Oraanga Kerititiano e te Angaanga Orometua—Au Manako ke Mai
TIUNU 3-9
AU MEA UMERE I ROTO I TE PIPIRIA | GALATIA 4-6
“Te Nuku ‘Aiteiteanga,’ e Puapinga no Tatou”
(Galatia 4:24, 25) E aiteiteanga oki eianei puke mea: ko nga koreromotu ïa e rua ra; no te maunga ra tetai no Sinai, ko te anau mai tana ei tamariki tuikaa, koia oki a Hagara. 25 E taua Hagara nei oki, ko te maunga ra ïa ko Sinai i Arabia ra, e tau oki ia Ierusalema e vai nei, te vai tuikaa ua nei oki aia ma tana katoa ra tamariki.
it-1 1018 ¶2
Hagara
Akamārama te apotetoro ko Paulo e, ko Hagara i roto i te nuku aiteiteanga te akatutu maira aia i te iti tangata Iseraela pae kopapa, tei piri atu kia Iehova na roto i te Ture koreromotu tei akamanaia i te Maunga Sinai, ko te ka anau mai tana ei “tamariki tuikaa.” No te tu ara o teia iti tangata, kare i rauka ia ratou i te akono i teia koreromotu. I raro i teia Ture kare te ngati Iseraela i akarangatiraia mari ra kua akautungaia ei aronga ara te ka tau kia tamateia; no reira, e tuikaa ratou. (Ioa. 8:34; Roma 8:1-3) Kua akaaiteia a Ierusalema i to Paulo tuatau kia Hagara, ko Ierusalema te oire maata, te akatutu maira i te akaaerenga o Iseraela, te vai tuikaa ua nei oki aia ma tana au tamariki. Ko te au Kerititiano akatainuia ki te vaerua, e au tamariki ratou na “Ierusalema i runga,” te vaine akatutuia a te Atua. Ko teia Ierusalema, tei akaaiteia kia Sara te vaine rangatira, kare rava aia i akatuikaaia ana. Inara mei ia Isemaela tei takinokino ia Isaaka, kua takinokino katoa ia rai te tamariki tei akarangatiraia e te Tamaiti ko “Ierusalema i runga,” e te tamariki a Ierusalema tei tuikaaia. No reira kua tuaru ke ia a Hagara e tana tamaiti ki vao, te akatutu maira i ta Iehova tipu anga i te ngati Iseraela ei iti tangata.—Gala. 4:21-31; akara katoa ia Ioa. 8:31-40.
(Galatia 4:26, 27) Kareka Ierusalema i runga ra, ko te vaine rangatira ra ïa, ko to tatou ravarai ïa metua vaine. 27 Kua oti i te tataia, “Ka maeva, e tei pa, kare i anau e; kia puroro ua te reo maeva, e kapiki nui, e tei kore i mamae i te tamariki e; kua maata oki ta te takaua ra tamariki i ta te noo tane ra.”
Irinaki Papu i Roto i te Patireia
Kua tupu te au taputou o te koreromotu a Aberahama no te taime mua i te riro anga te Enua Taputouia no tona uanga. Inara, te akaari maira te Pipiria e e maata roa atu te au akameitakianga ta teia koreromotu ka oronga mai. (Gala. 4:22-25) Kua akataka te apotetoro ko Paulo e ko te tuanga maata o te uanga a Aberahama, ko Iesu Karaiti. Ko te rua o te tuanga, ko te 144,000 Kerititiano akatainuia. (Gala. 3:16, 29; Apo. 5:9, 10; 14:1, 4) Te vaine i roto i te taputou i Edene kua kapikiia aia e ko “Ierusalema i runga,” ko te tuanga ïa o te akaaerenga a te Atua i te rangi tei kapiti mai i te au mea ora vaerua tiratiratu. (Gala. 4:26, 31) Mei tei taputouia i roto i te koreromotu a Aberahama, ka apai mai te uanga a te vaine i te au akameitakianga mutu kore no te tangata.
(Galatia 4:28-31) E teianei, e te au taeake ra, e tamariki tatou no tei tuatuaia maira, mei ia Isaaka katoa ra te tu. 29 E mei iaia oki ko tei anau mai i ta te kopapa nei akonoanga, i takinga-kino atu iaia i tei anau mai i ta te vaerua ra, koia katoa i teianei. 30 Te peea ra te tuatua i tataia ra? “E tuaru ke atu i teianei vaine tuikaa e tana tamaiti: kare oki te tamaiti a teianei vaine tuikaa e riro ei tangata tuanga katoa, raua ko te tamaiti a te vaine rangatira.” 31 Koia tikai oki, e te au taeake ra, kare tatou te tamariki na te vaine tuikaa, na te vaine rangatira ra.
Kimi i te Mārama o te Tuatua Mou
(Galatia 4:6) E no te mea e tamariki kotou na, i tuku mai ei te Atua i te vaerua o tana Tamaiti ki roto i to kotou ngakau, i te kapiki anga e, E Aba, e taku Metua.
Kua Kite Ainei Koe?
Eaa ra a Iesu i tuatua ai i roto i te pure kia Iehova e “e Aba, e taku Metua”?
Te tuatua Arama ‘ab·baʼ ko te aiteanga ko “taku Metua.” I roto i nga tuanga e toru, ka kiteaia te reira tuatua i roto i te au Tuatua Tapu, e tuanga no tetai pure e kua taangaangaia i te taiku anga ki te Metua i te rangi, ko Iehova. Eaa te aiteanga o teia tuatua?
Te karanga ra The International Standard Bible Encyclopedia: “I roto i te au tuatua matauia o to Iesu tuatau, kua taangaanga putuputu tikai ia te tuatua ‘abbāʼ no tetai pirianga vaitata e te akangateitei anga a te tamariki i to ratou metua tane.” E tuatua aroa te reira i te tuatua tika atu anga ki te metua tane e ko te tuatua muaia a tetai tamaiti ka kite mai i te tuatua. Kua taangaanga a Iesu i te tuatua na roto tikai i tetai patianga akatenga ki tona Metua. I roto i te aua Getesemane, i tetai au ora i mua ake ka mate ei aia, kua tuatua a Iesu na roto i te pure kia Iehova ma te au tuatua e “e Aba, e taku Metua.”—Mareko 14:36.
“Ko te tuatua ‘Abbāʼ e mataara ia no te tuatua anga ki te Atua, kare i kite putuputuia ana i roto i te au puka a te ngati Iuda i te tuatau o Ereni e Roma, kare ekokoanga e e tu akangateitei kore te reira i te tuatuaanga ki te Atua na roto i teia tuatua matauia,” i taiku mai ei te tataanga i runga akenei. Inara, “kua taangaanga . . . ‘a Iesu’ i teia tuatua i roto i te pure ei akaketaketaanga i tana akapapuanga e e pirianga vaitata tikai Tona ki te Atua.” Ko tetai nga taikuanga ke o te Tuatua Tapu no te “Aba”—tei roto i nga tataanga a te apotetoro ko Paulo—te akakite maira e kua tuatua katoa te au Kerititiano o te anere mataiti mua i te reira i roto i ta ratou pure.—Roma 8:15; Galatia 4:6.
(Galatia 6:17) E teianei, eiaa rava ei tangata e akapekapeka mai iaku, e a muri ua atu: te apai nei au i te akairo a te Atu ra a Iesu ki runga i toku nei kopapa.
Kua Kite Ainei Koe?
Akapeea te apotetoro ko Paulo te apai anga i “te akairo a te Atu ra a Iesu” i runga i tona kopapa?—Galatia 6:17.
▪ Ta Paulo au tuatua, penei e maata te aiteanga o te reira i roto i te manako o te tangata i te anere mataiti mua. Ei akaraanga, e taangaangaia ana te auri vera muramura i te tuatau taito ei akairo i te au mouauri no te tamaki, te aronga keia iero, e te au tuikaa. E akairo akangateitei kore teia me tukuia ki runga ia ratou.
Inara, kare tetai pae e manako akapera ana no runga i teia akairo. Maata te tangata i taito tei taangaanga i te reira no te akaari i to ratou pirianga ki tetai kopu tangata me kore akonoanga. Akakite te Theological Dictionary of the New Testament e “kua akatapu te iti tangata Arama ia ratou uaorai ki te au atua ko Hadara e Atakati na te tukuanga i tetai akairo ki runga i to ratou rima me kore kaki . . . Kua akairoia te aronga akamori i te atua ko Dionysus ki tetai rau o te rakau ivy.”
Maata te tangata i teia tuatau tei irinaki e te tuatua ra a Paulo no runga i te au tu motumotu mei te au takinokino anga tuke ke tei tupu kiaia i roto i tana angaanga mitinari. (2 Korinetia 11:23-27) Penei, te akakite nei a Paulo e ko tona tu oraanga—kare ko te au akairo i runga i te kopapa—tei akaari e e Kerititiano aia.
Tatau Pipiria
(Galatia 4:1-20) E teianei te karanga atu nei au. Ko te tangata kainga, i te tamariki anga ra, e atu ua rai aia i te apinga tini ravarai, kare ona e tu ke i to te tuikaa i reira; 2 Tei raro ake aia i te orometua e te tiaki, e kia tae ki te tuatau i akonoia e te metua ra. 3 Koia katoa oki tatou, i te tamariki anga ra, te vai tuikaa ua ra tatou i raro ake i te apiianga mua o teianei ao: 4 Kia tae rava akenei ra ki te tuatau tikai, kua tono maira te Atua i tana Tamaiti, na te vaine i anau, i anau mai oki i raro ake i te ture, 5 Kia okoia e ia te aronga i raro ake i te ture, kia akariroia tatou ei tamariki rave nana. 6 E no te mea e tamariki kotou na, i tuku mai ei te Atua i te Vaerua o tana Tamaiti ki roto i to kotou ngakau, i te kapiki anga e, E Aba, e taku Metua. 7 E teianei kare oki koe i te tuikaa, e tamaiti ra: e e tamaiti ra, e tangata kainga ïa na te Atua i te Mesia nei. 8 Kareka i to kotou kite kore anga i te Atua, te akamori ra kotou i reira i te au mea kare i te atua mou ra. 9 I teianei ra, kua kite kotou i te Atua, kare ua ra ïa, kia kiteia maira e te Atua, eaa kotou i oki akaou atu ei ki taua apiianga mua rikiriki tika kore, i ta kotou e anoano ra e kia tuikaa akaou rai kotou i reira? 10 Te akono na kotou i te rā, e te marama, e e tuatau, e te mataiti. 11 Te mataku nei au ia kotou, ko te riro aea taku i angaanga ki o kotou na ei mea puapinga kore. 12 E te au taeake e, te pati nei au kia kotou, e akariro kotou mei iaku nei, mei ia kotou na oki au: kare kotou i takinga-kino mai iaku. 13 Kua kite tikai oki kotou e, ma te paruparu o te kopapa nei i akakite atu ei au kia kotou i te evangelia i muatangana. 14 E taua timataanga noku ra i toku nei kopapa, kare kotou i akavaavaa mai i te reira, kare oki i akaruke mai iaku; kua āriki maira kotou iaku mei te mea e e angela na te Atua, e mei te mea ko te Mesia ra ia Iesu. 15 Teianei, teiea io nei taua mei taki no kotou ra? Ko au oki te kite ia kotou e, naringa i tika rai kua koiti ïa kotou i to kotou uaorai mata, e kua oronga mai iaku nei. 16 E teianei, kua riro ainei au ei enemi no kotou, ko au e akakite atu kia kotou i te tuatuamou nei? 17 Te tarekareka ua mai na ratou ia kotou, kare ra i te mea meitaki; te inangaro ra ratou i te akataka ia kotou, e kia tarekareka mai kotou ia ratou. 18 E mea meitaki te tarekareka i te mea meitaki, eiaa e tivata, auraka ei toku noo anga anake i rotopu ia kotou na. 19 E aku au tamariki mea riki e, taku e mamae akaou nei mei te mamae anau ra, e kia akatupuia te tu o te Mesia ki roto ia kotou na, 20 I anoano oki au e ei vaitata au ia kotou i teianei, e ei reo ke toku; te ekoko ua nei au ia kotou.
TIUNU 10-16
AU MEA UMERE I ROTO I TE PIPIRIA | EPHESIA 1-3
“Ta Iehova Akaaerenga e Tana Angaanga”
(Ephesia 1:8, 9) Ko tei akamaata ravaia e ia ia tatou nei, ma te pakari katoatoa oki e te akono meitaki; 9 E kua akakite mai ia tatou i te tuatua ngaro o tona anoano, i tona uaorai inangaro takinga-meitaki i akakoroia e ia i roto iaia uaorai.
it-2 837 ¶4
Te Tuatua Ngaro
Te Patireia o Iesu. I roto i ta Paulo reta kua akakite aia i te aiteanga katoa o te tuatua ngaro a te Mesia. Ia Ephesia 1:9-11 te tuatua nei aia no runga i “te tuatua ngaro” o te anoano o te Atua, na te karanga anga: “I tona uaorai inangaro takinga-meitaki i akakoroia e ia i roto iaia uaorai: E kia tae ki te akaaerenga i te openga tikai o te au tuatau ra, kia tavaitai aia i te au mea katoatoa i te Mesia ra, to te rangi, e to te ao katoa nei: ei iaia rai, E e tuanga oki ta matou i rauka iaia, ko matou ko tei akono takereia i te akakoro nana, na tei rave i te au mea katoa kia tau i te akakoro a tona anoano.” Te ō maira ki roto i teia “tuatua ngaro” tetai kavamani, te Patireia o Iesu. ‘Te au mea katoatoa i te rangi,’ ta Paulo e taiku ra, ko te aronga teia ka tutara ma Iesu i te Patireia o te rangi. ‘Te au mea katoatoa i te ao katoa nei,’ ko te aronga teia ka noo ki runga i te enua nei. Kua akakite a Iesu ki tana au pipi e ko te Patireia teia tuatua ngaro, te karanga anga aia kia ratou: “Kua orongaia mai te kite ia kotou i te tuatua ngaro o te basileia o te Atua ra.”—Mare. 4:11.
(Ephesia 1:10) E kia tae ki te akaaerenga i te openga tikai o te au tuatau ra, kia tavaitai aia i te au mea katoatoa i te Mesia ra, to te rangi, e to te ao katoa nei: ei iaia rai
“Okotai Iehova” Tei Tavaitai Mai i Tona Pamiri
Kua akakite a Mose ki te ngati Iseraela e: “Ko Iehova to tatou Atua, okotai Iehova.” (Deu. 6:4) Te rotai ra ta Iehova au angaanga e te akakoroanga. No reira, “i te openga tikai o te au tuatau ra” kua taangaanga te Atua i tetai “akaaerenga”—koia oki, tetai akanoonooanga no te taokotai pouroa mai anga i tana au mea ora kite. (E tatau ia Ephesia 1:8-10.) E rua tuanga ta teia akaaerenga ka rave kia akatupuia to te reira akakoroanga. Te akapapa ra te tuanga mua i te putuputuanga o te aronga akatainuia kia noo i te rangi i raro ake ia Iesu Karaiti ei Upoko no ratou i te pae vaerua. Kua akamata teia tuanga i te Penetekote 33 T.N. te tavaitai anga a Iehova i te aronga te ka tutara i te rangi e Karaiti. (Anga. 2:1-4) I te mea e kua akatikaia te aronga tei akatainuia ei aronga tuatua tika tei tau kia ora na roto i te atinga oko o Karaiti, kua ariki iora ratou e e ‘tamariki ratou na te Atua.’—Roma 3:23, 24; 5:1; 8:15-17.
Te akapapa ra te tuanga rua i te aronga te ka noo i roto i te Parataito i te enua nei i raro ake i te Patireia Mesia o Karaiti. Ko te “aronga maata rava” te aronga mua o teia pupu. (Apo. 7:9, 13-17; 21:1-5) I te tuatau o te Tutara Anga Tauatini Mataiti, ka kapitiia mai kia ratou te au pirioni ua atu tangata tei akatuakaouia mai. (Apo. 20:12, 13) E akamanako ana i ta te tuakaouanga ka akaari mai no to tatou tu taokotaianga! I te openga o te tauatini mataiti, ka timata akaouia te ‘au mea o te enua’ nei. Ka riro te aronga tei tiratiratu ana ei ‘tamariki na te Atua’ i te enua nei.—Roma. 8:21; Apo. 20:7, 8.
Kimi i te Mārama o te Tuatua Mou
(Ephesia 3:13) E teianei, teia toku anoano, eiaa kotou e taitaia i toku nei mate ia kotou, ko to kotou oki ïa kakā.
Eiaa e Tuku i Tetai Mea Kia Arai ia Koe Kia Akono i te tu Ngateitei
Ka tauturu to tatou tu akakoromaki i te rave anga i to Iehova anoano i tetai ke kia akono i te tu kaka. Kua tata a Paulo ki te putuputuanga o Ephesia e: “Teia toku anoano, eiaa kotou e taitaia i toku nei mate ia kotou, ko to kotou oki ïa kakā.” (Ephe. 3:13) Eaa a Paulo i tuatua ai e ko te aiteanga o tona mate me kore tumatetenga, ko te ‘tu kakā’ o te au taeake i Ephesia? Na te tavini anga i tona au taeake noatu te au manamanata, kua akaari a Paulo kia ratou e ko te tavini anga i te Atua te mea puapinga rava atu no tetai Kerititiano. Naringa a Paulo i tuku i te au no te au tumatetenga, ka akaari mai te reira e kare e puapinga ana to ratou pirianga kia Iehova, ta ratou angaanga orometua, e to ratou manakonakoanga. Kua akangateitei te tu akakoromaki o Paulo i te akonoanga Kerititiano, e kua akaari mai te reira e e puapinga atu te riro anga ei pipi na Iesu i tetai ua atu akaatinga anga.
(Ephesia 3:19) Kia kite kotou i te aroa o te Mesia, ko te kore e taea e te kite tangata nei, kia akakiia kotou e kia tae ki te ki katoa a te Atua ra.
“Kia Kite i te Aroa o te Mesia”
Te tuatua Ereni tei uriia “kia kite” te aite anga kia kite “tikai na roto i te tupu anga.” Me akaari tatou i te aroa mei ta Iesu i rave ra—te oronga noinoi kore anga ia tatou uaorai no tetai atu, te ariu anga ma te ngakau aroa ki tei umuumuia e ratou, te akakore anga i ta ratou ara mei to tatou ngakau—i reira ka rauka ia tatou i te ariki tikai i tona manako ngakau. Na teia mataara, na roto i te tupu anga e ‘kite [ei tatou] i te aroa o te Mesia, ko te kore e taea e te kite tangata nei.’ Auraka rava tatou e akangaropoina e ko te maata atu i to tatou riro anga mei ia Karaiti rai, te vaitata atu ia tatou i te piri atu ki tei aru tiamaia e Iesu, to tatou Atua aroa ua, ko Iehova.
Tatau Pipiria
(Ephesia 1:1-14) Paulo, e aposetolo na Iesu Mesia i te inangaro o te Atua, i te aronga tapu i akarongo i te Mesia ia Iesu i Ephesia na: 2 Ei ia kotou te aroa ua e te au, no ko mai i te Atua i to tatou Metua ra, e te Atu oki ia Iesu Mesia. 3 Kia akameitakiia te Atua te Metua o to tatou Atu ra o Iesu Mesia, ko tei akameitaki mai ia tatou nei i te au meitaki ravarai o te vaerua i te ao ra i te Mesia nei: 4 Koia i iki mai ia tatou i roto iaia nei, ou te tumu o teianei ao, kia riro tatou ei aronga tapu, e te apa kore, i mua iaia, ma te anoano: 5 E kua akono takere ia tatou, kia riro ei tamariki rave nana uaorai ia Iesu Mesia ra, mei tei tau i te anoano takinga-meitaki o tona uaorai ngakau, 6 Kia akameitakiia te kakā o tona aroa ua, i riro ei tatou iaia ei aronga kiteia mai i roto i tei Akaperepereia: 7 Nona i raukaʼi te ora ia tatou i tona toto, i te akakore anga i te ara nei, no te maata o tona aroa ua; 8 Ko tei akamaata ravaia e ia ia tatou nei, ma te pakari katoatoa oki e te akono meitaki; 9 E kua akakite mai ia tatou i te tuatua ngaro o tona anoano, i tona uaorai inangaro takinga-meitaki i akakoroia e ia i roto iaia uaorai: 10 E kia tae ki te akaaerenga i te openga tikai o te au tuatau ra, kia tavaitai aia i te au mea katoatoa i te Mesia ra, to te rangi, e to te ao katoa nei: ei iaia rai, 11 E e tuanga oki ta matou i rauka iaia, ko matou ko tei akono takereia i te akakoro nana, na tei rave i te au mea katoa kia tau i te akakoro a tona anoano; 12 Kia riro matou nei ei akameitaki anga i tona kakā, ko matou ko tei irinaki i te Mesia i muatangana. 13 Ko ta kotou katoa oki i irinaki, i to kotou akarongo anga i te tuatua-mou ra, i te evangelia o to kotou ora; e kotou katoa i akarongo, i akairoiaʼi kotou e ia, i te vaerua tapu i tuatuaia maira, 14 Ko te akakite ïa o ta tatou tuanga e tae ua atu ki te ora mou o te aronga i okoia ra, kia akameitakiia tona kakā.
TIUNU 17-23
AU MEA UMERE I ROTO I TE PIPIRIA | EPHESIA 4-6
“E Kakau i te Rakei Katoa a te Atua”
(Ephesia 6:11-13) E kakau i te rakei katoa a te Atua ra, kia tika ia kotou kia patoi i te ravenga pakari a te diabolo ra. 12 Kare oki te tangata anake ta tatou e kukumi nei, ko te au ariki katoa ra, e te aronga mana, e te au tutara o teianei ao poiri, e te au vaerua kikino i te reva nei. 13 Ka rave ana oki kotou i te rakei katoa a te Atua ra, kia tika ia kotou kia patoi atu i te enemi i te rā kino ra, e kia ope rava te au ravenga ra, kia tu rai.
E te au Mapu—E Patoi Pakari i te Tiaporo
Kua akaaite te apotetoro ko Paulo i te au Kerititiano ki te au vaeau. E tamakianga ta tatou! Kare ki te au tangata, mari ra kia Satani e te au temoni. E au tumutoa ratou no tetai tauatini tuma mataiti e te meitaki katoa ra i te tamaki. No reira penei ka manako tatou e kare tatou e autu i teia tamaki anga, no te mea e mapu ua tatou. Ka rauka ainei i te au mapu te autu atu i te tamaki ki teia au enemi mana ririnui? Ae ka rauka, e te autu nei rai ratou! Akapeea? No te mea kua rauka ia ratou te mana mei ko mai ia Iehova. Pera katoa, mei te au vaeau tereni meitakiia, kua “kakau [ratou] i te rakei katoa a te Atua ra” kia papa ratou no te tamaki anga.—E tatau ia Ephesia 6:10-12.
(Ephesia 6:14, 15) Ka tu, ma te tatuaia to kotou taukupu i te tuatua-mou, e ma te tapoki-umauma ra ko te tuatua tika i te kakau anga; 15 E kia akatamakaia to kotou vaevae i te teateamamao o te evangelia o te au ra.
E te au Mapu—E Patoi Pakari i te Tiaporo
Mei te tatua rai, ka paruru te tuatua mou a te Pipiria ia tatou mei te au apii anga pikikaa. (Ioane 8:31, 32; 1 Ioane 4:1) E me inangaro maata tatou i te tuatua mou a te Pipiria, ka māmā i reira i te aru i ta te Atua au turanga, me kore i te aao i te “tapoki-umauma.” (Salamo. 111:7, 8; 1 Ioane 5:3) Pera katoa, me mārama meitaki tatou i teia au tuatua mou, ka kite meitaki tatou i te paruru i te reira mei to tatou au enemi.—1 Petero 3:15.
Ka riro to Iehova au turanga tuatua tika, tei akaaiteia ki te tapoki umauma, i te paruru i to tatou “ngakau.” (Maseli 4:23) Kare rava tetai vaeau e taui i tona tapoki umauma auri matutu ki tetai tei maaniia ki te auri paruparu. Mei te reira rai, kare rava tatou e taui i to Iehova turanga no te tika, ki ta tatou e manako ra e ko te tika. Kare o tatou kite pakari no te paruru i to tatou uaorai ngakau. (Maseli 3:5, 6) No reira tatou ka akara putuputu ei i to tatou “tapoki umauma,” me te paruru ra te reira i to tatou ngakau.
I te mea e kua tauturu te tamaka i te au vaeau Roma kia autu i te tamaki, ka tauturu i reira te tamaka akatutuanga ia tatou kia akakite i te “evangelia o te au.” (Isaia 52:7; Roma 10:15) No reira, ka anoano maataia te tu ngakau toa no te tutu aere i tetai taime. Karanga a Bo, e 20 ona mataiti: “I mataku ana au i te tutu aere ki toku au oa apii. E tu akamā tikai toku. Me akamanako au i tera tuatau, kare au i kite eaa au i pera ei. Teianei te mataora nei au i te tutu aere ki toku au oa.”
(Ephesia 6:16, 17) E rave oki i te paruru ra i te akarongo, ei runga ravao ïa, ko te mea e mate ei te au tao ai ravarai a te vaerua kino ra. 17 Ka rave katoa i te pare ra i te ora, e te koke a te Vaerua ra, koia te tuatua a te Atua:
E te au Mapu—E Patoi Pakari i te Tiaporo
Eaa te au “tao ai” ta Satani ka pei mai kia koe? Penei ka akavare aia ia koe na te pikikaa anga no runga ia Iehova. Inangaro a Satani kia manako koe e kare a Iehova e tetai ua atu tangata e inangaro mai ia koe. Karanga a Ida, e 19 ona mataiti: “E manako ana au e kare a Iehova i akavaitata mai kiaku e kare e inangaro iaku ei Oa nona.” Eaa tana ka rave me tupu teia? “E akaketaketa ana te au uipaanga i toku akarongo. I mua ana, ka noo ua au e kare e paupau, ma te akamanako e kare e tangata e inangaro i te akarongo mai kiaku. Inara, i teianei, ka akapapa au no te au uipaanga e ka tauta i te pau e rua me koe e toru uianga. Kare teia i te mea māmā, inara ka marū toku ngakau me rave au i te reira. E ka akamaroiroi mai te au taeake e te au tuaine iaku. Ka akaruke au i te uipaanga ma te kite e te inangaro maira a Iehova iaku.”
Mei te pare te ka paruru i te roro o te vaeau, ka paruru ‘te pare o te ora’ i to tatou aerenga manako. (1 Tesalonia. 5:8; Maseli 3:21) Ka tauturu te manakonakoanga ia tatou kia akamou i te manako ki ta te Atua au taputou e kia kore e akaparuparuia me tupu te manamanata. (Salamo 27:1, 14; Angaanga 24:15) Inara e rauka ai i teia manakonakoanga te paruru ia tatou, ka irinaki tatou e e tika te reira. Ka anoanoia tatou kia aao i te “pare,” kare kia apai i roto i to tatou rima!
Akakite te apotetoro ko Paulo e kua aite te Tuatua a te Atua ki te koke. Na Iehova i oronga mai i te reira. Inara ka anoanoia tatou kia taangaanga meitaki i te reira no te paruru i to tatou akarongo me kore i te akatano i to tatou aerenga manako. (2 Korinetia 10:4, 5; 2 Timoteo 2:15) Akapeea koe me taangaanga meitaki i te reira? Karanga a Sebastian, e 21 ona mataiti: “Ka tata au e okotai irava mei te pene ravarai o taku tatau anga Pipiria. Te koikoi nei au i taku au irava reka roa atu.” Ka tauturu teia iaia kia mārama i to Iehova aerenga manako. Karanga a Daniel: “I roto i taku tatau anga Pipiria, ka iki au i te au irava te ka tauturu i te au tangata i roto i te angaanga tutu aere. Kua kite mai au e ka akarongo mai te tangata me kite ratou i toou inangaro maata no te Pipiria e te tauta ra koe i te tauturu ia ratou.”
Kimi i te Mārama o te Tuatua Mou
(Ephesia 4:30) E auraka e akariri atu i te vaerua tapu o te Atua, i akairoiaʼi kotou e tae ua atu ki te rā e raukaʼi te ora ra.
it-1 1128 ¶3
Tu Tapu
Vaerua tapu. To Iehova mana ririnui me kore vaerua, na Iehova e akatere i te reira e ka akatupu ua rai i tana i akakoro. E mea mā, viivii kore, tapu te reira e ka rave i te angaanga meitaki a te Atua. No reira i kapikiia ai ko te “vaerua tapu.” (Sala. 51:11; Luka 11:13; Roma 1:4; Ephe. 1:13) Me angaanga te vaerua tapu ki runga i tetai tangata, e mana tapu e te mā te reira. Ko tetai angaanga viivii me kore tarevake ka raveia, ka patoi me kore ka “akariri” te reira i taua vaerua ra. (Ephe. 4:30) E akaari ana teia vaerua i te tu tapu o te Atua e no reira ka ‘riri’ rai te vaerua tapu. Te au angaanga tarevake tei raveia ka riro te reira i te “tinai i te vaerua” me kore te tamate i te reira. (1 Tesa. 5:19) Me rave putuputuia teia au angaanga, ka tupu te mamae ki te vaerua tapu e ka akariro i te Atua ei enemi no te au aronga meameaau. (Isa. 63:10) Tetai tangata te ka akariri i te vaerua tapu penei ka akakino aia i te reira, ko te ara teia ta Iesu i tuatua te ka kore rava e akakoreia i roto i teia akatereanga e te akatereanga ka aru mai.—Mata. 12:31, 32; Mare. 3:28-30; akara i te VAERUA.
(Ephesia 5:5) Kia kite oki kotou e, kare a te akaturi, e te tangata viivii ra, kare a te noinoi apinga ra, e akamori idolo ïa, kare anake a ratou tuanga i te basileia o te Mesia ra e te Atua.
it-1 1006 ¶2
Noinoi Apinga
Ka Akaariia i Roto i Taau ka Rave. Ka kiteaia te tu noinoi i roto i te au angaanga te ka akaari mai i te anoano tika kore e te tau kore o tetai tangata. Akakite te tata Pipiria ko Iakobo e me to ta te anoano tika kore, ka anau mai tana ko te ara. (Iako. 1:14, 15) No reira ka kiteaia te tangata noinoi mei te au mea tana ka rave. Akakite te apotetoro ko Paulo e ko te tangata noinoi apinga, e tangata akamori itoro aia. (Ephe. 5:5) Ka akariro te tangata noinoi apinga i tana au mea e inangaro ra ei atua nona, na te tuku anga i te reira ei mea puapinga atu i te tavini e te akamori i Tei Anga ra.—Roma 1:24, 25.
Tatau Pipiria
(Ephesia 4:17-32) E teianei, teia taku tuatua, ta te Atu oki taku e akakite atu nei, oti ra ua kotou i te aere i ta tetai papaki etene aerenga, i te akonoanga neneva o to ratou uaorai ngakau, 18 Ma te manako akapoiriia, e te taka ke i te ora a te Atua ra no te kite kore i roto ia ratou ra, e te paetaeta oki o to ratou ngakau; 19 E no te kite kore i te akama, kua oronga ia ratou uaorai i te peu kanga ra, ei rave i te au mea viivii katoa ra, ma te anoano maata. 20 Kare ra mei te reira ta kotou i apii i te Mesia; 21 Kua akarongo oki kotou i tana, e kua apiiia kotou e ia, tei ia Iesu oki te tuatua-mou: 22 Kia kopae kotou i ta kotou tuatua i muatangana ra, i te tangata taito, i tei kino i te anoano pikikaa; 23 E kia akaouia oki kotou i to kotou vaerua ra i te ngakau: 24 E kia akatangata ou oki ko tei angaia kia tau i te Atua ra, i te tuatua-tika e te tapu mou. 25 E teianei kia kopae ua atu i te pikikaa, “ei tuatua-mou ta te tangata ravarai kia tuatua atu ki tetai:” E melo anake oki tatou no tatou uaorai. 26 Kia riri kotou ra, auraka kia araia: auraka e topa te rā i to kotou riri anga: 27 Auraka e tuku i ta te diabolo ngai kia o mai. 28 Te tangata i keia na, auraka aia e keia akaou: e rave ra i te angaanga, kia rauka iaia te mea meitaki i tona uaorai rima, kia puapingaia tana kia oronga atu na te tangata i ngere. 29 Auraka ei tuatua viivii e mama mai no roto i to kotou vaa, ei tuatua meitaki ra e tupu ei te meitaki tika ra, e meitaki ei te aronga e akarongo ra. 30 E auraka e akariri atu i te Vaerua Tapu o te Atua, i akairoiaʼi kotou e tae ua atu ki te rā e raukaʼi te ora ra. 31 Kia kopae ravaia oki te maru kore, e te rotoriri, e te makitakita, e te taumāro ra, e te tuatua akakino, e te vareae, auraka takiri ïa: 32 Kia takinga-meitaki kotou ia kotou uaorai, ma te ngakau maru aroa ua ra, ma te akakore oki i te ara tetai e tetai, mei ta te Atua i akakore mai i ta kotou i te Mesia ra.
TIUNU 24-30
AU MEA UMERE I ROTO I TE PIPIRIA | PHILIPI 1-4
“Auraka Rava e Apiapi i te au Mea Katoa”
(Philipi 4:6) Auraka rava kotou e apiapi i te au mea katoa nei; e akakite ua ra ki te Atua i to kotou anoano i te au mea katoa ra i te pure, e te pati anga atu ma te akameitaki.
“Te au o te Atua . . . ko Tei Maata ua Atu i te Kite Tangata”
Eaa te ka tauturu ia tatou ‘auraka rava kia apiapi i te au mea katoa nei” mari ra kia rauka “te au o te Atua”? Te akaari maira ta Paulo tuatua ki to Philipi e me apiapi tatou no tetai manamanata, te rapakau e pure. No reira me apiapi tatou, e akariro i to tatou au manamanata ei ravenga no te pure. (E tatau ia 1 Petero 5:6, 7.) Me pure koe kia Iehova, e irinaki papu tikai e te aroa maira aia ia koe. E akameitaki iaia no te au akameitakianga ravarai taau i rauka. Auraka e akangaropoina e ko Iehova, “te maata ua atu tana kia rave i te au mea katoa ta tatou e pati nei, e ta tatou e manako nei.”—Ephesia 3:20.
(Philipi 4:7) E na te au o te Atua, ko tei maata ua atu i te kite tangata, e akamaroiroi mai i to kotou ngakau e to kotou manako i te Mesia nei ia Iesu.
“Te au o te Atua . . . ko Tei Maata ua Atu i te Kite Tangata”
Te tatau anga te au taeake i Philipi i ta Paulo reta kia ratou, eaa ta ratou i manako? Penei kua akamaara te maata anga ia ratou eaa tei tupu kia Paulo e Sila e ta Iehova tauturu anga ia raua na te tu manako koreia. Eaa te apiianga ta Paulo e apii ra ia ratou i roto i tana reta? Teia te apiianga: Auraka e apiapi. Pure, e ka rauka ia koe “te au o te Atua, ko tei maata ua atu i te kite tangata.” Karanga a Paulo kia ratou e ko te au o te Atua “tei maata ua atu i te kite tangata.” Eaa te aiteanga o teia tuatua? Karanga tetai au urianga Pipiria “e maata atu i ta tatou au moemoea ravarai” me kore “e maata atu i te au parani a te tangata.” No reira, te karanga nei a Paulo e ko te “au o te Atua,” e mea umere tikai kare e rauka ia tatou te akamanako. Noatu e kare tatou e kite i te ravenga kia akatikatika i tetai manamanata, kua kite ra a Iehova. E ka rave aia i te mea manako koreia.—E tatau ia 2 Petero 2:9.
“Te au o te Atua . . . ko Tei Maata ua Atu i te Kite Tangata”
Eaa te ka tupu me rauka ia tatou “te au o te Atua, ko tei maata ua atu i te kite tangata”? Karanga te Pipiria e na te reira “e akamaroiroi mai” i to tatou ngakau e to tatou manako. (Philipi 4:7) Te tuatua mua no te “akamaroiroi” e tuatua na te vaeau tei akataka i tetai pupu vaeau tei akaueia kia paruru i te oire. Kua paruruia te aronga e noo ra i Philipi e tetai pupu vaeau mei teia te tu. Ka moe meitaki ratou i te po ma te kite e kua paruruia to ratou oire. Mei te reira katoa, me rauka ia tatou “te au o te Atua” kare tatou e apiapi e ka maru ua to tatou ngakau e te manako. Kua kite tatou e te akono maira Iehova ia tatou e ka inangaro kia puapingaia tatou. (1 Petero 5:10) Ka paruru te reira ia tatou kia kore e taomiia e te taitaia me kore te manako paruparu.
Kimi i te Mārama o te Tuatua Mou
(Philipi 2:17) E kia maringi atu toku toto ki rungao i te atinga apai akakiteia ra o to kotou akarongo, e rekareka ïa au, ko tatou katoa te ka rekareka i reira.
it-2 528 ¶5
Au Atinga
Atinga inu. E oronga kapitiia ana te atinga inu ki te maata anga o te au atinga ke, i muri ua ake te noo anga te ngati Iseraela ki roto i te Enua Taputouia. (Nume. 15:2, 5, 8-10) E wina akakona teia atinga inu e ka riringiia ki runga i te atarau. (Nume. 28:7, 14; akaaite kia Exo. 30:9; Nume. 15:10.) Tata te apotetoro ko Paulo ki te au Kerititiano i Philipi: “E kia maringi atu toku toto ki rungao i te atinga apai akakiteia ra o to kotou akarongo, e rekareka ïa au.” Te taangaanga nei aia i te atinga inu i konei, no te akakite i tona tu puareinga ua i te oronga iaia uaorai kia tauturu i te au taeake Kerititiano. (Phili. 2:17) I mua ua ake ka mate ei aia, kua tata aia kia Timoteo: “Teia oki toku toto ka taʼe, teia oki au ka riro ke.”—2 Timo. 4:6.
(Philipi 3:11) Kia rauka iaku te tuakaouanga mei te mate maira.
“Te Tuakaouanga Mua”—Te Tupu Nei i Teianei!
Aru mai, ka o atu te au mema akatainuia o “te Iseraela o te Atua” ki te Atu ra ko Iesu Karaiti i roto i te kaka i te rangi, i reira ratou “e vai ua rai ma te Atu ra.” (Galatia 6:16; 1 Tesalonia 4:17, NW) Kua tapaia taua turanga ra e ko “te tuakaouanga momua” me kare “te tuakaouanga mua.” (Philipi 3:10, 11, NW; Apokalupo 20:6) Me oti taua tuakaouanga ra, kua tae mai i reira te taime no te akatuakaouanga mai o te au tangata e mirioni ua atu ki runga i te enua ma te manakonako anga no te rauka anga mai te ora mutu kore i roto i te Parataito. No reira, me no te rangi me kare no te enua nei to tatou manakonakoanga, e manako inangaro to tatou i roto i “te tuakaouanga mua.” Eaa ra te tu o te reira tuakaouanga? Aea te reira e tupu ei?
Tatau Pipiria
(Philipi 4:10-23) Rekareka maata toku i te Atu, i te mea i tupu akaou io nei to kotou manako mai iaku nei; ko ta kotou rai i akono mai ana, kare ra e ravenga i rauka. 11 Kare no te ngere i tuatua atu ei au nei: kua kite au i te akakoromaki i te au mea ravarai i rokoia mai ei au nei. 12 E tika iaku te akaaka, e e tika oki iaku te apinga maata: i te au ngai katoa e te au mea katoa, kua piki ïa au i te merengo e te pongi, te taonga nui e te ngere. 13 E tika iaku te au mea ravarai nei i te Mesia, ko tei akamaroiroi mai iaku nei. 14 E mea tika ra oki ta kotou i rave, i te o mai anga i ta kotou apinga ei tauturu iaku i toku nei mate. 15 E teianei, kia kite mai kotou, e to Philipi na, i te akamataanga i te apii i te evangelia ka akaruke ei au i Makedonia ra, kare rava tetai ekalesia i topiri mai iaku nei i te peu i te oronga mai e te oronga atu, mari ra ko kotou anake. 16 Iaku oki i Tesalonia ra i akau ake kotou i te apinga naku, e e rua oki akau anga ei tauturu iaku i toku nei ngere. 17 Kare ra mei te mea, e inangaro apinga toku: i anoano ra au kia puapingaia ta kotou tuatua, kia riro ei meitaki no kotou. 18 Kare ra e mea toe iaku i teianei, kua maata mai nei; kua rava roa oki taku; tei iaku mai nei oki ta kotou i akau mai ia Epaperodito nei, e ruru kakara ïa, e atinga mareka, e te kiteia e te Atua. 19 Na taku Atua ra e o mai i te au mea ravarai o tau ia kotou na, i tona apinga maata i te ao i te Mesia ra ia Iesu. 20 E teianei, ei te Atua ra, ei to tatou Metua, te kakā e tuatau ua atu. Amene. 21 E aroa atu kotou i te aronga tapu ravarai i roto i te Mesia ra ia Iesu. Te aroa atu nei oki te au taeake i oku nei ia kotou. 22 Te aroa atu nei te aronga tapu ravarai ia kotou, e maata atura to te ngutuare o Kaisara nei. 23 Ei ia kotou katoa te aroa ua o to tatou Atu ra o Iesu Mesia. Amene.