Genesi

41 Pidapita pyaka piwiri, Farau alota+ kuti akhali dzololo nʼkhundu mwa Nkulo wa Nilo. 2 Iye aona ngʼombe zinomwe zakubalika na zakukhuma zikhabuluka mu nkulo wa Nilo, izo zikhadya thongwe+ nʼkhundu mwa nkulo unoyu. 3 Iye aonambo ngʼombe zinango zinomwe zakuipa na zakuonda zikhabuluka mu nkulo wa Nilo, izo zalimira kukhundu kwa ngʼombe zakukhuma, nʼkhundu mwa Nilo. 4 Buluka penepo, ngʼombe zakuipa na zakuonda zatoma kudya ngʼombe zakubalika na zakukhuma. Penepo Farau alamuka.

5 Buluka penepo iye agona pontho mbalota ndoto yaciwiri. Mu ndoto ineyi, iye aona ndzeti zinomwe za tirigu zikhabuluka pa phesi ibodzi ene, ndzeti zenezi zikhadadzala na mbeu zadidi na zakukhuma.+ 6 Buluka penepo, zabulukambo ndzeti zinomwe za mapwepwa, zidaumiswa na mphepo yakumabulukiro a dzuwa. 7 Ndzeti za mapwepwa zatoma kumeza ndzeti zinomwe zikhadadzala na mbeu zadidi na zakukhuma. Penepo Farau alamuka, mbadzindikira kuti ikhali ndoto.

8 Mangwana mwace namacibese, Farau adzudzumika kakamwe mbacemeresa anyantsembe onsene akulotera na anthu onsene audziwisi a mu Ejitu. Farau aapanga ndoto zace, mbwenye nee mʼbodzi akwanisa kufokotoza mabvekero a ndoto za Farau.

9 Penepo nkulu wa anyakupereka pyakumwa apanga Farau: “Lero ndisafuna ndibweke madawo anga. 10 Imwe mambo Farau mukhadaipirwa kakamwe na atumiki anu. Natenepa mwandiikhisa nkaidi kunyumba ya nkulu wa anyakuonera, ine pabodzi na nkulu wa anyakuphika mikate.+ 11 Buluka penepo, uwiri wathu talota ndoto pa ntsiku ibodzi ene namasiku. Ine na iye talota ndoto, ndoto ibodzi na ibodzi ikhali na mabvekero ace.+ 12 Kweneko tikhali pabodzi na mʼphale wa dzindza ya Ahebheri, ntumiki wa nkulu wa anyakuonera.+ Pidampanga ife ndoto zathu,+ iye afokotoza mabvekero a ndoto ya mʼbodzi na mʼbodzi. 13 Pyonsene pyacitika sawasawa ninga mudafokotoza iye: Ine ndapaswa pontho cidzo canga, mbwenye ndzanga amanikwa pamuti.”+

14 Natenepa Farau acemeresa Zuze,+ mwakucimbiza iwo amʼbulusa nkaidi.*+ Zuze acinga tsisi yace na ndebvu zace, pontho acinja nguwo zace mbaenda kaonana na Farau. 15 Farau apanga Zuze: “Ine ndalota ndoto, mbwenye nkhabe munthu anakwanisa kuzifokotoza. Ndabva kuti ungapangwa ndoto, iwe usakwanisa kufokotoza mabvekero azo.”+ 16 Penepo Zuze apanga Farau: “Ndine ani ine? Mulungu ndiye anafuna kudziwisa mphangwa zadidi kuna Farau.”+

17 Farau apanga Zuze: “Mu ndoto yanga, ndalota kuti ndikhali dzololo nʼkhundu mwa Nkulo wa Nilo. 18 Penepo ndaona ngʼombe zinomwe zakubalika na zakukhuma zikhabuluka mu Nkulo wa Nilo mbazitoma kudya thongwe+ nʼkhundu mwa Nilo. 19 Buluka penepo, zabulukambo ngʼombe zinango zinomwe zakuonda na njala na zakuipa kakamwe. Ine cipo ndaona kale ngʼombe zakuipa kakamwe ninga zenezi mu dziko yonsene ya Ejitu. 20 Ngʼombe zakuonda na zakuipa zatoma kudya ngʼombe zinomwe zakukhuma zidabuluka pakutoma. 21 Mbwenye pidamala izo kudya ngʼombe zakukhuma, nkhabe munthu wakuti mbadakwanisa kudzindikira kuti izo zikhadadya, thangwi zikhapitiriza na maonekero akuipa kakamwe ninga pakutoma. Penepo ine ndalamuka.

22 “Patsogolo pace, ndalota ndoto inango, ndaona ndzeti zinomwe za tirigu zikhabuluka pa phesi ibodzi ene, ndzeti zenezi zikhadadzala na mbeu zadidi na zakukhuma.+ 23 Buluka penepo, zabulukambo ndzeti zinomwe za mapwepwa, zidaumiswa na mphepo yakumabulukiro a dzuwa. 24 Penepo ndzeti za mapwepwa zatoma kumeza ndzeti zinomwe zikhali na mbeu zakukhuma. Ndalonga ndoto zenezi kuna anyantsembe akulotera,+ mbwenye nee mʼbodzi akwanisa kundifokotozera mabvekero azo.”+

25 Penepo Zuze apanga Farau: “Ndoto za Farau ziri na mabvekero mabodzi basi. Mulungu wandimomwene adziwisa Farau pinthu pinafuna Iye kucita.+ 26 Ngʼombe zinomwe zakubalika ndi pyaka pinomwe. Munjira ibodzi ene, ndzeti zinomwe zidadzala na mbeu zadidi ndi pyaka pinomwe. Ndoto zanu ziri na mabvekero mabodzi basi. 27 Ngʼombe zinomwe zakuonda na zakuipa zidamalisira kubuluka, ndi pyaka pinomwe; ndzeti za mapwepwa zidaumiswa na mphepo yakumabulukiro a dzuwa, ndi pyaka pinomwe pyanjala. 28 Ninga mudalonga ine kuna Farau: Mulungu wandimomwene apangiza Farau pinthu pinafuna Iye kucita.

29 “Kunadzaoneka pyaka pinomwe pyakuti munadzaoneka pyakudya pizinji mu dziko yonsene ya Ejitu. 30 Mbwenye pingamala pyaka pyenepi, mwandimomwene kunadzaoneka pyaka pinomwe pyanjala; penepo anthu anadzaduwala kuti mu dziko ya Ejitu mukhali na pyakudya pizinji, pontho njala inadzafudza dziko.+ 31 Thangwi ya njala inafuna kuoneka kutsogolo, anthu nee anadzakumbukabve kuti mu dziko ino mukhali na pyakudya pizinji, thangwi njala ineyi inadzakhala ikulu kakamwe. 32 Farau apangizwa kawiri ndoto ineyi thangwi Mulungu wandimomwene atonga kucita pinthu pyenepi, pontho Mulungu wandimomwene anacita pyenepi mwakukhonda dembuka.

33 “Natenepa Farau mbasake munthu wandzeru na waudziwisi toera akhale muyangʼaniri wa dziko ya Ejitu. 34 Farau asafunika kukhazikisa ayangʼaniri mu dziko yonsene, pontho mu pyaka pinomwe pinafuna kubuluka pyakudya pizinji mu dziko ya Ejitu,+ iwo asafunika kukoya khundu yacixanu ya pyakudya pyenepi. 35 Ayangʼaniri anewa asafunika kugumanya pyakudya pyonsene pinafuna kulimwa mu pyaka pyadidi pinafuna kudza, pontho mukutsogolerwa na Farau, iwo asafunika kuikha pakhundu pyakudya mbapikoya mʼmizinda.+ 36 Cakudya ceneci cinadzaphedza anthu mu dziko mu pyaka pinomwe pya njala inafuna kuoneka mu dziko ya Ejitu, toera dziko ikhonde kufudzwa na njala.”*+

37 Farau na atumiki ace onsene akomerwa na maonero anewa. 38 Natenepa Farau abvundza atumiki ace: “Tinagumana pontho munthu unango ninga uyu wakuti ali na nzimu wa Mulungu?” 39 Farau apanga Zuze: “Nakuti Mulungu akuphedza toera kudziwa pinthu pyenepi pyonsene, nkhabebve munthu unango wandzeru na waudziwisi ninga iwe. 40 Iwe unadzakhala muyangʼaniri wa panyumba panga, pontho mbumba yanga yonsene inadzakubvera na ntima onsene.+ Mbwenye ine ninga mambo,* ndinadzakhala nkulu kupiringana iwe.” 41 Farau athimiza kupanga Zuze: “Bvesera, cincino ndiri kukuikha ninga muyangʼaniri wa dziko yonsene ya Ejitu.”+ 42 Penepo Farau abulusa mʼmanja mwace mphete yace yakuikha nayo cidzindikiro mbaiikha mʼmanja mwa Zuze, ambvazika nguwo zadidi kakamwe, mbaikha nkufu wa ouro nʼkhosi mwace. 43 Kusiyapo pyenepi, iye ankwizisa pa ngolo yace yaciwiri ya umambo, pontho iwo akhakhuwa patsogolo pace: “Avreki!”* Natenepa iye aikhwa ninga muyangʼaniri wa dziko yonsene ya Ejitu.

44 Farau apanga pontho Zuze: “Ine ndine Farau, mbwenye iwe ungakhonda kutawirisa, nkhabe munthu anafuna kucita cinthu* mu dziko yonsene ya Ejitu.”+ 45 Buluka penepo, Farau apasa Zuze dzina ya Zafenati-Peneya, ampasambo Asenati+ mwana wa Potifera toera akhale nkazace, Potifera akhali nyantsembe wa Oni.* Zuze atoma kuyangʼanira dziko ya Ejitu.+ 46 Zuze akhali na pyaka 30+ pa ndzidzi udaenda iye kaonana na Farau mambo wa ku Ejitu.

Zuze abuluka pamaso pa Farau, mbapakasa dziko yonsene ya Ejitu. 47 Mu pyaka pinomwe pyadidi, mu dziko ya Ejitu mukhabuluka pyakudya pizinji. 48 Zuze apitiriza kugumanya pyakudya pyonsene pikhabuluka mu dziko ya Ejitu mu pyaka pinomwe pyadidi, iye akhakoya pyakudya pyenepi mʼmizinda. Mu nzinda ubodzi na ubodzi, iye akhakoya pyakudya pikhabuluka mʼminda ikhali cifupi na nzinda unoyu. 49 Zuze akhapitiriza kukoya pyakudya pizinji kakamwe, pizinji ninga matcetca a nʼkhundu mwa bara, mpaka iwo kusiya kulengesa pyakudya, thangwi nee akhakwanisabve kupilengesa.

50 Mbacidzati kufika caka cakutoma ca njala, Zuze abala ana awiri amuna,+ ana anewa aabala na Asenati mwana wa Potifera nyantsembe wa Oni.* 51 Mwanace wakutoma, Zuze ampasa dzina ya Manase,*+ thangwi iye alonga: “Mulungu andiduwalisa nyatwa zanga zonsene na citsuwo ciri na ine kuna anthu a panyumba ya pai wanga.” 52 Mwanace waciwiri ampasa dzina ya Efraimu,*+ thangwi iye alonga: “Mulungu andipasa ana mu dziko idaona ine nyatwa.”+

53 Buluka penepo, pyamala pyaka pinomwe pyakuti pyakudya pikhabuluka mwadidi mu dziko ya Ejitu,+ 54 mbapitoma pyaka pinomwe pyanjala mwakubverana na pidalonga Zuze.+ Njala yaoneka mʼmadziko onsene, mbwenye mu dziko yonsene ya Ejitu mukhali na cakudya.*+ 55 Pakumalisa, dziko yonsene ya Ejitu yatomambo kuthabuka na njala, anthu atoma kulirira cakudya kuna Farau.+ Penepo Farau apanga anthu onsene a mu Ejitu: “Ndokoni kalonge na Zuze, mbamucita pyonsene pinafuna kukupangani iye.”+ 56 Njala yapitiriza kuoneka pa dziko yonsene yapantsi.+ Natenepa, Zuze atoma kufungula pikwa pyonsene pya pyakudya pikhali na iwo, mbatoma kugulisira Aejitu,+ thangwi njala ikhadatekera mu dziko ya Ejitu. 57 Kusiyapo pyenepi, anthu a pa dziko yonsene akhaenda ku Ejitu toera kugula cakudya kuna Zuze, thangwi njala ikhadatekera pa dziko yonsene yapantsi.+