Kua Riro te Au Tiaki Ei “Au Akaraanga No te Anana”
“E tiaki i te anana a te Atua ta kotou e akono ra . . . kia puareinga ua . . . , inangaro tikai . . . , kia riro ra ei au akaraanga no te anana.”—1 PETERO 5:2, 3, NW.
1, 2. (a) Kua oronga a Iesu ki te apotetoro ko Petero i teea akameitakianga, e no teaa ra i akatumu meitakiia ai i to Iesu irinakianga? (e) Eaa to Iehova manako no runga i te au tiaki tei ikiia?
I TETAI tuatau i mua ake ia Penetekote 33 T.N., te kai ra a Petero ratou ko tetai pipi toko ono i tetai kai popongi ta Iesu i teateamamao i te pae taatai i te Tai o Galilea. Kare e ka tai nei a Petero i te kite atu anga ia Iesu tei akatu akaouia mai, e kare ekokoanga e kua rekareka aia i te kite anga e te ora ra a Iesu. Inara penei kua taitaia katoa ana a Petero. Te tumu oki, i nga mea ra i mua atu ana, kua patoi aia ki mua i te tangata e kare aia i kite ia Iesu. (Luka 22:55-60; 24:34; Ioane 18:25-27; 21:1-14) Kua ako atu ainei a Iesu ia Petero tei tataraara no tona akarongo kore ra? Kare. Kareka ra, kua oronga atu aia kia Petero i te akameitakianga no te angai anga e te tiaki anga i ta Iesu “au mamoe.” (Ioane 21:15-17) Mei ta te papaanga Pipiria no te tuatua enua o te putuputuanga Kerititiano i te anere mataiti mua e akaari maira, kua akatumu meitakiia to Iesu irinakianga i roto ia Petero. Kapiti atu ki tetai au apotetoro e te aronga pakari i Ierusalema, kua akono tikai a Petero i te putuputuanga Kerititiano i roto i tetai tuatau e pakari te au timata anga e te tupu viviki maira te akatotoaanga.—Angaanga 1:15-26; 2:14; 15:6-9.
2 I teia tuatau, kua iki a Iehova na roto ia Iesu Karaiti i te au tane tau kia tavini ei au tiaki pae vaerua kia arataki i Tana mamoe na roto i te au tuatau kikino roa atu i roto i te tuatua enua o te tangata nei. (Ephesia 4:11, 12; 2 Timoteo 3:1, NW) E tumu anga meitaki ainei taua irinakianga? Te akaari maira te taeakeanga Kerititiano te vai ra i te ao katoa e kua akatumu meitakiia te reira. E tika mou e, e au tangata apa ua teia au tiaki, mei ia Petero rai. (Galatia 2:11-14; Iakobo 3:2) Noatu rai, kua oronga a Iehova kia ratou kia akono i te mamoe “tana i oko ra i te toto o tana uaorai Tamaiti.” (Angaanga 20:28, NW) E aroa oonu to Iehova no teia au tangata nei, i te akamanako anga ia ratou e “kia maata atu ïa i te akateitei atu.”—1 Timoteo 5:17.
3. Akapeea te au tiaki pae vaerua i te akono tamou anga i tetai tu puareinga ua e te inangaro?
3 Akapeea te au tiaki pae vaerua i te akono tamou anga i tetai tu puareinga ua e te inangaro, te riro anga mai i reira ei au akaraanga no te anana? Mei ia Petero e tetai au tiaki i te anere mataiti mua, te irinaki ra ratou ki runga i te vaerua tapu o te Atua, tei oronga mai kia ratou i te maroiroi ta ratou e anoano ra e rauka ai i te apai i ta ratou apainga. (2 Korinetia 4:7) Te akatupu katoa ra te vaerua tapu i roto ia ratou i te ua no te vaerua—te aroa, te rekareka, te au, te akakoromakianga roa, te takinga meitaki, te meitaki, te akarongo, te maru, e te akatere-uaorai. (Galatia 5:22, 23, NW) Ka akamanako ana tatou i etai au mataara takake e rauka ai i te au tiaki i te akanoo i tetai akaraanga i te akaari anga mai i teia ua ia ratou e tiaki ra i te anana a te Atua i raro ake i ta ratou tiaki anga.
Aroa i te Anana e te Au Mamoe Tataki Tai
4, 5. (a) Akapeea a Iehova raua ko Iesu te akaari anga i te aroa no te anana? (e) Eaa etai au mataara te akaari ra te au tiaki pae vaerua i te aroa no te anana?
4 Te tu maata roa atu tei akatupuia mai e te vaerua o te Atua koia oki ko te aroa. Te akaari maira a Iehova i tona aroa no te anana ei katoaanga me oronga mai aia kia ratou i tetai kai maata i te pae vaerua. (Isaia 65:13, 14; Mataio 24:45-47) Inara, e maata atu tana i rave ana i te angai ua anga i te anana. E pirianga manako tikai tona ki te mamoe tataki tai. (1 Petero 5:6, 7) E aroa katoa to Iesu i te anana. Kua oronga mai aia i tona ora no te reira, e kua kite tikai aia i te mamoe tataki tai, “ma te taiku atu i te ingoa.”—Ioane 10:3, 14-16.
5 Te aru ra te au tiaki pae vaerua ia Iehova raua ko Iesu. Te akaari ra ratou i te aroa no te anana a te Atua ei katoaanga na te ‘akamaroiroi anga [ia ratou uaorai] i te apii anga’ i te putuputuanga. Te tauturu ra ta ratou au ako tei akatumuia ki runga i te Pipiria i te angai e te paruru i te anana, e te kiteaia maira e te katoatoa ta ratou angaanga pakari i roto i teia tu nei. (1 Timoteo 4:13, 16) Ma te kitea koreia te tuatau ta ratou i akapou i te akono anga i te au rekoti, te akono anga i te au tataanga, te maani anga i te au akapapaanga, e te akono anga i tetai atu au mea e manganui kia rauka oki i te akapapu mai e te raveia ra te au uipaanga a te putuputuanga e tetai atu au angaanga ma te “tika e te manea.” (1 Korinetia 14:40) Te maataanga o teia angaanga e raveia ra kare te katoatoa e kite atu ana e penei e meangiti ua te akameitaki anga ka rauka mai. E angaanga aroa tikai te reira.—Galatia 5:13, NW.
6, 7. (a) Eaa tetai mataara ka kite meitaki mai ei te au tiaki i te mamoe? (e) Eaa ra i puapinga ai i tetai au taime kia akakite atu i to tatou au manako ki tetai tangata pakari?
6 Te tauta ra te au tiaki Kerititiano aroa i te akaari i te inangaro uaorai i roto i te mamoe tataki tai o te putuputuanga. (Philipi 2:4) Tetai mataara e kite meitaki mai ei te au tiaki i te mamoe tataki tai koia oki te angaanga anga i te pae ia ratou i roto i te angaanga tutu anga a te katoatoa. E aru putuputu ana ta Iesu au pipi iaia i roto i te angaanga tutu anga e te taangaanga anga i taua au atianga kia oronga atu i te akamaroiroi anga. (Luka 8:1) Te karanga ra tetai tiaki Kerititiano kite e: “Ko tetai mataara meitaki roa atu taku i kite mai e kite ei e kia akamaroiroi atu i tetai taeake me kore i tetai tuaine ra koia oki na te angaanga kapiti anga kiaia i roto i te angaanga orometua.” Me kare i rauka ake ia koe te tuatau i te angaanga kapiti ki tetai o te aronga pakari i roto i te angaanga orometua, eaa ka kore ei e rave i te au akanoonooanga kia kapiti viviki atu kia ratou?
7 No te aroa i akakeuia ai a Iesu kia piri atu ki roto i te au mea rekareka e te au mea mii o tana au pipi. Ei akaraanga, te oki anga mai tana au pipi e 70 ra ma te rekareka mei ta ratou tutu aere anga, kua “rekareka atura” a Iesu. (Luka 10:17-21) Inara, tona kite atu anga te mea e tupu ra kia Maria, ki tona mema ngutuare e te au oa te mate anga a Lazaro ra, kua “aue iorā Iesu.” (Ioane 11:33-35) Pera katoa, kare te au tiaki aroa i teia tuatau e manako kore mai ana i te mamoe. Na te aroa e akakeu ra ia ratou kia ‘rekareka i te aronga e rekareka ra’ e kia “aue katoa oki i te aronga e aue ra.” (Roma 12:15) Me kua kite ana koe i te rekareka me kore i te tu mii i roto i toou oraanga, e akakite ua mai i toou au manako ki te au tiaki Kerititiano. Ka akamaroiroiia ratou i te akarongo anga i toou rekareka. (Roma 1:11, 12) I te akarongo anga no runga i toou au timata anga e tauturu atu ei ia ratou kia akaketaketa atu e kia akapumaana atu ia koe.—1 Tesalonia 1:6; 3:1-3.
8, 9. (a) Akapeea tetai tangata pakari i te akaari anga i te aroa ki tana vaine? (e) Mei teaa ra te puapinga no tetai tiaki kia akaari i te aroa ki tona ngutuare tangata?
8 Te kite meitakiia ra te aroa o tetai tiaki no te anana na roto i te tu e akono ra aia i tona uaorai ngutuare tangata. (1 Timoteo 3:1, 4) Me kua akaipoipo aia, te aroa e te ngateitei tana e akaari ra ki tana vaine te akanoo ra i tetai akaraanga no tetai au tane kia aruia. (Ephesia 5:25; 1 Petero 3:7) E akamanako ana i te au tuatua a tetai vaine Kerititiano ko Linda te ingoa. Kua tavini ana tana tane ei akaaere kua tere atu e te 20 mataiti i mua ake tona matenga. Kua karanga aia: “E angaanga maata tikai ana taku tane i te akono anga i te putuputuanga. Kua akariro ra aia e kia manako au e e tuanga au no tetai pupu. E akakite putuputu mai ana aia i te ariki anga rekareka no taku turu anga, e e akapou ana aia i tona tuatau kiaku me va mai aia. Tei tupu mai, kua kite au i te aroa e kare e vareae ana i te tuatau tana i akapou i te tauturu anga i te putuputuanga.”
9 Me e tamariki ta tetai tiaki Kerititiano, tana ako anga aroa ra e te akameitaki putuputu anga aia i teia aronga rikiriki nei te oronga maira i tetai akaraanga no tetai au metua kia aruia. (Ephesia 6:4) Ko te tika, te aroa tana i akaari no tona ngutuare tangata te oronga ua maira i te akapapu anga e te akono tau ra aia i te irinaki anga tei tukunaia ki runga iaia no te tumu anga o tona ikiia anga e te vaerua tapu.—1 Timoteo 3:4, 5.
Akatupu i te Rekareka e te Au na te Komunikeiti Anga
10. (a) Eaa te ka rauka mai no te akakeu anga papu kore ki runga i te rekareka e te au i roto i te putuputuanga? (e) Eaa te maroanga tei akakoko i te au i roto i te putuputuanga i te anere mataiti mua, e akapeea taua maroanga i te akonoia anga?
10 Ka rauka i te vaerua tapu i te akatupu i te rekareka e te au i roto i te ngakau o tetai Kerititiano tataki tai, i rotopu i te pupu o te aronga pakari, e i roto i te putuputuanga ei katoaanga. Inara, me kare e komunikeiti meitaki ka tupu mai tetai akakeu anga papu kore ki runga i teia rekareka e te au. Kua karanga a Solomona i taito ra e: “Kare e uruoaanga tuatua ra, kare tei akakoroia e tupu: kia maata ra te aronga kimi tuatua kua mou ïa.” (Maseli 15:22) I tetai tua, te akatupu ra te komunikeiti tika e te ngateitei i te rekareka e te au. Ei akaraanga, te akakoko anga mai te maroanga no te peritome anga te tamanamanata anga mai i te au i roto i te putuputuanga i te anere mataiti mua, kua kimi te pupu akaaere i Ierusalema i te aratakianga a te vaerua tapu. Kua akakite katoa ratou i to ratou au manako tukeke no runga i te tumu manako. I muri ake i te uriurianga pakari ra, kua rave ratou i tetai ikianga. Te akakite atu anga ratou i ta ratou ikianga ngakau okotai ki te au putuputuanga, kua “mareka rava atura [te au taeake] i taua akoanga.” (Angaanga 15:6-23, 25, 31; 16:4, 5) Kua akatupuia te rekareka e te au.
11. Akapeea te aronga pakari i te akatupu anga i te rekareka e te au i roto i te putuputuanga?
11 Pera katoa i teia tuatau, te akatupu ra te au tiaki i te rekareka e te au i roto i te putuputuanga na te riro anga mai ei aronga tei komunikeiti meitaki. Me akakoko mai te au manamanata i te au i roto i te putuputuanga, ka akaputu taokotai mai ratou e ka akakite pu ua i to ratou au manako. Ka akarongo meitaki ua ratou ki te au pauanga a to ratou au taeake tiaki. (Maseli 13:10; 18:13) I muri ake i te pure anga no te vaerua tapu, ka akatumu ratou i ta ratou au ikianga ki runga i te au kaveinga Pipiria e ki runga i te au akauenga tei neneiia e “te tavini akono meitaki e te pakari.” (Mataio 24:45-47; 1 Korinetia 4:6) Me oti tetai ikianga tau o te Tuatua Tapu i te raveia e te pupu o te aronga pakari, ka tuku takitai te tangata pakari ki te aratakianga a te vaerua tapu na te turu anga i taua ikianga noatu e kare tona uaorai manako e arikiia mai e te katoatoa. Te akatupu ra taua tu tau i te rekareka e te au e te akanoo ra i tetai akaraanga memeitaki no te mamoe e akapeea te aaere anga ma te Atua. (Mika 6:8) Te taokotai maira ainei koe ma te tau ki te au ikianga tei akatumuia ki runga i te Pipiria ta te au tiaki e rave ra i roto i te putuputuanga?
Akakoromakianga Roa e kia Takinga Meitaki
12. Eaa ra a Iesu i anoanoia ai kia akakoromaki e kia takinga meitaki i roto i tana au angaanga ma te au apotetoro?
12 E akakoromakianga roa e e takinga meitaki to Iesu i roto i tana au ravenga ma te au apotetoro, noatu e kua rave putuputu ratou i te au tarevake. Ei akaraanga, kua tauta putuputu ana a Iesu i te akakite kia ratou i te anoano kia taakaaka. (Mataio 18:1-4; 20:25-27) Inara, i te po openga o to Iesu oraanga i te enua nei, i muri ua ake te oronga anga aia kia ratou i tetai apiianga i roto i te tu akaaka na te orei anga i to ratou vaevae, “e tauetono anga oki tei tupu i roto ia ratou i to ratou e ka maata.” (Luka 22:24; Ioane 13:1-5) Kua karo ainei a Iesu i te au apotetoro? Kare, kua tuatua takinga meitaki atu aia kia ratou, i te na ko anga e: “Teiea oki tei maata, ko tei noo i te kaingakai ainei, e ko tei raverave ainei? kare ainei ko tei noo i te kaingakai? E tau ra au mei te tavini ra i roto ia kotou nei.” (Luka 22:27) No to Iesu akakoromakianga roa e te takinga meitaki—kapiti mai tona akaraanga meitaki—kua akakeu iora ia te ngakau o te au apotetoro.
13, 14. Aea tikai ra e kia takinga meitaki te au tiaki?
13 Mei te reira katoa, penei te anoanoia ra kia oronga putuputu atu tetai tiaki pae vaerua i te ako anga ki tetai tangata no runga i tetai tarevake. Penei ka riri mai te tiaki i taua tangata. Inara, i te akamanako anga i tona uaorai au tarevake iaia e ‘ako atura i te akono kore,’ ka rauka iaia i te akaari i te akakoromakianga roa e te takinga meitaki ki tona taeake. Na roto i te reira tu te aru ra aia ia Iesu raua ko Iehova, tei akaari i teia au tu ki te au Kerititiano katoatoa—kapiti mai anga i te au tiaki.—1 Tesalonia 5:14; Iakobo 2:13.
14 I tetai au taime, penei te anoano ra te au tiaki i te oronga pakari atu i te ako anga ki tetai tei rave i tetai ara kino tikai. Me kare taua tangata e tataraara mai, e akaatea te au tiaki i te tangata te rave ra i te tarevake mei roto mai i te putuputuanga. (1 Korinetia 5:11-13) Noatu rai, ta ratou e rave ra ki taua tangata ra te akaari maira e te rikarika ra ratou i te ara, kare i te tangata ara. (Iuda 23) Ko tetai tu takinga meitaki i te tua o te au tiaki ra penei e mea ngoie ua i tetai mamoe tei aere ke atu i te oki akaou mai ki roto i te koro.—Luka 15:11-24.
Akakeuia te Au Angaanga Meitaki e te Akarongo
15. Eaa tetai mataara te aru ra te au tiaki i to Iehova tu meitaki, e eaa te akakeu ra ia ratou kia rave i te reira?
15 “E meitaki oki to Iehova ki te tangata katoa,” pera katoa ki te aronga kare i ariki rekareka mai ana i tana i rave ana no ratou. (Salamo 145:9, NW; Mataio 5:45) Te kite meitaki tikaiia nei to Iehova tu meitaki e kua tono aia i tona au tangata kia tutu aere i te “evangelia o te basileia.” (Mataio 24:14) Te akaata maira te au tiaki i te tu meitaki o te Atua na te rave anga i te aratakianga i roto i teia angaanga tutu anga. Eaa te akakeu ra i ta ratou au tautaanga roiroi kore? Te akarongo ketaketa anga kia Iehova e i tana au taputou.—Roma 10:10, 13, 14.
16. Akapeea te au tiaki i te ‘rave anga i tei meitaki ra’ ki te mamoe?
16 Kapiti atu ki te angaanga anga “i tei meitaki ra ki te katoatoa” na te tutu aere anga, tei runga i te au tiaki te apainga kia angaanga i tei meitaki ra “ki te aronga tikai tei piri mai kia [ratou] i te akarongo.” (Galatia 6:10, NW) Okotai mataara te rave ra ratou i teia na te rave anga i te au atoro anga akamaroiroi anga i te anana. “E mataora ana au i te rave i te au atoro anga i te anana,” i karanga ai tetai tangata pakari. “Te oronga maira te reira kiaku nei i te tuatau kia akameitaki atu i te au taeake e te au tuaine no ta ratou au tautaanga e te tauturu atu anga ia ratou kia kite mai e te ariki rekarekaia ra ta ratou angaanga pakari.” I tetai au taime, penei ka akakite atu te au tiaki i tetai au mataara ka rauka i taua tangata ra i te akameitaki mai i roto i tana tavini anga kia Iehova. I te rave anga i te reira, te aru ra te au tiaki pakari i te apotetoro ko Paulo. E akamanako ana i te tu o tana patianga ki te au taeake i Tesalonia: “E te irinaki nei matou i te Atu ia kotou, e te rave na kotou e ka rave rai kotou, i ta matou e akaue atu ia kotou na.” (2 Tesalonia 3:4) Te akakeu ra taua au tuatua no te irinaki anga i te au manako meitaki o te mamoe e te akamama maira te reira ia ratou kia ‘akarongo ki te au arataki.’ (Ebera 13:17) Me rauka mai ia koe tetai atoro anga akamaroiroi i te anana, eaa ka kore ei e akakite atu i te ariki anga rekareka no runga i te reira?
Te Umuumu ra te Tu Maru i te Akatere-Uaorai
17. Eaa te apiianga ta Petero i kite mai no ko mai ia Iesu?
17 E ngakau maru to Iesu, noatu e kua akaririia mai aia. (Mataio 11:29) I te pikikaaia anga e te opuia anga aia, kua akaari a Iesu i te tu maru e te akatere maata iaia uaorai. Ma te viviki, kua kiriti mai a Petero i tetai koke e kua ta atura. Inara kua akamaara atura a Iesu kiaia e: “Kare aina koe i manako e, e tika iaku kia pure ki taku Metua i teianei; e nana e oronga mai i te angela raungauru ma rua te manotini, e kia maata atu rai?” (Mataio 26:51-53; Ioane 18:10) Kua kite meitaki a Petero i te apiianga e i muri mai kua akamaara atura i te au Kerititiano e: “I mate katoa oki te Mesia uaorai no kotou; e kua vaoo oki i te akaraanga na kotou, kia aru kotou i tona takainga vaevae: . . . Ko tei kore i akakino atu, kia akakinoia mai aia ra; e kia mate aia ra, kare aia i tuatua tutaki atu.”—1 Petero 2:21-23.
18, 19. (a) I teea tuatau ka akaari tikai te au tiaki i te tu maru e te akatere-uaorai? (e) Eaa te au uianga te aru maira ta tatou ka akamanako?
18 Pera katoa, e ngakau maru to te au tiaki tau noatu e kare ratou e manako meitakiia mai ana. Ei akatauanga, penei e kare etai ta ratou i tauta ana i te tauturu atu i roto i te putuputuanga i akarongo rekareka mai ana. Me kua paruparu te tangata te anoano ra i te tauturu i te pae vaerua me kore kua makiia, penei ka akarongo mai aia ki te ako anga na te “vaa karea ua ra, e tau ïa ki te koputaputa koke ra.” (Maseli 12:18) Inara, mei ia Iesu rai, kare te au tiaki e akariri atu ma te au tuatua pakari me kore te au angaanga akaoko. Kareka ra, te akono ra ratou i te tapupu uaorai e te akaari ra rai i te manako taeake, ko tei riro mai ei akameitakianga ki te tangata te inangaro maira i te tauturu. (1 Petero 3:8, 9) Te apiiia ra ainei koe mei te akaraanga a te aronga pakari e te akaari ra i te tu maru e te akatere-uaorai me orongaia mai kia koe te ako anga?
19 Kare ekokoanga, te ariki rekareka maira a Iehova raua ko Iesu i te angaanga pakari a te au tiaki e tauatini ua atu tei akono puareinga ua i te anana i te ao katoa. E aroa oonu katoa to Iehova raua ko tana Tamaiti no te au tavini orometua e tauatini ua atu te turu ra i te aronga pakari i te ‘matuapuru anga i te aronga tapu.’ (Ebera 6:10) Eaa, i reira, etai au taeake tei papetitoia ka emiemi ei i te inangaro atu i teia “angaanga meitaki”? (1 Timoteo 3:1) E akapeea a Iehova i te tereni anga i te aronga tana i iki ei au tiaki? Ka akamanako tatou i teia au uianga i roto i te atikara e aru maira.
Maara Ainei ia Koe?
• Eaa etai au mataara te akaari ra te au tiaki i te aroa ki te anana?
• Akapeea te katoatoa i roto i te putuputuanga i te akatupu anga i te rekareka e te au?
• Eaa ra te au tiaki ka akakoromaki roa ai e kia takinga meitaki i te oronga anga i te ako anga?
• Akapeea te aronga pakari i te akaari anga i te tu meitaki e te akarongo?
[Tutu i te kapi 18]
Akakeuia te aronga pakari e te aroa kia tavini i te putuputuanga
[Au Tutu i te kapi 18]
Ka akapou katoa ratou i te tuatau ma to ratou ngutuare tangata i roto i te tarekarekaanga . . .
. . . e i roto i te angaanga orometua
[Tutu i te kapi 20]
E rekareka e e au ta te au komunikeitianga meitaki e akatupu ra i rotopu i te aronga pakari i roto i te putuputuanga