‘Te Tuatua Taeke ua e Akaruke Atu’
TE KI ra te Puka Tapu i te au tupuanga e te au tua no runga i te tangata. Kare tatou e rekareka anake ua i te tatau ia ratou, mari ra te puapinga ra tatou mei ia ratou. Kua tata te apotetoro ko Paulo ki te putuputuanga Kerititiano i Roma: “Te au tuatua ravarai oki i tataia i muatangana, i tataia ïa kia kite tatou; kia rauka to tatou tatari anga, i te akakoromaki e te pumaana o te tuatua i tataia ra.”—Roma 15:4.
Kua piri atu a Paulo uaorai i te akakiteanga i te au tupuanga. Te tuatua ra te Puka Tapu no Paulo raua ko Banaba i te akamutu anga o ta raua tutaka mitinari mua: “E tae maira raua [i Anetioka o Suria], kua akaputu maira raua i te ekalesia, e kua akakite atura i ta te Atua i rave ia raua ra.” (Angaanga 14:27) Kare e ekoko anga e kua akamaroiroi maata ia atu te au taeake no teia au tupuanga.
Inara, kare te au tupuanga katoatoa i riro ei akamaroiroianga. I raro i te akauru anga, kua akamatakite atu a Paulo ia Timoteo: “Kareka te tuatua taeke ua mako kore a te aronga vaine tangata metua ra, e akaruke atu ïa.” (1 Timoteo 4:7) E kia Tito kua tata aia e kia tau te au Kerititiano tiratiratu “auraka e akono i te au tuatua taeke ua a te ngati Iuda ra, e te akauenga a te tangata i akaruke i te tuatua-mou.”—Tito 1:14.
Eaa ra teia au tua pikikaa, me kare au tua taito? Te aere maira nga tuatua e rua mei te tuatua Ereni myʹthos (“maani ua”). Te akakite maira The International Standard Bible Encyclopaedia e ko teia tuatua te akataka maira “i tetai tua (akonoanga) tei kore e piri anga ki te tu tika tikai.”
Kua ki te ao o te tuatau o Paulo ra i te reira au tua. Tetai akaraanga koia te puka ekokoia o Tobit, penei kua tataia e tere atu i te rua anere au mataiti i mua ake i to Paulo taime. Te akakite maira teia tua ia Tobit, e tangata ngati Iuda akangateiteiia, tei akamatapoia i te topa anga te tutae o tetai manu ki roto i tona nga mata. I muri mai, kua tono atu aia i tana tamaiti, ko Tobias, kia koi i tetai kaiou. I tona aerenga, e i te aratakianga a te angera, kua rauka mai ia Tobias te pukuatu, ate, e te au o tetai ika. Aru mai kua aravei atu aia i tetai vaine takaua, noatu e kua akaipoipo e itu atu taime, kua vai rai ei paretenia no te mea kua taia tataki tai ia te tane e te temoni kino i te po akaipoipo anga. I te akakeuanga a te angera, kua akaipoipo a Tobias iaia e kua tuaru ke i te temoni na te tutungianga i te pukuatu e te ate o te ika. Ma te au o te ika, kua akaoki akaou mai a Tobias kia kite te mata o tona papa.
Te taka ua ra, kare teia tua i te tika. I te pae mai i tona tu natura akaariari e tona manako ki te mataku tau kore, te ki ra te reira i te tarevake. Ei akaraanga, te tuatua ra te akapapaanga e kua kite mata a Tobit i te orureau anga o te au kopu o tokerau e te akaokiia anga o te au Iseraela ki Nineve, au tupuanga i roto i te tuatua enua o Iseraela tei akatakakeia i te 257 au mataiti. Inara, te tuatua ra te tua e 112 o Tobit mataiti i te taime i mate ei aia.—Tobit 1:4, 11; 14:1, The Jerusalem Bible.
Ko teia au tua taito ra te tuke ra ki te tuatua mou “akonoanga tuatua tikai” tei akakiteia e te au tavini tiratiratu o te Atua. (2 Timoteo 1:13) E au apinga ratou no te manakonako anga, te tuke ra ki te tika o te tuatua enua, te au mea te akakite ia e te au vaine akono kore i te Atua. Ko teia te au tua e tau kia taekeia e te au Kerititiano.
Timataanga i te Au Tuatua o te Tuatua Mou
Te maata ra te au tua mei te reira i teia tuatau. Kua tata a Paulo: “Te vai atura oki te tuatau e kore ei ratou [te tangata] e āriki i te tuatua-mou . . . E ariu ke oki to ratou au taringa i te tuatua-mou, e anga atu ei ki te tuatua taeke ua.” (2 Timoteo 4:3, 4) I tetai tuanga o te enua, te totoa ra te au tua no te mana ririnui e te rongonui ra. No reira, te pakari ra te au Kerititiano, i te “timata i [te] tuatua” a te au tua akonoanga kia akara e me te rotai ra ki te Puka Tapu.—Iobu 12:11.
Te taka meitaki ra, e manganui te au tua kare e rotai ana ki te Puka Tapu. E manganui i tetai au tuanga i te ao, ei akaraanga, e mea matauia i te akarongo i te au tua te turu ra i te manako e te mate kore ra te meta tangata. Te akataka maira teia au tua e akapeea me mate tetai tangata, e kia oki anake ua mai i te kopapa o tetai pepe anau ouia, ei vaerua, ei animara, me kare ei peretana i roto i tetai ngai tuke.
Inara, te akaari maira te au Tuatua a te Atua, e ko te au meta tangata kare ia e mate kore; ka mate te au meta. (Ezekiela 18:4) Pera katoa, te tuatua ra te Puka Tapu e ko te mate te ora kore ra i roto i te ngai tanumanga, kare e rauka i te manako, tuatua, me kare i te rave i tetai apinga. (Koheleta 9:5, 10; Roma 6:23) I reira, ko te aronga te akavareia ra e te au tua pikikaa te akakite ra i te manako e te mate kore ra te meta, e mei ta Paulo i tuatua, e “anga atu” mei ko mai i te au “tuatua-mou” a te Puka Tapu.
Te Au Tua o te Mana Ririnui
Te akara tika ra tetai atu au tua i runga i te angaanga a te au vaine purepure e te au aronga purepure. I tetai au tuanga ngai o Aperika, ei akaraanga, te tuatuaia ra teia au rima rave o te kino e te papa ra ma te au mana kino, te rauka ra i te taui ia ratou uaorai me kare i tetai atu au papaki i roto i te au mea totoro, au mangiki, e te au manu; te rauka ra i te rere i roto i te mareva ma te akatupu i ta ratou au angaanga; e te rauka ra i te mama mai e te ngaro atu; te rauka ra i te aere na roto i te au paruru; e te rauka ra i te akara i te au apinga i tanuia i raro i te one.
Te maata rava o te reira au tua, e te irinaki i roto ia ratou tei totoaia ra, penei te akakeu ra i tetai papaki i roto i te putuputuanga Kerititiano e pera kia irinaki e te tika ra ratou. Penei ka akamarama mai ratou te reira e koi koreʼi e rauka i te au tangata i te rave i te reira au mea, ko te aronga ra i orongaia i tetai mana ririnui mei ko mai i te au mea ora vaerua, te au temoni, te rauka ra i te rave i te reira au mea. Tetai tumu akarakaraanga o teia akaopenga anga i roto ia 2 Tesalonia 2:9, 10, te tuatua ra: “Ko taua Kino ra e tau tona aerenga mai i te ravenga ririnui a Satani ra, ma te mana e te akairo, e te au ravenga pikikaa tu ke ra, E ma te tuatua-tika kore pikikaa katoa ra, i rotopu i te aronga e mate ra; no te mea kare ratou i āriki i te tuatua-mou ma te inangaro, kia ora ratou.”
Koia tika rai e te akaari ra teia irava e te rauka ra ia Satani i te rave i te au angaanga ririnui, te taikuia maira e ko Satani te tata o te “mana e te akairo e te au ravenga pikikaa tu ke ra,” e pera katoa te “tuatua-tika kore.” Ma te putuputu anga, te akaari maira te Puka Tapu ia Satani e ko te pikikaa maata e tei “pikikaa i to te ao katoatoa nei.” (Apokalupo 12:9) E pu aia no te maanianga i te tangata kia irinaki i te au mea kare e tika ana.
E no teia, e pera te au akakiteanga e te aakianga a te aronga tei o ana ki roto i te purepure e te angaanga taunga e i te maata anga o te taime ra kare e irinakiia. Penei ko te reira aronga te irinaki pu tikai ra e kua kite ana ratou, akarongo, me kare kite ana i tetai au apinga; inara, i te tikaanga, kare ratou i kite ana. Ei akaraanga, te vaira te aronga te manako ra e kua komunikeiti ana ratou ki te au vaerua o te aronga tei mate. Inara te tarevake ra ratou, akavareia, e e au aronga akavareia e satani. Te tuatua ra te Puka Tapu e ko te mate “e riro ki raro ki te ngai muteki.”—Salamo 115:17.
I te akara manako anga ki te tuatua enua o te akavare a te Tiaporo, e tau i reira kia tarotokakaia te tikaanga tika o te au tua mana ririnui. Maata anga o te reira e au maani anga no te au manako mataku tau kore, tei akamaataia na te putuputu i te akakite ua ia.
I te ripiti anga i te reira au tua taito te akakite ra i te inangaro no te metua o te pikikaa, ko Satani te Tiaporo. (Ioane 8:44) Te akakeu ra ratou i te inangaro taangaangaia i te au ravenga purepure te viivii ra kia Iehova. (Deuteronomi 18:10-12) Te ereere ratou i te tangata i roto i tetai pungaverevere matakuia e te mataku tau kore. Kare e poitirere ana i reira e kua ako atu a Paulo i te au Kerititiano “auraka . . . e akono i te tuatua taeke ua.”—1 Timoteo 1:3, 4.
Kopaeanga i te Au Papaanga Tuatua a te Au Temoni
Akapeea, i reira, me te akara anga tika ra te au tua? Tetai au taime te akakiteia ra tetai au tupuanga o te au vaerua me kare te aronga purepure te akakiteanga i te ngateitei rava o Iehova e te tikaanga o tona Au Kite. Ka tau ainei te au Kerititiano i te ripiti i te reira au tua?
Kare, kare ratou e pera. Te tuatua ra te Puka Tapu i te aue anga tetai vaerua viivii kore e ko Iesu e Tamaiti na te Atua, kua “ako ua atura aia ia ratou, auraka rava ratou e aaki iaia.” (Mareko 3:12) Ma te aiteite ra, i te akakeuanga tetai temoni tauraatua i tetai tamaine kia akakite kia Paulo e Banaba “e tavini anake teianei au tangata no te Atua Teitei” e au papurutia “akakite mai ia kia kotou i te ara ora,” kua akaue a Paulo i te vaerua mei roto mai iaia. (Angaanga 16:16-18) Kare a Iesu, Paulo, e etai atu o te au aronga tata Puka Tapu i akatika i te au temoni kia akakite no runga i to te Atua anoano me kare i tona au tavini ikiia.
E mea meitaki, maata oki, kua noo ana a Iesu Karaiti i te ngai vaerua i mua ake aia ka aere mai ki te enua. Kua kite ana aia ia Satani. Inara kare a Iesu i tarekareka ana i tana ua pipi ki te au tua no runga i te au angaanga a Satani, kare katoa aia i oronga ana i te au tuatua no runga i ta te Tiaporo ka rauka i te rave e kare e rauka i te rave. Kare a Satani e ma tana au temoni i te au oa no Iesu. Kua tuaruia ratou, e au meameaau, e au aronga riri i te mea tei akatapuia, e au enemi no te Atua.
Te akakite maira te Puka Tapu e eaa ta tatou ka anoano kia kite. Te akamarama maira e koai ma te au temoni, akapeea ratou me akavare i te tangata, e akapeea tatou me kopae ia ratou. E te akaari maira e ririnui atu a Iehova raua ko Iesu i teia au temoni. E te apii maira ia tatou me tavini tiratiratu tatou ia Iehova, kare e rauka i te au vaerua kino ra i te rave i tetai kino mutu kore kia tatou—Iakobo 4:7.
I reira, ma te akamaara meitaki, ka tau te au Kerititiano kia akaruke atu i te tuatua taeke ua, te au tua te rave ra i te akakite i te inangaro o te aronga te patoi ra i te Atua. E mei ia Iesu ‘i aere mai ei au ki te ao nei e akakite i te tuatua mou’ e pera katoa tana au pipi i teia tuatau. (Ioane 18:37) Ma te pakari te akono ra ratou i te akakiteanga a te Puka Tapu: “Ko te au mea mou ra . . . e akamaara i taua au mea ra.”—Philipi 4:8.
[Tutu i te kapi 31]
Kia kopae pakariia te au akakitekite anga ravenga purepure i rotopu i te au Kerititiano mou