungao i te terono, e no te Punua-mamoe.”—Apokalupo 7:9, 10.
14 E akamanako ana e kua papu ngaueue kore i teia aronga maru to ratou ora, e te akatika maira ratou i te reira e na Iehova raua ko Iesu, koia “te Punua-mamoe.” Pera katoa oki, te tu ua ra ratou ki mua ia Iehova e te Punua Mamoe, kua kakau katoatoaia i te kakau teatea. Eaa ra i te kakau teatea? Kua akakite atu tetai mea ora no te rangi kia Ioane e: “Kua orei i to ratou kakau, e kua akateatea i te toto o te Punua-mamoe ra.” (Apokalupo 7:14) I te Puka Tapu, te akatutu maira te teatea i te tu ma, te tuatua tika. (Salamo 51:7; Daniela 12:10; Apokalupo 19:8) Na te tika e kua kiteia te aronga maata i te kakauanga i te au kakau teatea tera te aite anga te manako ra a Iehova ia ratou ei aronga tuatua tika. Akapeea te reira i raukai? No te mea kua rave ratou, mei te mea rai, e kua orei i to ratou au kakau i te toto o te Punua Mamoe ra. Kua akono ratou i te akarongo i te toto akamaringiia o Iesu Karaiti e no reira kua akatikaia ei au oa no te Atua ma te manako anga kia ora atu i te mate maata. No reira, ko tetai ua atu Kerititiano tiratiratu akatapuia e tuanga i teianei no te “aronga maata” e tei mate atu i mua ake i te mate maata ra ka papu ia i tetai tuanga i te tuakaouanga i te enua nei no te aronga tuatua tika ra.
15. I te mea e ka akatuakaouia mai te aronga tuatua tika e te aronga tuatua tika kore katoa, eaa te meitaki atu o te tuakaouanga o te aronga tuatua tika ra?
15 Kua akatakaia mai taua tuakaouanga ra ia Apokalupo 20, irava 13, na roto i teia au tuatua: “E kua tuku maira te tai i te aronga i mate i roto iaia ra; e kua tuku maira te vaarua e ko ade i te aronga i mate i roto ia raua ra: e akavaia iora ratou ravarai i ta ratou angaanga.” No reira, i te tuatau o ta Iehova Ra Akavaanga maata e tai tauatini mataiti, pouroa te aronga i roto i to te Atua ra manako ka akatuakaouia mai ratou—te aronga tuatua tika e te aronga tuatua tika kore. (Angaanga 17:31) Inara, mei teaa ra te meitaki atu i te reira, no te aronga tuatua tika! Kua noo ke ana ratou ma te au oraanga akarongo. Kua rauka ke ana ia ratou tetai pirianga vaitata ma Iehova e te manako irinaki anga i te tupuanga o tana au akakoro anga. Te au kite tuatua tika mei mua mai i te Tuatau Kerititiano ra ka ara mai mei te mate ma te anoano maata kia kite i akapeea te au taputou a Iehova no runga i te Uanga ra i te akatupu angaia. (1 Petero 1:10-12) Ko te aronga no te mamoe ke atu tei manakoia e Iehova e aronga tuatua tika i to tatou tuatau nei ka aere mai mei roto i vaarua ma te anoano maata kia akara i te enua Parataito ta ratou i tuatua ana i ta ratou akakitekite anga i te tuatua meitaki i teia akatereanga o te au mea nei. Mei teaa ra te rekareka anga o taua tuatau ra!
16. Eaa te ka rauka ia tatou kia tuatua tuakaouanga a te Ra Akavaanga o te aronga tei mate i to tatou tuatau nei?
16 I te tuatau o taua Ra Akavaanga e tai tauatini mataiti ra, aea tikai taua aronga tei mate tiratiratu ra i teia au mataiti openga o ta Satani akatereanga o te au mea nei e akatuakaouia mai ei? Kare te Puka Tapu i akakite mai ana. Inara, kare ainei e tau kia manakoia e ko taua aronga manakoia ra e tuatua tika te ka mate i to tatou tuatau nei ka riro kia akatu muaia mai e ka o atu ei ma te urupu maata o te aronga te ka ora atu ia Aramakito i te angaanga no te turouanga i te au uki o mua akera me oki mai mei te mate maira? Ae, e mea tika ia!
E Manakonako Anga Akapumaana
17, 18. (a) Eaa te akapumaana ta te manakonako anga no te tuakaouanga e oronga maira? (e) Eaa ta tatou e akakeuia maira kia akakitekite no runga ia Iehova?
17 Te oronga maira te manakonako anga tuakaouanga i te ririnui e te pumaana ki te au Kerititiano katoatoa i teia tuatau nei. Me ka tamou marie tatou i te tiratiratu, kare e tupuanga manako koreia e kare katoa e enemi te ka rauka i te akakore i to tatou tutaki! Ei akatauanga, i te 1992 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, i te kapi 177, tei reira te au tutu o te au Kerititiano mataku kore i Etiopia tei mate ra kare i akatika kia tuku ua i to ratou akarongo. Te tatau ra te tuatua akakite: “Te au mata ta tatou ka tapapa atu kia kite i te tuakaouanga.” Mei teaa ra te tupuanga meitaki i te reira kia kite i teia aronga e etai katoa atu kare i pou kia tatauia, tei akaari maira i tetai tu tiratiratu aiteite i te aro atu anga i te mate ra!
18 Ka peea oki to tatou uaorai aronga akaperepere e te au oa tei riro no te ruaine me kare no te maki e kore ei e ora atu na roto i te mate maata? E tau ei ma te manakonako anga tuakaouanga, e tuatau umere to ratou ki mua me ka tamou marie ratou i te tu tiratiratu. Ka pera katoa oki tatou me ka akono mataku kore i te akarongo i te atinga oko o Iesu, e tuatau umere to tatou ki mua. No teaa ra? No te mea, mei ia Paulo rai, te manakonako ra tatou “e e tuakaouanga to tei mate, te aronga tuatua-tika e te aronga tuatua-tika kore.” Ma to tatou ngakau katoa ra, ka akameitaki tatou ia Iehova no teia manakonako anga. E tika tikai, ka akakeu te reira ia tatou kia tuatua akaou i te au tuatua a te tata taramo: “E akakite i tona kakā i rotopu i te au etene; tana ra au angaanga taka ke i roto i te au tangata katoa ra. E maata oki a Iehova, e kia maata tona akapaapaa angaia.”—Salamo 96:3, 4
Ka Rauka Ainei ia Koe te Akataka?
◻ Eaa te au tuatua tapu te ka tauturu i te akapapu i to tatou manakonako anga i tetai tuakaouanga no te enua?
◻ Na runga i teea akatumu anga e akatikaiaʼi te au Kerititiano i teianei?
◻ Akapeea te manakonako anga no te tuakaouanga i te oronga mai anga i te maroiroi e te manako anga papu no tatou?
[Tutu i te kapi 9]
Mei ia Paulo rai, te manakonako ra te au Kerititiano akatainuia ra i te tuakaouanga no te rangi