Akakeu Kia Aroa e te Angaanga Memeitaki​—Akapeea?

“E akono marie rai tatou tetai ki tetai, ka [“akakeu,” NW] atu ei kia maata te aroa, e i te angaanga memeitaki ra . . . , ka akamaroiroi ra, e kia maata atu rai te maroiroi, no te mea te akara na kotou i taua rā ra i te vaitata anga mai.”​—EBERA 10:24, 25.

1, 2. (a) Eaa ra i puapinga maataʼi kia kitea e te au Kerititiano mua ra te akapumaana e te akamaroiroi anga i ta ratou akaputuputu anga? (e) Na teea ako anga a Paulo i akakite mai e ka anoanoia kia akaputuputu?

KUA akaputuputu ratou i tetai ngai muna, kua kapiti katoa ki muri i nga ngutupa rokaia. I vao ake, kua tapapa mai te kino i te au ngai ravarai. Koi oti ua akera te tamateia to ratou arataki koia a Iesu, i te ngai tangata ra, e i akamatakite ana aia i tana au pipi e kare e meitaki mai te akono anga ia ratou i tei raveia ra kiaia. (Ioane 15:20; 20:19) Inara ia ratou e tuatua ra ma te au reo meangiti ua no Iesu ta ratou i akaperepere, penei kua akatupu teia kapiti anga i te manako ngakau tinamou kia ratou.

² I te topa anga te au mataiti, kua aro atu te au Kerititiano i te au tu timataanga ravarai e te takinga kinoanga. Mei taua au pipi mua ra, kua rauka mai to ratou akapumaana e te akamaroiroi anga mei te akaputuputu anga. No reira, kua tata te apotetoro ko Paulo ia Ebera 10:24, 25: “E akono marie rai tatou tetai ki tetai, ka [“akakeu,” NW] atu ei kia maata te aroa, e i te angaanga memeitaki ra: Auraka e akaruke i to tatou akaputuputu anga mei ta tetai aronga, ka akamaroiroi ra, e kia maata atu rai te maroiroi, no te mea te akara na kotou i taua rā ra i te vaitata anga mai.”

3. Eaa ra koe ka tuatuaʼi e e maata atu ta Ebera 10:24, 25 i te akauenga ua e kia akaputuputu te au Kerititiano?

³ E maata roa atu taua au tuatua ra i tetai akauenga kia akaputuputu tamou marie. Te oronga maira ratou i tetai turanga tu Atua akauruia no te au uipaanga Kerititiano katoatoa​—e tika oki, no tetai ua atu atianga no te taokotai anga i te au Kerititiano ra. E maata atu oki i teia tuatau nei i to mua ana, ia tatou e akara taka meitaki nei i taua ra o Iehova ra i te vaitata anga mai, te akaketaketa maira te au taomianga e te au tu kino o teia akatereanga kino e ko ta tatou au uipaanga te aite ra ki tetai ngai akapuanga kia ora, e tumu no te ririnui e te akamaroiroi anga no te katoatoa. Eaa ta tatou ka rave ei akapapu i teia? E akara matatio tatou i te au tuatua a Paulo ma te matakite, ma te ui i nga uianga maata e toru: Eaa te aiteanga e kia “akono marie rai tatou tetai ki tetai”? Eaa te aiteanga e kia ‘akakeu atu tetai ki tetai kia maata te aroa, e te angaanga memeitaki ra’? Te mea openga, akapeea tatou me ‘akamaroiroi tetai ki tetai’ i teia au tuatau ngata nei?

‘Akono Marie Tetai ki Tetai’

4. Eaa te aiteanga e kia ‘akono marie tetai ki tetai’?

⁴ I ta Paulo raurau anga i te au Kerititiano kia ‘akono marie tetai ki tetai,’ kua taiku aia i te verepa Ereni ka·ta·no·eʹo, ko tetai tu ketaketa ia o te tuatua matauia e “kia kite papu.” Te tuatua ra te Theological Dictionary of the New Testament e te aiteanga o te reira “kia arataki atu i te manako katoa o tetai ki tetai apinga.” Kia tau ki ta W. E. Vine, ka tau katoa oki te aiteanga e “kia kite pu tikai, kia akamanako piri vaitata ua.” No reira me ka ‘akono marie [te au Kerititiano] tetai ki tetai,’ kare ratou e kite ia vao ua mari ra ka akono marie i to ratou au kite manako katoa e ka tauta kia kite oonu atu.​—Akaaite ia Ebera 3:1.

5. Eaa ra etai au tu o tetai tangata penei te vaira i raro ake i to vao ua, e eaa tatou i tau ei kia akamanako i te reira au tu?

⁵ Ka tau tatou kia maara e e maata atu te anoanoia ra i tetai tangata i te akara anga ia vao ua i tona tu, e tana au angaanga, me kare ta tona tu akatangata ka akakite mai. (1 Samuela 16:7) E putuputu te tu muteki ua o vao i te arai akatuke i te au manako ngakau oonu tikai o tetai me kare te tu rekareka o te takatakata. Pera katoa oki, e tuke maata te au akono anga. Ko tetai papaki i na roto mai i te au tu kikino i to ratou oraanga; ko etai te akakoromaki nei i te au turanga i teianei tikai ta tatou ka kite ei mea ngata kia tamanakoia. E putuputu oki te tupu anga e ko to tatou ongoongo anga i tetai tu tuke roa o tetai taeake me kare tuaine ka kore ua me ka maata atu to tatou kite i te tu akono anga me kare au turanga o taua peretana ra i mua ana.​—Maseli 19:11.

6. Eaa etai mataara e raukai ia tatou kia kite meitaki atu tetai i tetai, e penei eaa te meitaki te ka tupu mai?

⁶ Inara, kare te aiteanga o teia e me kare i patiia mai ka kimikimi ua atu tatou i te au mea muna a etai ke ra. (1 Tesalonia 4:11) Tera ra, ka tau tikai tatou kia akaari i te manako anga tetai ki tetai. E maata atu te o atura ki teia i to te aravei ua anga i te Are Uipaanga Patireia. Eaa ka kore ei e akataka i tetai taau ka inangaro kia kite meitaki e ka akakoro ei kia pukapuka ua no etai miniti tokoiti i mua ake me kare i muri mai i te uipaanga? E meitaki atu oki kia “akamātau rai i te takinga-meitaki i te tangata ke ra” na te patianga i tetai me kare tokorua nga oa ki toou kainga no tetai kaikai anga meangiti ua. (Roma 12:13) E akaari i te manako anga. E akarongorongo atu. Na te uianga ua e i akapeea tetai i kite ei i te inangaro ia Iehova penei e maata te ka akakiteia mai. Inara, penei e maata atu taau ka kite, na te angaanga kapiti anga i te angaanga orometua i tera are i tera are. Na te akamanakoanga tetai ki tetai i teia au mataara ka tauturu ia tatou kia akatupu i te manako ngakau taeake, me kare manako kite.​—Philipi 2:4; 1 Petero 3:8.

‘Akakeu Tetai ki Tetai’

7. (a) Eaa te tupu anga ki te au tangata no ta Iesu ra apiianga? (e) Na teaa i riro ei kia ririnui tana apiianga?

⁷ Me akamanako tatou tetai ki tetai, ka meitaki atu to tatou papa anga i te akakeu, i te raurau tetai ki tetai kia rave angaanga. E tuanga taviri ta te aronga pakari no te rave i teia tu. No tetai tuatau i to Iesu tuatua anga i te ngai tangata, ka tatau tatou: “Kua va ua te tangata i tana tuatua.” (Mataio 7:28) I tetai atu atianga noatu ko tetai papaki o te vaeau tei tonokia kia opu iaia kua oki mai ma te na ko anga: “Kare rava e tangata e tau te tuatua i ta tera ra tangata.” (Ioane 7:46) Na teaa i akariro i ta Iesu ra apiianga kia ririnui? Na te akaari anga manako ngakau ua? Kare; kua tuatua a Iesu ma te tu ngateitei. Inara, kua akakoro tamou aia kia itae i te au ngakau o te aronga akarongo atu iaia ra. No te mea kua akamanako atu aia i te au tangata, kua kite tikai aia e akapeea te akakeu ia ratou. Kua rave aia i te au akatutu anga taka meitaki, mama ua te akaata anga i te au tu tikai no te ora anga i te au ra tataki tai. (Mataio 13:34) Mei te reira katoa, te aronga rave i ta ratou au tuanga i ta tatou au uipaanga ka tau kia aru ia Iesu na te orongaanga pumaana, e te au tuatua anga oraora te ka akakeu. Mei ia Iesu rai, ka tau tatou kia kimi i etai akatutu anga tei tau ra no te aronga akarongorongo mai e kia itae i to ratou au ngakau.

8. I akapeea ta Iesu ra akakeu anga na te akaraanga, e akapeea tatou me aru iaia i roto i teia tu?

⁸ I te tavinianga i to tatou Atua, ka rauka ia tatou katoatoa i te akakeu tetai ki tetai na te akara anga. Kua akamaroiroi tikai a Iesu i te aronga akarongorongo atura iaia. Kua inangaro tikai aia i te angaanga orometua Kerititiano ra e kua akangateitei i taua angaanga ra. Kua karanga aia e mei te kai rai te reira ki aia. (Ioane 4:34; Roma 11:13) Ka rauka taua tu oraora ra kia riro ei mea piri mai. Ka rauka katoa ainei ia koe i te tuku i toou rekareka i te angaanga orometua kia kiteia mai? Ma te matakite i te kopaeanga i te tangianga reo akaparau, e akakite atu i te au tupu anga meitaki kia koe ma etai ke atu i te putuputuanga ra. Me pati koe ia etai ke ra kia angaanga kapiti atu kia koe, e tamata me ka rauka ia koe i te tauturu ia ratou kia kite i te mareka anga tikai i te tuatuaanga kia etai ke ra no Tei Anga Mekameka maira ia tatou, koia a Iehova.​—Maseli 25:25.

9. (a) Eaa etai ravenga no te akakeuanga i etai atu te ka tau tatou kia kopae ke, e no teaa ra? (e) Eaa te mea tau ei akakeu ia tatou kia oronga ia tatou uaorai kia rave i ta Iehova ra angaanga?

⁹ Inara, kia matakite, auraka kia akakeu ia etai ke ra i te mataara tarevake. Ei akatauanga, penei ka akariro tatou ia ratou kia manako ngakau apa ua no te kore e rave kia maata atu te angaanga. Penei ka taakama akakoro kore ua tatou ia ratou na te akaaiteanga akaperepere kore ia ratou ma etai ke ra tei kitea maataia te rave angaanga, me kare penei ka akanoo ua tatou i etai au turanga ketaketa e ka akatopa mai i te aronga kare e itae ki taua au turanga ra. Penei ka akakeu tetai o teia au ravenga i tetai papaki kia rave angaanga no tetai tuatau, inara kare a Paulo i tata, kia ‘akakeu i te akaapa e te au angaanga memeitaki.’ Kare, ka tau tatou kia akakeu kia aroa, ka aru mai i reira te au angaanga no te akakeu anga meitaki ra. Kare e tau kia akakeuia tetai na te akamanako anga i ta etai ke ra i roto i te putuputuanga ka manako nona me ka kore e rauka tikai iaia te au manakonako anga ra.​—Akaaite ia 2 Korinetia 9:6, 7.

10. Eaa ra i tau ei ia tatou kia maara e kare ko tatou te atu no rungao i te akarongo o etai ke ra?

¹⁰ Kare te aiteanga o te akakeu atu tetai ki tetai e kia akatere atu tetai i tetai. No te mana katoa i orongaia e te Atua kiaia, kua akamaaraara taakaaka atura te apotetoro ko Paulo i te putuputuanga Korinetia ra: ‘Kare ra ko matou te atu o to kotou akarongo.’ (2 Korinetia 1:24) E mei iaia ra ka kite taakaaka ua tatou e kare ia i ta tatou angaanga kia tamanako eaa te maata o te angaanga na etai ke ka tau kia rave kia Iehova, me kare kia akatere i to ratou akava ngakau no ratou i etai atu au iki anga, ka kopae ke tatou i te riroanga kia “maata ua i te ketaketa kia tika,” kia reka kore, kia ketaketa, kia kore e tau, me kare kia tutara ua. (Koheleta 7:16) Kare te reira au tu e akamaroiroi; ka akateiaa ra.

11. Na teaa i akakeu i te orongaanga tauturu i te tuatau maani anga i te tapenakara o Iseraela ra, e akapeea te tika o te reira i to tatou tuatau nei?

¹¹ Te inangaro nei tatou i te au tauta anga katoatoa i te tavini anga ia Iehova kia raveia ma te vaerua aiteite mei to Iseraela i taito ra i te tuatau anoanoia ra te au tauturu no te maani anga i te tapenakara. Te tatau ra Exodo 35:21 e: “Kua aere maira ratou, te tangata katoa i tae tona ngakau, te aronga katoa i tika to ratou ngakau, kua apai maira ratou i te atinga na Iehova, no te angaanga.” Kare ratou i akaueueia mei vao mai mari ra kua akakeuia mei roto mai, mei te ngakau maira. Ko te tika, te tatau tika ra ta te Epera i konei e “te tangata katoa i taakiia ra tona ngakau ki runga” kua oronga i taua au atinga ra. (Na matou te tuatua araara.) Pera katoa, e tauta tatou kia taaki i te ngakau o tetai e tetai i te au tuatau ravarai te akaputuputu ra tatou. Na te vaerua o Iehova e rave atu te toenga.

‘Akamaroiroi Tetai ki Tetai’

12. (a) Eaa etai aiteanga o te tuatua Ereni tei uriia ra e “akamaroiroi”? (e) Akapeea nga oa o Iobu ra i kore ei e akamaroiroi atu iaia ra? (ng) Eaa tatou i tau ei kia kore e akaapa tetai i tetai?

¹² I ta Paulo tata anga e ka tau tatou kia ‘akamaroiroi tetai ki tetai,’ kua taiku aia i tetai tu o te tuatua Ereni pa·ra·ka·leʹo, te tau katoa ra te aiteanga e ‘kia akaririnui, kia akapumaana.’ I te urianga Septuagint i te reo Ereni, kua taikuia teia tuatua nei ia Iobu 29:25, te ngai i akatakaia maira a Iobu ei tetai tei akapumaana ra i te aronga aue. Ei tuke anga, ia Iobu uaorai i raro ake i te timataanga kino ra, kare taua akamaroiroi anga ra i orongaia kiaia. I te maata o te akava anga a tona nga tangata “akapumaana ra” e te orongaanga atu i te au tuatuaanga kiaia kore atura ratou i kite i tona tu me kare i te manako ngakau atu nona. Ko te tika, i ta ratou tuatua anga katoa, kare okotai a ratou taiku anga ia Iobu na tona ingoa. (E akatuke ia Iobu 33:1, 31.) E mea papu e kua manako ratou iaia ei manamanata kare i tetai peretana. No reira rai a Iobu i tuatuaʼi kia ratou i te tu manamanata: “Angairi kotou mei iaku nei”! (Iobu 16:4) Mei te reira katoa i teia tuatau, me te anoano ra koe kia akamaroiroi atu i tetai ke, e tuku ia koe uaorai ki roto i tona turanga manako ngakau! Auraka e akaapa ua. Mei ta Roma 14:4 i tuatua ra, “koai oki koe na, ka akaapa atu ei i to tetai ke ra tavini? tei tona uaorai pu tona mou e tona inga: ka akamouia ra aia, e tika oki i te Atua i te akamou iaia.”

13, 14. (a) Eaa te tuatua mou tumu te ka tau tatou kia akapapu atu i to tatou au tungane e te au tuaine kia akapumaana atu ia ratou ra? (e) Akapeea ta te angera akamaroiroi anga ia Daniela ra?

¹³ Ko tetai tu o te pa·ra·ka·leʹo e tona nauna kua uriia e “pumaana” ia 2 Tesalonia 2:16, 17: “E teianei, na to tatou Atu ko Iesu Mesia uaorai, e te Atua, ko to tatou Metua ra, ko tei aroa mai ia tatou nei, e kua oronga mai oki i te [“pumaana,” NW] mutu kore, e te irinakianga meitaki i tona aroa ua, E akapumaana mai i to kotou ngakau, e e akatinamou oki ia kotou i te au angaanga e te au tuatua memeitaki katoa ra.” E tamanako ana kua kapiti atu a Paulo i te manako kia akapumaana i to tatou au ngakau ma te tuatua mou ra e te aroa maira Iehova ia tatou. No reira e akamaroiroi tatou e e akapumaana tetai ki tetai na te akatinamouanga i taua tuatua mou puapinga maata ra.

¹⁴ I tetai atianga kua maata te taitaia o te peroveta ko Daniela i muri ake i tona kiteanga i tetai orama mataku e kua tuatua aia: “Riro atura oki toku meitaki ra mei te mea pe ra, e kare rava oku e ririnui i toe.” Kua tono maira a Iehova i tetai angera tei akamaaraara maira ia Daniela e manganui te au taime e “e tangata akaperepere maataia ra” aia i roto i nga mata o te Atua ra. Te tupuanga? Kua tuatua atura Daniela ki te angera ra: “Kua akamaroiroi mai oki koe iaku.”​—Daniela 10:8, 11, 19.

15. Akapeea ta te aronga pakari e te au akaaere tutaka aere akameitaki anga tau ma te akatikatika anga?

¹⁵ Ko teia, tetai atu mataara no te akamaroiroi atu ia etai ke ra. E akameitaki atu ia ratou! E mea ngoie roa kia topa atu ki roto i tetai vaerua akaapa ua, e te tu akariri. E tika ra, te vaira etai tuatau te tau ra te akatikatika anga, e maata atu oki na te aronga pakari e te au akaaere tutaka aere. Inara ka meitaki ratou me ka maaraaraia ratou no to ratou akamaroiroi anga ma te ngakau pumaana kare na te tu akono akaapa ua.

16. (a) I te akamaroiroianga i te aronga maromaroa, eaa i putuputu ei te riro e kare i rava ua te raurau anga ia ratou kia maata atu te rave angaanga na Iehova? (e) I akapeea ta Iehova ra tauturu anga ia Elia i tona tuatau maromaroa ra?

¹⁶ Te anoanoia ra te akamaroiroi anga e te aronga tikai te maromaroa ra, e te manakonako maira a Iehova ia tatou ei au Kerititiano kia riro ei tumu no te tauturu​—e maata atu oki me e aronga pakari tatou. (Maseli 21:13) Eaa ta tatou ka rave? Kare te pauanga i te mea mama ua mei te tuatua anga kia ratou kia maata atu te rave i te angaanga a Iehova ra. No teaa ra? No te mea penei ka riro te aiteanga e no te kore e rava ta ratou raveanga i te angaanga i tupu ei to ratou maromaroa. Kare te reira i te tu matauia. Kua tupu te maromaroa kino i tetai tuatau ki te peroveta ko Elia e kua anoano kia mate atu aia; inara kua tupu mai teia i te tuatau e maata ra tana rave anga i te angaanga kia Iehova. I akapeea ta Iehova ra akono iaia? Kua tonokia atu e ia tetai angera ei oronga i te tauturu tau. Kua akakite atura Elia i to roto i tona ngakau kia Iehova, ma te akakiteanga e kua manako aia e puapinga kore aia mei tona ai metua ra, e ko tana angaanga e puapinga kore katoa, e kua vairai aia koia anake ua. Kua akarongo atura Iehova e kua akapumaana atu iaia ma te au akakite anga mataku i Tona mana ma te akapapu anga e kare koia anake ua e ko taua angaanga tana i akamata ra ka akaoti takiriia ia. Kua taputou katoa a Iehova kia oronga atu i tetai oa no Elia kia akamatauia kia riro ei mono iaia a muri akera.​—1 Ariki 19:1-21.

17. Penei ka akapeea tetai o te aronga pakari i te akamaroiroi anga i tetai tei akono ngata ra iaia uaorai?

¹⁷ Mei teaa ra te akamaroiroianga! E pera katoa tatou i te akamaroiroi i te aronga tei taitaia te manako i roto ia tatou nei. E kimi kia kite marama ia ratou na te akarongoanga! (Iakobo 1:19) E oronga i te akapumaana tau i te Tuatua Tapu tei anoanoia no ratou tataki tai. (Maseli 25:11; 1 Tesalonia 5:14) I te akamaroiroi anga i te aronga tei ketaketa rava ra ki runga ia ratou uaorai, ka tau te aronga pakari kia takinga meitaki i te oronga anga i te akapapu anga no te Tuatua Tapu e te inangaro ra a Iehova e te akameitaki maata ra ia ratou.a Na te uriurianga i te atinga oko ka riro ia ei apinga ririnui no te akamaroiroianga i te aronga manako ngakau ra e puapinga kore ratou. Ko tei mamae ngakau ra no tetai rave anga ara kua topa penei ka tau kia akaariia atu e kua tamaia aia e te atinga oko ra me kua tataraara tikai aia e kua ariu ke mai mei tetai ua atu ravenga mei te reira te tu.​—Isaia 1:18.

18. Akapeea te akono anga tau i te apiianga i te atinga oko ra ei akamaroiroi atu i tetai tei takinga kinoia ra e tetai atu, na te kukumi anga?

¹⁸ Inara, ka tamanako tikai tetai o te aronga pakari ra i te turanga kia tau tikai te akono i taua apiianga ra. E akamanako i tetai akatauanga: kua akaataia mai te atinga oko o Karaiti na te au atinga manu o te Ture a Mose ra, tei raveia ra no te tapokianga i te au ara ravarai. (Levitiku 4:27, 28) Inara, kare e akapapa anga, e kia rave tetai tei kukumiia ra i taua oronga anga atinga ra no te ara. Te tuatua ra te ture e “auraka ra [ratou] e akautunga ua atu” i taua vaine ra. (Deuteronomi 22:25-27) Mei te reira katoa i teia tuatau, me kua takinga kinoia tetai tuaine e kua kukumiia e kua akariro teia iaia kia manako ngakau e viivii aia e te puapinga kore, ka tau ainei e kia akaketaketaia te anoano o te atinga oko ei tama iaia i taua ara ra? Kare rava ia. Kare aia i ara i tona takinga kino angaia. Ko tei kukumi ra tei ara e ka tau kia tamaia. Inara, ka tau te aroa tei akaariia maira e Iehova raua ko Karaiti i te orongaanga i te atinga oko penei ka tau kia taangaangaia ei akapapu anga e kare aia i taviiviiia ki roto i nga mata o te Atua ra na te ara a tetai ke ra inara e oko maata aia kia Iehova e te vaira i tona aroa.​—Akaaite ia Mareko 7:18-23; 1 Ioane 4:16.

19. Eaa i tau ei kia kore tatou e manakonako e ko te kapiti anga katoatoa ma to tatou au tungane e te au tuaine ka riro anake ei akamaroiroianga, inara eaa tikai te akakoro anga tau na tatou?

¹⁹ Ae, noatu eaa te turanga o tetai tangata i te oraanga, noatu eaa te au turanga mamae tei akapoiri i tona tuatau kua topa, e mea tau kia kitea e ia te akamaroiroi anga i roto i te putuputuanga o te au tangata o Iehova. Ka rauka ra iaia me ma tataki tai ka tauta tatou kia akamanako tetai ki tetai, kia akakeu marie tetai ki tetai, e kia akamaroiroi atu tetai ki tetai me ka akaputuputu tatou. Inara, no te tu apa ua, te kore nei tatou katoatoa e rave i te reira i etai tuatau. Kare e rauka kia kore, te tuku ra tatou tetai e tetai ki raro e te akamamae ra tetai i tetai i etai tuatau. E tauta kia kore e tamanako ki runga i te au apa anga o etai ke ra i roto i teia tu. Me ka tamanako koe ki runga i te au apa, ka tu kino koe i te riroanga kia maata te akaapa anga i te putuputuanga e penei ka topa ki roto i te ereere tikai ta Paulo i tauta pakari ra kia tauturu ia tatou i te kopae ke atu, koia oki, te akarukeanga i to tatou uaorai akaputuputu anga. Auraka rava te reira kia tupu! I te tupu anga teia akatereanga taito kia maata atu te kino e te takinga kino, kia ngaueue kore tatou i te manako anga kia rave i te ka rauka ia tatou kia akariro i to tatou taokotai anga i te au uipaanga ei akamatutuanga​—e kia maata atu rai te maroiroi no te mea te akara nei tatou i taua ra o Iehova ra i te vaitata anga mai!

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

Akapeea Koe me Pau?

◻ Eaa ra i puapinga maataʼi kia akamaroiroi mai ta tatou au akaputuputu anga e te kapiti anga i teia tuatau openga nei?

◻ Eaa te aiteanga e kia akono marie tetai ki tetai?

◻ Eaa te aiteanga e kia akakeu tetai ki tetai?

◻ Eaa te o atura i te akamaroiroianga tetai ki tetai?

◻ Penei ka akapeea te akamaroiroi anga i tei maromaroa e tei ngakau paruparu ra?

[Tutu i te kapi 16]

Na te tu maoraora e tauturu ia tatou kia meitaki te kite ki tetai e tetai

[Tutu i te kapi 18]

I te tupu anga te maromaroa kia Elia, kua akapumaana takinga meitaki atura a Iehova iaia