RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI Punanga Tiaki
Punanga Tiaki
RUNANGA PUKA I RUNGA I TE INITANETI
Reo Rarotonga
  • PIPIRIA
  • AU PUKA
  • AU UIPAANGA
  • w90 6/1 kapi 25-29
  • Akapeea me Tauturu i te Aronga Taitaia Kia Rauka Akaou te Rekareka

Kare e vitio.

Akakoromaki mai kare te vitio e angaanga.

  • Akapeea me Tauturu i te Aronga Taitaia Kia Rauka Akaou te Rekareka
  • Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1990
  • Tumu Tuatua
  • Tetai Atu Manako
  • Akamaroiroiia ki te au Tuatua
  • “E Turu atu i tei Apikepike”
  • Aronga Pakari ma te au Arero Apiiia
  • Pumaana Anga no Tei Taitaiaia
    Pumaana Anga no Tei Taitaiaia
Te Punanga Tiaki—Akakiteanga i te Patireia o Iehova—1990
w90 6/1 kapi 25-29

Akapeea me Tauturu i te Aronga Taitaia Kia Rauka Akaou te Rekareka

KUA taitaiaia a Epaperodito e pipi Kerisitiano no te anere mataiti mua. Kua tonoia oki aia kia akara atu i te au anoano o te aposetolo ko Paulo iaia i roto i te are auri inara kua rokoia e te maki. Noatu oki e kua meitaki mai aia, kua taitaia tikai aia no te mea tana putuputuanga, tei tono mai iaia ki Roma, kua “rongo e kua rokoia aia e te maki.” (Philipi 2:25, 26, NW) I te mea e mamao tikai aia inara te inangaro nei aia i te akamaru i to ratou manako kua tupu mai i reira teia taitaia. Penei rai, kua manako aia e te pera nei ratou te manakoanga e e puapinga kore ua aia. Akapeea ra aia i te tauturu angaia kia rauka akaou tona rekareka?

Kua tonoia oki a Epaperodito kia oki ki tona kainga i Philipi i te apaianga atu i te reta mei te aposetolo ko Paulo. I roto i te reira, kua akakite a Paulo ki te putuputuanga: “E oronga kiaia i te turou anga tei matauia kiaia i tau i te Atu ma te rekareka katoa e e akono ma te akaperepere i teia au tangata nei.” (Philipi 2:27-30, NW) Kua raurauia oki te au Kerisitiano kia akapiri vaitata atu ia Epaperodito kia ratou mei te tu ua te ka tau meitaki i te tu oaoa tei kitea i te putuputuanga Kerisitiano. Ta ratou au tuatua akapumaana ka akaari te reira kiaia e e aka puapinga tona, ae, te ‘akaperepereia’ nei. Ka mamao ta teia manako rekareka tauturu anga iaia kia kitea te mareka anga mei tona manako taitaia.

Kua akaari mai teia akaraanga e noatu oki e kia “rekareka i te Atu ra,” etai pae oki i rotopu ia ratou e mamae ana i teia tu taitaia. (Philipi 4:4) Te manako taitaia oonu e tu manako ngakau marikonga kore tei arataki atu ki te ta iaia uaorai. I etai au taime, te angaanga a te roro e tetai atu tu o te kopapa ka o katoa te reira ki roto. Noatu rai ra, ka rauka rai te taitaia i te akameangitiia mai na roto i te kite anga i te tauturu a etai ke atu. No reira oki a Paulo i oronga ei i te akamaroiroi anga: “E tuatua akapumaana atu ki te au meta tei taitaia.” (1 Tesalonia 5:14 NW) No reira oki ka tau te au putuputuanga o te au Kite o Iehova, kia oronga rekareka ua i te turu anga i te pae o te manako ngakau ki te au meta tei taitaiaia. Ko teia apainga kua kite te akatereanga Kerisitiano ou i te 1903, no te mea kua tuatua Te Punanga Tiaki Anga (reo Peritane) no te au meta tei taitaiaia, me kare no te aronga ngakau apikepike: “Te ngakau apikepike e te paruparu ka anoanoia te tauturu, te turu anga, te akamaroiroi.” Inara akapeea koe me tauturu i te au meta tei taitaiaia?

Te mea mua, na te akaarianga i te “manakoanga no tetai,” penei ka rauka ia koe i te tauturu i tei taitaiaia kia akaari mai i te “manata kia tauturuia” i roto i tona ngakau. I muri ake, “penei na taau tuatua meitaki” e tauturu iaia kia rekareka. (1 Petero 3:8; Maseli 12:25) Na te tuku ua anga iaia kia tuatua e kia kite i toou inangaro atu penei ka apai mai i tetai mareka anga. “E nga taeake toku e aere ua ana au kia oora i toku ngakau kia raua,” na Mere ei, e Kerisitiano takaua teia tei putoto ana ki te taitaia. “Kua anoano au i tetai kia akarongo mai.” Me e tokorua toou i te oronga atu i toou au manako oonu no runga i te au tumatetenga o te oraanga e mea puapinga tikai te reira.

E maata atu ra te ka anoanoia, i te akarongo ua e te oronga anga i tetai manako tauturu na vao ua mei te, “E akara i te tua marama o te oraanga” me kare, “E manako i roto i te tu papu.” Te reira au tuatua ka akaari te reira penei kare o tatou tu tangi e ka mamao rava atu tetai mei te taitaia ra, mei ta te Maseli 25:20 i akaari i te tuatua anga e: “Mei tei kiriti i te kakau i te ra anu ra, mei tei . . . imene ra i te imene ma te ngakau tumatetenga.” Te au tuatua te ka akaari e te meitaki ua ra, ka tuku atu te reira i tei taitaiaia kia maata te manata. No teaa ra? No te mea te reira au ravenga kare te reira e akaari mai i te au tumu no tona taitaia.

Akamaroiroiia ki te au Tuatua

Te tangata taitaia tikai kare e te maromaroa ua nei aia marira e puapinga kore e te kore ona manakonakoanga. Te tuatua Ereni tei uriia e ko te “au meta tei taitaiaia” te aiteanga tikai ko te “aronga meta rikiriki.” Tetai tangata Ereni apiia kua akamarama mai i te tuatua na teia mataara: “Ko tetai ua atu te tauta nei i raro ake i te tu manamanata, e kua tomo tona ngakau i roto iaia.” No reira, te puna o tona tu manako kua maro te reira, e tana i manako ka rauka kua paruparu ia.​—Akaaiteia atu kia Maseli 17:22.

Kua tuatua te patereareka ko Iobu e: “E riro ra taku vaa i te akamaroiroi atu ia kotou.” (Iobu 16:5) Te tuatua Ebera no te “akamaroiroi” tetai au taime tona aiteanga e “akaketaketa” me kare “akamatutu.” E raveia ana te reira ei akatutu e akapeea te iero i te ‘akamatutuia anga na roto i te au akaou anga. (Isaia 41:10; Nahuma 2:1; 2 Paraleipomeno 24:13) Taau au tuatua kia akanoonooia te reira ma te karape i te patu anga i to te reira tangata taitaia ki te turanga meitaki, mei te tu rai i te apapa piriki takitai. Te raveanga i teia ka anoanoia koe kia tomo atu ki tona “mana tau.” (Roma 12:1, NW) Te Punanga Tiaki Anga (reo Peritane) o te 1903 tei taikuia atu ana i mua ake kua tuatua no te aronga tei taitaiaia e: “Te kore anga . . . te tu meitaki, ka anoanoia ratou kia oparaia ki mua i tetai manga ua, e raukai i te apai mai ki te atea te au tareni tei rauka tikai ia ratou, no to ratou uaorai akamaroiroianga e no te akameitakianga katoa ki te ngutuare o te akarongo.”

Te akaraanga no te Puka Tapu o Elikana e tana vaine tei taitaiaia ko Hana kua akaari mai te reira e akapeea me akamaroiroi atu na roto i te au tuatua, mei ia Iobu rai. E rua oki a Elikana vaine. Tetai ko Penina e au tamariki tana, inara ko Hana kare ana tamariki. Penei, kua manako rai a Hana i tona tu puapinga kore. (Akaaiteia atu kia Genese 30:1.) Mei te mea rai oki e kare teia apainga e teimaa ana, kua akariri a Penina iaia aue atura aia ma te au roimata e kua kore e inangaro i te kaikai. Kare oki a Elikana i kite i te oonu anga o tona manamanata, i te kite anga aia mei teia, te tu kua ui aia: “E Hana, eaa koe i aue ei, eaa i kore ei koe i kaikai, eaa i tumatetenga ei to ngakau?”​—1 Samuela 1:1-8.

Te au uianga maru a Elikana kua oronga teia i te taime nona kia tuku i tona au manako ngakau ki roto i tetai au tuatua anga. Kare i papu me kua pau aia me kare, kua tauturuia ra kia akara tika e eaa aia i manako puapinga kore ei. Mei te reira katoa penei ka tuatua te meta tei taitaiaia e, ‘E tangata kino ua rai au.’ Ka rauka ia koe kia ui e, ‘Eaa ra koe i manako pera ei?’ I reira e akarongo meitaki atu koe iaia e uri mai ra i tana e kite nei i roto i tona ngakau.​—Akaaiteia atu kia Maseli 20:5.

Kua ui i reira a Elikana i teia uianga akamaroiroi tikai: “Kare ainei te meitaki maata toku i to te tamariki e kia tino ngauru ua atu ia koe na?” Kua akamaaraia a Hana i tona inangaro nona, noatu tona pa. Kua manako akaperepere tikai a Elikana iaia, rauka atura iaia i te tuatua e: ‘I na, kare rai oki au e puapinga kore ana. Tei aku tikai te inangaro oonu o taku tane!’ Kua riro tana tuatua i te akamatutu ia Hana, kua akamata oki aia i te kaikai e kua aere atu rai ki te iero.​—Samuela 1:8, 9.

Mei ia Elikana rai kare i tapaepae e kua rauka iaia te au manakoanga o tana vaine kia rauka atura iaia kia manako meitaki iaia uaorai, no reira te aronga tei inangaro i te tauturu i tetai tei taitaiaia kia pera katoa. Ei akaraanga, tetai Kerisitiano ko Naomi te ingoa kua tuatua e eaa te mea i tauturu ei iaia kia rauka akaou tona rekareka: “Tetai pae o te au taeake kua akameitaki mai i te tu o taku utuutu anga i taku tamaiti, te akono i te ngutuare, e pera katoa te akono anga i toku tu akaraanga noatu oki toku taitaia. E meitaki tikai teia tu akameitakianga!” Ae, te akameitakianga tei tau ka tauturu te reira i te meta tei taitaiaia kia kite i te au tu meitaki o te tane me kore te vaine e kia rauka te akapapaanga mako i te puapinga tatakitai.

Me kua taitaiaia taau vaine, eaa koe ka kore ei e patu iaia kia tau ki te au tuatua o te Maseli 31:28, 29? I reira ka tatau tatou e: “E tana tane katoa, ma te akapaapaa iaia; E manganui te [au tamaine, NW] akono meitaki, ko koe ra tei tu ke ia ratou katoa.” Inara, penei kare te vaine akaipoipo e ariki i te reira au akapaapaa anga, no te mea te kite nei aia i te paruparu no te kore e rauka i te akono i te au angaanga i te ngutuare mei tana tikai i manako kia pera. Na roto i te akamaaraanga atu i tona tu vaine i roto ra, e tona tu katoa i mua ake ka kite ei i te taitaia, ka rauka ia koe i te akakeu iaia e ko taau akapaapaaanga e kare te reira i te mea puapinga kore. Kia rauka katoa ia koe kia akakite e tana e rave nei kua oronga te reira i tetai tautaanga teitei. Penei ka tuatua koe e: ‘Kua kite au e eaa te maata o taau i rave no teia. Mei teaa atura te meitaki ia koe i te tukuanga mei teia te maata o taau tautaanga!’ Me rauka te mareka anga e te akangateitei anga mei te tokorua e te tamariki, ko ratou tei kite tikai iaia, ko te reira te mea maata no te patu akaou atu kia rauka te noo anga meitaki nona uaorai.​—Akaaiteia atu kia 1 Korinetia 7:33, 34.

Te taangaanga i te au akaraanga Puka Tapu ka tauturu te reira i te peretana tei taitaiaia kia kite e eaa te au taui anga i te manako te ka anoanoia. Mei teia te tu, penei ake kua manako ke ana tetai i te au manako o etai ke. Mea tau kia uriuri atu koe i te akaraanga o Epaperodito e kia ui e: ‘Eaa te tumu i toou manako i tupu ei teia taitaia kiaia i te kite anga aia e kua kite tana putuputuanga i tona makimaki? Me kua puapinga kore tikai ainei aia? Eaa ra a Paulo i tuatuaʼi kia akaperepere iaia? Ka noo ua ainei te puapinga o teia tangata ko Epaperodito ki runga i tana angaanga i rave?’ Ka riro teia au uianga i te tauturu i te Kerisitiano taitaia kia rave angaanga nona uaorai e kia kite e kare aia i te puapinga kore.

“E Turu atu i tei Apikepike”

Kua akakeu te Puka Tapu e: “E turu atu i tei apikepike.” (1 Tesalonia 5:14, NW) I te mea e te vai nei tetai pupu taeake Kerisitiano te ka rauka i te oronga i te tauturu tau ko tetai te reira o te meitaki a te akonoanga Atua tika. Te au oa tika tikai koia oki ko “tei anau mai me e manamanata tetai,” e ka piri tikai aia ki tetai peretana tei taitaiaia. (Maseli 17:17) Te tupu anga te “tu akaaka” ki te aposetolo ko Paulo e kua rauka te “mataku oki to roto” kua akapumaanaia aia i te “aere anga mai o Tito ra.” (2 Korinetia 7:5, 6) Tei aiteite ki teia, te au atoro anga ngakau maanaana e te au ringi anga tereponi i te au taime tano ka ariki rekarekaia e te au meta tei taitaiaia. Penei ka ui koe e me e ngai tetai noou kia oronga atu i tetai tauturu tau, mei te orooro i te tiki i te au apinga, rave angaanga i te ngutuare, e tetai atu au mea.a Tetai Kerisitiano ko Maria te ingoa kua tuatua e: “I toku taitaiaia anga, kua tata mai tetai taeake i tetai au taime e e kapiti ua mai ana aia i tetai au irava akamaroiroi ki roto. E tatau putuputu ana au i taua reta ra, ma te aue iaku e tatau ra. Kua aite te reira au reta mei te auro ra ki aku.”

I muri ake i te akamaroiroi angaia te putuputuanga kia tauturu i “te au meta tei taitaiaia,” kua tuatua a Paulo e: “Kia roa te akakoromaki anga i te katoatoa. E matakite, e kare tetai e tutaki i te kino ki te kino ki tetai ua atu.” (1 Tesalonia 5:14, 15, NW) E puapinga oki to te akakoromaki, no te mea te mamae o te manako, te manako ekoko, e te roiroi no te kore e moe, penei ka tuatua mai te tangata taitaia ma te “tuatua tarevake” mei ia Iobu ra. (Iobu 6:2, 3) Tetai Kerisitiano ko Rachelle kua rokoia oki tona metua vaine e te taitaia pakari, kua akakite e: “E maata ua atu rai te taime ka tuatua mai a Mama i tetai au mea makitakita tikai. I te maata anga o teia au taime, e tauta ana au i te akamaara iaku uaorai i te tu tikai o toku Mama​—te aroa, te meitaki, e te oronga ua. Kua kite mai au e tetai aronga taitaia ka maata ta ratou au mea ka tuatua kare ra i te mea akakoroia e ratou. Te mea kino rava atu ra ta tetai kia rave koia oki kia akaoki i te au tuatua kino me kare te au ravenga.”

Tetai au vaine Kerisitiano pakari ka tau ratou no te tuanga kia apai atu i te tauturu ki etai au vaine te mamae nei i teia au tu manako ngakau riri. (Akaaiteia atu kia 1 Timoteo 5:9, 10) Teia au vaine Kerisitiano akono meitaki kia tauta ratou kia tuatua atu ki teia aronga ma te akapumaana i te au taime tau. I tetai au taime e meitaki atu te au tuaine Kerisitiano pakari i te au tungane kia tauturu ua atu rai i tetai vaine. Na roto i te akaaereanga i te au ravenga e te tiaki meitaki anga ia ratou, ka rauka i reira i te aronga pakari Kerisitiano te kite atu kia orongaia atu ki te au meta tei taitaiaia te akono anga tei tau.

Aronga Pakari ma te au Arero Apiiia

Kia rauka tikai oki te “kite e te akara oonu” i te au tiaki vaerua kia rauka ia ratou i te “kite ka akapeea me akamaroiroi i tei apikepike.” (Ieremia 3:15; Isaia 50:4, Beck) Me kare tetai tangata pakari e matakite, penei, ka akakino rava atu aia i te tangata taitaia kare ra i te mea akakoroia. Ei akaraanga, to Iobu au oa e toru ko tei aere atu tikai te “tangi iaia, e akapumaana oki iaia.” Inara ta ratou au tuatua, tei akakeuia ma te manako tarevake i to Iobu manamanata, riro atura i te ‘roromi’ iaia kare kia akapumaana iaia.​—Iobu 2:11; 8:1, 5, 6; 11:1, 13-19; 19:2.

Te au tumu manako tuketuke i roto i te au puka Punanga Tiaki Anga kua akataka mai i te au kaveinga te ka rauka kia tukuia atu ei ako i teia aronga.b E manganui te aronga pakari tei taangaanga atu i te reira ravenga. Inara, i tetai nga tu kua riro te tuatua manako kore ra mei te aronga pakari​—penei me aravei tatakitaiia me kare na roto i te au tumu tuatua—​ei mea kino tikai. No reira auraka te aronga pakari e ‘tuatua ma te vaa karea ua ra, e tau ia ki te koputaputa koke ra, ko te arero ra o te aronga pakari ra, mei te vairakau ia.’ (Maseli 12:18) Me ka manako tikai tetai tangata pakari i te ka tupu mei tana au tuatua i mua ake, ka riro tana au tuatua ei mea mareka anga. No reira, te aronga pakari, kia viviki i te akarongo e kia marie i te tuku i te au tika me kare kia rauka te tutu katoatoa.​—Maseli 18:13.

Me manako tikai atu te aronga pakari i te au peretana tei taitaiaia, ka kite i reira ratou e te aroaia ra e te marekaia atura. Penei ka akakeu ratou te reira tu karapii kore i teia aronga kia akangaropoina i tetai au tuatua akamaroiroi kore. (Iakobo 3:2) Tetai au taime e tapokiia ana te aronga taitaia e te ara, e ka riro na te aronga pakari e tauturu ia ratou kia rauka akaou te au akaraanga mako. Noatu oki e ara pakari tetai kua raveia, te akono meitaki i te pae vaerua a te aronga pakari, ka riro ei tauturu i ‘tei pirikokiia kia akaoraia.’​—Ebera 12:13.

Me manako te aronga taitaia e kare ta ratou au pure e puapinga mai ana, e tau te aronga pakari kia pure ma ratou e no ratou katoa. Na roto i te tatauanga i tetai au tumu manako no roto i te Puka Tapu ki te aronga taitaia, ka rauka i reira i te aronga pakari te ‘akatainu’ i teia aronga ki te au tuatua maru i te pae vaerua. (Iakobo 5:14, 15) Ka rauka katoa i te aronga pakari i te tauturu i tetai tei taitaiaia kia rave i te au takaianga a te Tuatua Tapu kia akatika i tetai ua atu manata nona uaorai ki etai ke atu, mei te mea e ko te manamanata te reira. (Akaaiteia atu kia Mataio 5:23, 24; 18:15-17.) Tetai au taime, ko te reira au manamanata, koia oki to roto tikai i te ngutuare tangata, ko te reira te tumu anga o te taitaia.

Kia maara ra e ka roa e meitaki mai e. Mei ta Elikana rai tauturu aroa kare i rauka viviki mai te meitaki kia Hana no tona taitaia. Tana uaorai au pure e te au akapapuanga meitaki mei te taunga maata kua rauka atura te nooanga maru. (1 Samuela 1:12-18) No reira, e akakoromaki me ka marie te ariu mai anga. E tika rai oki, te aronga pakari kare ratou i te au taote e no reira ka kiteaia kua akakotingaia ta ratou ka rauka i tetai au tu. Ko ratou, e te au mema katoa o te ngutuare tangata no reira mai tei taitaiaia, penei ka anoanoia kia akamaroiroi i te reira tangata kia kimi i te tauturu mei te aronga kite. E mea tau, no te aronga pakari me kare te au mema o te ngutuare tangata kia akamarama tikai ki tetai ua atu aronga kite i te puapinga o te kauraro atu anga ki te au irinaki anga Atua o tei taitaiaia.

I mua ake i to te Atua ao ou, kare rava e rauka no tetai te kopapa apakore, manako, me kare te oraanga noo meitaki ua. No teianei ra, tetai ua atu Kerisitiano tei ngaro tona rekareka no te mea e kua taitaia kia mou i te maroiroi eiaa e mei te putuputuanga Kerisitiano anake ua mari ra mei to tatou Metua i te rangi ra, “tei akapumaana i tei taitaiaia.”​—2 Korinetia 7:6, New American Standard Version Bible.

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

a Akara i te tumu manako “Defeating Depression​—How Others Can Help” i roto i te Awake! o Noema 8, 1987, kapi 12-16.

b Akara i te au tumu manako “An Educated Tongue​—To Encourage the Weary” i roto i Te Punanga Tiaki Anga (reo Peritane) o Tiunu 1, 1982, e te “Spiritual Words for the Mentally Distressed” i roto i to Noema 15, 1988.

[Pia i te kapi 28]

AKAPEEA ME TUATUA AKAPUMAANA

□ AKARONGO MEITAKI​—Na roto i te au uianga tau e raukai i te ‘apai mai ki runga’ i te au manako ngakau o to te tangata ngakau. Kia viviki i te akarongo e kia marie i te tuku tika i mua ake ka raukai te tutu katoatoa.​—Maseli 20:5; 18:13.

□ AKAARI I TE TU TANGI​—Te “manako no tetai” kia kapitiia ki te ‘tu maru’ ia koe e tauta ra kia kite i te tu manako mei tetai tei taitaiaia ‘E aue ki te aronga e aue ra.’​—1 Petero 3:8; Roma 12:15.

□ EI AKAKOROMAKIANGA ROA​—Penei ka oki ua rai ka tuatua i taua tuatua rai, no reira kia akakoromaki. E akangaropoina i te “tuatua tarevake” ta tetai tei taitaiaia ka tuatua mai no te manamanata.​—Iobu 6:3.

□ AKAMAROIROI KI TE AU TUATUA​—E tauturu i tei taitaiaia kia kite i te tu meitaki o te tane me kare te vaine. Kia oronga atu oki i te akameitakianga. E akaari atu e te au manamanata, te au tu kino taito ra, me kare te au tarevake kare e na te reira e akanoo i to tetai uaorai puapinga. E akamarama e eaa ra te Atua i aroa ei e i akono ei iaia.​—Iobu 16:5.

    Au Puka Reo Rarotonga (1983-2025)
    Akaruke
    Aere ki Roto
    • Reo Rarotonga
    • Akaari ki Etai Ke
    • Taau e Inangaro
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ture no te Taangaanga Anga i te Web Site
    • Ture Akamanaia
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Aere ki Roto
    Akaari ki Etai Ke