Kia Rekareka i te Au Puapinga o te Apiianga Tu-Atua
“Ko au toou Atua ra ko Iehova, ko tei akakite ia koe i te mea e puapingaʼi koe na.”—ISAIA 48:17.
1. Ka akapeea tatou me ka akono tatou i te apiianga tu-atua i to tatou oraanga?
KO TE Atua ko Iehova tei kite meitaki. Kare tetai e meitaki atu iaia i te pae o te manako, te tuatua, me kare te angaanga. Ei Tei Anga mai ia tatou nei, te kite ra aia i tei anoanoia no tatou e te oronga maata maira i te reira. E kite tikai tona e akapeea te apii anga ia tatou. Me ka akono tatou i te apiianga tu-atua ra, ka akapuapinga tatou ia tatou uaorai e ka rekareka oki i te mataora mou ra.
2, 3. (a) Akapeea te au tangata o te Atua i taito ra e akapuapingaʼi ia ratou uaorai me i akarongo ratou i tana au akauenga? (e) Eaa te ka tupu me ka akono tatou i te apiianga tu-atua ra i to tatou oraanga i teia tuatau nei?
2 Te akakite maira te apiianga tu-atua i te anoano tikai o te Atua kia kopae ke tona au tavini i te tumatetenga e kia mareka i te oraanga na te kauraroanga i tana au ture e tana kaveinga. Naringa te au tangata o Iehova i taito ra i akarongo kiaia, kua kite ratou i te au akameitakianga puapinga, no te mea i akakite atu aia kia ratou e: “Ko au toou Atua ra ko Iehova, ko tei akakite ia koe i te mea e puapingaʼi koe na; ko tei arataki ia koe na te arataa e tau ei kia aere koe ra. Angairi koe i akarongo mai ki te au akauenga naku! kua riro ïa toou au mei te vai taʼe ra; e taau tuatua-tika mei te ngaru moana ra.”—Isaia 48:17, 18.
3 E akapuapinga te au tangata o te Atua i taito ra ia ratou uaorai naringa ratou i akamanako atu ki tana au akauenga e tana au apii anga oki. Kare ratou e mamae i te tumatetenga i te au rima o to Babulonia ra, e rekareka ra i te au e te apinganui mei tetai kauvai ki, oonu, e te tamou oki. Pera katoa oki, e riro ta ratou au angaanga tuatua tika kia manganui mei te au ngaru o te moana ra. Mei te reira katoa oki, me ka akono tatou i te apiianga tu-atua ra i to tatou oraanga, ka rekareka tatou i tona au puapinga e manganui. Eaa ra etai o te reira au mea?
Ka Taui te Reira i te Au Oraanga
4. Eaa te akatupuanga a te apiianga tu-atua ki te oraanga o te au tangata e manganui?
4 E manganui te au tangata tei puapingaia i te apiianga tu-atua ra na te tauianga i to ratou oraanga kia meitaki. Te aronga tei akono ra i ta Iehova apii anga kua akaruke i “te au angaanga a te kopapa,” mei te kanga, te akamori itoro, te purepure, te makitakita, e te vareae. Kareka ra, ka akakite ratou i te au ua o te vaerua te inangaro, te rekareka, te au, te akakoromaki, te takinga meitaki, te meitaki, te akarongo, te maru, e te akatere-uaorai. (Galatia 5:19-23) Ka akarongo katoa oki ratou i te ako ia Ephesia 4:17-24, te ngai ta Paulo i raurau ra i te au taeake akarongo ra e auraka e aaere mei to te au pa enua ra, i te puapinga kore o to ratou manako e i akapoiriia ra, kua akataka keia mei te oraanga no ko mai i te Atua ra. No te kore i riro na te au ngakau paetaeta e arataki, ‘kua akaruke te [aronga mei ia Karaiti rai i to ratou] tu tangata taito tei aru ra i to ratou tu mua te akono e kua akaouia i te mana taangaanga i to ratou [“manako,”].’ ‘E kua akatangata ou oki [ratou], ko tei angaia kia tau i te Atua ra, i te tuatua tika e te tapu mou.’
5. Akapeea ta te apiianga tu-atua akatupu anga i te mataara aere anga o te au tangata?
5 Ko tetai puapinga meitaki no te akonoanga i te apiianga tu-atua ra te akakite maira ia kia tatou e e akapeea te aaere ma te Atua katoa oki. Me ka aaere tatou ma Iehova, mei ia Noa rai, ka aru tatou i te oraanga tei akanooia maira e to tatou Pu Ikuiku Mekameka ra. (Genese 6:9; Isaia 30:20, 21) Te au tangata o to te pa enua te ‘aere ra i te akonoanga neneva o to ratou uaorai [“manako,” NW],’ mei ta te apotetoro ko Paulo i tuatua ra. Mei teaa ra te puapinga kore o etai o taua au tataanga a taua au manako ra! I te tamanakoanga i te au tataanga a etai ke ra i runga i tetai paruru i Pompeii, kua tata tetai tangata uaorai tei akara ra: “E mea poitirere, e te paruru e, kare koe i paruru ake i raro i te teiaa o te au tataanga neneva e maata.” Inara kare e neneva i roto i “te apiianga a Iehova ra” e te angaanga tutuanga Patireia ta te reira e akariro ra kia rauka ia. (Angaanga 13:12) Na te reira angaanga, kua apaiia mai te au tangata inangaro i te tuatua mou ki to ratou tu manako tangata tikai. Kua apiiia ratou kia akamutu te aaere anga i to ratou mataara no te ara, i te tu kamakura i te au akakoroanga a te Atua ra. Kare ratou i vai ana ki roto i te manako akapoiriia, e kare katoa oki ratou e akakeuia e te au ngakau paetaeta i te kimianga i te au akakoroanga puapinga kore ra.
6. Eaa te pirianga i rotopu i to tatou akarongo anga i te apiianga a Iehova e to tatou tu mataora?
6 Te puapinga katoaia ra tatou i te apiianga tu-atua ra i te mea te apii maira ia tatou kia kite ia Iehova e tana au akonoanga. Te kika atura te reira kite ia tatou kia vaitata ki te Atua, te akamaata ra i to tatou inangaro nona, e te akateitei ra i to tatou anoano kia akarongo iaia ra. Te tuatua ra a 1 Ioane 5:3: “Teia oki te inangaro i te Atua, ko te akono i tana au akauenga; kare oki tana au akauenga i te mea teiaa.” Ka akono katoa oki tatou i ta Iesu au akauenga no te mea te kite ra tatou e no ko mai tana apiianga i te Atua ra. (Ioane 7:16-18) Te paruru ra te reira tu akarongo ia tatou kia kore e o ki te kino i te pae vaerua e te akatupu ra i te mataora no tatou.
E Akakoroanga Tikai no te Oraanga
7, 8. (a) Eaa te aiteanga tau kia marama tatou ia Salamo 90:12? (e) Akapeea e riro ei to tatou ngakau ki te pakari?
7 E mea puapinga tikai te apiianga a Iehova no te akakite anga e akapeea te taangaanga i to tatou oraanga i roto i tetai tu akakoroanga. Ko te tika, te akakite maira te apiianga tu-atua kia tatou e akapeea te tatau anga i to tatou au ra na roto i tetai tu taka ke. Ko te manakoanga i te oraanga no te 70 mataiti te mou ra i te taputou no etai 25,550 ra. Ko tetai peretana e 50 mataiti kua pou iaia e 18,250 o taua au ra ra, e ko tona 7,300 au ra tei manakonakoia ra te toe ra e akara anga tokoiti ua ia. E mea tau i reira kia manako ariki aia e eaa te peroveta ko Mose i pure ei ki te Atua ia Salamo 90:12 e: “E apii mai ia matou i te tatau i to matou puke rā, kia riro to matou ngakau ki te pakari.” Inara eaa te aiteanga o ta Mose tuatua anga i te reira?
8 Kare te aiteanga o ta Mose tuatua e ka akakite mai te Atua i te numero o te au ra no te oraanga o te au tangata Iseraela tatakitai ra. Kia tau ki ta Salamo 90, nga irava 9 e te 10, kua kite te reira peroveta Epera ra e ko te tuatau o te oraanga penei ka tae ki te 70 me kare 80 mataiti—e tuatau poto tikai ia. No reira ko te au tuatua ia Salamo 90:12 e mea tau te taiku maira i to Mose anoano na roto i te pure e kia akakite mai a Iehova, me kare kia apii, iaia e Tona au tangata kia akono pakari i te akapuapinga anga i ‘te au ra o to ratou au mataiti’ e kia taangaanga i te reira na roto i te mataara marekaia e te Atua ra. Inara, akapeea tatou? Te manako ariki ra ainei tatou i te au ra oko maata tataki tai ra? Te apai maira ainei tatou i te ngakau pakari na te kimianga kia akapou i te au ra ravarai na roto i tetai mataara tau tikai ei akakaka i to tatou Pu Ikuiku Mekameka, i te Atua ko Iehova ra? Te tauturu maira te apiianga tu-atua ia tatou kia rave i te reira tikai.
9. Eaa te ka tau kia manakonakoia me ka apii tatou i te tatau i to tatou puke ra ei akakaka ia Iehova?
9 Me ka apii tatou i te tatau i to tatou au ra ei akakaka ia Iehova, penei ka rauka ia tatou i te tatauanga tamou marie e kare e openga, no te mea te oronga maira te apiianga tu-atua i te kite no te ora mutu kore. “Teia oki te ora mutu kore,” ta Iesu i tuatua, “kia kite ratou ia koe i te Atua mou ra, e ia Iesu i te Mesia, i taau i tono maira.” (Ioane 17:3) E tika oki, me ka kimi tatou i te kite katoa o teianei ao te vai maira, kare te reira e apai mai i te ora mutu kore no tatou. Inara ka rauka ia tatou te ora mutu kore me ka rauka ia tatou e ka akono i te kite tika i nga peretana puapinga maata rava e rua i te ao katoa e pini ua ake e ka akono tikai i te akarongo.
10. Eaa ta tetai enetaikoropitia tuatua no te kite apiianga, e eaa te tu me akaaiteia atu te reira ki te au puapinga o te apiianga tu-atua ra?
10 Noatu rai eaa te roa i ora ana tatou i teianei, kia maara ra tatou i teia puapinga tau no te apiianga tu-atua ra: Te oronga maira te reira i te akakoro anga tikai ki te aronga te akono marie ra i te reira. Kua tuatua The World Book Encyclopedia e: “Ka tau te kite apiianga kia tauturu i te au tangata kia riro ei au mema puapinga no te totaiete. Ka tau katoa oki te reira kia tauturu ia ratou kia akatupu i tetai manako arikianga i te tuanga orongaia mai na ratou e kia akono i te au oraanga maata atu te merengoanga.” E puapinga maata te apiianga tu-atua ra no te tauturuanga ia tatou kia akono i te au oraanga merengoanga. Ka akatupu te reira ki roto ia tatou i te manako arikianga maroiroi no to tatou tuanga orongaia mai i te pae vaerua ei au tangata no te Atua ra. E ka akariro tikai te reira ia tatou ei au mema puapinga no te totaiete, no te mea ka akamaroiroi te reira ia tatou kia rave i tetai tuanga puapinga i te akono anga i te au mea anoanoia no te au tangata i te ao katoa nei. Eaa ra i tau ei kia tuatuaia te reira?
Porokarama Apiianga i te Ao Katoa Nei
11. I akapeea ta Thomas Jefferson akataka mai anga i te anoano o te kite apiianga tika?
11 Kare mei etai atu au porokarama apii anga ra, te akaki ra te apiianga tu-atua i tei anoanoia no te kite apiianga o te au tangata ra. Kua akatakaia mai e Thomas Jefferson, koia tei riro ra ei te toru o te peretiteni o te Unaite Teite, te anoano maataia o te apii anga i te au tangata ra. I roto i tetai reta i Aukute 13, 1786, kia George Wythe, e oa e nana i tuku atu i te pepa no te Tika Anga no te Takake Anga, kua tata a Jefferson e: “I toku manako e maata roa atu te puapinga o te ture i roto i ta tatou papaanga ture katoa ra koia te akatotoa anga i te kite i rotopu i te au tangata ra. Kare e tango mou meitaki atu te ka rauka kia akapapaia, no te akatinamou anga i te tu rangatira e te mataora. . . . E akakite, e taku taeake akaperepere, e akakitekite anga maata teia ei patoi i te tu kamakura; e akanoo e akameitaki mai i te ture no te apii anga kia kite te au tangata noa nei. E akakite ki toou tangata enua . . . e ko te tero te ka tutakiia no te akakoro anga kia [kite na te apiianga] kare i tere atu i te tuanga tai tauatini no te ka tutakiia ki te au ui ariki, te kau taunga, e te aronga mana te ka tu mai ki rotopu ia tatou me ka akaruke ua atu tatou i te au tangata ki roto i te tu kamakura.”
12. Eaa i tau ei kia tuatuaia e ko te apiianga tu-atua te porokarama meitaki rava e te puapinga oki no te kite apiianga i te ao katoa nei?
12 E mamao ke atura i te akaruke ua anga i te au tangata tau i te tuatua tika ra ki roto i te tu kamakura, te oronga maira ta Iehova apiianga i te porokarama meitaki rava no te apiianga kite no te ao katoa nei ei puapinga no ratou. I te tuatau te tupu ra te Tamaki II o Teianei Ao i te 50 mataiti kua topa, kua kite te Kumiti U.T. no te Akanoo Akaou Anga i te Apiianga i te tu anoano rapurapu no te “apiianga i te ao katoa nei.” Te vaira te reira mea anoanoia, inara ko te apiianga tu-atua anake ua te porokarama puapinga no teianei ao katoa i te kite apiianga. Ko te reira katoa oki te mea puapinga maata rava no te mea ka apai ake i te au tangata ki vao i te tu taitaia, ka taaki ake ia ratou i te pae o te manako tau e te pae vaerua oki, te ka akaora ia ratou mei te tu ngakau parau o teianei ao e te akamoupuku, e ka oronga mai i te kite no te ora mutu kore. I runga ravao, te akapuapinga ra teia porokarama i te au tangata i te au ngai ravarai na te apiianga ia ratou kia tavini atu i te Atua ra ko Iehova.
13. Akapeea te akatupu anga ia Isaia 2:2-4 i teia tuatau nei?
13 Te rekarekaia nei te au puapinga o te apiianga tu-atua e te aronga tini te riro maira i teianei ei au tavini no te Atua. Te kite ra to ratou manako ngakau i tei anoanoia no ratou i te pae vaerua e te kite papu ra e kua vaitata mai te ra o Iehova ra. (Mataio 5:3; 1 Tesalonia 5:1-6) I teianei tikai, i “te au rā openga ra,” ko teia au tangata no to te pa enua ravarai te aere nei ki runga i te maunga o Iehova, koia tona akamori anga ma. Kua akanoo mouia e kua akateiteiia ki runga ake i te akamori anga katoatoa tei tuke ra ki te anoano o te Atua. (Isaia 2:2-4) Me ko koe tetai e Kite akatapuia no Iehova, kare ainei koe e mareka ana kia riro ko koe tetai i roto i te aronga tini te tupu ua atura i te akamorianga iaia e te puapingaia ra i te apiianga a te Atua ra? Mei teaa ra te meitaki kia kapiti atu ki roto i te aronga te karanga ra: “Kia akapaapaa anake ïa [“kotou,” NW] ia Iehova.”—Salamo 150:6.
Tupuanga Puapinga ki to Tatou Vaerua
14. Eaa te puapinga me kia aru i ta Paulo ako ia 1 Korinetia 14:20?
14 I roto i te au puapinga e manganui no te apiianga tu-atua ra ko te tupuanga meitaki ia ta te reira ka akatupu ki to tatou manakoanga e to tatou vaerua oki. Ka akakeu te reira ia tatou kia manako i te au mea tuatua tika, au mea viivii kore, au mea tika meitaki, e te au mea paapaaia ra. (Philipi 4:8) Te tauturu ra ta Iehova apiianga ia tatou kia aru i ta Paulo ako: “I te kino ra, ei tamariki ïa kotou, i te kite ra, ei tangata pakari ïa kotou.” (1 Korinetia 14:20) Me ka akono tatou i teia akamaroiroi anga, kare tatou e kimi i te kite i te rave kino. Kua tata katoa a Paulo: “Kia kopae ravaia oki te maru kore, e te rotoriri, e te makitakita, e te taumāro ra, e te tuatua akakino [“kapiti katoa te au mea kikino ravarai,” NW].” (Ephesia 4:31) Na te akarongo anga i taua ako ra ka tauturu ia tatou kia kopae ke i te tu tau kore e etai atu ara kikino ra. I te mea ka puapingaia tatou i teia i te pae kopapa e te pae o te manako, ka maata katoa tana apai mai i te rekareka kia tatou i te kiteanga e te akamareka ra tatou i te Atua.
15. Eaa te ka tauturu ia tatou kia vai tu tika meitaki te manako?
15 Me kia vai tatou ma te manako tika meitaki, ko tetai tauturu e kopae ke i ‘te kapiti anga kikino ra te ka akakino i te au tuatua meitaki.’ (1 Korinetia 15:33) Ei au Kerititiano, kare tatou e kapiti atu ma te aronga poneia, aronga akaturi, e etai atu aronga rave tarevake ra. E mea tau, i reira, kare tatou e kapiti atu ma taua aronga ra na te tatauanga no ratou ei akamareka anga me kare na te akaraanga ia ratou i te tivi me kare i te teata ra. E pikikaa oki te ngakau, ka ngoie ua i te aru i te anoano no te au mea kikino ra, e ka timataia kia rave ia ratou. (Ieremia 17:9) No reira e kopae ke tatou i taua au timataanga ra na te akarongoanga i te apiianga tu-atua ra. Ka rauka i te reira i te akatika i te manakoanga o “tei inangaro ia Iehova” tae roa kia puapingaia na te riro anga “kia rikarika i te kino ra.”—Salamo 97:10.
16. Akapeea te tupuanga no ta te Atua apiianga ki te vaerua ta tatou ka akaari?
16 Kua tuatua atu a Paulo ki tona oa angaanga kia Timoteo: “Ei vaitata katoa te Atu ra ko Iesu Mesia i to vaerua ra. Ei ia kotou katoa na te aroa ua.” (2 Timoteo 4:22) Kua anoano te apotetoro e kia mareka te Atua i te mana taangaanga i te akakeuanga ia Timoteo e etai atu Kerititiano, na roto i te Atu ia Iesu Karaiti ra. Te tauturu ra ta te Atua apiianga ia tatou kia akakite i te vaerua aroa, takinga meitaki, e te maru. (Kolosa 3:9-14) E mei teaa ra te tuke anga te reira mei to te aronga e manganui i teia tuatau openga nei! E nengonengo ratou, e mareka kore, e aroa kore, e akaatikau koreromotu ra, ei maro, ei anoano i te au mea e navenave ei ra, kare e akono mou i te Atua. (2 Timoteo 3:1-5) Inara, ia tatou e rave tamou marie ra i te akono i te au puapinga no te apiianga tu-atua i to tatou oraanga, ka akakite tatou i te vaerua te ka akariro kia akaperepereia mai tatou e te Atua e pera katoa e to tatou au oa tangata nei.
Puapingaia i te Au Pirianga Tangata Nei
17. Eaa ra i puapinga maataʼi te taokotai anga akaaka?
17 Te tauturu ra te apiianga a Iehova ia tatou kia kite i te au puapinga no te taokotai anga akaaka ma to tatou au oa akamori ra. (Salamo 138:6) Kare i aite mei te au tangata e manganui i teia tuatau nei, kare tatou e aati i te au kaveinga tuatua tika mari ra te ngoie ua ra i te akanoo koreromotu. Ei akatauanga, e maata te meitaki te tupu maira no te ngoie ua te aronga akaaere i te akatika i te koreromotu akanooia i te au uipaanga a te aronga pakari ra. Ka rauka ua i teia aronga tangata i te tuatua maru i te manako no te tuatua mou, ma te kore anga e tuku i te manako ngakau kia tapoki i te mea tau me kare kia akatupu i te taokotai koreanga. Pouroa te au mema o te putuputuanga ka puapingaia mei te vaerua o te taokotai anga ta tatou e kite nei me ka rave tatou katoatoa i te akonoanga tamou i te apiianga tu-atua ra.—Salamo 133:1-3.
18. Eaa te manako no to tatou au taeake akarongo te tauturuia maira tatou e te apiianga tu-atua ra?
18 E puapinga katoa oki te apiianga tu-atua no te tauturuanga ia tatou kia tika te manakoanga no to tatou au taeake akarongo ra. Kua tuatua a Iesu: “Kare te tangata e tae mai kiaku nei, mari ra kia akatae mai te Metua ko tei tono mai iaku nei iaia.” (Ioane 6:44) Mei te 1919 mairai te rave maataanga, kua akono a Iehova i tona au tavini kia akakitekite i tana au akavaanga, e kua akangaueueia te akatereanga o te ao o Satani na teia akangaueue anga akamatakiteanga i te ao katoa nei. I taua tuatau rai, ko te au tangata mataku i te Atua koia—“[te au mea] tei inangaroia”—kua akataeia mai e te Atua kia akataka ke ia ratou uaorai mei to te au enua ra e kua kapiti atu ma te au Kerititiano akatainuia ra i te akakianga i te are akamori ia Iehova ra ma te kaka. (Hagai 2:7) E tika tikai, ka tau tatou kia manako i taua aronga inangaroia ra tei akataeia maira e te Atua ei au oa akaperepereia ratou.
19. Eaa ta te Atua ra apiianga te akakite maira no te akaoti anga i te au pekapeka tetai e tetai i roto i te au taeake Kerititiano ra?
19 I te mea pouroa tatou e apa anake, no reira, kare e meitaki ua te au mea ravarai ma te kore e manamanata. I to Paulo papa anga no te aere i te rua o tona tere tutu mitinari ra, kua manako papu a Banaba kia rave katoa raua ia Mareko. Kare a Paulo i akatika no te mea ko Mareko i “akaruke mai ia ratou i Pamephulia ra, kare i aere katoa i taua angaanga ra.” No reira, “tupu atura oki te taumāro maata ia raua uaorai.” Kua rave atura Banaba ia Mareko, ano atura ki Kupero, ko Paulo ra kua rave ia Sila na Suria, e na Kilikia. (Angaanga 15:36-41) I muri akera e mea papu kua meitaki teia pekapeka, no te mea kua kapiti atu a Mareko kia Paulo i Roma, e e meitaki ta te apotetoro ra tuatua nona. (Kolosa 4:10) Ko tetai puapinga o te apiianga tu-atua e te akakite maira te reira akapeea te akaoti anga i te au pekapeka tetai e tetai i rotopu i nga Kerititiano na te aruanga i te ako mei ta Iesu rai ia Mataio 5:23, 24 e ia Mataio 18:15-17.
E Puapinga Tamou e te Autu Anga
20, 21. Ka tau ta tatou akamanako anga i te apiianga tu-atua ra kia akakeu ia tatou kia rave i teaa?
20 Noatu rai i ta tatou akamanako anga poto no etai puapinga e etai autu anga no te apiianga tu-atua, kare e ekoko anga e te kite nei tatou katoatoa i te anoanoia kia rapurapu tatou i te akonoanga i te reira i to tatou oraanga. Ma te vaerua pure, i reira, e rave tamou marie tatou i te apii mei ko mai i to tatou Pu Ikuiku Mekameka ra. Kare e roa atu, ka autu te apiianga tu-atua ra mei tei kore i aiteia i mua ana. Ka autu te reira a te tuatau o te aronga kite o teianei ao e uti ei i to ratou aʼo openga. (Akaaite 1 Korinetia 1:19.) Pera katoa oki, a te apii anga te aronga e au mirioni ua atu i te rave i to te Atua ra anoano, ka ki te enua i te kite ia Iehova, mei te vairanga tai e ki i te tai ra. (Isaia 11:9) Mei teaa ra te meitaki te akapuapinga anga a teia i te au tangata akarongo ra e te akatikaanga ia Iehova ei te Ngateitei i te Ao Katoa e Pini Ua Ake!
21 Ka vairai te apiianga a Iehova ei mea puapinga e ei autu anga. Ka tamou marie ua atu ainei koe kia puapingaia mei te reira ra ei tangata apii maroiroi i ta te Atua ra Puka Apii? Te akono ra ainei koe kia rotai ma te Puka Tapu e ma te tuaanga i tona au tuatua mou kia etai ke ra? Me koia ia, ka rauka ia koe te akara atu ki mua i te kiteanga i te autu takiri anga o te apiianga tu-atua, ei kaka no to tatou Pu Ikuiku Mekameka, koia te Atu Ngateitei ko Iehova ra.
Eaa Taau i Kite?
◻ Eaa te tupuanga ka rauka i te apiianga tu-atua ki runga i to tatou oraanga?
◻ Akapeea ta Iehova apiianga i te akakianga i tei anoanoia no te kite apiianga?
◻ Eaa te tupuanga puapinga ka rauka i te apiianga tu-atua, ki runga i to tatou manako anga e te tu akono oki?
◻ Akapeea te akapapu anga e e puapinga ta te Atua apiianga no to tatou au pirianga tangata nei?
[Tutu i te kapi 15]
Te akakite maira te apiianga tu-atua kia tatou e akapeea me aaere ma te Atua, mei ta Noa i rave ra
[Tutu i te kapi 17]
Te aere ra te au tangata no te pa enua ravarai ki te maunga o Iehova ra