Akatupu i Tetai Oraanga Akaipoipo Tei Ketaketa e Tei Mataora

1-3. Eaa te au akaaoanga ta te au tokorua akaipoipo e aro atu ana? (Akara i te tutu mua o teia atikara.)

“ME TAUTA pakari koe i te akaari e te inangaro ra koe i toou oraanga akaipoipo kia puapingaia, ka mataora koe i te akameitakianga a Iehova,” i karanga ai tetai tane tei mataora i tona oraanga akaipoipo no te 38 mataiti. Ae, ka rauka i te au tane e te au vaine kia mataora kapiti e kia turuturu i tetai e tetai i te au tuatau ngata.​—Maseli 18:22.

² E tika, ka aro atu te au tokorua akaipoipo i te au manamanata. Te kapiki ra te Pipiria i teia e ko te ‘pekapeka i te kopapa nei.’ (1 Korinetia 7:28) Eaa te tumu? I te au rā ravarai ka tupu te manamanata i roto i te oraanga akaipoipo. No te tu ara, i tetai au taime ka tupu te riri i rotopu i te au tokorua akaipoipo e kare raua e komakoma i tetai ki tetai. (Iakobo 3:2, 5, 8) Maata te aronga akaipoipo e angaanga moni ra ia ratou e utuutu ra i ta ratou tamariki. Kua riro i reira te au taomianga e te roiroi ei akaaoanga no te akaketaketa i te oraanga akaipoipo. Te au manamanata i te pae moni, te maki me kore tetai atu au tu ngata, ka takore i to ratou inangaro e te akangateitei no tetai e tetai. E ko te oraanga akaipoipo e manakoia ra e e ketaketa ïa, ka takinoia te reira e te “au angaanga a te kopapa,” mei te akaturi, makitakita, tamaki, vareae, roto riri, e te karo.​—Galatia 5:19-21.

³ Tei kino roa atu, ko te au tangata i roto i teia “tuatau openga,” e aronga karapii e te akangateitei kore i te Atua, e tu kino pakari no te oraanga akaipoipo. (2 Timoteo 3:1-4) Pera katoa, e enemi kino tikai tetai e aruaru nei i te takino i te au oraanga akaipoipo. Te akamatakite maira te apotetoro ko Petero ia tatou e: “Te aaere nei oki to kotou enemi ko te diabolo, mei te liona ngunguru ra, i te kimi anga i te tangata e pou iaia.”​—1 Petero 5:8; Apokalupo 12:12.

4. Akapeea e rauka ai tetai oraanga akaipoipo tei ketaketa e tei mataora?

⁴ Akakite tetai tane i Tiapani e: “Maata tikai toku manamanata i te pae moni. No tei kore au i komakoma ki taku vaine, kua tupu katoa te au manamanata kiaia. Tera tetai, kua tuia aia e tetai maki kino. I tetai au taime kua riro te au taomianga ei akatupu i te pekapeka i rotopu ia maua.” Ka tupu te akaaoanga i roto i te oraanga akaipoipo, tera ra ka rauka ia tatou i te kopae i te reira. Ma te tauturu a Iehova, ka rauka i te au tokorua akaipoipo te akatupu i tetai pirianga ketaketa e te mataora. (E tatau ia Salamo 127:1.) Ka uriuri tatou e rima mataara i te akatupu i tetai oraanga akaipoipo tei ketaketa e tei tinamou. Ka akara katoa tatou i te tumu ka inangaroia ai te aroa ei akatupu i tetai oraanga akaipoipo tei ketaketa.

AKARIRO IA IEHOVA EI TUANGA I ROTO I TOOU ORAANGA AKAIPOIPO

5, 6. Eaa ta te au tokorua ka rave i te akariro anga ia Iehova ei tuanga i roto i to ratou oraanga akaipoipo?

⁵ Me tiratiratu e me kauraro tetai nga tokorua kia Iehova, ka rauka tetai tango ketaketa no to raua oraanga akaipoipo. (E tatau ia Koheleta 4:12.) Na te aru anga i te aratakianga aroa a te Atua, ka akariro te au tokorua i te Atua ei tuanga i roto i to ratou oraanga akaipoipo. Karanga te Pipiria e: “Na to kotou taringa e akarongo i tetai manga tuatua i muri mai ia kotou, i te na ko anga, Teia te ara, e na reira te aere; kia anga kotou i te pae katau, e kia anga kotou i te pae kaui.” (Isaia 30:20, 21) I teia tuatau, te “akarongo” ra te au tokorua i te tuatua a Iehova na te tatau kapiti anga i te Pipiria. (Salamo 1:1-3) Ka akaketaketa atu to ratou oraanga akaipoipo me rave putuputu i te akamorianga a te ngutuare tei mataora e tei akamaroiroi ia ratou. E me pure kapiti te au tokorua i te au rā ravarai, ka akatupu ratou i tetai oraanga akaipoipo te ka kopae i te au timataanga o to Satani ao.

⁶ Karanga a Gerhard i Tiamani e: “Me tupu te manamanata me kore te tarevake i rotopu ia maua, kua riro te ako a te Tuatua a te Atua ei tauturu ia maua kia akatupu i te tu akakoromaki e te akakore anga i te ara.” Karanga katoa aia e ka umuumuia teia au tu i roto i tetai oraanga akaipoipo tei mataora. Me angaanga maroiroi te au tokorua kia akariro i te Atua ei tuanga i roto i to ratou oraanga akaipoipo na te tavini kapitianga Iaia, ka akavaitata ratou kia Iehova e ka akaketaketa i to ratou pirianga.

E UPOKO AROA TE TANE NO TE NGUTUARE TANGATA

7. Akapeea tetai tane i te akono anga i tana vaine?

⁷ Na te mataara e arataki ra te tane i tona ngutuare tangata e tauturu i te akatupu i tetai oraanga akaipoipo tei ketaketa e tei mataora. Karanga te Pipiria e: “Ko te Mesia te upoko o te tangata ravarai nei; e to te vaine ra upoko ko te tane ïa.” (1 Korinetia 11:3) Eaa te aiteanga o teia? Ka akono te au tane i ta ratou au vaine mei ia Iesu rai i te akono anga i tana au pipi. Kare roa aia i akakino ana ia ratou. E tangata aroa, takinga meitaki, tu tau, maru e te ngakau akaaka a Iesu.​—Mataio 11:28-30.

8. Akapeea e rauka ai i tetai tane te aroa e te akangateiteianga a tana vaine?

⁸ Kare te au tane Kerititiano e māro i ta ratou au vaine kia akangateitei ia ratou. Mari ra, ka akono ua rai te au tane i ta ratou vaine, e ka ‘akangateitei ratou i te vaine, i te āriki paruparu ra.’ (1 Petero 3:7) Ka anoanoia te au tane kia tuatua maru e kia akaari i te tu aroa ki ta ratou au vaine i te ngai tangata e me ko raua anake ua. Na te tu e akono ra e e tuatua ra te au tane ki ta ratou au vaine, ka akaari te reira e te akaperepere ra ratou i ta ratou au vaine. (Maseli 31:28) Me akono tetai tane i tana vaine ma te tu aroa, ka inangaro e ka akangateitei tana vaine iaia e ka akameitaki a Iehova i to raua oraanga akaipoipo.

AU VAINE AKAAKA E TE KAURARO

9. Akapeea tetai vaine i te akaari anga i tona tu kauraro?

⁹ Na te aroa karapii kore ia Iehova tei akatumuia ki runga i tana au kaveinga e tauturu ia tatou kia akamoraro ia tatou uaorai “i raro ake i te rima mana o te Atua.” (1 Petero 5:6) Tetai mataara puapinga no tetai vaine i te akaari i tona tu kauraro ki to Iehova mana taoonga, koia oki kia kauraro aia ki tana tane. Karanga te Pipiria e: “E te au vaine ra, e moraro marie kotou i ta kotou uaorai au tane, mei tei tau ïa i te Atu nei.” (Kolosa 3:18) Tika rai, penei kare tetai vaine e mareka i te au ikianga pouroa a tana tane. Inara me kare te au ikianga a tana tane e patoi ana i te au ture a te Atua, ka anoanoia te vaine kia kauraro ki tana tane.​—1 Petero 3:1.

10. Eaa i riro ei te kauraro anga aroa ei mea puapinga?

¹⁰ Kua oronga a Iehova i tetai tuanga ngateitei no te au vaine i roto i te ngutuare tangata. E “tokorua” te vaine no tana tane. (Malaki 2:14) Me rave tetai nga tokorua i te ikianga a te ngutuare tangata, ka akakite te vaine i tona manako ma te tu akangateitei, e ka kauraro ua rai aia ki tana tane. Ka akarongo meitaki te tane i te tuatua a tana vaine. (Maseli 31:10-31) Ka riro te kauraro anga aroa i te apai mai i te mataora, te au e te tinamou ki te ngutuare tangata. Te ka tupu, ka merengo te au tane e te au vaine no te mea te akamareka ra ratou i te Atua.​—Ephesia 5:22.

AKAKORE TETAI I TA TETAI ARA

11. Eaa i puapinga ai te akakore i te ara a tetai e tetai?

¹¹ Ei akatupu i tetai oraanga akaipoipo tinamou, ka anoanoia te au tokorua kia akakore tetai i ta tetai ara. Me tauturu te au tokorua i “tetai ki tetai, e akakore tetai i ta tetai ara,” ka akaketaketaia to raua pirianga. (Kolosa 3:13) Tera ra, ka akaparuparuia te pirianga akaipoipo me kare te nga tokorua e akangaropoina i te au tarevake e me akariro ratou i te reira ei akatupu i te pekapeka. Mei te ira ngaā te ka akaparuparu i tetai patu, ka akatupu te ngakau kino e te riri i te tu ngata no tetai nga tokorua kia tataraara e kia angaanga taokotai. Ka akaketaketaia te oraanga akaipoipo me akakore tetai nga tokorua i te ara a tetai e tetai, mei ia Iehova e akakore maira i ta raua ara.​—Mika 7:18, 19

12. Akapeea te aroa i te tangaro anga i te “apa e manganui”?

¹² Kare te aroa mou “e manako kino ia etai ke.” Ko te tika, “ka ngaro oki te apa e manganui i te aroa.” (1 Korinetia 13:4, 5; e tatau ia 1 Petero 4:8.) No reira me aroa tatou i etai ke, ka akakore ua rai tatou i ta ratou au ara. I te ui anga te apotetoro ko Petero e eia taime tona akakore anga i te ara a etai ke, kua pau a Iesu e: “Kia itu ra ngauru i te taki itu anga.” (Mataio 18:21, 22) Eaa te aiteanga o ta Iesu i tuatua? Kare e kotinga no tetai Kerititiano kia akakore i te ara a etai ke.​—Maseli 10:12.a (Akara i te tataanga rikiriki i raro.)

13. Akapeea tatou me kopae i te tu tataraara kore?

¹³ Karanga a Annette no Tiamani e: “Me kare te nga tokorua e akakore i te ara, ka tupu te pekapeka e te tarotokaka, e e poitini te reira no te oraanga akaipoipo. Ka riro te akakore anga i te ara ei akaketaketa i te pirianga akaipoipo e ka akavaitata te reira ia korua kia korua roa ai.” Kia akameitaki ua e kia akaari i te tu mareka ua. Kimi i te au atianga i te akameitaki i toou tokorua. Me pera koe, ka rauka ia koe i te kopae i te tu tataraara kore. (Kolosa 3:15) Te ka tupu, ka rauka te manako au, te taokotai e te akamareka anga a te Atua.​—Roma 14:19.

AKONO I ETAI KE NA ROTO I TE TU KA INANGARO KOE KIA AKONOIA MAI

14, 15 Eaa ta Iesu i apii mai e ko te mataara meitaki roa atu no te akakore i te au manamanata, e akapeea te aru anga i te reira i te akaketaketa anga i te oraanga akaipoipo?

¹⁴ Kare e kore, ka inangaro koe kia akonoia ma te tu maru e te ngateitei. Ka mareka koe me akarongo mai tetai ke ia koe e me āriki mai ratou i toou manako. Inara e akarongo ana rai koe i tetai tangata i te karanga anga e, “Tiaki ra koe ka kite koe a tetai rā?” Tetai taime ka akara anga tau teia tuatua. Inara, te akakite maira te Pipiria kia tatou e: “Auraka e karanga e, Mei tana i rave mai kiaku nei, e pera katoa au kiaia.” (Maseli 24:29) Kua apii a Iesu i te tangata i te mataara meitaki roa atu no te akakore i te au manamanata. Kua karanga a Iesu e: “E ta kotou e inangaro ia etai ke ra, ka akapera katoa atu kotou kia ratou.” (Luka 6:31) Te aiteanga o ta Iesu tuatua koia oki kia akono tatou i te tangata mei ta tatou rai e inangaro ra kia akonoia mai, kare na roto i te tu e akono maira ratou ia tatou. Te aiteanga o teia koia oki, kia akono meitaki te nga tokorua i tetai e tetai kia rauka te mataora i roto i to raua oraanga akaipoipo.

¹⁵ Ka akaketaketa te au tokorua i to ratou pirianga me akono tikai ratou i te manako o tetai e tetai. “E tauta ua ana maua i te akono i tetai e tetai na roto i te tu ka inangaro maua kia akonoia mai,” i karanga ai tetai tane i Aperika Apatonga. “Tika rai, tetai taime ka riri maua, inara kua tauta pakari maua kia akono i tetai e tetai i roto i te mataara ta maua e inangaro ra kia akonoia mai​—ma te kauraro e te ngateitei.”

16. Eaa ta te au tokorua ka tau kia kore roa e rave ki tetai e tetai?

¹⁶ Auraka e koumuumu i te tu paruparu o toou tokorua me kore e urutoe iaia, noatu me na roto i te tu kangakanga. Akamaara ua rai e kare te oraanga akaipoipo i te akapapu anga e koai tei ririnui atu, koai te ka ava maata, me kore koai te ka tuatua i tetai mea te ka tamamae roa atu i te tokorua. Tika rai, e tu apa to tatou pouroa e i tetai taime ka akariri tatou i etai ke. Inara kare e tumuanga tau no tetai nga tokorua kia taakama, kia tuatua akakino ki tetai e tetai, me kore kia opara e kia papaki i tona tokorua.—E tatau ia Maseli 17:27; 31:26.

17. Akapeea te au tane me aru i te Ture Auro?

¹⁷ I roto i tetai au peu a te tangata, e takinga kino ana e e tā ana te au tane i ta ratou au vaine kia papu e ko ratou te mea ririnui atu. Tera ra, karanga te Pipiria e: “Te kore e rapurapu i te riri ra, e meitaki maata tona i to te aronga ririnui; e tei vi tona uaorai vaerua, i tei pou iaia te oire.” (Maseli 16:32) Ka anoanoia tetai tangata kia rauka te tu matutu kia akaari i te akakoromaki mei ta Iesu rai i rave, te tangata maata rava atu tei ora ana. Te tangata tei takinga kino e tei tā i tana vaine, e tangata puapinga kore aia e ka kore tona pirianga kia Iehova. Kua akakite te tata taramo a Davida, tetai tangata ririnui e te ngakau toa e: “Te tupu ra te riri ra, auraka ra e rave i te ara: ka akaeatu ana i to kotou ngakau, ki runga i to kotou au roi, akaroau uaʼi.”​—Salamo 4:4.

“E KAKAU NA I TE AROA”

18. Eaa i puapinga ai kia akaari ua rai i te tu aroa?

¹⁸ E tatau ia 1 Korinetia 13:4-7. Ko te aroa te tu puapinga roa atu i roto i te oraanga akaipoipo. Te na ko ra te Pipiria e: “E tenana, ka akangakau aroa ua e te takinga-meitaki, te akaaka, te maru, te akakoromaki maata, . . . E ei runga ravao i taua au mea katoa nei e kakau na i te aroa, ko taua tatua apa kore ua ra ïa.” (Kolosa 3:12, 14) Ka anoanoia te au tokorua kia akaari i te aroa karapii kore e kia aru ia Iesu Karaiti, tei akaatinga iaia uaorai no etai ke. Me akatumuia te oraanga akaipoipo ki runga i te aroa, ka vai ketaketa te reira noatu te au maki kino, te au manamanata no te moni, te pirianga ngata ki te au taokete e me akaririia tetai tokorua.

19, 20 (a) Akapeea te au tokorua i te akatupu anga i tetai oraanga akaipoipo tei ketaketa e tei mataora? (e) Eaa ta tatou ka uriuri i roto i te atikara ka aru mai?

¹⁹ Ka anoanoia te aroa, te tiratiratu e te tautaanga kia puapingaia te oraanga akaipoipo. Me e manamanata tetai, auraka te au tokorua e tuku i te au. Ka anoanoia ratou kia akavaitata atu tetai ki tetai. Te au tokorua e inangaro ra ia Iehova e ia raua katoa oki ka tauta kia akatikatika i te manamanata no te mea “kare ua te aroa e kore.”​—1 Korinetia 13:8; Mataio 19:5, 6; Ebera 13:4.

²⁰ I teia “tuatau openga” e ngata tikai i te akatupu i tetai oraanga akaipoipo tei ketaketa e tei mataora. (2 Timoteo 3:1) Inara ka rauka i te reira ma te tauturu a Iehova. Noatu ra, ka anoanoia te au tokorua kia paruru ia ratou uaorai mei te tu ainga viivii o teianei ao. I roto i te atikara ka aru mai, ka uriuri tatou e ka akapeea te au tokorua i te akono anga i to ratou oraanga akaipoipo kia ketaketa ua rai.