Le Devleskero menos andro Kresťanska grecka pisma

Ola, so skuminen e Biblija, udžanen, hoj andro perša zvitki, kaj sas pisimen o Hebrejska pisma, sas pisimen le Devleskero menos andro tetragramos (יהוה) maj 7000-var. Aľe butdžene peske mišľinen, hoj andro perša zvitki, kaj sas pisimen o Kresťanska grecka pisma, le Devleskero menos na sas pisimen. Vaš oda andre ola prekladi, so hin adaďives o Nevo zakonos, na pisinen le Devleskero menos. Na pisinen les aňi andre ola verši, save hine andal o Hebrejska pisma a andre save sas o tetragramos (יהוה). But olendar, so prethoven e Biblija, mukhen avri le Devleskero menos, aľe thoven odoj o lav Raj.

Ola, save prethovenas Biblija – Nevo svetoskero preklados oda avka na kerde. Andro Kresťanska grecka pisma pisinde o menos Jehovas 237-var. Kerde oda vaš oda, bo ola grecka zvitki, save šaj genen adaďives, nane ola perša, so sas pisimen. But ole papirendar, save sas prepisimen, sas kerde až 200 berš pal oda sar sas pisimen o perša zvitki. Dikhenas tiš pre kada, hoj akor ola, so prepisinenas, odoj na denas tetragramos (יהוה), aľe grecko lav Kyrios, so znameňinel Raj abo prepisinenas ajse zvitkendar, kaj imar na sas le Devleskero menos, aľe sas thodo o lav Raj.

Čačes šaj paťas oleske, hoj andre ola perša zvitki sas o tetragramos (יהוה) le Devleskere menoha? Ola, so dodikhenas pre buťi pro Nevo svetoskero preklados, avle pre ada, hoj ha. Sar pre kada avle?

• Akor, sar dživelas o Ježiš the leskere apoštola, sas o tetragramos andro Hebrejska pisma andre ola papira, save sas prepisimen. Ča varesave džene phende, hoj oda nane čačipen. Aľe sar pes andro Kumran arakhle o papira, kaj sas prepisimen o Hebrejska pisma andal o berša khatar o 100 pal o Kristus the mek puraneder papira, sikaďa pes, hoj čačes andre sas ola tetragrami le Devleskere menoha a imar našťi phenďa ňiko ňič.

• Akor, sar dživelas o Ježiš the leskere apoštola, sas o tetragramos pisimen andro Hebrejska pisma, save sas prethode andre grecko čhib. Ola, so skuminen e Biblija, peske but berša mišľinenas, hoj o tetragramos na sas andre Septuaginta, so sas Hebrejska pisma prethode po grecki. Aľe khatar o berš 1950 kala džene skuminenas varesave purane kotorora andal e Septuaginta ole beršendar, sar pre phuv dživelas o Ježiš. Andre kala kotorora sas pisimen le Devleskero menos hebrejskone pismenkenca. Kalestar dičhol, hoj akor sar dživelas o Ježiš, sas andro Hebrejska pisma, save sas prethode po grecki, pisimen le Devleskero menos. Aľe varekana khatar o berša 301 – 400 pal o Kristus oda imar kavka na sas. Andro Vatikansko kodeksos the Sinajsko kodeksos pes le Devleskero menos na pisinel andro kňižki la 1. Mojžišovonatar dži e kňižka Malachijaš (aňi odoj kaj sas andro puraneder zvitki), choč oda sas dvoležita papira andre grecko Septuaginta. Vaš oda amen na čudaľinas, hoj andre ola zvitki andal odi doba, kaj sas pisimen o Nevo zakonos, čiže o Grecka pisma, nane pisimen le Devleskero menos.

  O Ježiš phenďa le Devleske: „Vakerďom pal tiro menos le manušenge, save dživenas andre kada svetos a saven mange diňal“

• Andal o Kresťanska grecka pisma dikhas, hoj o Ježiš pal o Devleskero menos furt vakerelas a tiš les vakerelas avrenge. (Jan 17:6, 11, 12, 26) O Ježiš phenďa: „Oda, so kerav andre Dadeskero menos, tumenge sikavel, ko som.“ (Jan 10:25)

• Vaš oda, hoj o Kresťanska grecka the Hebrejska pisma sas pisimen le Devleskera zoraha a hine sar te bi jekh kňižka, ta bi oda elas čudno, te bi pes andre lende na pisinďahas le Devleskero menos. Asi khatar o berš 50 pal o Kristus o učeňikos Jakub phenďa le phurederenge andro Jeruzalem: „O Simeon amenge akana phenďa, sar o Del na bisterďa pro manuša andal o aver narodi a chudňa peske lendar te kidel avri ľudos, savo hordinela leskero menos.“ (Skutki 15:14) Te bi andro berša 1 – 100 pal o Kristus ňiko na džanľahas a na vakerelas le Devleskero menos, ta bi oda, so phenďa o Jakub, uľahas diliňipen.

• Andro Kresťanska grecka pisma hino pisimen le Devleskero menos, aľe hino pisimen charneder laveha. Andro Zjaveňe 19:1, 3, 4 the 6. veršos hino le Devleskero menos pisimen andro lav „aleluja“, savo hino andal o hebrejsko lav halelujah. Kada lav znameňinel „ašaren le Jah“. „Jah“ hino charneder menos le menostar Jehova. Tiš andro but meni andro Kresťanska grecka pisma hino le Devleskero menos. Napriklad o menos Ježiš. Andro goďaver kňižki pes pisinel, hoj ada menos znameňinel „o Jehovas hino zachrana“.

• Andal o phurikane židovika zvitki dičhol, hoj o židovska kresťana pisinenas le Devleskero menos andre peskere zvitki. Jekh kňižka, kaj sas o zakoni, savi pes vičinel Tosefta, savi sas dokerďi khatar o berš 300 pal o Kristus, vakerel pal o kresťanska zvitki, save sas zlabarde andro sabat: „O kňižki pal o Ježiš, save pisinenas o kresťana the o kňižki minim [kavka asi phenenas pro židovska kresťana] majinen te el zlabarde andre jag. Hino domukhlo, kaj te en zlabarde the le Devleskere menoha, savo hino andre pisimen.“ Odi isto kňižka phenel o lava, save phenďa o rašaj Chose Galilejsko, savo dživelas varekana khatar o berš 101 pal o Kristus. Kada rašaj phenďa, hoj andro ďivesa kana nane o sabat, kampel „te čhinel avri le Devleskero menos, savo hino andre [asi andro kresťanska zvitki] a kada, so sas čhindo avri te garuvel a oda, so ačhiľa, te zlabarel“.

• Varesave olendar, so skuminen e Biblija, phenen, hoj le Devleskero menos, šaj uľahas pisimen andro Kresťanska grecka pisma the andre ola verši, save hine andal o Hebrejska pisma. Andro slovňikos The Anchor Bible Dictionary hino tel o heslos „tetragramos andro Nevo zakonos“ phendo: „Hine dvokazi, hoj akor, sar pes pisinelas o Nevo zakonos pro zvitki, pes kada tetragramos abo le Devleskero menos Jahve pisinenas andre varesave abo savore verši, save sas andal o Purano zakonos.“ Koda, so skuminel e Biblija, o George Hovard phenel: „Andre ola zvitki, kaj sas prepisimen e grecko Biblija [Septuaginta], andal savi pes genelas andro khangera, sas mek furt o tetragramos. Vaš oda hino mištes te paťal aleske, hoj ola, so prepisinenas o Nevo zakonos, sar vakerenas o verši andal o Devleskero lav, ta andre oda veršos mukhenas o tetragramos le Devleskere menoha.“

• But olendar, so prethovkerenas e Biblija, pisinde le Devleskero menos andro Kresťanska grecka pisma. Varesave lendar kada kerde o keci sigeder sar sas dino avri O Nevo svetoskero preklados. Andro Kresťanska grecka pisma, save sas prethode andre hebrejsko čhib, pes o tetragramos pisinelas andro but verši imar khatar o berš 1501 pal o Kristus. O Šimon Budni, savo prethovkerelas e Biblija andre poľsko čhib, andro berš 1574 pisinďa andro Nowo Testamentos le Devleskero menos „Jehowa“. O Benjamin Vilson prethoďa andro berš 1864 o Kresťanska grecka pisma andre angličťina, save pes vičinenas The Emphatic Diaglott a pisinďa andre le Devleskero menos 18-var. Varekana khatar o berš 1901 o Pablo Beson andro špaňjelsko preklados pisinďa o menos „Jehová“ andro Lukaš 2:15 the Juda 14. A mek ke kada les pisinďa buter sar 100-var andro poznamki tel e čjara andre ola verši, pal save peske mišľinel, hoj bi odoj majinelas te el pisimen le Devleskero menos. Andre ňemecko čhib pes o menos „Jehovah“ (abo „Yahweh“) andro Kresťanska grecka pisma pisinel isto andro 11 prekladi. Andre aver štar hine pisimen andre zatvorka pal o lav „Raj“ a andro buter sar 70 prekladi hino pisimen andro poznamki tel e čjara abo andro komentara. The o francuzko prekladaťeľis o Andre Chouraqui andro preklados, savo prethoďa a hino andal o berš 1985 pisinďa le Devleskero menos andro but verši.

  

• Le Devleskero menos andro Kresťanska grecka pisma hino pisimen buter sar andro 100 čhiba. Le Devleskero menos hino pisimen andro but prekladi andre kajse čhiba, savenca pes vakerel andre Afrika, Azija, Evropa, Amerika the pro ostrovi andro Ťicho oceanos. (Dikh e tabuľka pro strani 546 the 547.) Ola, so kerenas buťi pre kala prekladi, peske phende, hoj andre pisinena le Devleskero menos, bo avle pre kada, hoj odoj majinel te el. Varesave kale prekladendar sas dine avri ča nadočirla. Napriklad e Biblija, savi hiňi pisimen andre rotumsko čhib andal o berš 1999 pisinel andro Kresťanska grecka pisma o menos „Jihova“ 51-var andro 48 verši. A andro berš 1989 sas dino avri o preklados andre čhib tobsko batačťina, savaha pes vakerel andre Indonezija a andre kada preklados hino o menos „Jahowa“ pisimen 110-var.

  

Kalestar dičhol, hoj kampel, kaj le Devleskero menos Jehovas te el pale andro Kresťanska grecka pisma. Ola, so kerenas buťi pro Nevo svetoskero preklados, ada kerde. Savore peske igen važinen le Devleskero menos a e dar the bari paťiv anglo Del lenge na domukhel te mukhel avri vareso, so sas pisimen andro perša zvitki. (Zjaveňe 22:18, 19)