MFAMBU WA WUTOMI
Hi Dondzra Ka Mudondzrisi Wezru Lwenkulu Wutomi Hinkwabyu
SWIDZEDZE, makontroli lawa ka wone ku nga ni mapholisa lawa ma nga ni swibalesa, mintxhumu leyi a yi hiseteliwa a xitaratwini, tiyimpi ni ku tsrutsruma. Leswi i swin’we swa swikazratu leswi mine ni nkatanga hi kumaniki na swone swanga maphayona ni vazrumiwa. Nambileswi hi kumaniki ni swikazratu swinyingi, a hi tisoli hi xiboho lexi hi xi tekiki. Ka hinkwaswu leswi hi kumaniki na swone Yehovha a hi seketelile ni ku hi tovokisa. Swanga Mudondzrisi wezru Lwenkulu a hi dondzrise mintxhumu ya lisima.—Yb. 36:22; Eza. 30:20.
XIKOMBISO XA VAPSWELE VANGA
A ku heleni ka ma 1950, vapswele vanga va zruzre a Itália va ya a Kindersley a Saskatchewan, a Canadá. Ntsrhaku ka nkamanyana va dondzre ntiyiso nakone wu ve ntxhumu wa lisima a wuton’wini byezru. Ni dzrimuka leswaku na na ha li ntsrongo ni hete nkama wunyingi na ni le ka ntizro wa ku zrezra kun’we ni va le kaya, nakone minkama yin’wana ni tlanga hi ku hlaya leswaku ni ve “phayona dzra ku pfunisa” na ni ni 8 wa malembe!
Mine, vapswele vanga kun’we ni vamakwezru kolomu ka ma 1966
Nambileswi vapswele vanga a va li swisiwana, va hi bekele xikombiso lexinene xa ku titsrona swa kukazri akuva va tizrela Yehovha. Hi xikombiso, hi 1963 va xavise mintxhumu yavu akuva va kuma mali leyi dzringaniki akuva va ya hlalela kongresu internacional a Califórnia a Estados Unidos da América. Hi 1972, hi zruzrele a Columbia Britânica a tikweni dzra Canadá lani ku nga ni mpfhuka lowu dzringanaka 1.000 wa makilometru akuva hi ya pfunisa ka nsimu ya lidzrimi dzra Xitaliyanu. Papayi a a tizra swanga muvoneleli ka mbangu wa kukazri. A yale mukhandlu lowu a u mu pfulekelile wa ku kuma mali yinyingi hi leswi a a djula ku tizrela Yehovha hi lani ku heleliki.
Ni xi tlangela ngopfu xikombiso lexi vapswele vanga va hi siyeliki xone mine ni vamakwezru. Xikombiso xavu xi ve xa lisima ngopfu swinene kwanga hikusa va ni dondzrise mintxhumu leyi ni yi tizrisaka ni namunhla, ku nga leswaku loko ni zrangisa Mfumu wa Yehovha, yene a ta ni hlayisa.—Mat. 6:33.
MASUNGULO YA KU NYONXISA KA NTIZRO WA NKAMA HINKWAWU
Hi 1980, ni txhate na Debbie, makwezru wa ku xonga ngopfu swinene. A hi djula ku nghenela ntizro wa nkama hinkwawu. Xileswo na ku khalute tihweti tizrazru na kutani hi txhatile, Debbie a sungule ku tizra swanga phayona nakone ntsrhaku ka lembe na kutani hi txhatile, hi zruzrele ka bandla ledzri a dzri ni xivileleko. Kutani ni tipatsre na yene ka ntizro wa nkama hinkwawu.
Hi siku dzra mutxhatu wezru, hi 1980
Hi ku famba ka nkama hi godolile hi va hi pimisa ni ku suka. Na hi nga si na suka, hi vulavule ni mulaviseli wa muganga. Hi ndlela ya lizrandzru kambe na a nga djikadjiki a hi byele leswi: “Mo tibindzrisela xiyimu ha wuswenu. Mi beka miyanakanyu ntsena ka swikazratu leswi mi kumanaka na swone. Amatsrhan’wini ya leswo, loko mo va ni vonela ledzrinene a mintxhumu yi ta nabyala.” Nakunene lexo a ku li xilayu lexi a hi xi vilela. (Amaps. 141:5) Hi tekele ku tizrisa xilayu lexi nakone hi ku kahlula hi vone leswaku a ku ni mintxhumu yinyingi ya yinene. Vanyingi a va djula ku yentxa leswi yengetelekiki a ntizrweni wa Yehovha ku patsra ni vampshwa kun’we ni lava a va txhate ni lava a va nga li vapfumeli. Leyo ku ve dondzro ya lisima kwezru. Hi dondzre ku va ni vonela ledzrinene ni ku yimela Yehovha akuva a lulamisa xiyimu lexi nga ha vonekaka xi li xikazratu. (Mik. 7:7) Hi tlhele hi nyonxa nakone xiyimu xi tlhele xi yampswa.
A vadondzrisi va xikole xezru xa ku sungula xa wuphayona, va tizre ka matiko mambeni. Loko va hi kombe mifoto, va vulavule hi swikazratu leswi va kumaniki na swone ni matovoko lawa va ma kumiki, leswo swi yentxe leswaku hi va ni ku navela ka ku tizra swanga vazrumiwa. Xileswo hi vone swi yampswa ku nghenela ntizro lowo.
Na hi li ka Yindlu Ya Wugandzreli a Columbia Britânica hi 1983
Akuva hi tlhaselela nkongometo lowo, hi 1984 hi zruzrele a Quebeque ka nsimu ya lidzrimi dzra Xifaransa leyi a yi kumeka ku tlula 4.000 wa makilometru ku suka a Colúmbia Britânica. Swi djule hi dondzra lidzrimi ledzrimpshwa kun’we ni mahanyela ya mbangu lowo. Xikazratu ximbeni a ve ku va minkama yinyingi hi va ni mali yitsrongo. Ku dzringana nkama wa kukazri a hi hanya hi mazambhana lawa a hi nyikiwa hi mun’we wa mudzrimi lweyi a a hi pfumelela kuva hi ya tsrhaha a masin’wini yake. Debbie a a lulamisela mazambhana hi tindlela ta ku siyanasiyana nakone a ma nandzrika. Swi nge na mhaka leswaku he swini swikazratu leswi a hi kumana na swone, a hi swi tiyiselela hi ku nyonxa. Handle ka leswo, a hi swi vona leswaku Yehovha a a hi hlayisa.—Amaps. 64:10.
Siku dzrin’wana va hi fonelile na hi nga swi yimelanga akuva hi ya tizra a Betele dzra le Canadá. Nambileswi a hi swi nyonxelile ku yamukela xizrambu lexo, a hi vavisekile hikusa a hi titsralise ku ya Xikole Xa Giliyadi. Kambe hi pfumelile. Loko hi tlhase Betele hi vutise makwezru Kenneth Little lweyi a a li xizro xa Xihubyana Xa Betele hi ku: “Kutani ke, hi ta yentxa yini loko hi zrambiwa ku ya Xikole Xa Giliyadi?” A hi loko a hlamula a ku: “Hi ta vona leswi hi taka swi yentxa loko mi zrambiwa.”
Loko ku khalute vhiki dzrin’we, mine na Debbie hi zrambiwe ku ya Xikole Xa Giliyadi. Xileswo, a hi fanela ku teka xiboho xa kukazri. Makwezru Little a hi byele a ku: “Swi nge na mhaka ni leswi mi taka swi hlawula, swi nga yentxeka ka masiku lawa ma landzrelaka mi ta yanakanya leswaku a swi ta va swi yampswile loko a me hlawula swin’wana. Swi nge na mhaka ni xiboho lexi mi taka xi teka, Yehovha a nga ha xi tovokisa”.Hi hlawule ku ya Xikole Xa Giliyadi nakone hi ku famba ka malembe, hi vone ku hetiseka ka mazritu lawa ma hlayiwiki hi makwezru Little. Minkama yimbeni hi tizrise mazritu ya makwezru Little akuva hi pfuna vamakwezru lava a va fanela ku hlawula swiyavelo swavu.
KU TIZRA SWANGA VAZRUMIWA
(Hi tlhelo dzra ximatsri) Ulysses Glass
(Hi tlhelo dzra xinene) Jack Redford
Hi nyonxe ngopfu swinene hi ku va van’we ka 24 wa swidondzri ka turma dzra wu 83 dzra Xikole Xa Giliyadi lexi yentxeliwiki a Brooklyn, a Nova York hi Abrili wa 1987. Makwezru Ulysses Glass na makwezru Jack Redford va ve vadondzrisi vezru. Ntlhanu wa tihweti ti khalute hi ku kahlula ngopfu swinene nakone hi 6 ka Setembru wa 1987 hi ve vapasi va Xikole Xa Giliyadi hi va hi yaveliwa ku ya tizra a Haiti kun’we na makwezru John na makwezru Marie Goode.
A Haiti hi 1988
A vazrumiwa va Xikole Xa Giliyadi a va nga yaveliwi ku ya tizra a Haiti ku sukela hi 1962 loko vazrumiwa va wugamu a tikweni ledzro va sindzrisiwe ku huma a tikweni. Ntsrhaku ka mavhiki mazrazru, hi ye tizra a Haiti ka bandla dzritsrongo ledzri a dzri kumeka a tinhaveni nakone a dzri ni 35 wa vazrezri. A hi li vampshwa lava a va nge na mfambu nakone a hi li wuswezru ka muti lowu a ku tsrhama vazrumiwa. Vhanu va mbangu lowo a va li swisiwana ngopfu nakone a va nga tivi ni ku dondzra. Ka masiku yezru ya ku sungula swanga vazrumiwa, hi kumane ni switereka, ku pfukeliwa ka mfumu, ku hiseteliwa ka mintxhumu a switaratwini ni swidzedze.
Hi dondzre ngopfu swinene ka vamakwezru lava a va tiyisela na va nyonxile. Ntalu wa vamakwezru a wutomi a byi nga va nabyaleli, kambe a va mu zrandzra Yehovha ku patsra ni ntizro wa nsimu. A ku ni makwezru wa xisati lweyi a a duhwalile lweyi a a nga swi koti ku dondzra kambe a a bekise kolomu ka 150 wa tindzrimana hi nhloko. A swiyimu swa siku ni siku swi tiyise ku tiyimisela kwezru ka ku tama hi zrezra dzrungula dzra Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba swanga wone lowu taka tlhantlha swikazratu swa vhanu. Swa nyonxisa ku vona leswaku swin’we swa swidondzro leswi a hi swi fambisa swi sungule ku tizra swanga vakulu va bandla, maphayona ya nkama hinkwawu ni ya ku hlawuleka.
Na ni le a Haiti ni tivane na Trevor lweyi a a li muzrumiwa wa wukhongoti bya Mormon nakone hi ve ni mabulu ya Bibele hi makhambi ya ku siyanasiyana. Ntsrhaku ka malembenyana ni yamukele papela dzrake ledzri a ni nga dzri yimelanga na a ku: “Ni ta babatisiwa ka asembleya ledzri landzrelaka! Nakone ni djula ku tlhelela a Haiti akuva ni ya tizra swanga phayona dzra ku hlawuleka ka mbangu lowu a ni tizra swanga muzrumiwa wa wukhongoti bya Mormon.” Nakunene yene kun’we ni nkatake va tlhelele a Haiti lani va tizriki swanga maphayona ya ku hlawuleka hi nkama wa ku leha.
HI VE EUROPA HI KU LANDZRELA HI YA ÁFRICA
Na ni li ku tizreni a Eslovênia hi 1994
Hi yaveliwe ku ya tizrela ka mbangu wa kukazri a Europa lomu ntizro wa ku zrezra a wu sungula ku pfumeleliwa. Hi 1992 hi ye a Liubliana Eslovênia, kusuhi ni lomu vapswele vanga va kulisiwiki kone na va nge si zruzrela a Itália. A nkameni lowo a ka ha ni yimpi ka mimbangu yin’wana a tikweni ledzri khale a dzri vitaniwa Jugoslávia. A ntizro wa ku zrezra a tikweni ledzro a wu voneleliwa hi Betele ledzri nga Viena a Áustria ku patsra ni swikritori leswi nga a Zagreb, Croácia, ni le Belgrado a Sérvia. Kutani ku game ku hambiwa lulamiselo dzra leswaku a Jugoslávia, Croácia ni Sérvia ku va ni Mabetele.
Kutani a swi djula hi dondzra lidzrimi ledzrimpshwa ni mahanyela ya mbangu wolowo. Lava a va tsrhama ka mbangu wolowo va te: “Jezik je težek”, leswi tlhamuxelaka leswaku: “A lidzrimi dzra kazrata.” Nakunene swi hi kazratelile ku dondzra lidzrimi ledzro! A hi hlamalisiwa hi ku vona ku dumbeka loku vamakwezru a va ku kombisa loko va yamukela ku txintxa loku nhlengeletanu a yi ku yentxa ni ku vona ndlela leyi Yehovha a a va tovokisa ha yone. Hi tlhele hi vona ndlela leyi Yehovha minkama hinkwayu a lulamisaka mintxhumu ha yone hi lizrandzru ni hi nkama wa kone. Hi dondzre mintxhumu yinyingi a Eslovênia nakone mintxhumu leyi hi yi dondzriki na hi nga si ya a Eslovênia yi hi pfune ku tiyiselela swikazratu leswi hi kumaniki na swone.
Kambe a ka ha ni ku txintxa kun’wana loku a ka ha li ku teni. Hi 2000 hi yaveliwe ku ya tizra a Costa do Marfim, a Africa Ocidental. Kambe, hi Novembru wa 2002 hi kola ka yimpi hi susiwe a Costa do Marfim hi yisiwa a Serra Leoa, lani a va ha ku huma ka yimpi leyi tekiki 11 wa malembe. Swi kazratile ku zruzra swa kola ni kola. Nambitanu, leswi a hi swi dondzrile swi hi pfune ku tama hi va lava nyonxiki.
Xa lisima kwezru a a li ku pfuna vhanu vanyingi lava a va djula ku dondzra ntiyiso ni ku zron’wekela vamakwezru lava hi malembe va tiyiseleliki tiyimpi. A va li swisiwana kambe a va ni moya wa ku hanana. Makwezru mun’we wa xisati a nyike Debbie mpahla. Loko a yale ku teka, makwezru lweyo wa xisati a mu sindzrisile a va a ku: “Hi nkama wa yimpi, vamakwezru va matiko man’wana a va hi pfuna. Kambe swoswi i khambi dzrezru dzra ku mi pfuna.” Hi tiyimisele ku yetisela xikombiso xavu
Hi wugamu hi tlhelele a Costa do Marfim, kambe a swikazratu swa politika swi tlhele swi vanga hasahasa. Hi 2004 hi humesiwe tikweni hi xithandamoya lani a ho va ni ntsena mimala leyi ha wun’we a wu peza 10 wa makilu. Loko hi tlhasa ka mbangu lowu a ku ni masotxha ya França ni wusiku, hi yetlele hansi, hi siku ledzri landzreliki, hi tekiwe hi yisiwa a Suíça. Loko hi tlhase Betele a xikazri ka wusiku, a Xihubyana Xa Betele, vadondzrisi va Escola de Treinamento Ministerial lexi swoswi xi vitaniwaka Xikole Xa Vazrezri Va Mfumu va hi yamukele hi ndlela ya lizrandzru kun’we ni vasati vavu. Va hi phamele swakuda na swa ha hisa va tlhela va hi nyika muxaka wa kukazri wa xokolati ledzri zrandzriwaka ngopfu swinene a Suíça. Nakunene leswo swi hi yentxe hi titwa na hi zrandzriwa ngopfu swinene.
Na hi kongoma lomu ku nga ni vahlapfa a Costa do Marfim hi 2005
Hi yaveliwe ku ya tizra a Gana ku dzringana nkama wa ku goma nakone ntsrhaku hi tlhelele a Costa do Marfim swanga hi leswi mpfilumpfilu a yi pumbekile. A wunene bya vamakwezru byi hi pfunile loko hi kumana ni mpfilumpfilu ni ku txintxa ka swiyavelo. Nambileswi swi tolovelekiki ku va ka nhlengeletanu ya Yehovha hi kombisiwa lizrandzru hi vamakwezru, a hi nga yimeli kuva minkama hinkwayu hi khomiwa hi ndlela leyo. Ku hlaya ntiyiso, swiyimu leswo swa ku kazrata swi hambe xiyenge xa lisima xa ku wupfisiwa kwezru.
XIYAVELO XA KU YA A ORIENTE MÉDIO
A Médio Oriente hi 2007
Hi 2006 hi yamukele papela ledzri a dzri pfa hi ka ntsindzra wa misava hinkwayu na dzri hlaya leswaku hi yamukele xiyavelo leximpshwa xa ku ya tizra a Oriente Médio. Swi djule kuva hi tlhela hi dondzra lidzrimi ledzrimpshwa ni mahanyela ya mbangu lowo. A ku ni swinyingi leswi a hi fanela ku swi dondzra ka mbangu lowo lani a ku ni swikazratu swinyingi hi kola ka politika ni wukhongoti. A hi nyonxisiwa ngopfu hi ku hambanahambana ka tindzrimi leti a ti vulavuliwa a mabandleni, ni ku vona wumun’we lebyi vamakwezru a va li na byone hi leswi a va yingiseta nkongomiso wa nhlengeletanu ya Yehovha. A hi hlamalisiwa ngopfu swinene hi vamakwezru hikusa vanyingi kwavu va tiyisele ku kanetiwa hi maxaka, vadondzrikulobye, vatizrikulobye ni vayakelani vavu.
Hi ve kone ka kongresu dzra ku hlawuleka hi 2012 a Tel-Aviv, a Israel. Ledzro ku ve khambi dzra ku sungula vhanu va Yehovha va tlhanganiki na va li vanyingi ka tiko ledzro ku sukela hi Pentekoxta dzra 33 N.Y. A ve xiyentxakalu xa ku hlamalisa!
Ka malembe lawo, hi zrumeliwe ka tiko ledzri ntizro wezru wu yilisiwaka. Hi teke man’we ya mabuku yezru hi famba na wone, a hi ya ku zrezreni hi tlhela hi hlalela masembleya. Masotxha lawa a ma ni swibalesa swa ntamu, a ma li kone mimbangwini hinkwayu ya tiko, kambe a hi titwa hi sizrelelekile hikusa a hi tivonela loko hi famba ni vazrezri vatsrongo lava a hi li navu.
HI TLHELELE ÁFRICA
Na ni lulamisela wukaneli a Congo hi 2014
Hi 2013, hi yamukele xiyavelo lexi a xi hambane ngopfu ni swiyavelo leswi hi samiki hi swi yamukela, ku nga xiyavelo xa ku ya tizrela Betele dzra Congo a Khinshasa ku nga tiko ledzri ka dzrone ku kumekaka mintxhumu yinyingi ya ku xonga ya ntumbuluku, kambe matimu ma tlhela ma kombisa leswaku ku ve ni wusiwana byikulu lebyi vangiwiki hi tiyimpi. A ku sunguleni hi te: “Ha ku tiva África, hi lulamile ku ya kone” kambe a ku ni leswi a ha ha fanela ku swi dondzra ngopfungopfu mayelanu ni ku yendzra hikusa switaratu ni mabuluhwa a swi nga tsrhamisekanga ha hombe. Loko hi tlhasile, hi ve ni mintxhumu yinyingi ya ku pimisa hi yone ya ku fana ni ku tiyisela loku vamakwezru a va ku kombisa na va nyonxile swi nge na mhaka ni swikazratu swa timali leswi a va kumana na swone. Hi vone ndlela leyi a va zrandzra ntizro wa ku zrezra ha yone kun’we ni ku tikazrata loku a va ku yentxa akuva va hlalela mintlhanganu ya bandla ni masembleya. Hi tivonele hi yezru ndlela leyi ntizro wa Yehovha a wu kula ha yone nakone leswo a swo koteka ntsena hi mpfunu ni ku tovokisiwa hi Yehovha. Hi dondzre mintxhumu yinyingi a Congo nakone hi kume vanghanu lava a hi va teka swanga maxaka.
Na a li ku zrezreni a djoni hi 2023
A ku heleni ka 2017, hi kume xiyavelo xa ku ya tizra ka Betele dzra Djoni. Ledzro ku ve Betele dzra dzrikulu ku tlula hinkwawu lawa hi samiki hi tizra ka wone nambi swiyavelo leswi hi swi kumiki a swi li swimpshwa kwezru. Hi ve ni swinyingi swa ku swi dondzra kambe leswi hi swi dondzriki khale, swi hi pfunile. Ha va zrandzra vamakwezru lava tiyiselelaka swikazratu hi malembe nakone swi nyonxisa ngopfu ku vona ndangu wa Betele wu tizra xikan’we hi wumun’we nambileswi ku nga ni vhanu vanyingi lava buyaka hi ka mimbangu ya ku siyanasiyana. Swa voneka leswaku Yehovha a ya mahlweni a tovokisa vhanu vake hi ku va nyika ku zrula hikusa vhanu vake va tikazratela ku yambala wumhunu lebyimpshwa va tlhela va tizrisa minsinya ya milawu ya Bibele.
Ku dzringana malembe manyingi, mine na Debbie hi yamukele swiyavelo swa ku nyonxisa, hi titwananise ni mahanyela ya le ka mimbangu siyanasiyana ni ku tlhela hi dondzra tindzrimi letimpshwa. A hi minkama hinkwayu swi hi nabyaleliki, kambe minkama yinyingi a hi vona lizrandzru dzra ku dumbeka dzra Yehovha hi ku tizrisa vamakwezru. (Amaps. 144:2) Mintxhumu yinyingi leyi hi yi dondzriki ka ntizro wa nkama hinkwawu yi hi yentxe hi yampswisa wutizreli byezru ka Yehovha.
Ni yi tlangela ngopfu ndlela leyi vapswele vanga va ni dondzrisiki ha yone, nseketelo wa nkatanga wa ku zrandzreka Debbie ni swikombiso swa ku xonga swa vamakwezru va misava hinkwayu. Loko nkama wu ya wu famba, hi ya hi tiyimisela ku tama hi dondzra ka Mudondzrisi wezru Lwenkulu.