BHIBHLIYOTEKA MU INTERNETI ya Torre de Vigia
Ncenjezi
ya Torre de Vigia
Cisena
  • BHIBHLYA
  • MABUKHU
  • MISONKHANO
  • nwt Deuteronomyo 1:1-34:12
  • Dheuteronomyo

Nkhabe kugumanika vidhyu pa khundu ino.

Munatilekerera, paoneka madodo pakupangiza vidhyu.

  • Dheuteronomyo
  • Bhibhlya ya Dziko Ipswa
Bhibhlya ya Dziko Ipswa
Dheuteronomyo

DHEUTERONOMYO

1 Awa ndi mafala adalonga Mose kuna Aizraeli onsene nʼthando, kucisa ca Yordani, thando yakuti iri kutsogolo kwa Sufi, pakati pa Parani, Tofeli, Labhau, Azeroti na Dhizabhi. 2 Munthu angabuluka ku Orebhi mpaka ku Kadhesi-Bharneya,+ angapita na njira ya ku mapiri a Seiri anafamba nsindzo wa ntsiku 11. 3 Pa ntsiku yakutoma ya mwezi 11 wa caka 40,+ Mose adziwisa Aizraeli pinthu pyonsene pidapangwa iye na Yahova. 4 Iye acita pyenepi pidamala iye kukunda Sihoni+ mambo wa Aamori, akakhala ku Esibhoni na Ogi+ mambo wa ku Bhasani akakhala ku Astaroti, wakuti ankunda ku Edhirei.+ 5 Mucisa ca Yordani ku dziko ya Moabhe, Mose atoma kufokotoza Mwambo uyu,+ mbalonga:

6 “Yahova Mulungu wathu atipanga ku Orebhi: ‘Mwakhala ntsiku zizinji mucisa cino ca mapiri.+ 7 Khunganyikani toera muende kucisa ca Aamori+ ku mapiri kukhundu ya anthu anakhala cifupi na iwo kucisa ca mapiri a ku Arabha,+ ku Sefela, ku Nejebhu, nʼkhundu mwa bara,+ ku dziko ya Akanani na ku Libhano*+ mpaka ku nkulo ukulu, wakuti ndi nkulo wa Eufrate.+ 8 Onani, ine ndiri kukupasani dziko iri patsogolo panu. Pitani mwenemu toera mukwate dziko ineyi idadumbira Yahova kuti mbadaipasa ambuyanu, Abhrahamu, Izaki,+ Yakobe+ na dzindza* yawo.’+

9 “Pa ndzidzi unoyu ine ndakupangani: ‘Nee ndinakwanisa kukutsogolerani ndekhene.+ 10 Yahova Mulungu wanu akunjipisani, lero ndimwe azinji kakamwe ninga nyenyezi zakudzulu.+ 11 Yahova Mulungu wa ambuyanu mbakunjipiseni kakamwe+ kupiringana cincino, pontho mbakupaseni nkhombo ninga mudapikira iye kuna imwe.+ 12 Mphapo ndinakwanisa tani kutsalakana ndekhene mikandzo yanu na kulongezana kwanu?*+ 13 Sankhulani amuna audziwisi, andzeru na aluso mʼmadzindza mwanu, ine ndinadzaakhazikisa toera akhale atsogoleri anu.’+ 14 Imwe mwatawira: ‘Pidatipanga imwe mphyadidi.’ 15 Natenepa ndakwata atsogoleri a madzindza anu, akuti ndi amuna audziwisi na aluso mbandiakhazikisa ninga atsogoleri anu a misoka ya anthu 1.000, atsogoleri a anthu 100, atsogoleri a anthu 50 na atsogoleri a anthu khumi, na akulu a madzindza anu.+

16 “Pa ndzidzi unoyu, ine ndapanga anyakutonga miseru pakati panu: ‘Anthu angakhala na nseru pakati pa mbumba, angabwera kudzasuma kuna imwe, musafunika kutonga mwakulungama+ nseru wa anthu anewa, mwakukhonda tsalakana khala ndi Aizraeli awiri peno Muizraeli na munthu wakunja anakhala pakati panu.+ 17 Lekani kutonga mwakukhonda kulungama.+ Munthu wangʼono musafunika kumbvesera sawasawa ninga munabvesera imwe munthu wankulu.+ Nee musafunika kugopa anthu,+ thangwi mu ndzidzi unatonga imwe muli kuimirira Mulungu;+ khala nseru ndi wakunentsa kakamwe kuna imwe, musafunika kuubweresa kuna ine, penepo ine ndinadzaubvesera.’+ 18 Pa ndzidzi unoyu, ine ndakupasani pitsogolero pya pinthu pyonsene pikhafunika imwe kucita.

19 “Penepo ife tabuluka ku Orebhi mbatipita na nʼthando+ ineyi ikulu na yakugopswa idaona imwe nʼnjira yakuenda kucisa ca mapiri a Aamori+ ninga mudatipanga Yahova Mulungu wathu. Pakumalisa, ife tafika ku Kadhesi-Bharneya.+ 20 Penepo ine ndakupangani: ‘Cincino imwe mwafika kucisa ca mapiri a Aamori, cinafuna kutipasa Yahova Mulungu wathu. 21 Onani, Yahova Mulungu wanu akupasani dziko ineyi. Ndokoni toera mukwate dziko ineyi mwakubverana na pidakupangani Yahova Mulungu wa ambuyanu.+ Lekani kugopa peno kutetemera.’*

22 “Mbwenye imwe mwabwera kuna ine mbamulonga: ‘Mbatitumizeni amuna patsogolo pathu toera aende kaona dziko ineyi, atibweresere mphangwa za njira inafuna kupita na ife, pontho atipange ntundu wa mizinda inafuna kugumana ife kweneko.’+ 23 Ine ndaona kuti pidalonga imwe mphyadidi, natenepa ndasankhula amuna 12, mʼbodzi mu dzindza ibodzi na ibodzi.+ 24 Iwo abuluka mbaenda kucisa ca mapiri,+ afika ku Gowa* ya Eskole mbaona dziko ineyi. 25 Iwo akwata misapo mingasi ya dziko ineyi mbabwera nayo. Pontho iwo atibweresera mphangwa, mbalonga: ‘Dziko inafuna kutipasa Yahova Mulungu ndi yadidi.’+ 26 Mbwenye imwe mwakhonda kuendako, mbamupokanya pidalonga Yahova Mulungu wanu.+ 27 Imwe mukhadungunya mʼmisasa yanu, pontho mukhalonga kuti: ‘Yahova asatiida; na thangwi ineyi iye atibulusa ku Ejitu toera kutipereka mʼmanja mwa Aamori toera atifudze. 28 Kodi ife tiri kuenda kupi? Abale athu atifewesa manungo*+ pidalonga iwo kuti: “Iwo ndi anthu akuwanga kakamwe na akulapha maningi kupiringana ife, pontho mizinda yawo ndi mikulu, yakuzungulirwa na mipanda yakuwanga idafika mpaka kudzulu.+ Kweneko ife taonambo ana a dzindza ya Anaki.”’+

29 “Mbwenye ine ndakupangani: ‘Lekani kugopa, peno kutetemera thangwi ya iwo.+ 30 Yahova Mulungu wanu anadzaenda patsogolo panu, mbamenya nkhondo toera kukuphedzani,+ ninga pidacita iye mu dziko ya Ejitu pamaso panu.+ 31 Pontho imwe mwaona nʼthando kuti Yahova Mulungu wanu akuthukulani ninga munthu anathukula mwanace, iye acita pyenepi konsene kudapita imwe mpaka kufika pa mbuto ino.’ 32 Mbwenye mwakukhonda tsalakana pyenepi, imwe nee mwakhulupira Yahova Mulungu wanu,+ 33 wakuti akhaenda patsogolo panu toera kukusakirani mbuto inafuna imwe kumanga misasa yanu. Namasiku iye akhaonekera pa khole ya moto, namasikati iye akhaonekera pa khole toera kukupangizani njira inafuna kupita na imwe.+

34 “Mu ndzidzi unoyu onsene, Yahova akhabva pikhalonga imwe, na thangwi ineyi iye aipirwa, mbadumbira kuti:+ 35 ‘Nee mʼbodzi wa anthu awa a dzindza yakuipa anadzaona dziko idapikira ine kupasa ambuyanu,+ 36 basi ene Kalebe mwana wa Yefune ndiye anafuna kuiona. Iye anadzaiona, pontho ine ndinadzapasa iye na anace dziko idafamba iye, thangwi iye abvera Yahova na ntima wace onsene.*+ 37 (Yahova aipirwambo na ine thangwi ya imwe, mbalonga: “Iwembo nee unadzapitamo.+ 38 Ntumiki wako+ Yoswa mwana wa Nuni, ndiye anafuna kupita mu dziko ineyi.+ Muwangise*+ thangwi ndiye anafuna kupitisa Aizraeli mu dziko ineyi.”) 39 Mbwenye ananu adalonga imwe kuti anadzakwatwa ninga pinthu pyakutapatwa,+ na ananu akuti lero nkhabe dziwa cinthu cadidi na cakuipa, anewa anadzapitamo, pontho ndinadzaapasa dziko ineyi ninga unthaka.+ 40 Mbwenye imwe bwererani nduli mubuluke nʼthando mupite na njira ya ku Bara Yakufuira.’+

41 “Penepo imwe mwandipanga: ‘Ife tadawa kuna Yahova. Cincino ife tinaenda kamenya nkhondo, mwakubverana na pidatipanga Yahova Mulungu wathu!’ Natenepa mʼbodzi na mʼbodzi wa imwe akwata pida pyace pya nkhondo, mbamunyerezera kuti pinakhala pyakukhonda nentsa kuenda kucisa ca mapiri.+ 42 Mbwenye Yahova andipanga: ‘Apange kuti: “Lekani kuenda kamenya nkhondo, thangwi ine nee ndinadzakhala na imwe.+ Mungaenda, munakundwa na anyamalwa anu.”’ 43 Ine ndakupangani pyenepi, mbwenye imwe nee mwandibvera. Imwe mwapwaza pidalonga Yahova, mwacita pikhafuna imwe mbamuyesera kuenda kucisa ca mapiri. 44 Penepo Aamori akuti akakhala mucisa ceneci abwera kuna imwe mbakutowererani ninga pinacita nyuci, iwo akuthamangisani* kuenda ku Seiri mpaka ku Orma. 45 Natenepa imwe mwabwerera mbamutoma kulira pamaso pa Yahova, mbwenye Yahova nee akubveserani, pontho nee akutsalakanani. 46 Na thangwi ineyi, mwapitiriza kukhala ku Kadhesi mu ntsiku zizinji.

2 “Buluka penepo ife tabwerera nduli, tabuluka kuthando mbatipita na njira ya ku Bara Yakufuira mwakubverana na pidatipanga Yahova;+ tacita ulendo mu ntsiku zizinji mbatipita na nʼkhundu mwa cisa ca mapiri a Seiri. 2 Pakumalisa, Yahova andipanga: 3 ‘Mwamala ntsiku zizinji mbamukafamba nʼkhundu mwa cisa cino ca mapiri. Cincino ndokoni kukhundu yakunkwiriro.* 4 Pontho panga mbumba kuti: “Imwe munadzapita na mʼmadire a dziko ya abale anu a dzindza ya Izau+ anakhala ku Seiri;+ iwo anakugopani,+ mbwenye musafunika kucita mphole-mphole kakamwe. 5 Lekani kuasosa,* thangwi nee khundu ibodzi ya dziko yawo inafuna kukupasani ine, nee mbuto ene yakuikha manyalo, thangwi cisa ca ku Mapiri a Seiri ndacipereka kuna Izau ninga unthaka wace.+ 6 Musafunika kugula cakudya cinafuna kudya imwe, mbamulipa madzi anafuna kumwa imwe.+ 7 Thangwi Yahova Mulungu wanu asakupasani nkhombo mu pinthu pyonsene pinacita imwe. Iye asadziwa mwadidi ulendo unacita imwe nʼthando ino ikulu. Yahova Mulungu wanu akhali na imwe mu pyaka 40, pontho nkhabe cinthu cidasowa imwe.”’+ 8 Natenepa, ife tapita na kuna abale athu a dzindza ya Izau+ anakhala ku Seiri, mbaticalira njira ya ku Arabha, Elati na ya ku Ezioni-Jebheri.+

“Buluka penepo, ife tazungunuka, mbatipitiriza kuenda na njira ya kuthando ya Moabhe.+ 9 Penepo Yahova andipanga: ‘Leka kusosa* Amoabhe nee kumenya nkhondo na iwo, thangwi nee khundu ibodzi ya dziko yawo inafuna kukupasani ine ninga unthaka wanu, thangwi dziko ya Ari ndaipereka kuna dzindza ya Loti ninga unthaka wawo.+ 10 (Aemimi+ ndiwo akakhala kweneko kale, iwo akhali mbumba yakuwanga na yakunjipa, pontho akhali anthu akulapha ninga Aanaki. 11 Arefaimu+ akhaoniwambo ninga Aanaki,+ pontho Amoabhe akhaacemera Aemimi. 12 Kale, Aaori+ akakhala ku Seiri, mbwenye dzindza ya Izau yaakunda, iwo aafudza mbakhala mu mbuto zawo,+ sawasawa na pinafuna kucita Aizraeli mu dziko inafuna kukhala unthaka wawo, yakuti mwakukhonda phonya Yahova anaipereka kuna iwo.) 13 Cincino ndokoni, wambukani Gowa* ya Zeredhi.’ Natenepa, ife tawambuka Gowa* ya Zeredhi.+ 14 Tamala pyaka 38 mbatikafamba buluka ku Kadhesi-Bharneya mpaka kuwambuka Gowa* ya Zeredhi, mpaka pidamala kufa amuna onsene pakati pathu akuti akhali na thunga yakuenda kunkhondo, ninga mudadumbira Yahova kuna iwo.+ 15 Djanja ya Yahova ikhathimbana na iwo toera kuafudza mʼmisasa, mpaka pidamala iwo kufa.+

16 “Pidamala kufa amuna onsene akuti akhali na thunga yakuenda kunkhondo pakati pa mbumba,+ 17 Yahova andipanga pontho: 18 ‘Lero unapita na mucisa ca Moabhe, cakuti ndi Ari. 19 Ungafika cifupi na Aamoni leka kuathabusa nee kuasosa, thangwi nee khundu ibodzi ya dziko ya Aamoni inafuna kukupasa ine ninga unthaka, thangwi ine ndaipereka kuna dzindza ya Loti ninga unthaka wawo.+ 20 Dziko ineyi ikhaoniwambo ninga dziko ya Arefaimu.+ (Kale, Arefaimu akakhala kweneko, pontho Aamoni akhaacemera Azanzumi. 21 Iwo akhali mbumba yakuwanga, yakunjipa, pontho akhali akulapha ninga Aanaki,+ mbwenye Yahova aafudza pamaso pa Aamoni, ale adaathamangisa mbakhala mu mbuto zawo. 22 Ndi pyenepi pidacitira iye dzindza ya Izau, yakuti cincino isakhala ku Seiri,+ pidafudza iye Aori+ pamaso pawo, toera iwo akwate dziko yawo, mbakhala mu mbuto zawo mpaka lero. 23 Mbwenye Avimu akhala ku Gaza+ mpaka pidafudzwa iwo na Akafitori,+ adabuluka ku Kafitori.* Akafitori akhala mu mbuto zawo.)

24 “‘Khunganyikani toera muwambuke Gowa* ya Arnoni.+ Onani, ine ndapereka Sihoni+ mʼmanja mwanu, wakuti ndi mambo wa ku Esibhoni wa dzindza ya Amori. Natenepa, tomani kukwata dziko yace mbamumenya nkhondo na iye. 25 Lero, ine ndinatoma kucitisa kuti anthu a madzindza onsene pa dziko yapantsi anafuna kubva mphangwa za imwe, anaphatwa na kugopa mbaluza cipapo. Iwo anadzudzumika kakamwe mbaphatwa na kugopa thangwi ya imwe.’+

26 “Penepo ine ndatuma anthu buluka kuthando ya Kedhemoti+ toera aende kuna Sihoni mambo wa ku Esibhoni, toera ampange mafala awa antendere:+ 27 ‘Nditawirise toera ndipite na mu dziko yako. Ndinapita na mu nseu ukulu, mbandikhonda kupeuka kuenda kukhundu yamadyo peno yabzwere.+ 28 Ndinadya cakudya cinafuna kundigulisira iwe, mbandimwa madzi anafuna kundigulisira iwe. Basi ene nditawirise toera ndipite na mu dziko yako, 29 ndi pyenepi pidandicitira dzindza ya Izau inakhala ku Seiri, na Amoabhe anakhala ku Ari, mpaka pidawambuka ine nkulo wa Yordani, mbandipita mu dziko idadumbira Yahova Mulungu wathu toera kutipasa.’ 30 Mbwenye Mambo Sihoni wa ku Esibhoni nee atitawirisa kupita, thangwi Yahova Mulungu wathu* antawirisa toera akhonde kucinja manyerezero ace+ mbaumisa ntima wace, toera ampereke mʼmanja mwathu, ninga pinaona imwe lero.+

31 “Penepo Yahova andipanga: ‘Ona, ine ndatoma kupereka Sihoni na dziko yace kuna iwe. Toma kukunda dziko yace toera uikwate.’+ 32 Pidabwera Sihoni kuna ife pabodzi na anyankhondo ace onsene toera kumenyana na ife ku Yaazi,+ 33 Yahova Mulungu wathu ampereka kuna ife, natenepa ife takunda iye, anace na anyankhondo ace onsene. 34 Ife takunda mizinda yace yonsene pa ndzidzi unoyu, pontho tafudza mizinda yonsene, kuphatanizambo amuna, akazi na ana. Nee mʼbodzi adasiya ife na umaso.+ 35 Basi ene takwata pifuyo pabodzi na pinthu pidatapata ife mʼmizinda ineyi idakunda ife. 36 Buluka ku Aroeri,+ wakuti ndi nzinda unagumanika nʼkhundu mwa Gowa* ya Arnoni, (kuphatanizambo nzinda uli mu gowa), mpaka ku Jiliyadhi, nkhabepo nzinda udapangiza kuti ndi wakuwanga kakamwe kuna ife. Yahova Mulungu wathu apereka mizinda ineyi yonsene kuna ife.+ 37 Mbwenye imwe nee mwafendedzera dziko ya Aamoni,+ yakuti ndi Gowa* yonsene ya Yaboki+ na mizinda ya kucisa ca mapiri, peno mbuto zinango zidatikhondesa Yahova Mulungu wathu.

3 “Buluka penepo ife tazungunuka mbatikwira na Njira inaenda ku Bhasani. Ogi mambo wa ku Bhasani abwera na anyankhondo ace onsene toera kumenyana na ife ku Edhirei.+ 2 Mbwenye Yahova andipanga: ‘Leka kunʼgopa thangwi ine ndinadzampereka mʼmanja mwako pabodzi na mbumba yace yonsene na dziko yace. Unadzacita kuna iye pire pidacita iwe kuna Sihoni mambo wa Aamori, wakuti akakhala ku Esibhoni.’ 3 Natenepa Yahova Mulungu wathu aperekambo mʼmanja mwathu Ogi Mambo wa ku Bhasani pabodzi na mbumba yace yonsene, ife taapha mpaka kumalisa mbumba yace yonsene, mbakhonda kusala munthu adapulumuka. 4 Buluka penepo ife takwata mizinda yace yonsene. Nkhabepo nzinda udakhonda ife kuakwatira. Ikhali mizinda 60, kucisa consene ca Argobhi, cakuti ndi umambo wa Ogi ku Bhasani.+ 5 Mizinda ineyi yonsene ikhali na mipanda yakuwanga na yakulapha; ikhalimbo na misuwo mikulu na mipiringanyo. Pontho takwatambo* pisa pizinji. 6 Mbwenye ife tafudza+ mizinda ineyi ninga pidacita ife kuna Sihoni Mambo wa ku Esibhoni, pidafudza ife mizinda yonsene kuphatanizambo amuna, akazi na ana.+ 7 Pontho ife takwata pifuyo pyonsene na pinthu pidatapata ife mʼmizinda ineyi.

8 “Pa ndzidzi unoyu, ife takunda dziko ya amambo+ awiri a dzindza ya Amori akakhala kucisa ca Yordani kutomera ku Gowa* ya Arnoni mpaka Kuphiri ya Ermoni,+ 9 (phiri yakuti Asidhoni akhaicemera Siriyoni, mbwenye Aamori akhaicemera Seniri). 10 Takwatambo mizinda yonsene ya kucisa ca kunthunda, cisa consene ca Jiliyadhi na cisa consene ca Bhasani, mpaka ku Saleka na Edhirei,+ yakuti ndi mizinda ya umambo wa Ogi ku Bhasani. 11 Ogi Mambo wa ku Bhasani, ndiye basi akhadasalikira pakati pa dzindza ya Arefaimu. Baulu yace ya utale* iciripo ku Rabha nzinda wa Aamoni. Iri na makhono* mapfemba aulaphi na makhono manai augugumi mwakubverana na nʼdida wakudziwika. 12 Pa ndzidzi unoyu ife takwata dziko yace: Kutomera ku Aroeri,+ cisa cinagumanika nʼkhundu mwa Gowa* ya Arnoni na hafu ya cisa ca ku mapiri a Jiliyadhi. Mizinda ineyi ndaipereka kuna dzindza ya Rubheni na ya Gadhi.+ 13 Khundu inango idasala ya cisa ca Jiliyadhi na cisa consene ca Bhasani, pyakuti pikhali umambo wa Ogi, ndapipereka kuna hafu ya dzindza ya Manase.+ Cisa consene ca Argobhi cakuti ndi ku Bhasani cikhadziwika ninga dziko ya Arefaimu.

14 “Yaire+ mwana wa Manase akwata cisa consene ca Argobhi+ mpaka mʼmadire a cisa ca dzindza ya Jesuri na Maakati,+ pontho pisa pya ku Bhasani apithula dzina yace, Avoti-Yaire,*+ pisa pyenepi pisadziwika na dzina ineyi mpaka lero. 15 Pontho cisa ca Jiliyadhi ndacipereka kuna dzindza ya Makiri.+ 16 Dzindza ya Rubheni na ya Gadhi+ ndaapasa cisa cinatomera ku Jiliyadhi mpaka ku Gowa* ya Arnoni, (madire ace ndi pakati pa Gowa) pontho mpaka ku Yaboki, yakuti ndi Gowa inacita madire na cisa ca Aamoni, 17 kuphatanizambo Arabha, nkulo wa Yordani na nʼkhundu mwa nkulo unoyu, kutomera ku Kinereti mpaka ku Arabha yakuti ndi Bara ya Munyu,* nʼkhundu mwa phiri ya Pisga kumabulukiro a dzuwa.+

18 “Penepo ine ndakupangani kuti: ‘Yahova Mulungu wanu akupasani dziko iyi toera ikhale yanu. Amuna onsene amphambvu pakati panu asafunika akwate pida pyawo, awambuke nkulo wa Yordani pamaso pa abale anu a dzindza ya Izraeli.+ 19 Basi ene akazanu na ananu anapitiriza kukhala mʼmizinda idakupasani ine, pabodzi na pifuyo pyanu, (ine ndisadziwa mwadidi kuti muli na pifuyo pizinji), 20 mpaka Yahova angapasa abale anu mbuto yakupuma ninga pidacita iye kuna imwe, pontho mpaka iwo angakwatambo dziko inafuna kuapasa Yahova Mulungu wanu ninga unthaka wawo kuntunda ule wa Yordani. Mungamala, mʼbodzi na mʼbodzi anabwerera ku mbuto yace idakupasani ine.’+

21 “Pa ndzidzi unoyu ine ndapanga Yoswa:+ ‘Iwe waona wekhene na maso ako pinthu pidacita Yahova Mulungu wako kuna amambo awiri anewa. Yahova anadzacita pibodzi pyene kuna maumambo onsene mu mbuto zinafuna kupita na iwe.+ 22 Lekani kuagopa, thangwi Yahova Mulungu wanu ndiye anamenya nkhondo thangwi ya imwe.’+

23 “Pa ndzidzi unoyu ine ndadembetera Yahova, mbandilonga: 24 ‘Imwe Yahova Mbuya Wankulu Kakamwe, mwatoma kupangiza ukulu wanu na mphambvu zanu*+ kuna ntumiki wanu. Mbani mulungu unango kudzulu na pa dziko yapantsi wakuti asacita pinthu pyakudzumisa ninga imwe?+ 25 Ndaphata miyendo, nditawiriseni kuti ndiwambuke kuntunda ule wa Yordani toera ndione dziko yadidi, cisa ceneci cadidi ca mapiri na ku Libhano.’+ 26 Mbwenye Yahova akhapitiriza kuipirwa na ine thangwi ya imwe,+ mbakhonda kundibvesera. Natenepa Yahova andipanga: ‘Pyakwana! Leka kulonga pontho na ine thangwi ya pinthu pyenepi. 27 Kwira pa ntsonga ya phiri ya Pisga,+ yangʼana kumadokero a dzuwa na kunkwiriro,* kunterero* na kumabulukiro a dzuwa. Ona na maso ako dziko ineyi, thangwi nee unawambuka nkulo wa Yordani.+ 28 Sankhula* Yoswa+ ninga ntsogoleri, muwangise, pontho umpase mphambvu, thangwi ndiye anafuna kuwambuka+ patsogolo pa mbumba iyi, pontho ndiye anafuna kuatsogolera toera kupita mu dziko inafuna kuona iwe toera iwo akhale mwenemu.’ 29 Pinthu pyenepi pyacitika mu ndzidzi ukakhala ife mu gowa, kutsogolo kwa Bheti-Peori.+

4 “Cincino imwe Aizraeli, bveserani mitemo na matongero anakupfundzisani ine toera muabvere, toera mukhale na umaso+ kuti mupite mu dziko yakuti Yahova Mulungu wa ambuyanu anakupasani toera mukhale mwenemu. 2 Lekani kuthimizira mafala anakupangani ine, nee kupungula cinthu cibodzi mʼmafala anewa;+ toera mukoye matongero anakupasani ine a Yahova Mulungu wanu.

3 “Imwe mwaona mwekha na maso anu pidacita Yahova thangwi ya Bhaale wa ku Peori; Yahova Mulungu wanu afudza anthu onsene pakati panu adatowera Bhaale wa ku Peori.+ 4 Mbwenye imwe anatoweza Yahova Mulungu wanu na ntima wanu onsene, monsene muli na umaso lero. 5 Onani, ine ndakupfundzisani mitemo na matongero,+ ninga mudandipanga Yahova Mulungu wanga, toera muabvere mu dziko inaenda imwe kakwata toera ikhale yanu. 6 Imwe musafunika kuibvera mwadidi,+ pyenepi pinapangiza kuti imwe ndimwe anthu audziwisi+ na andzeru+ pakati pa mbumba zinafuna kubva pya matongero anewa, natenepa iwo anadzalonga kuti: ‘Mwakukhonda penula, mbumba iyi ikulu ndi yaudziwisi na yandzeru.’+ 7 Ndi mbumba ipi inango ikulu iri na alungu akuti ali dhuzi na iwo ninga pinacita Yahova Mulungu wathu, wakuti ali dhuzi na ife ndzidzi onsene unaphemba ife ciphedzo kuna iye?*+ 8 Pontho ndi mbumba ipi inango ikulu iri na mitemo yakulungama na matongero ninga Mwambo uyu unakupasani ine lero?+

9 “Basi ene citani mphole-mphole mbamuonesesa mwadidi toera mukhonde kuduwala pinthu pidaona imwe na maso anu, pontho toera pinthu pyenepi pikhonde kubuluka mʼmitima yanu mu umaso wanu onsene. Kusiyapo pyenepi, musafunikambo kupifokotozera ananu na adzukulu anu.+ 10 Pa ntsiku idalimira imwe pamaso pa Yahova Mulungu wanu ku Orebhi, Yahova andipanga: ‘Gumanya mbumba pamaso panga toera ibve mafala anga,+ toera iwo apfundze kundigopa+ mu ntsiku zonsene za umaso wawo pa dziko yapantsi, pontho toera apfundzise anawo.’+

11 “Natenepa imwe mwafendedza, mbamulimira pa tsinde ya phiri, pontho phiri ikhagaka moto wakuti malirimi ace akhafika kudzulu; kukhali na cidima na makole akupswipa kakamwe.+ 12 Yahova atoma kulonga na imwe pakati pa moto.+ Imwe mwabva mafala, mbwenye nee mwaona munthu,+ basi ene mwabva fala.+ 13 Iye akudziwisani cibverano cace+ cidakupangani iye toera mucibvere, cakuti ndi Matongero Khumi.*+ Buluka penepo, iye aalemba pa matabwa mawiri a miyala.+ 14 Pa ndzidzi unoyu, Yahova andipanga toera ndikupfundziseni mitemo na matongero, akuti musafunika kuabvera mu dziko inafuna kupita imwe toera ikhale yanu.

15 “Natenepa citani mphole-mphole thangwi pa ntsiku idalonga Yahova na imwe ku Orebhi pakati pa moto, imwe nee mwaona munthu, 16 toera mukhonde kufudza makhaliro anu adidi thangwi yakucita dzimunthu yakusemwa, mwakukhonda tsalakana khala ndi yakulandana na mamuna peno nkazi,+ 17 dzimunthu yakulandana na pinyama pya pa dziko yapantsi, peno mbalame zinamburuka kudzulu,+ 18 dzimunthu yakulandana na cinyama cinafamba na mimba peno yakulandana na ntsomba ziri* mʼmadzi pa dziko yapantsi.+ 19 Pontho mungalamusa maso anu mbamuyangʼana kudzulu, mungaona dzuwa, mwezi na nyenyezi; pinthu pyonsene piri kudzulu;* lekani kupeuka, nee kupigodamira, peno kupitumikira.+ Yahova Mulungu wanu apereka pinthu pyenepi kuna mbumba zonsene pa dziko yapantsi. 20 Mbwenye imwe, Yahova akukwatani mbakubulusani mu Ejitu, kwakuti kukhali ninga forno yakunyungulusa utale, toera mukhale mbumba yace,+ ninga lero imwe ndimwe mbumba yace.

21 “Yahova aipirwa na ine thangwi ya imwe,+ mbadumbira kuti nee ndinawambuka nkulo wa Yordani, nee kupita mu dziko yadidi yakuti Yahova Mulungu wanu ali kukupasani toera ikhale unthaka wanu.+ 22 Thangwi ine ndinafera mu dziko ino, nee ndinawambuka nkulo wa Yordani,+ mbwenye imwe munawambuka mbamutambira dziko ineyi yadidi. 23 Citani mphole-mphole toera mukhonde kuduwala cibverano ca Yahova Mulungu wanu, cidacita iye na imwe;+ pontho lekani kucita dzimunthu yakusemwa, yakulandana na pinthu pidakukhondesani Yahova Mulungu wanu.+ 24 Thangwi Yahova Mulungu wanu ndi ninga malirimi a moto wakufudza,+ iye ndi Mulungu wakuti asafuna kuti atumiki ace alambire iye basi.+

25 “Mungabala ananu mbamukhala na adzukulu, mungakhala ndzidzi uzinji pa dziko yapantsi, mungacita pinthu pyakuti pinafudza makhaliro anu thangwi yakucita dzimunthu yakusemwa+ ya ntundu onsene, mbamucita pinthu pyakuipa pamaso pa Yahova Mulungu wanu toera kuntsukwalisa,+ 26 ine ndiri kulonga kuti kudzulu na dziko yapantsi ndi amboni kuna imwe, kuti mwandimomwene imwe munadzafa mwakucimbiza mu dziko inafuna kukwata imwe mungawambuka nkulo wa Yordani. Nee munadzakhala ndzidzi uzinji mwenemu, mbwenye monsene munadzafudzwa.+ 27 Yahova anadzakubalalisani pakati pa mbumba zinango,+ basi ene angasi a imwe anadzapulumuka+ pakati pa anthu a madzindza anango, kule kunafuna kukuendesani Yahova. 28 Kweneko imwe munadzatumikira alungu a miti na a miyala, akucitwa na manja a anthu,+ alungu akuti nkhabe kwanisa kuona, nee kubva, nee kudya peno kubva khwema.

29 “Kweneko, imwe mungasaka Yahova Mulungu wanu, mungansaka na ntima wanu onsene,+ na umaso wanu onsene, mwakukhonda penula imwe munadzanʼgumana.+ 30 Mu ndzidzi unoyu wakuti muli kuthabuka kakamwe, pinthu pyenepi pingacitika kuna imwe, penepo imwe munadzabwerera kuna Yahova Mulungu wanu, mbamubvesera fala yace.+ 31 Thangwi Yahova Mulungu wanu ndi Mulungu wantsisi.*+ Iye nee anadzakusiyani peno kukufudzani, pontho nee anadzaduwala cibverano cidacita iye na ambuyanu mbadumbira kuna iwo.+

32 “Cincino, nyerezerani pya ntsiku zakale, imwe mbamudzati kubalwa, kutomera pa ntsiku yakuti Mulungu acita munthu pa dziko yapantsi. Sakani kutomera kunkhomo ibodzi yakudzulu mpaka kunkhomo inango yakudzulu. Kodi pyacitika kale pinthu pikulu pyakudzumisa kakamwe? Pyabveka kale pinthu ninga pyenepi?+ 33 Kodi iripo mbumba inango idabva fala ya Mulungu pakati pa moto ninga mudaibvera imwe, mbipitiriza na umaso?+ 34 Peno Mulungu asankhula kale mbumba yace pakati pa mbumba zinango, mbapangiza kutonga kwace, pidzindikiro, pirengo,+ nkhondo,+ mphambvu ya djanja yace, nkono wace wamphambvu,+ na mabasa akugopesa,+ ninga pidakucitirani Yahova Mulungu wanu ku Ejitu, mbamuona mwekha na maso anu? 35 Imwe mwapangizwa pinthu pyenepi toera mudziwe kuti Yahova ndi Mulungu wandimomwene;+ nkhabepo unango kusiyapo iye.+ 36 Iye akucitisani kubva fala yace idabuluka kudzulu toera akusandikeni, pontho pa dziko yapantsi iye akuonesani moto wace ukulu, mbamubva mafalace pakati pa moto.+

37 “Nakuti iye afuna ambuyanu, mbasankhula dzindza* yawo,+ iye akubulusani ku Ejitu na mphambvu zace zikulu. 38 Iye athamangisa mbumba zikulu na zakuwanga patsogolo panu, toera akupitiseni mu dziko yawo, mbaipereka kuna imwe ninga unthaka, ninga pinaona imwe lero.+ 39 Natenepa, lero dziwani, pontho kumbukani* mʼmitima yanu kuti Yahova ndi Mulungu wandimomwene kudzulu na pa dziko yapantsi.+ Nkhabepo unango.+ 40 Koyani matongero ace na mitemo yace inakupasani ine lero, toera pinthu pifambe mwadidi kuna imwe na ananu; pontho toera mukhale ntsiku zizinji mu dziko inakupasani Yahova Mulungu wanu.”+

41 Pa ndzidzi unoyu, Mose aikha pakhundu mizinda mitatu kukhundu yakumabulukiro a dzuwa a Yordani.+ 42 Khala munthu apha ndzace mwasusudeu,* wakuti kale nee akhamuida,+ asafunika athawire mu nzinda ubodzi pakati pa mizinda ineyi, toera apitirize na umaso.+ 43 Mizinda ineyi ndi iyi: Wakutoma ndi Bhezeri,+ usagumanika nʼthando kucisa ca kunkwiriro,* unoyu ndi nzinda wa dzindza ya Rubheni. Unango ndi Ramoti+ usagumanika ku Jiliyadhi, unoyu ndi nzinda wa dzindza ya Gadhi. Wacitatu ndi Golani+ usagumanika ku Bhasani, unoyu ndi nzinda wa dzindza ya Manase.+

44 Unoyu ndi Mwambo+ udapereka Mose kuna mbumba ya Izraeli. 45 Ineyi ndi mitemo, pitsogolero na matongero adapereka Mose kuna Aizraeli pidamala iwo kubuluka mu Ejitu,+ 46 kucisa ca Yordani, mu gowa kutsogolo kwa Bheti-Peori,+ mu dziko ya Sihoni Mambo wa Aamori, wakuti akakhala ku Esibhoni,+ wakuti Mose na Aizraeli ankunda pidamala iwo kubuluka ku Ejitu.+ 47 Iwo akwata dziko yace na dziko ya Ogi+ Mambo wa ku Bhasani, anewa akhali amambo awiri a dzindza ya Amori akuti akakhala kucisa ca kumabulukiro a dzuwa a Yordani, 48 kutomera ku Aroeri+ cakuti ndi cisa cinagumanika nʼkhundu mwa Gowa ya Arnoni, mpaka Kuphiri ya Sioni, yakuti ndi Ermoni,+ 49 na Arabha onsene kucisa ca kumadokero a dzuwa a Yordani, mpaka ku Bara ya Arabha* nʼkhundu mwa phiri ya Pisga.+

5 Mose acemera Aizraeli onsene mbaapanga: “Imwe Aizraeli, bveserani mitemo na matongero anakudziwisani ine lero. Apfundzeni, pontho abvereni mwadidi. 2 Yahova Mulungu wathu acita cibverano na ife ku Orebhi.+ 3 Yahova nee acita cibverano ceneci na ambuyathu, mbwenye acicita na ife, na ife tonsene akuti tiri mʼmaso lero. 4 Yahova alonga na imwe nkhope na nkhope paphiri, pakati pa moto.+ 5 Pa ndzidzi unoyu,+ ine ndikhadalimira pakati, uku Yahova, uku imwe toera ndikudziwiseni mafala a Yahova, thangwi imwe mukhagopa moto mbamukhonda kukwira paphiri.+ Iye alonga:

6 “‘Ine ndine Yahova Mulungu wako adakubulusa mu dziko ya Ejitu, kukhali iwe mu ubitcu.+ 7 Usafunika kulambira ine basi, leka kulambira alungu anango.+

8 “‘Leka kucita dzimunthu+ peno kusasanya cinthu cinango cakulandana na cinthu ciri kudzulu, ciri pa dziko yapantsi, peno mʼmadzi. 9 Leka kuagodamira, nee kuatumikira,*+ thangwi ine Yahova Mulungu wako, ndine Mulungu wakuti asafuna kuti atumiki anga alambire ine basi,*+ wakuti thangwi ya madawo a ababa anandiida,+ ndisatcunyusa ana, adzukulu mpaka ana a adzukulu, 10 mbwenye kuna ale anandifuna mbakoya matongero anga, ine ndisapangiza kukoma ntima kwakukhonda mala mpaka pa ubalwi 1.000.

11 “Leka kulonga papezi*+ dzina ya Yahova Mulungu wako,* thangwi Yahova nee anadzasiya kutcunyusa ale analonga dzina yace papezi.*+

12 “Koya ntsiku ya Sabudu toera upitirize kuiona ninga yakucena, ninga mudakupanga Yahova Mulungu wako.+ 13 Phata basa, mbucita pinthu pyako pyonsene mu ntsiku zitanthatu,+ 14 mbwenye ntsiku yacinomwe ndi Sabudu ya Yahova Mulungu wako.+ Leka kuphata basa pa ntsiku ineyi,+ nee iwe, nee mwanako wamamuna peno mwanako wankazi, nee bitcu wako wamamuna peno bitcu wako wankazi, nee ngʼombe yako, nee buru yako, nee cifuyo cako cinango, nee mulendo wakuti ali mu nzinda mwako,+ toera bitcu wako wamamuna peno wankazi apume ninga iwe.+ 15 Kumbuka kuti iwe ukhali bitcu mu dziko ya Ejitu, pontho Yahova Mulungu wako akubulusa kweneko na mphambvu ya djanja yace, pontho na nkono wace wamphambvu.+ Na thangwi ineyi, Yahova Mulungu wako akupanga toera ukoye ntsiku ya Sabudu.

16 “‘Lemedza pai wako na mai wako,+ ninga mudakupanga Yahova Mulungu wako, toera ukhale na umaso mu ntsiku zizinji, pontho toera pinthu pikufambire mwadidi mu dziko inafuna kukupasa Yahova Mulungu wako.+

17 “‘Leka kupha munthu.+

18 “‘Leka kucita upombo.+

19 “‘Leka kuba.+

20 “‘Leka kulongera ndzako umboni wauthambi.*+

21 “‘Leka kusirira nkazi wa ndzako.+ Leka kusirira nyumba ya ndzako, peno munda wace, bitcu wace wamamuna peno wankazi, nee ngʼombe yace, nee buru yace, peno cinthu cinango cakuti ndi ca ndzako.’+

22 “Yahova apanga mbumba mitemo ineyi paphiri, pakati pa moto na pa makole akupswipa kakamwe,+ iye alonga na fala yakugaluza, mbwenye nee athimizira cinthu cinango. Buluka penepo, iye aalemba mʼmatabwa mawiri a miyala, mbandipasa.+

23 “Mbwenye pidabva imwe fala pakati pa cidima, mu ndzidzi wakuti phiri ikhagaka moto,+ atsogoleri onsene a madzindza na akulu a mbumba afendedza kuna ine. 24 Penepo imwe mwalonga: ‘Yahova Mulungu wathu atipangiza mbiri yace na ukulu wace, pontho ife tabva fala yace pakati pa moto.+ Lero, taona kuti Mulungu anakwanisa kulonga na munthu, munthu unoyu mbapitiriza na umaso.+ 25 Mphapo thangwi yanji tisafunika kufa? Moto uyu ukulu unakwanisa kutifudza. Tingapitiriza kubva fala ya Yahova Mulungu wathu, mwakukhonda penula, ife tinafa. 26 Thangwi mbani munthu unango adabva fala ya Mulungu wa mʼmaso mbakalonga pakati pa moto ninga mudabva ife, mbapitiriza kukhala na umaso? 27 Iwe fendedza cifupi toera ubve pinthu pyonsene pinafuna kulonga Yahova Mulungu wathu, pontho ndiwe anafuna kutipanga pinthu pyonsene pinafuna kukupanga Yahova Mulungu wathu, ife tinadzabvesera mbatipicita.’+

28 “Natenepa Yahova abva mafala adandipanga imwe, pontho Yahova andipanga: ‘Ine ndabva mafala adalonga mbumba kuna iwe. Pidalonga iwo mphyadidi.+ 29 Mbapidakhala mwadidi kakamwe ndzidzi onsene mbadakhala na ntima wakundigopa,+ mbabvera matongero anga onsene!+ Pinthu pyonsene mbapidafamba mwadidi kuna iwo na kuna anawo, kwenda na kwenda!+ 30 Ndoko, apange kuti: “Bwererani ku misasa yanu.” 31 Mbwenye iwe usafunika ukhale na ine pano; ndinakudziwisa mitemo yonsene, pitsogolero na matongero anafunika iwe kuapfundzisa, akuti iwo asafunika kuabvera mu dziko inafuna kuapasa ine toera ikhale yawo.’ 32 Cincino, imwe musafunika kucita mphole-mphole toera mucite sawasawa na pidakupangani Yahova Mulungu wanu.+ Lekani kupeuka kuenda kukhundu yamadyo peno kukhundu yabzwere.+ 33 Ndzidzi onsene musafunika kufamba munjira idakupangani Yahova Mulungu wanu,+ toera mukhale na umaso, pinthu pikufambireni mwadidi, pontho mukhale ntsiku zizinji mu dziko inafuna kutambira imwe.+

6 “Iyi ndi mitemo, pitsogolero na matongero adandipanga Yahova Mulungu wanu toera ndikupfundziseni, toera muabvere mungawambuka toera kupita mu dziko inafuna kukwata imwe, 2 toera mugope Yahova Mulungu wanu mbamutoweza pitsogolero pyace pyonsene na matongero ace anakupangani ine, imwe na ananu pabodzi na adzukulu anu,+ mu ntsiku zonsene za umaso wanu, toera mukhale na umaso mu ntsiku zizinji.+ 3 Bveserani imwe Aizraeli, pontho bverani mwadidi toera pinthu pikufambireni mwadidi, toera munjipe kakamwe mu dziko ya nkaka na uci, ninga mudakupikirani Yahova Mulungu wa ambuyanu.

4 “Bvesera Izraeli: Yahova Mulungu wathu, ndi mʼbodzi basi Yahova.+ 5 Funa Yahova Mulungu wako na ntima wako onsene, na umaso wako+ onsene na mphambvu zako zonsene.*+ 6 Mafala awa anakupanga ine lero, asafunika akhale muntima mwako, 7 pontho uakhomere mʼmitima ya* anako,+ mbualonga ungakhala pantsi panyumba pako, ungafamba mu nseu, pakugona na pakulamuka.+ 8 Amangirire mʼmanja mwako ninga cikumbuso, pontho asafunika akhale ninga cidzindikiro pa nkhope pako.+ 9 Usafunika kualemba nʼkhundu mwa nsuwo wa nyumba yako na nʼkhundu mwa misuwo mikulu ya nzinda.

10 “Yahova Mulungu wako, angakupitisa mu dziko idapikira iye kuna ambuyako, Abhrahamu, Izaki na Yakobe, idapikira iye kuti mbadakupasa,+ dziko ya mizinda mikulu na yadidi, yakuti nee ndiwe adaimanga,+ 11 yakuti iri na nyumba zakudzala na mitundu yonsene ya pinthu pyadidi, pinthu pyakuti nee wapiphatira basa, micera yakuti nee ndiwe adaikumba, minda ya mauva na miti ya mulivera yakuti nee ndiwe adaitceka, ungapidya mbukhuta napyo,+ 12 cita mphole-mphole toera ukhonde kuduwala Yahova,+ ule adakubulusa ku Ejitu, ku dziko ya ubitcu. 13 Ndi Yahova Mulungu wako anafunika iwe kugopa,+ ndiye anafunika iwe kutumikira,+ pontho usafunika kudumbira mu dzina yace.+ 14 Leka kutowera alungu anango, nee mulungu mʼbodzi wa mbumba zinakhala cifupi na iwe,+ 15 thangwi Yahova Mulungu wako wakuti ali pakati pako, ndi Mulungu wakuti asafuna atumiki ace alambire iye basi.+ Ungakhonda kucita pyenepi, Yahova Mulungu wako anaipirwa na iwe,+ pontho anadzakufudza pa dziko yapantsi.+

16 “Lekani kuyesera+ Yahova Mulungu wanu, ninga pidamuyesera imwe ku Masa.+ 17 Musafunika kubvera mitemo ya Yahova Mulungu wanu na ntima wanu onsene, pikumbuso pyace na matongero ace adakupangani iye toera muabvere. 18 Musafunika kucita pinthu pyadidi pamaso pa Yahova, toera pinthu pikufambireni mwadidi, mupite mu dziko yadidi idapikira Yahova kuna ambuyanu,+ pontho mukhale mwenemu, 19 mungathamangisa anyamalwa anu onsene pamaso panu ninga mudapikira Yahova.+

20 “Kutsogolo mwanako angakubvundza kuti: ‘Kodi pikumbuso, mitemo na matongero adakupasani Yahova Mulungu wanu asabvekanji?’ 21 Penepo iwe unadzapanga mwanako: ‘Ife takhala mabitcu a Farau ku Ejitu, mbwenye Yahova atibulusa mu Ejitu na djanja yace yamphambvu. 22 Pamaso pathu, Yahova apangiza pidzindikiro mbacita pirengo pikulu na pyakufudza mu dziko ya Ejitu,+ toera kutcunyusa Farau na anthu a panyumba pace.+ 23 Iye atibulusa kweneko mbatibweresa kuno toera atipase dziko idadumbira iye kuna ambuyathu.+ 24 Penepo Yahova atipanga kuti tisafunika kubvera matongero anewa, pontho tigope Yahova Mulungu wathu toera tikhale mwadidi ndzidzi onsene,+ pontho toera tipitirize na umaso,+ ninga mudakhala ife na umaso mpaka lero. 25 Pontho ife tinadzaoniwa ninga anthu akulungama tingatoweza mitemo ineyi yonsene toera kubvera Yahova Mulungu wathu, ninga mudatipangira iye.’+

7 “Yahova Mulungu wanu angakupitisani mu dziko inafuna imwe kupita, yakuti muli cifupi toera kuikwata kuti ikhale yanu,+ iye anadzathamangisambo pamaso panu madzindza akuti ali na anthu azinji kakamwe:+ Aeti, Ajirgasi, Aamori,+ Akanani, Aperesi, Aeveu na Ayebusi,+ madzindza manomwe akuti ali na anthu azinji kakamwe na amphambvu kupiringana imwe.+ 2 Yahova Mulungu wanu anadzaapereka mʼmanja mwanu, pontho imwe munadzaakunda.+ Mwakukhonda penula, musafunika kuafudza.+ Lekani kucita cibverano na iwo, nee cibodzi, pontho lekani kuabvera ntsisi.+ 3 Lekani kucita cibverano toera kusemberana nawo. Lekani kupereka ananu akazi kuna anawo amuna, peno kukwata anawo akazi toera kuasembera ananu amuna.+ 4 Thangwi iwo anadzapeusa ananu toera asiye kunditumikira, mbatumikira alungu anango;+ penepo Yahova anaipirwa na imwe, mbakufudzani mwakucimbiza.+

5 “Mbwenye ipi ndipyo pinafunika imwe kucita: Fudzani maguwa awo, nyedzani miti inalambira iwo,+ gwisani miyala inalambira iwo,+ pontho pisani madzimunthu awo akusemwa.+ 6 Thangwi imwe ndimwe mbumba yakucena kuna Yahova Mulungu wanu. Yahova Mulungu wanu akusankhulani toera mukhale mbumba yace, anthu ace akufunika kakamwe pakati pa mbumba zonsene pa dziko yapantsi.+

7 “Pidakufunani Yahova mbakusankhulani,+ iye nee acita pyenepi thangwi yakunjipa kwanu pakati pa mbumba zinango zonsene, thangwi imwe mukhali akucepa kakamwe pakati pa mbumba zonsene.+ 8 Mbwenye Yahova acita pyenepi thangwi iye akufunani, mbacita pidapikira iye kuna ambuyanu.+ Na thangwi ineyi, Yahova akubulusani kweneko na djanja yace yamphambvu toera kukuombolani mu dziko ya ubitcu,+ mʼmanja mwa Farau mambo wa ku Ejitu. 9 Imwe musadziwa mwadidi kuti Yahova Mulungu wanu, ndi Mulungu wandimomwene, Mulungu wakukhulupirika, wakuti asakoya cibverano cace, mbapangiza ufuni wace mpaka ubalwi 1.000 wa ale ananfuna mbakoya matongero ace.+ 10 Mbwenye ale anamuida, anadzaabwezera mʼbodzi na mʼbodzi, mbaafudza.+ Nee anadembuka toera kutcunyusa ale anamuida; iye anadzabwezera mʼbodzi na mʼbodzi. 11 Natenepa citani mphole-mphole toera mukoye mitemo, pitsogolero na matongero anakupasani ine lero, mbamuabvera.

12 “Mungapitiriza kubvesera mwadidi matongero anewa mbamuabvera, Yahova Mulungu wanu anapitiriza kukoya cibverano cace mbapangiza kuna imwe ufuni udadumbira iye ambuyanu. 13 Iye anadzakufunani, anakupasani nkhombo, mbakunjipisani. Inde, iye anadzakupasani nkhombo yakukhala na ana azinji,+ kubvuna pizinji mu dziko yanu, anadzapasa nkhombo mbeu zanu, vinyu yanu na mafuta anu a azeti,+ ana a ngʼombe zanu na anamabira anu mu dziko inafuna kukupasani iye, ninga mudadumbira iye kuna ambuyanu.+ 14 Munadzakhala anthu akupaswa nkhombo kupiringana mbumba zonsene;+ nkhabe mamuna peno nkazi anafuna kudzakhala wakusowa ana pakati panu, pontho pifuyo pyanu nee pinadzakhala pyakusowa ana.+ 15 Yahova anadzabulusa pakati panu mautenda onsene, pontho iye nee anadzakubwereserani mautenda akugopswa adadziwa imwe ku Ejitu.+ Mbwenye iye anadzabweresa mautenda anewa kuna anthu onsene anakuidani. 16 Musafunika kufudza mbumba zonsene zinafuna kupereka Yahova Mulungu wanu kuna imwe.+ Lekani kuabvera ntsisi.+ Pontho lekani kutumikira alungu awo,+ thangwi pyenepi pinadzakhala ninga nsampha kuna imwe.*+

17 “Munganyerezera* mʼmitima yanu kuti: ‘Mbumba izi ziri na anthu azinji kakamwe kupiringana ife. Tinakwanisa tani kuathamangisa?’+ 18 Lekani kuagopa.+ Musafunika kukumbuka pidacita Yahova Mulungu wanu kuna Farau na anthu onsene a ku Ejitu,+ 19 kutonga kukulu kudaona imwe na maso anu, pidzindikiro, pirengo,+ mphambvu ya djanja yace na nkono wace wamphambvu, pyakuti ndi pinthu pidaphatisira Yahova Mulungu wanu toera kukubulusani kweneko.+ Pyenepi ndipyo pinafuna kucita Yahova Mulungu wanu kuna mbumba zonsene zinagopa imwe.+ 20 Yahova Mulungu wanu anadzatumiza kuna iwo mabvero akusowa cidikhiro,* mpaka angamala kufa ale adasalikira,+ na ale adakubisalirani. 21 Lekani kugopa kakamwe thangwi yawo, thangwi Yahova Mulungu wanu ali na imwe,+ iye ndi Mulungu wankulu wakuti asafunika kugopiwa.+

22 “Mwakukhonda penula, Yahova Mulungu wanu anadzathamangisa mbumba zenezi mwapangʼono-pangʼono pamaso panu.+ Nee munadzatawiriswa kuafudza mwakucimbiza toera pinyama pya ntsanga pikhonde kunjipa, mbapikupomokerani. 23 Yahova Mulungu wanu anadzaapereka kuna imwe mbaakunda onsene, mpaka angamala kufudzwa.+ 24 Iye anadzapereka amambo awo mʼmanja mwanu,+ pontho imwe munadzafudza madzina awo pa dziko yapantsi.+ Nkhabe anafuna kupangiza kuti ndi wakuwanga pamaso panu,+ mpaka mungamala kuafudza.+ 25 Musafunika kupisa pa moto madzimunthu akusemwa a alungu awo.+ Lekani kusirira parata, na ouro yakuti iri pa madzimunthu anewa, peno kuikwata toera ikhale yanu;+ toera mukhonde kupeuswa na pinthu pyenepi, thangwi pinthu pyenepi ndi pyakunyanyasa kuna Yahova Mulungu wanu.+ 26 Lekani kukwata pinthu pyakunyanyasa mbamupiikha nʼnyumba mwanu, toera mukhonde kukhala ninga pinthu pyenepi pyakuti pyatongwa kufudzwa. Musafunika kunyanyasirwa napyo kakamwe mbamupiida na ntima onsene, thangwi pinthu pyenepi pisafunika kufudzwa.

8 “Musafunika kucita mphole-mphole toera mubvere matongero onsene anakupasani ine lero, toera mupitirize na umaso,+ munjipe, mupite mu dziko idapikira Yahova kuna ambuyanu,+ pontho muikwate toera ikhale yanu. 2 Kumbukani nsindzo wakulapha udakufambisani Yahova Mulungu wanu mu pyaka 40 nʼthando+ toera akupfundziseni kukhala akucepeseka mbakuyeserani+ toera adziwe pikhali mʼmitima yanu,+ khala mbamudabvera matongero ace peno nkhabe. 3 Iye akupfundzisani kukhala akucepeseka, akutawirisani kukhala na njala,+ mbakudyesani mana,+ akuti imwe na ambuyanu nee mukhaadziwa, toera mudziwe kuti munthu nee asakhala na umaso thangwi ya cakudya basi, mbwenye na mafala onsene anabuluka pamulomo wa Yahova.+ 4 Nguwo zanu nee zasakala, pontho manyalo anu nee abzwimba mu pyaka pyenepi 40.+ 5 Imwe musadziwa mwadidi mʼmitima yanu kuti Yahova Mulungu wanu akhakusandikani ninga pai wakuti asasandika mwanace.+

6 “Natenepa, koyani matongero a Yahova Mulungu wanu. Munacita pyenepi mungafamba munjira zace mbamunʼgopa. 7 Thangwi Yahova Mulungu wanu, ali kukupitisani mu dziko yadidi+ yakuti iri na madzi akuwewa, micera na mphuno za madzi anawewa mʼmagowa na mupisa pya mapiri, 8 dziko yakuti iri na tirigu, sevadha, mauva, masambvu, misapo ya romaa;+ dziko ya mafuta a azeti na uci,+ 9 dziko yakuti inadzakhala na pyakudya pizinji, yakuti nkhabe kudzasoweka pinthu, dziko yakuti miyala yace iri na utale, pontho mʼmapiri ace munadzabulusamo nkuwa.

10 “Mungadzadya mbamukhuta, musafunika kusimba Yahova Mulungu wanu thangwi ya dziko yadidi idakupasani iye.+ 11 Citani mphole-mphole toera mukhonde kuduwala Yahova Mulungu wanu, mbamusiya kubvera* mitemo yace, matongero ace na pitsogolero pyace pinakupangani ine lero. 12 Mungadzadya mbamukhuta, pontho mungamanga nyumba zadidi mbamukhala mwenemu,+ 13 ngʼombe zanu na mabira anu angathimizirika, parata na ouro yanu inganjipa, mbamukhala na pinthu pizinji, 14 lekani kukhala akudzikuza+ mbamuduwala Yahova Mulungu wanu adakubulusani ku Ejitu, ku dziko ya ubitcu,+ 15 adakufambisani nʼthando ikulu na yakugopswa+ yakuti iri na nyoka zakugopswa* na makongʼa, dziko yakuuma na yakusowa madzi. Iye akubulusirani madzi pamwala wakuuma,+ 16 pontho akudyesani mana+ nʼthando, akuti ambuyanu nee akhaadziwa, toera akupfundziseni kukhala akucepeseka,+ mbakuyeserani, toera mukhale mwadidi ntsogolo.+ 17 Ungalonga muntima mwako kuti: ‘Mpfuma iyi ndaikwanisa na mphambvu zanga,+ pontho na basa idaphata ine na manja anga,’ 18 kumbuka kuti ndi Yahova Mulungu wako anakupasa mphambvu toera ukwanise kukhala na mpfuma,+ toera akwanirise cibverano cidacita iye na ambuyanu, ninga pinacita iye mpaka lero.+

19 “Mbwenye ntsiku yace, mungaduwala Yahova Mulungu wanu mbamutoweza alungu anango, mungaatumikira, mbamuagodamira, ine ndiri kukucenjezani lero kuti mwakukhonda penula munadzafa.+ 20 Mungakhonda kubvera fala ya Yahova Mulungu wanu,+ munadzafa ninga anthu a madzindza anango akuti Yahova ali kuafudza pamaso panu.

9 “Bveserani imwe Aizraeli: Lero imwe muli kuwambuka nkulo wa Yordani+ toera mupite mu dziko ineyi, pontho toera muthamangise mbumba zikulu na zamphambvu kupiringana imwe,+ dziko ya mizinda mikulu idazungulirwa na mipanda yakuwanga idafika mpaka kudzulu,*+ 2 yakuti iri na anthu akuwanga na akulapha, ana a dzindza ya Anaki,+ anadziwa imwe, akuti mwabva anthu mbakalonga kuti: ‘Mbani anakwanisa kuthimbana na ana a dzindza ya Anaki?’ 3 Natenepa, lero dziwani kuti Yahova Mulungu wanu anadzaenda patsogolo panu.+ Iye ndi ninga malirimi a moto wakufudza,+ iye anadzaafudza. Iye anadzaakunda pamaso panu toera muathamangise mwakucimbiza, mbamuafudza ninga mudakupikirani Yahova.+

4 “Yahova Mulungu wanu angaathamangisa pamaso panu, lekani kulonga mʼmitima yanu kuti: ‘Thangwi yakulungama kwathu, Yahova atipitisa mu dziko ino mbatiikwata toera ikhale yathu.’+ Mbwenye undimomwene ndi wakuti Yahova athamangisa anthu a madzindza anewa+ pamaso panu thangwi ya uipi wawo. 5 Nee ndi thangwi yakulungama kwanu peno kulungama kwa mitima yanu pinafuna kukucitisani kupita mu dziko ineyi mbamuikwata toera ikhale yanu. Mbwenye ndi thangwi ya uipi wa madzindza anewa udacitisa kuti Yahova Mulungu wanu aathamangise pamaso panu,+ toera Yahova acite pidapikira iye kuna ambuyanu, Abhrahamu,+ Izaki+ na Yakobe.+ 6 Natenepa, dziwani kuti nee ndi thangwi yakulungama kwanu kudacitisa kuti Yahova Mulungu wanu akupaseni dziko ineyi yadidi toera ikhale yanu, thangwi imwe ndimwe anthu akuuma ntima.*+

7 “Kumbukani, pontho cipo musafunika kuduwala kuti mwacitisa Yahova Mulungu wanu kuipirwa nʼthando.+ Imwe mukhasandukira Yahova+ kutomera pa ntsiku idabuluka imwe ku Ejitu mpaka pidafika imwe pa mbuto ino. 8 Ku Orebhi imwe mwasandukirambo Yahova, pontho Yahova akhadaipirwa kakamwe na imwe, natenepa iye akhali dzololo toera kukufudzani.+ 9 Pidakwira ine paphiri toera kutambira matabwa a miyala,+ akuti ndi matabwa a cibverano cidacita Yahova na imwe,+ ndakhala paphiri mu ntsiku 40 masiku na masikati,+ ine nee ndadya cinthu, nee kumwa madzi. 10 Penepo Yahova andipasa matabwa mawiri a miyala adalembwa na cala ca Mulungu. Pa miyala ineyi pakhali na mafala adakupangani Yahova paphiri pakati pa moto, pa ntsiku idasonkhana mbumba.* + 11 Pidamala ntsiku 40 masiku na masikati, Yahova andipasa matabwa mawiri a miyala, akuti ndi matabwa a cibverano, 12 penepo Yahova andipanga: ‘Lamuka, tcita mwakucimbiza, thangwi mbumba yako, idabulusa iwe ku Ejitu, yacita pinthu pyakuipa.+ Iwo asiya mwakucimbiza njira idaapanga ine toera aitoweze. Iwo acita dzimunthu yawo ya utale.’*+ 13 Yahova andipanga: ‘Ndisaona kuti mwandimomwene mbumba iyi ndi yakuuma ntima.*+ 14 Leka kundipingiza, ndisafuna ndiafudze, pontho ndifudze dzina yawo pa dziko yapantsi, kubulukira mwa iwe ndinadzacita mbumba ikulu maningi na yakuwanga kakamwe kupiringana iwo.’+

15 “Penepo ine ndazungunuka, mbanditcita paphiri, mu ndzidzi wakuti phiri ikhagaka moto;+ pontho matabwa mawiri ene a cibverano akhali mʼmanja mwanga.+ 16 Pidayangʼana ine, ndaona kuti mwadawa kuna Yahova Mulungu wanu! Imwe mukhadacita dzimunthu ya mwanangʼombe wa utale. Imwe mukhadapeuka mwakucimbiza munjira idakupangani Yahova toera muitoweze.+ 17 Na thangwi ineyi, ine ndakwata matabwa mawiri, ndaaponya pantsi na manja anga mawiri ene, mbandiaswa pamaso panu.+ 18 Penepo ine ndagodama, mbandikotamisa nsolo wanga mpaka pantsi pamaso pa Yahova, ninga pidacita ine pakutoma mu ntsiku 40 masiku na masikati. Ine nee ndadya cinthu, pontho nee ndamwa madzi,+ thangwi ya madawo onsene adacita imwe, na pinthu pyakuipa pidacita imwe pamaso pa Yahova, mbamuntsukwalisa. 19 Ine ndikhagopa thangwi ya ukali ukulu ukhafuna kupangiza Yahova kuna imwe;+ iye akhali dzololo toera kukufudzani. Mbwenye Yahova andibvesera pontho pa ndzidzi unoyu.+

20 “Yahova akhadaipirwambo kakamwe na Aroni, pontho akhali dzololo toera kunfudza,+ mbwenye ine ndadembetera pontho thangwi ya Aroni pa ndzidzi unoyu. 21 Penepo ine ndakwata dzimunthu ya mwanangʼombe+ idacita imwe yakuti ndi cipangizo ca madawo anu, ndaipisa pa moto, ndainyedza-nyedza mbandiipeya yonsene mpaka kudza pfumbi, buluka penepo ndakwata pfumbi ineyi mbandiiponya mʼmadzi akhawewa buluka paphiri.+

22 “Kusiyapo pyenepi, ku Tebhera,+ ku Masa+ na ku Kibhroti-Atava,+ imwe mwasosa Yahova mbaipirwa. 23 Pidakutumani Yahova toera kuenda ku Kadhesi-Bharneya,+ mbalonga kuti: ‘Ndokoni, kwatani dziko ineyi yakuti mwandimomwene ine ndinakupasani,’ penepo imwe mwakhonda pontho kubvera ntemo wa Yahova Mulungu wanu;+ imwe nee mwanʼkhulupira,+ mbamukhonda kumbvera. 24 Imwe musasandukira Yahova kutomera pa ntsiku idakudziwani ine.

25 “Natenepa ndapitiriza kugodama pamaso pa Yahova mu ntsiku 40 masiku na masikati,+ ndagodama munjira ineyi thangwi Yahova akhadalonga kuti mbadakufudzani. 26 Ndatoma kudembetera Yahova, mbandilonga: ‘Imwe Mbuya Yahova, lekani kufudza mbumba yanu. Iwo ndi anthu anu,*+ adaombola imwe na ukulu wanu mbamuabulusa ku Ejitu na mphambvu ya djanja yanu.+ 27 Kumbukani atumiki anu, Abhrahamu, Izaki na Yakobe.+ Lekani tsalakana kuuma ntima kwa mbumba iyi, uipi wawo na madawo awo.+ 28 Mungacita pyenepi, anthu a ku dziko idatibulusa imwe analonga kuti: “Yahova nee akwanisa kuaendesa ku dziko idaapikira iye; nakuti asaaida, iye aabulusa kuno toera aaphere nʼthando.”+ 29 Thangwi iwo ndi mbumba yanu,+ pontho ndi anthu anu adabulusa imwe kweneko na mphambvu zanu zikulu na nkono wanu wamphambvu.’+

10 “Pa ndzidzi unoyu, Yahova andipanga: ‘Sema matabwa mawiri a miyala ninga akutoma,+ buluka penepo kwira paphiri toera uonane na ine. Pontho citambo bokosi* ya matabwa. 2 Ine ndinadzalemba pa matabwa anewa mafala akhali pa matabwa akutoma adaswa iwe; buluka penepo usafunika kuaikha mʼbokosi.’ 3 Natenepa ndacita bokosi ya matabwa a nkexa, ndasema matabwa mawiri a miyala ninga akutoma, mbandikwira paphiri na matabwa anewa mawiri mʼmanja mwanga.+ 4 Penepo iye alemba pa matabwa anewa mafala adalemba iye pakutoma,+ akuti ndi Matongero Khumi*+ adakupangani Yahova paphiri, pakati pa moto+ pa ntsiku idasonkhana mbumba,*+ buluka penepo Yahova andipasa. 5 Ine ndazungunuka mbanditcita paphiri,+ ndaikha matabwa anewa mʼbokosi ikhadacita ine. Iwo asapitiriza mʼbokosi ineyi ninga mudandipangira Yahova.

6 “Penepo Aizraeli abuluka ku Bheroti Bhene-Yakani mbaenda ku Mosera. Kweneko Aroni afa mbaikhwa munthumbi,+ mwanace Eleazare apita pa mbuto pace+ mbatoma kutumikira ninga nyantsembe. 7 Pidabuluka iwo kweneko, aenda ku Gudhigodha, pidabuluka iwo ku Gudhigodha aenda ku Yotibhata,+ dziko ya magowa akuti asawewa madzi.

8 “Pa ndzidzi unoyu, Yahova aikha pakhundu dzindza ya Levi+ toera athukule Bokosi ya Cibverano ca Yahova,+ toera alimire pamaso pa Yahova mbantumikira, pontho toera apase nkhombo mu dzina Yace+ ninga pinacita iwo mpaka lero. 9 Na thangwi ineyi, dzindza ya Levi nee yapaswa unthaka pakati pa abale ace. Yahova ndi unthaka wawo, ninga mudapangirwa iwo na Yahova Mulungu wanu.+ 10 Mbwenye ine ndakhala paphiri mu ntsiku 40 masiku na masikati+ ninga pidacita ine pakutoma, Yahova andibvesera pontho pa ndzidzi unoyu.+ Yahova nee akhafuna kukufudzani. 11 Buluka penepo Yahova andipanga: ‘Ndoko patsogolo pa mbumba, khunganyika toera muende, pontho toera iwo apite mu dziko inafuna kuapasa ine, aikwate toera ikhale yawo ninga mudadumbira ine kuna ambuyawo.’+

12 “Cincino Izraeli, ninji pinaphemba Yahova Mulungu wako kuna iwe?+ Basi ene iye asafuna ipi: Ugope Yahova Mulungu wako,+ ufambe munjira zace ndzidzi onsene,+ unfune, pontho utumikire Yahova Mulungu wako na ntima wako onsene na umaso wako onsene,+ 13 ukoye mitemo na matongero a Yahova anakupasa ine lero toera ukhale mwadidi.*+ 14 Ona! Kudzulu ndi kwa Yahova Mulungu wako, kuphatanizambo kudzulu kakamwe, dziko yapantsi na pyonsene piri mwenemu.+ 15 Mbwenye basi ene Yahova afendedzera ambuyanu, aafuna, mbasankhula imwe akuti ndimwe dzindza yawo+ pakati pa mbumba zonsene, ninga pinaona imwe lero. 16 Natenepa, cincino cenesani* mitima yanu+ mbamusiya kukhala anthu a mitima yakuuma kakamwe.*+ 17 Thangwi Yahova Mulungu wanu, ndi Mulungu wankulu kupiringana alungu+ onsene, na Mbuya wa ambuya onsene, iye ndi Mulungu wankulu, wamphambvu, wakuti anthu asafunika kunʼgopa, iye nkhabe pangiza tsankhulo+ kuna anthu, pontho nkhabe tawira kudyekerwa. 18 Iye asacita pinthu pyakulungama kuna mwana waumphawi* na nkazi wanzice,*+ pontho asafuna munthu wakudza,+ mbampasa cakudya na cakubvala. 19 Imwembo musafunika kufuna munthu wakudza, thangwi imwe mwakhalambo alendo mu dziko ya Ejitu.+

20 “Yahova Mulungu wako ndiye anafunika iwe kugopa, ndiye anafunika iwe kutumikira+ mbukhala wakukhulupirika kuna iye, pontho usafunika kudumbira mu dzina yace. 21 Ndiye anafunika iwe kusimba.+ Iye ndi Mulungu wako adakucitira pinthu pyenepi pyonsene, pikulu na pyakudzumisa, pidaona iwe na maso ako.+ 22 Ambuyanu pidaenda iwo ku Ejitu,+ akhali anthu 70; mbwenye cincino, Yahova Mulungu wanu akunjipisani kakamwe ninga nyenyezi zakudzulu.+

11 “Funa Yahova Mulungu wako,+ mbucita pinafuna iye, bvera pitsogolero pyace, matongero ace na mitemo yace. 2 Imwe musadziwa mwadidi kuti lero ndiri kulonga na imwe, tayu na ananu, akuti nee aona kulanga kwa Yahova Mulungu wanu,+ nee ukulu wace,+ nee mphambvu ya djanja yace+ na nkono wace wamphambvu. 3 Iwo nee aona pidzindikiro na pinthu pidacita iye ku Ejitu toera kutcunyusa Farau mambo wa ku Ejitu na dziko yace yonsene;+ 4 nee pidacita iye kuna anyankhondo a ku Ejitu, kuna makavalo na ngolo za Farau za kuenda nazo kunkhondo, zidabizwa na madzi a mʼBara Yakufuira pikhakutowererani iwo; Yahova aafudza mbakhonda kuoneka pontho, kwenda na kwenda.+ 5 Iwo nee aona pidacita iye kuna imwe nʼthando, mpaka pidafika imwe pa mbuto ino, 6 iwo nee aona pinthu pidacita iye kuna Dhatani na Abhironi ana a Eliabhe wa dzindza ya Rubheni, pidafunguka mataka pamaso pa Aizraeli onsene,+ iwo mbamezwa pabodzi na anthu onsene a panyumba pawo, misasa yawo, kuphatanizambo anthu onsene na pifuyo pikhali na iwo. 7 Imwe mwaona mwekha na maso anu pinthu pyonsene pyakudzumisa pidacita Yahova.

8 “Koyani mitemo yonsene inakupasani ine lero toera mukhale anthu akuwanga, pontho muwambuke ku dziko ineyi, muikwate toera ikhale yanu, 9 pontho toera mukhale na umaso mu ntsiku zizinji+ mu dziko ineyi, dziko ya nkaka na uci,+ idapikira Yahova kuti mbadaipasa ambuyanu na dzindza* yawo.+

10 “Dziko inafuna imwe kupita toera ikhale yanu, yasiyana na dziko ya Ejitu kudabuluka imwe, kwakuti mukhabzwala mbeu mbamuzithirira na miyendo,* ninga munathirirwa masamba nʼdimba. 11 Mbwenye dziko inafuna imwe kupita cincino toera ikhale yanu ndi dziko ya mapiri na magowa.+ Iyo isathirirwa na madzi anabvumba buluka kudzulu;+ 12 ndi dziko yakuti Yahova Mulungu wanu asaitsalakana. Maso a Yahova Mulungu wanu asayangʼana mu dziko ineyi ndzidzi onsene, kubulukira pakutoma kwa caka mpaka kunkhomo kwa caka.

13 “Mungabvera mwadidi matongero anakupangani ine lero, mbamufuna Yahova Mulungu wanu, pontho mungantumikira na ntima wanu onsene na umaso wanu onsene,+ 14 penepo ine ndinadzabvumbisa madzi mu dziko yanu pa ndzidzi wakuthema, madzi akutoma na akumalisa, pontho munadzabvuna mbeu zanu, munadzakhala na vinyu na mafuta a azeti.+ 15 Ndinadzameresa thongwe mu dziko yanu toera kudyesa pifuyo pyanu, pontho imwe munadzakhala na pyakudya pizinji.*+ 16 Citani mphole-mphole toera mitima yanu ikhonde kupeuswa toera kulambira alungu anango mbamuagodamira.+ 17 Thangwi mungacita pyenepi, Yahova anaipirwa na imwe, pontho anadzafunga kudzulu madzi mbakhonda kubvumba,+ mataka mbakhonda kubala pinthu, pontho imwe munazambazika mwakucimbiza mu dziko yadidi inafuna kukupasani Yahova.+

18 “Musafunika kuikha mafala anga mʼmitima yanu mbamuaphatisira mu umaso wanu, amangirireni mʼmanja mwanu ninga cikumbuso, pontho asafunika akhale ninga cidzindikiro pa nkhope panu.+ 19 Mafala anewa apfundziseni ananu, mualonge mungakhala pantsi panyumba panu, mungafamba mu nseu, pakugona na pakulamuka.+ 20 Musafunika kualemba nʼkhundu mwa misuwo ya nyumba zanu na nʼkhundu mwa misuwo mikulu ya nzinda, 21 toera imwe na ananu mukhale na umaso mu ntsiku zizinji+ mu dziko idadumbira Yahova toera kupasa ambuyanu,+ mu ntsiku zonsene zakuti kudzulu kunapitiriza kuphimbira dziko yapantsi.

22 “Mungabvera na ntima onsene* matongero anewa anakupasani ine mbamuatoweza, toera kufuna Yahova Mulungu wanu,+ mungafamba munjira zace ndzidzi onsene, mbamukhala akukhulupirika kuna iye,+ 23 Yahova anadzathamangisa madzindza anewa onsene patsogolo panu,+ pontho imwe munadzakwata dziko ya madzindza makulu akuti ali na anthu azinji kupiringana imwe.+ 24 Mbuto zonsene zinafuna kuponda imwe zinadzakhala zanu:+ Kutomera kuthando mpaka ku Libhano, pontho kutomera ku nkulo, wakuti ndi Nkulo wa Eufrate mpaka ku bara,* kukhundu yakumadokero a dzuwa. Anewa anadzakhala madire a dziko yanu.+ 25 Nkhabe anafuna kwanisa kuthimbana na imwe.+ Yahova Mulungu wanu anadzamwaza kuna anthu onsene mabvero akukugopani mu dziko yonsene inafuna kufamba imwe,+ ninga pidapikira iye kuna imwe.

26 “Onani, lero ine ndiri kuikha nkhombo na dzedze+ patsogolo panu: 27 Munadzakhala na nkhombo mungabvera mitemo ya Yahova Mulungu wanu inakupasani ine lero,+ 28 mbwenye munadzakhala na dzedze mungakhonda kubvera mitemo ya Yahova Mulungu wanu,+ mungasiya kutoweza njira zace zinakupangani ine lero, mbamutoweza alungu anakhonda imwe kudziwa.

29 “Yahova Mulungu wanu angakupitisani mu dziko inafuna imwe kukwata toera ikhale yanu, musafunika kulonga mafala akupasa nkhombo Paphiri ya Jerizimu na mafala akupasa dzedze Paphiri ya Ebhali.+ 30 Mapiri anewa asagumanika kuntunda ule wa Yordani kumadokero a dzuwa, mu dziko ya Akanani akuti asakhala ku Arabha, kutsogolo kwa Jiligale, cifupi na miti mikulu ya More.+ 31 Thangwi imwe munawambuka nkulo wa Yordani toera mupite mu dziko inafuna kukupasani+ Yahova Mulungu wanu toera ikhale yanu. Mungaikwata mbamutoma kukhala mwenemu, 32 citani mphole-mphole toera mubvere pitsogolero pyonsene na matongero anakupasani ine* lero.+

12 “Iyi ndi mitemo na matongero anafunika imwe kubvera ntsiku zonsene zinafuna kukhala imwe na umaso mu dziko inafuna kukupasani Yahova Mulungu wa ambuyanu toera ikhale yanu. 2 Musafunika kufudza mbuto zonsene zakuti mbumba zinafuna imwe kuthamangisa, akhaziphatisira toera kulambira alungu awo,+ mwakukhonda tsalakana khala ndi mʼmapiri, nthunda peno miti mikulu ya masamba akubithimira. 3 Musafunika kugomola maguwa awo, muswe miyala inalambira iwo,+ mupise pa moto miti inalambira iwo, mugwise madzimunthu awo akusemwa,+ mbamufudza madzina awo pa mbuto ineyi.+

4 “Lekani kulambira Yahova Mulungu wanu ninga munalambira iwo alungu awo.+ 5 Mbwenye ndokoni ku mbuto inafuna kusankhula Yahova Mulungu wanu toera kupasa mbiri dzina yace, pontho ninga mbuto yace yakukhala pakati pa madzindza anu onsene mbamulambira iye kweneko.+ 6 Ndi kweneko kunafunika imwe kuendesa ntsembe zanu zakupiswa,+ ntsembe zanu, makhundu anu acikhumi,+ miyoni yanu,*+ miyoni inapereka imwe toera kucita pidapikira imwe, miyoni inapereka imwe mwakufuna kwanu,+ na ana akutoma a ngʼombe zanu na a mabira anu.+ 7 Imwe pabodzi na anthu a panyumba panu musafunika kudya ntsembe zanu pa mbuto ineyi pamaso pa Yahova Mulungu wanu+ mbamutsandzaya na pinthu pyonsene pidacita imwe,+ thangwi Yahova Mulungu wanu ndiye anakupasani nkhombo.

8 “Lekani kucita ninga pinacita ife lero pa mbuto ino. Mʼbodzi na mʼbodzi ali kucita pire pinaona iye kuti ndi pyadidi kuna iye,* 9 thangwi imwe mudzati kupita mu mbuto yakupuma+ inafuna kukupasani Yahova Mulungu wanu toera ikhale yanu. 10 Mungawambuka Yordani+ mbamukhala mu dziko inafuna kukupasani Yahova Mulungu wanu ninga unthaka, iye anadzakutsidzikizani kuna anyamalwa anu onsene ali nʼkhundu mwanu, pontho imwe munadzakhala mwakutsidzikizika.+ 11 Pinthu pyonsene pinakupangani ine musafunika kupiendesa ku mbuto idasankhula Yahova Mulungu wanu toera kupasa mbiri dzina yace:+ Ntsembe zanu zakupiswa, ntsembe zanu, makhundu anu acikhumi,+ miyoni yanu* na miyoni yonsene inapereka imwe toera kucita pidapikira imwe kuna Yahova. 12 Imwe munadzatsandzaya pamaso pa Yahova Mulungu wanu,+ imwe pabodzi na ananu amuna na akazi, mabitcu anu amuna na akazi na Alevi akuti ali mʼmizinda yanu, thangwi iwo nee apaswa unthaka pakati panu.+ 13 Citani mphole-mphole toera mukhonde kupereka ntsembe zanu zakupiswa ku mbuto zinango zinafuna kugumana imwe.+ 14 Musafunika kupereka ntsembe zanu zakupiswa basi ene pa mbuto inafuna kusankhula Yahova mucisa ca dzindza ibodzi pakati pa madzindza anu, penepo munadzacita pyonsene pinakupangani ine.+

15 “Mbwenye ndzidzi onsene unafuna imwe, munakwanisa kupha cinyama mbamudya nyama+ yace mʼmizinda yanu mwakubverana na nkhombo zinafuna kukupasani Yahova Mulungu wanu. Munthu wakukhonda cena na wakucena anakwanisa kuidya ninga munadya imwe mbawala peno nyasa. 16 Mbwenye lekani kudya ciropa.+ Musafunika kucikhuthula pantsi ninga madzi.+ 17 Mʼmizinda yanu, nee munadzatawiriswa kudya khundu yacikhumi ya mbeu zanu, ya vinyu yanu ipswa na ya mafuta anu a azeti, nee ana akutoma a ngʼombe zanu na a mabira anu,+ nee ntsembe zinapereka imwe toera kucita pidadumbira imwe, nee miyoni inapereka imwe mwakufuna kwanu peno pinthu pinango pinapereka imwe.* 18 Ntsembe zenezi munadzazidya pamaso pa Yahova Mulungu wanu pa mbuto inafuna kusankhula Yahova Mulungu wanu,+ imwe pabodzi na ananu amuna na akazi, mabitcu amuna na akazi na Alevi akuti ali mʼmizinda yanu; pontho imwe munadzatsandzaya pamaso pa Yahova Mulungu wanu mu pinthu pyonsene pidacita imwe. 19 Mu ndzidzi unakhala imwe mu dziko yanu, citani mphole-mphole toera mukhonde kusiya kutsalakana Alevi.+

20 “Yahova Mulungu wako angathimizira cisa cako+ ninga pidapikira iye,+ iwe ungalonga kuti: ‘Ndisafuna ndidye nyama,’ thangwi una usa, unakwanisa kudya nyama ndzidzi onsene unafuna iwe.+ 21 Khala mbuto idasankhula Yahova Mulungu wako toera kupasa mbiri dzina yace+ iri kutali, natenepa ninga mudakupanga ine, usafunika kupha ngʼombe zingasi peno mabira mangasi adakupasa Yahova, pontho usafunika kuadyera mʼmizinda yanu ndzidzi onsene unafuna iwe. 22 Unakwanisa kudya nyama zenezi ninga munadya iwe mbawala na ntsengo;+ munthu wakukhonda cena na wakucena anakwanisa kuzidya. 23 Basi ene cita cisankhulo na ntima wako onsene toera ukhonde kudya ciropa,+ thangwi ciropa ndi umaso;+ natenepa leka kudya umaso* na nyama ene. 24 Leka kucidya. Usafunika kucikhuthula pantsi ninga madzi.+ 25 Nee usafunika kucidya toera ukhale mwadidi, iwe pabodzi na anako, thangwi yakucita pinthu pyadidi pamaso pa Yahova. 26 Ungaenda ku mbuto inafuna kusankhula Yahova, basi ene usafunika ukwate pinthu pyako pyakucena na miyoni yako toera ucite pidapikira iwe. 27 Kweneko unadzapereka ntsembe zako zakupiswa, nyama na ciropa+ pa guwa ya Yahova Mulungu wako; ciropa ca ntsembe zako cisafunika cikhuthulwe nʼkhundu mwa guwa+ ya Yahova Mulungu wako, mbwenye nyama yace unakwanisa kuidya.

28 “Cita mphole-mphole toera ubvere mafala onsene anakupanga ine toera iwe pabodzi na anako mukhale mwadidi ndzidzi onsene, thangwi ungacita pyenepi, uli kucita pinthu pyadidi na pyakulungama pamaso pa Yahova Mulungu wako.

29 “Yahova Mulungu wanu angafudza mbumba zinafuna kuthamangisa imwe,+ pontho imwe mungakhala mu dziko yawo, 30 citani mphole-mphole toera mukhonde kupeuswa, iwo angamala kufudzwa pamaso panu. Lekani kubvundzisa pya alungu awo, mbamulonga kuti: ‘Kodi anthu anewa akhalambira tani alungu awo? Ife tinacitambo pikhacita iwo.’+ 31 Lekani kucita pinthu pyenepi kuna Yahova Mulungu wanu, thangwi pinthu pyonsene pinacita anthu anewa kuna alungu awo, ndi pyakunyanyasa kuna Yahova, pyakuti iye asapiida; iwo asapisa anawo amuna na akazi pa moto ninga ntsembe kuna alungu awo.+ 32 Musafunika kucita mphole-mphole toera mubvere+ mafala onsene anakupangani ine. Lekani kuthimizira mafala anewa, nee kuapungula.+

13 “Pakati panu pangaoneka mprofeta peno munthu analotera kubulukira mu ndoto mbakupangiza cidzindikiro peno pinafuna kucitika kutsogolo, 2 cidzindikiro peno pinthu pidalonga iye pingacitika, iye mbalonga kuti: ‘Tendeni titowere alungu anango, ’alungu anakhonda imwe kudziwa,‘ pontho tendeni tiatumikire,’ 3 lekani kubvesera mafala a mprofeta unoyu peno nyakulotera unoyu,+ thangwi Yahova Mulungu wanu ali kukuyeserani+ toera aone khala imwe musafuna Yahova Mulungu wanu na ntima wanu onsene na umaso wanu onsene.+ 4 Yahova Mulungu wanu ndiye anafunika imwe kutowera, pontho ndiye anafunika imwe kugopa. Musafunika kukoya mitemo yace mbamubvesera fala yace, pontho ndiye anafunika imwe kutumikira mbamukhala akukhulupirika kuna iye.+ 5 Mbwenye mprofeta unoyu peno nyakulotera unoyu asafunika kuphiwa,+ thangwi iye akulumiza anthu toera kusandukira Yahova Mulungu wanu, toera kukupeusani munjira yakuti Yahova Mulungu wanu, ule adakubulusani ku Ejitu mbakuombolani mu dziko ya ubitcu, akupangani toera muitoweze. Natenepa, munamalisa uipi pakati panu.+

6 “Khala mʼbale wako wakuti ndi mwana wa mai wako, mwanako wamamuna peno wankazi, nkazako wakufunika, peno xamwali wako wapantima,* angakukulumiza ncibisobiso, mbalonga kuti: ‘Tende titumikire alungu anango,’+ alungu akuti nee iwe nee ambuyako akhaadziwa, 7 alungu a mbumba ziri nʼkhundu mwanu, mwakukhonda tsalakana khala ndi zapadhuzi peno zakutali, kutomera kunkhomo ibodzi ya dziko mpaka kunkhomo inango ya dziko, 8 leka kutawira kutunduswa na iye, pontho leka kumbvesera.+ Leka kumbvera ntsisi, nee kupangiza kukoma ntima kuna iye, peno kumʼbisa toera kuntsidzikiza; 9 mbwenye mwakukhonda penula usafunika kumupha.+ Djanja yako isafunika ikhale yakutoma kumponyera miyala toera kumupha, buluka penepo anthu onsene anadzamponyerambo miyala.+ 10 Usafunika kumponyera miyala mpaka kumupha,+ thangwi iye ayesera kukupeusa toera usiye Yahova Mulungu wako, adakubulusa ku Ejitu, mu dziko ya ubitcu. 11 Penepo Aizraeli onsene anabva pinthu pyenepi mbagopa, natenepa iwo cipo anacita pontho pinthu pyakuipa ninga pyenepi pakati panu.+

12 “Mu nzinda ubodzi pakati pa mizinda inafuna kukupasani Yahova Mulungu wanu toera mukhale mwenemu, mungabva anthu mbalonga kuti: 13 ‘Pakati panu pali na anthu akuipa* akuti asafuna kupeusa anthu anakhala mu nzinda wawo, mbalonga kuti: “Tendeni titumikire alungu anango,” alungu akuti imwe nkhabe kuadziwa,’ 14 musafunika kuonesesa mwadidi mphangwa zenezi, musake kudziwa undimomwene onsene mbamubvundzisa+ anthu anango. Mungakhala na umboni wakuti cinthu ceneci cakunyanyasa cacitikadi pakati panu, 15 mwakukhonda penula, musafunika kupha na supada+ anthu onsene a mu nzinda unoyu. Musafunika kuufudza+ pabodzi na pinthu pyonsene pinagumanika mwenemu, kuphatanizambo pifuyo pyawo. 16 Buluka penepo, pinthu pyonsene pidatapatwa musafunika kupigumanya pakati pa mbuto yapakweca, mupise nzinda unoyu na moto; pinthu pidatapatwa mwenemu pinadzakhala ninga ntsembe yakupiswa idaperekwa kuna Yahova Mulungu wanu. Nzinda unoyu unadzakhala ninga nkuku* wa madembe. Iwo cipo usafunika kumangwa pontho. 17 Manja anu nee asafunika kukwata cinthu cidaikhwa pakhundu toera kufudzwa,+ toera Yahova asiye kuipirwa kwace, akubvereni ntsisi mbapangiza kukoma ntima kuna imwe, pontho akunjipiseni ninga mudapikira iye kuna ambuyanu.+ 18 Thangwi imwe musafunika kubvera* Yahova Mulungu wanu, pontho mukoye mitemo yace yonsene inakupasani ine lero, natenepa munacita pinthu pyadidi pamaso pa Yahova Mulungu wanu.+

14 “Imwe ndimwe ana a Yahova Mulungu wanu. Lekani kucekeka-cekeka mʼmanungo mwanu+ peno kupala ntsiye zanu thangwi ya munthu wakufa.+ 2 Thangwi imwe ndimwe mbumba yakucena+ kuna Yahova Mulungu wanu; pontho Yahova akusankhulani toera mukhale mbumba yace, anthu ace akufunika kakamwe pakati pa mbumba zonsene ziri pa dziko yapantsi.+

3 “Lekani kudya pinthu pyonsene pyakuti ndi pyakunyanyasa.+ 4 Ipi ndi pinyama pyakuti munakwanisa kupidya:+ Ngʼombe, bira, mbuzi, 5 mbawala, nyasa, lumbzwa, mbuzi ya ntsanga, mphalapala, bira ya ntsanga na bira ya mʼmapiri. 6 Munakwanisa kudya pinyama pyonsene piri na nyondo zakugawika, pyakuti pingadya pisalukula. 7 Mbwenye lekani kudya pinyama ipi pyakuti pisalukula peno pyakuti piri na nyondo zakugawika: Kamelo, sulo, sulo anakhala mʼmiyala,* thangwi pingadya pisalukula, mbwenye nkhabe nyondo zakugawika. Pinyama pyenepi ndi pyakukhonda cena kuna imwe.+ 8 Pontho lekani kudya nkhumba, thangwi iri na nyondo zakugawika, mbwenye ingadya nkhabe kulukula. Iyo ndi yakukhonda cena kuna imwe. Lekani kudya pinyama pyenepi, pontho pingafa lekani kupikhuya.

9 “Mwa pinyama pyonsene pinakhala mʼmadzi, pinafunika imwe kudya ndi ipi: Munakwanisa kudya+ pinyama pyonsene pyakuti piri na makoko na pyakusambirira napyo.* 10 Mbwenye lekani kudya pinyama pyonsene pidasowa makoko na pyakusambirira napyo.* Pinyama pyenepi ndi pyakukhonda cena kuna imwe.

11 “Imwe munakwanisa kudya mbalame zonsene zakuti ndi zakucena.* 12 Mbwenye lekani kudya mbalame izi: Nkhwazi, nkhuku-madzi, malezi akupswipa,+ 13 kasosera,* tangwe* na mitundu yonsene ya kasosera, 14 mitundu yonsene ya makhungubwe, 15 avestruji,* dzidzi, makurea* na ntundu onsene wa madzumbira, 16 khutukutu, surumunyu, tsekwe, 17 cidokowe, malezi, khungubwe wa mʼmadzi, 18 soliri, mitundu yonsene ya nyaswa-nkhadzi, mphuputa na anyakalemalema. 19 Pinyama pingʼono pyonsene pyakumburuka, ndi pyakukhonda cena kuna imwe. Pinyama pyenepi nkhabe funika kudyiwa. 20 Mbwenye munakwanisa kudya pinyama pyonsene pyakumburuka pyakuti ndi pyakucena.*

21 “Lekani kudya cinyama consene cidagumanwa kuti cafa.+ Cinyama ceneci munakwanisa kupasa mulendo anakhala mʼmizinda yanu, iye anakwanisa kucidya; peno munakwanisa kugulisira munthu wakudza. Thangwi imwe ndimwe mbumba yakucena kuna Yahova Mulungu wanu.

“Lekani kuphika mwanambuzi mu nkaka+ wa mai wace.

22 “Mwakukhonda phonya, musafunika kupereka khundu yacikhumi ya pinthu pyonsene pinafuna kubuluka mʼmunda mwanu pyaka pyonsene.+ 23 Munakwanisa kudya khundu yacikhumi ya mbeu zanu, vinyu yanu ipswa, ya mafuta anu a azeti, ana akutoma a ngʼombe zanu na a mabira anu pamaso pa Yahova Mulungu wanu, pa mbuto inafuna kusankhula iye toera kupasa mbiri dzina yace,+ toera mupfundze kugopa Yahova Mulungu wanu kwenda na kwenda.+

24 “Mbwenye ulendo wanu ungakhala wakulapha kakamwe, mbamucimwana kuthukula pinthu pyenepi toera kuenda napyo pa mbuto idasankhula Yahova Mulungu wanu toera kuikha dzina yace,+ nakuti mbuto iri kutali kakamwe (thangwi Yahova Mulungu wanu anadzakupasani nkhombo), 25 munakwanisa kucinjisa pinthu pyenepi na kobiri, mungamala munakwata kobiri ineyi mbamuenda nayo pa mbuto inafuna kusankhula Yahova Mulungu wanu. 26 Imwe munakwanisa kuphatisira kobiri ineyi toera kugula pinthu pyonsene pinafuna imwe: Ngʼombe, mabira, mbuzi, vinyu na mitundu inango ya pyakumwa pyakuledzeresa na pyonsene pinafuna imwe; pontho imwe munadzadya ntsembe zanu pa mbuto ineyi pamaso pa Yahova Mulungu wanu, munadzatsandzaya, imwe pabodzi na anthu a panyumba panu.+ 27 Lekani kusiya kuphedza Alevi anakhala mʼmizinda yanu,+ thangwi iwo nee apaswa unthaka pakati panu.+

28 “Pakupita pyaka pitatu, musafunika kubweresa makhundu onsene acikhumi a pinthu pidalima imwe pa caka ceneci cacitatu, mbamupikoya mʼmizinda yanu.+ 29 Natenepa Alevi akuti nkhabe unthaka pakati panu, munthu wakudza, mwana waumphawi* na nzice* anakhala mʼmizinda yanu, anadzabwera, mbadya mbakhuta,+ toera Yahova Mulungu wanu akupaseni nkhombo mu pinthu pyonsene pinacita imwe.+

15 “Pingapita pyaka pinomwe usafunika kulekerera* ule anakufiyari.+ 2 Mangawa anewa asafunika kumaliswa tenepa: Ule adafiyariwi asafunika kulekerera ule adakwata mangawa. Iye nkhabe funika kuphemba kubwezerwa mangawa na munthu adanfiyari peno kuphemba kubwezerwa na mʼbale wace, thangwi kulekererwa kwa mangawa kunadzadziwiswa pamaso pa Yahova.+ 3 Munthu wa dziko inango,+ unakwanisa kumpanga toera akubwezere mangawa ako, mbwenye mʼbale wako usafunika kumulekerera. 4 Pontho pakati panu nee pasafunika kuoneka munthu wakutcerenga, thangwi mwakukhonda penula, Yahova anadzakupasa nkhombo+ mu dziko inafuna kukupasa Yahova Mulungu wako toera ikhale yako, 5 basi ene usafunika kubvera na ntima onsene fala ya Yahova Mulungu wako, mbutoweza mwadidi mitemo ineyi yonsene inakupasa ine lero.+ 6 Thangwi Yahova Mulungu wako anadzakupasa nkhombo ninga mudakupikira iye, unadzabwerekesa kuna mbumba zizinji, mbwenye iwe nee unadzafunika kubwereka cinthu,+ pontho unadzakunda mbumba zizinji, mbwenye izo nee zinadzakukunda.+

7 “Mʼbodzi mwa abale ako angatcerenga, mu nzinda ubodzi wa dziko inakupasa Yahova Mulungu wako, leka kuumisa ntima wako peno kumana mʼbale wako.+ 8 Mbwenye iwe usafunika kumpasa na ntima onsene,+ pontho usafunika kumʼbwerekesa pyonsene pinafuna iye peno pidasowa iye. 9 Cita mphole-mphole toera ukhonde kukhala na manyerezero awa akuipa muntima mwako: ‘Caka cacinomwe cakuti ndi caka cakulekerera mangawa ciri dhuzi,’+ natenepa ungakhonda kupasa pinthu mʼbale wako wakutcerenga, iye mbakhuwa kuna Yahova thangwi ya iwe, pyenepi pinadzakhala madawo kuna iwe.+ 10 Iwe usafunika kumpasa na ntima onsene;+ leka kumpasa na ntima ubodzi, thangwi Yahova Mulungu wako anadzapasa nkhombo mabasa ako na pinthu pyonsene pinacita iwe.+ 11 Thangwi ndzidzi onsene anadzaoneka anthu akutcerenga mu dziko yako.+ Na thangwi ineyi, ndiri kukupanga kuti: ‘Usafunika kupasa na ntima onsene mʼbale wako anafuna ciphedzo na munthu wakutcerenga anakhala mu dziko yako.’+

12 “Mʼbale wako wamamuna peno wankazi wakuti ndi Muhebheri angaguliswa kuna iwe mbakuphatira basa mu pyaka pitanthatu, pa caka cacinomwe usafunika kumpasa ufulu toera abuluke.+ 13 Ungansiya toera abuluke, leka kumuendesa cimanja-manja. 14 Usafunika kumpasa mabira mangasi peno mbuzi zingasi, pinthu pidabvuna iwe, mafuta ako a azeti na vinyu yako. Usafunika kumpasa pinthu mwakubverana na nkhombo zidakupasa Yahova Mulungu wako. 15 Kumbuka kuti iwe ukhali bitcu mu dziko ya Ejitu, pontho kuti Yahova Mulungu wako akuombola. Na thangwi ineyi, lero ndiri kukupanga toera ucite pyenepi.

16 “Mbwenye iye angakupanga kuti: ‘Ine nkhabe funa kukusiyani!’ thangwi iye asafuna iwe na anthu a panyumba pako, pontho asakomerwa kukuphatira basa,+ 17 usafunika ukwate cakuphola naco, utsamise khutu yace pansuwo, mbuiphola, natenepa iye anadzakhala bitcu wako mu umaso wace onsene. Usafunika kucita pibodzi pyene kuna bitcu wako wankazi. 18 Leka kuona ninga uli kuluza cinthu ungansiya toera aende, thangwi basa idakuphatira iye mu pyaka pitanthatu, nyabasa unango mbadaiphata kawiri, pontho Yahova Mulungu wako akupasa nkhombo mu pyonsene pidacita iwe.

19 “Pereka* kuna Yahova Mulungu wako+ ana onsene akutoma a ngʼombe zako na a mabira ako. Leka kukwata ana akutoma a ngʼombe zako mbuaphatisa basa, pontho leka kukwedza maweya a ana akutoma a mabira ako. 20 Iwe na anthu a panyumba pako musafunika kupidya pamaso pa Yahova Mulungu wako, pyaka pyonsene, pa mbuto inafuna kusankhula Yahova.+ 21 Mbwenye cinyama cingakhala na cilema ninga kulamala, kukhonda ona, peno ntundu unango wa cilema cakugopswa, leka kucipereka ntsembe kuna Yahova Mulungu wako.+ 22 Usafunika kucidyera mʼmizinda yako, munthu wakukhonda cena pabodzi na munthu wakucena anakwanisa kudya cinyama ceneci, ninga munadyiwa nyasa peno mbawala.+ 23 Mbwenye leka kudya ciropa cace;+ usafunika kucikhuthula pantsi ninga madzi.+

16 “Usafunika kukumbuka mwezi wa Abhibhe,* mbucitira Yahova Mulungu wako+ phwando ya Paskwa, thangwi ndi mwezi wa Abhibhe udakubulusa Yahova Mulungu wako mu Ejitu namasiku.+ 2 Pakati pa mabira ako, mbuzi zako na ngʼombe zako,+ usafunika kupereka ntsembe ya Paskwa kuna Yahova Mulungu wako,+ pa mbuto inafuna kusankhula Yahova toera kupasa mbiri dzina yace.+ 3 Iwe usafunika kudya ntsembe ineyi+ pabodzi na nkate wakusowa pyakutupisa; mu ntsiku zinomwe nee usafunika kudya cinthu cakuikhwa pyakutupisa. Usafunika kudya basi ene mikate yakusowa pyakutupisa ninga pidacita iwe mu ndzidzi udabuluka iwe mu Ejitu mwakucimbiza.+ Mu ndzidzi unacita iwe pyenepi unadzakumbuka nyatwa zidatamba iwe, pontho cipo unadzaduwala njira idapulumuswa iwe mu Ejitu.+ 4 Mu ntsiku zinomwe+ nee usafunika kugumanwa na ntombwe wakutupisa mikate mu dziko yako yonsene; pontho nyama inafuna iwe kupereka ninga ntsembe pa kudoka kwa dzuwa kwa ntsiku yakutoma, nee isafunika kusala mpaka mangwana mwace namacibese.+ 5 Nee unatawiriswa kupereka ntsembe ya Paskwa mʼmizinda inakupasa Yahova Mulungu wako. 6 Mbwenye basi ene unadzaipereka pa mbuto inafuna kusankhula Yahova Mulungu wako toera kupasa mbiri dzina yace. Usafunika kupereka ntsembe ya Paskwa ncidodo pa kubira kwa dzuwa,+ pa ntsiku idabuluka imwe mu Ejitu. 7 Usafunika kuphika ntsembe ineyi mbuidyera+ pa mbuto inafuna kusankhula Yahova Mulungu wako,+ mangwana mwace namacibese unakwanisa kubwerera mu nsasa mwako. 8 Mu ntsiku zitanthatu usafunika kudya mikate yakusowa pyakutupisa, pontho pa ntsiku yacinomwe panadzaoneka nsonkhano wa Yahova Mulungu wako. Iwe nee usafunika kuphata basa.+

9 “Usafunika kulengesa masumana manomwe. Usafunika kutoma kulengesa masumana manomwe anewa kutomera pa ndzidzi unabvuna iwe.+ 10 Buluka penepo, usafunika kucitira Yahova Mulungu wako+ Phwando ya Masumana, mbubweresa ntsembe inapereka iwe mwakufuna, yakuti inaperekwa mwakubverana na nkhombo+ zinafuna kukupasa Yahova Mulungu wako. 11 Pa mbuto inafuna kusankhula Yahova Mulungu wako toera kupasa mbiri dzina yace, iwe usafunika kutsandzaya pamaso pa Yahova Mulungu wako, pabodzi na mwanako wamamuna, mwanako wankazi, bitcu wako wamamuna na bitcu wako wankazi, Mulevi anakhala mu nzinda wako, munthu wa dziko inango, mwana waumphawi na nzice,* anthu akuti asakhala na iwe.+ 12 Kumbuka kuti ukhali bitcu ku Ejitu,+ pontho bvera mwadidi matongero anewa.

13 “Ungamala kugumanya pa mbuto yakububudira pinthu pidabvuna iwe, kuphatanizambo pinthu pya pa mbuto yakukamulira mafuta a azeti na mauva, usafunika kucita Phwando ya Misasa*+ mu ntsiku zinomwe. 14 Usafunika kutsandzaya mu ndzidzi wa phwando+ pabodzi na mwanako wamamuna, mwanako wankazi, bitcu wako wamamuna na bitcu wako wankazi, Mulevi, munthu wa dziko inango, mwana waumphawi na nzice,* anthu akuti ali mu nzinda wako. 15 Mu ntsiku zinomwe, unadzacitira phwando+ Yahova Mulungu wako pa mbuto inafuna kusankhula Yahova, thangwi Yahova Mulungu wako anadzapasa nkhombo pyonsene pinafuna iwe kubvuna na pyonsene pinafuna iwe kucita,+ pontho unadzatsandzaya kakamwe.+

16 “Katatu pa caka, amuna onsene asafunika kubwera pamaso pa Yahova Mulungu wako pa mbuto inafuna iye kusankhula: Pa Phwando ya Mikate+ Yakusowa Pyakutupisa,+ pa Phwando ya Masumana na pa Phwando ya Misasa,*+ pontho nee mʼbodzi wa iwo asafunika kubwera pamaso pa Yahova cimanja-manja. 17 Muoni unafuna kubweresa mʼbodzi na mʼbodzi usafunika ukhale wakubverana na nkhombo zidampasa Yahova Mulungu wako.+

18 “Usafunika kusankhula anyakutonga miseru+ na atsogoleri kuna dzindza ibodzi na ibodzi mʼmizinda yonsene inakupasa Yahova Mulungu wako, pontho iwo asafunika kutonga mbumba mwakulungama. 19 Leka kucita pinthu mwakukhonda kulungama,+ nee kukhala wa tsankhulo,+ nee kutawira kudyekerwa, thangwi kudyekerwa kusaphopha maso a munthu waudziwisi,+ pontho kusadodomesa mafala a munthu wakulungama. 20 Usafunika kucita pinthu mwakulungama,+ toera upitirize kukhala na umaso mbutambira dziko inakupasa Yahova Mulungu wako.

21 “Nee usafunika kutceka muti toera kuulambira+ dhuzi na guwa ya ntsembe inafuna iwe kucitira Yahova Mulungu wako.

22 “Leka kucita mizati toera kuilambira,+ pyenepi ndi pinthu pyakuti Yahova Mulungu wako asapiida.

17 “Leka kupereka kuna Yahova Mulungu wako, ntsembe ya ngʼombe peno ya bira yakuti iri na cilema peno cinthu cinango cakuipa, thangwi pyenepi ndi pyakunyanyasa kuna Yahova Mulungu wako.+

2 “Pakati panu pangaoneka mamuna peno nkazi wakuti asacita pinthu pyakuipa pamaso pa Yahova Mulungu wako, mu ubodzi mwa mizinda idakupasani Yahova Mulungu wako, pontho iye mbakhonda kubvera cibverano cace,+ 3 munthu unoyu mbapeuka, mbatoma kulambira alungu anango, pontho mbagodamira alungu anewa peno kugodamira dzuwa, mwezi peno pinthu pyonsene pyakudzulu,+ pinthu pidakhonda ine kukupanga.+ 4 Ungapangwa peno ungabva pinthu pyenepi, saka kudziwa* mwadidi. Pangakhala na umboni+ unapangiza kuti pinthu pyenepi pyakunyanyasa pyacitwadi mu Izraeli, 5 usafunika kubulusa mamuna unoyu peno nkazi unoyu kunja kwa misuwo mikulu ya nzinda, penepo iye asafunika amenywe na miyala mpaka kufa.+ 6 Munthu unoyu asafunika kuphiwa pangaoneka umboni*+ wa anthu awiri peno atatu. Mbwenye iye nee asafunika kuphiwa pangaoneka umboni+ wa munthu mʼbodzi basi. 7 Amboni awiri peno atatu asafunika kukhala akutoma kumʼmenya na miyala toera kumupha, buluka penepo mbumba yonsene inamʼmenyambo na miyala. Usafunika kumalisa uipi pakati panu.+

8 “Mu nzinda wanu mungaoneka nseru wakunentsa kakamwe toera kuutonga, wakuti usaphataniza kupha munthu+ peno nseru wakuti usafunika kutongwa, kucita munthu pyakuipa peno cinthu cinango, penepo usafunika kuenda pa mbuto inafuna kusankhula Yahova Mulungu wako.+ 9 Usafunika kuenda kuna Alevi anatumikira ninga anyantsembe na kuna anyakutonga miseru+ anatumikira mu ntsiku zenezi mbuapanga nseru wako, penepo iwo anakupanga pidatonga iwo.+ 10 Buluka penepo, iwe usafunika ucite pinthu mwakubverana na pidatonga iwo pa mbuto inafuna kusankhula Yahova. Cita mphole-mphole toera ubvere pitsogolero pyonsene pinafuna kukupasa iwo. 11 Usafunika ucite pinthu mwakubverana na ntemo unafuna kukupasa iwo na pinafuna iwo kutonga.+ Nee usafunika kucita pinthu pinango pyakusiyana na pinafuna kutonga iwo, nee usafunika kupeuka kukhundu yamadyo peno yabzwere.+ 12 Munthu anafuna kucita pinthu mwakudzikuza mbakhonda kubvera anyakutonga miseru peno anyantsembe anatumikira Yahova Mulungu wako, anafa.+ Usafunika kubulusa uipi mu Izraeli.+ 13 Anthu onsene angabva pyenepi anadzagopa, natenepa iwo nee anadzacitabve pinthu mwakudzikuza.+

14 “Ungapita mu dziko inakupasa Yahova Mulungu wako, mbuikwata mbukhala mwenemu, mbulonga: ‘Ndisafuna kusankhula mambo ninga pinacita madzindza onsene ali dhuzi na ine,’+  15 khala ndi tenepo, mwakukhonda penula usafunika kukhazikisa mambo ule anafuna kusankhulwa+ na Yahova Mulungu wako. Mambo anafuna iwe kukhazikisa asafunika akhale mʼbodzi mwa abale ako. Nee usafunika kukhazikisa munthu wa dziko inango wakuti nee ndi mʼbale wako. 16 Mbwenye mambo nee asafunika akhale na makavalo mazinji,+ peno kutuma anthu abwerere ku Ejitu toera akagule makavalo,+ thangwi Yahova akupangani: ‘Lekani kubwerera pontho na njira ineyi.’ 17 Kusiyapo pyenepi, mbaleke kusemba akazi azinji toera ntima wace ukhonde kupeuswa;+ pontho nee asafunika kukhala na parata izinji kakamwe na ouro izinji kakamwe.+ 18 Angadzakhala mambo iye asafunika kulemba ekhene mʼbukhu* mafala a Mwambo uyu udabuluswa mu mwambo unakoyiwa na Alevi anatumikira ninga anyantsembe.+

19 “Mwambo unoyu usafunika kukhala na iye, pontho asafunika kuuleri ntsiku zonsene za umaso wace+ toera apfundze kugopa Yahova Mulungu wace, mbabvera+ mafala onsene a Mwambo unoyu na matongero anewa. 20 Natenepa iye nee anadzikuza kuna abale ace, pontho iye nee anadzasiya kubvera matongero anewa, nee kupeuka kukhundu yamadyo peno yabzwere toera iye pabodzi na anace apitirize kutonga mu ndzidzi uzinji mu Izraeli.

18 “Alevi anatumikira ninga anyantsembe pabodzi na dzindza yonsene ya Alevi nee anadzapaswa unthaka pakati pa Aizraeli. Iwo anadzadya ntsembe zakupiswa zinaperekwa kuna Yahova, zakuti ndi unthaka wawo.+ 2 Natenepa iwo nee asafunika kukhala na unthaka pakati pa abale awo. Yahova ndi unthaka wawo ninga pidaapanga iye.

3 “Ipi ndipyo pinafunika kupereka mbumba kuna anyantsembe: Munthu anafuna kupereka ntsembe, mwakukhonda tsalakana khala ntsembe inafuna kupereka iye ndi ya ngʼombe peno ya bira, asafunika kupasa nyantsembe mwendo wakutsogolo, ntsaya na cifu. 4 Usafunika kuapasa pinthu pinatoma iwe kubvuna, vinyu yako ipswa na mafuta ako a azeti, kuphatanizambo maweya akutoma anakwedza iwe mabira ako.+ 5 Yahova Mulungu wako asankhula iye na anace amuna pakati pa madzindza ako onsene toera kutumikira mu dzina ya Yahova kwenda na kwenda.+

6 “Mbwenye Mulevi angabuluka mu ubodzi mwa mizinda ya Aizraeli mule mukakhala iye,+ mbafuna kuenda ku mbuto idasankhula Yahova,*+ 7 kweneko iye anakwanisa kutumikira mu dzina ya Yahova Mulungu wace ninga abale ace onsene, akuti ndi Alevi anatumikira kweneko pamaso pa Yahova.+ 8 Kunjipa kwa cakudya cinafuna kutambira iye cinadzakhala sawasawa na cinatambira iwo,+ kusiyapo pinthu pinafuna kutambira iye thangwi ya kuguliswa kwa pinthu pya ambuyace.

9 “Ungapita mu dziko inakupasa Yahova Mulungu wako, leka kutowezera macitiro akunyanyasa a madzindza anewa.+ 10 Pakati panu mbapaleke kuoneka munthu anapisa pa moto+ mwanace wamamuna peno wankazi, munthu anacita pyakulotera,+ pyaungʼanga,+ munthu anasaka pidzindikiro,+ mpfiti,+ 11 munthu analodza ndzace, munthu anaenda kwa ngʼanga+ toera kudziwa pinthu, nyakulotera,+ peno munthu anasaka kulonga na anyakufa.+ 12 Thangwi munthu anacita pinthu pyenepi ndi wakunyanyasa kuna Yahova, pontho Yahova Mulungu wako ali kuthamangisa madzindza anewa pamaso pako thangwi ya macitiro anewa akunyanyasa. 13 Usafunika kupangiza kuti ndiwe wakusowa mulando pamaso pa Yahova Mulungu wako.+

14 “Madzindza anafuna iwe kuthamangisa asabvera mangʼanga+ na anyakulotera,+ mbwenye Yahova Mulungu wako nee akutawirisa toera kucita pyenepi. 15 Yahova Mulungu wanu anadzakusankhulirani pakati pa abale anu mprofeta mʼbodzi ninga ine; imwe musafunika kumbvera.+ 16 Thangwi ndi pyenepi pidaphemba iwe kuna Yahova Mulungu wako ku Orebhi pa ntsiku idasonkhana mbumba,+ mbulonga: ‘Ine nkhabe funa kubva pontho fala ya Yahova Mulungu wanga, nee kuona pontho moto uyu ukulu toera ndikhonde kufa.’+ 17 Buluka penepo, Yahova andipanga: ‘Pidalonga iwo mphyadidi. 18 Ndinaasankhulira mprofeta pakati pa mbumba yawo, mprofeta wakulandana na iwe,+ ndinadzampanga pinafunika iye kulonga,+ pontho iye anadzaapanga pyonsene pinafuna kumpanga ine.+ 19 Ule anakhonda kubvera mafala anga anafuna kulonga iye mu dzina yanga,+ anadzatawirira thangwi ya pyenepi.

20 “‘Mprofeta angalonga mwakudzikuza mafala mu dzina yanga akuti nee ndampanga toera aalonge peno angalonga mu dzina ya alungu anango, mprofeta unoyu asafunika kufa.+ 21 Panango unalonga muntima mwako: “Tinadziwa tani kuti Yahova nee alonga mafala anewa?” 22 Mprofeta angalonga mu dzina ya Yahova, pidalonga iye mbapikhonda kucitika peno kukwanirisika, natenepa adalonga mafala anewa nee ndi Yahova. Mprofeta unoyu alonga mafala anewa mwakudzikuza. Nee usafunika kunʼgopa.’

19 “Yahova Mulungu wako angafudza madzindza akuti dziko yawo Yahova Mulungu wako akukupasa, iwe mbukwata dziko yawo, pontho mbukhala mʼmizinda yawo na mʼmanyumba mwawo,+ 2 usafunika kuikha pakhundu mizinda mitatu mu dziko inakupasa Yahova Mulungu wako toera ikhale yako.+ 3 Iwe usafunika ugawe mʼmakhundu matatu dziko inakupasa Yahova Mulungu wako toera ikhale yako, pontho usafunika kusasanya miseu toera munthu anapha ndzace athawire mu ubodzi mwa mizinda ineyi.

4 “Ipi ndipyo pinafunika kucitwa munthu adapha ndzace angathawira kweneko toera akhonde kuphiwa: Iye angapha ndzace mwasusudeu,* wakuti kale nee akhamuida;+ 5 peno angaenda na ndzace ku nsitu kasaka nkhuni, iye mbathukula macado toera kugwanda muti, macado angaswomphoka pa mpini mbatema ndzace, mbaferatu; penepo munthu adapha ndzace asafunika kuthawira mu ubodzi mwa mizinda ineyi toera akhonde kuphiwa.+ 6 Mʼbale wace munthu adaphiwa+ wakuti ali wakuipirwa kakamwe anakwanisa kuthamangira ule adapha mʼbale wace, mbamʼphata mbamupha, thangwi nsindzo wakuenda ku nzinda ukhali wakulapha kakamwe. Mbwenye iye nee akhafunika kuphiwa thangwi nee akhaida ndzace.+ 7 Na thangwi ineyi, ine ndiri kukupanga kuti: ‘Sankhula* mizinda mitatu.’

8 “Yahova Mulungu wako angathimizira dziko yako ninga pidadumbira iye kuna ambuyako,+ mbakupasa dziko yonsene idapikira iye kuna iwo,+ 9 pontho ungabvera na ntima onsene matongero awa onsene anakupasa ine lero, akufuna Yahova Mulungu wako, ndzidzi onsene mbufamba munjira zace,+ natenepa kusiyapo mizinda ineyi mitatu, usafunika kuthimizira mizinda inango mitatu.+ 10 Ungacita pyenepi, nee munthu mʼbodzi wakusowa mulando anaphiwa+ mu dziko inakupasa Yahova Mulungu wako ninga unthaka, pontho iwe nee unadzakhala na mulando wa ciropa.+

11 “Mbwenye khala munthu akhaida ndzace,+ anʼdikhira, amʼmenya mbafa, iye mbathawira mu ubodzi mwa mizinda ineyi, 12 akulu a mu nzinda wace asafunika ancemerese mbampereka mʼmanja mwa mʼbale wace munthu adaphiwa, natenepa iye asafunika kufa.+ 13 Iwe nee usafunika kumbvera ntsisi, malisa mu Izraeli+ mulando wa ciropa ca anthu akulungama toera pyonsene pikufambire mwadidi.

14 “Ungatambira unthaka wako mu dziko inakupasa Yahova Mulungu wako toera ikhale yako, leka kucinja madire+ a munthu anakhala dhuzi na iwe, akuti aikhwa kale na ambuyako.

15 “Munthu nee anapaswa mulando thangwi ya umboni wa munthu mʼbodzi unapangiza kuti munthu unoyu adodoma peno adawa.+ Umboni* wa anthu awiri peno atatu ndiwo unafunika toera pyonsene pimaliswe.+ 16 Munthu wakuti ali na pifuno pyakuipa angapereka umboni wauthambi kuna ndzace, mbampambizira kuti acita madawo,+ 17 anthu awiri akuti ali na nseru wawo anadzaenda pamaso pa Yahova, pamaso pa anyantsembe na pa anyakutonga miseru anatumikira mu ntsiku zenezi.+ 18 Anyakutonga miseru anadzasaka kudziwa mwadidi,+ khala munthu adapereka umboni alonga pyapezi, mbapereka umboni wauthambi thangwi ya mʼbale wace, 19 imwe musafunika kucita kuna iye pibodzi pyene pikhanyerezera iye kucita kuna mʼbale wace.+ Natenepa imwe musafunika kumalisa uipi pakati panu.+ 20 Ale anafuna kusalikira anadzabva pyenepi, mbagopa, natenepa iwo nee anadzacitabve pinthu pyakuipa ninga pyenepi pakati panu.+ 21 Iwe nee usafunika kubvera ntsisi:+ Ule anapha ndzace asafunika aphiwembo; anaswa diso ya ndzace, asafunika aswiwembo diso yace; anakhutca dzino ya ndzace, asafunika akhutciwembo dzino yace; anagwanda manja a ndzace, asafunika agwandwembo manja ace; anagwanda mwendo wa ndzace, asafunika agwandwembo mwendo wace.+

20 “Ungaenda kunkhondo kamenyana na anyamalwa ako mbuona kuti makavalo awo, ngolo zawo za nkhondo na anyankhondo awo ndi akunjipa kakamwe kupiringana ako, leka kuagopa, thangwi Yahova Mulungu wako, ule adakubulusa mu dziko ya Ejitu ali na iwe.+ 2 Mungafuna kuenda kunkhondo, nyantsembe asafunika kufendedza dhuzi mbapanga anyankhondo.+ 3 Iye asafunika kuapanga tenepa: ‘Bveserani imwe Aizraeli, muli dhuzi toera kumenyana na anyamalwa anu. Lekani kufewa manungo. Lekani kugopa peno kutetemera, pontho lekani kudzadzamira pamaso pawo, 4 thangwi Yahova Mulungu wanu akufamba pabodzi na imwe toera amenyane na anyamalwa anu, pontho toera akupulumuseni.’+

5 “Atsogoleri a anyankhondo asafunika kupanga anyankhondo: ‘Mbani adamanga nyumba wakuti adzati kuikhala? Mbabwerere kunyumba kwace. Gopa anadzafa kunkhondo munthu unango mbakhala nʼnyumba mwace. 6 Mbani adatceka miti ya mauva wakuti adzati kutcoda* misapo yace? Mbabwerere kunyumba kwace. Gopa anadzafa kunkhondo munthu unango mbatcoda* misapo yace. 7 Mbani adapikira kumanga banja na nkazi wakuti adzati kunkwata? Mbabwerere kunyumba kwace.+ Gopa anadzafa kunkhondo, munthu unango mbamanga naye banja.’ 8 Atsogoleri a anyankhondo asafunikambo kubvundza anyankhondo: ‘Mbani wakuti ali wakugopa, pontho adafewa manungo?+ Mbabwerere kunyumba kwace, toera abale ace akhonde kufewa manungo ninga iye.’+ 9 Atsogoleri angamala kulonga na anyankhondo, asafunika asankhule akulu a anyankhondo toera kutsogolera anyankhondo.

10 “Mungafika cifupi na nzinda ubodzi toera kumenyana nawo, pakutoma musafunika kulonga na anthu a nzinda unoyu toera kukhazikisa ntendere.+ 11 Iwo angakupangani mphangwa za ntendere, mbumba yonsene inagumanika mwenemu inadzakhala yanu toera ikuphatireni basa yakuwanga, pontho toera ikutumikireni.+ 12 Mbwenye iwo angakhonda kukhazikisa ntendere na imwe, mbafuna kumenya nkhondo na imwe, imwe musafunika kuzungulira nzinda wawo. 13 Yahova Mulungu wanu, anadzaapereka mʼmanja mwanu. Musafunika kupha na supada amuna onsene. 14 Mbwenye akazi, anapiana, pifuyo na pinthu pyawo pyonsene piri mu nzinda munakwanisa kupikwata.*+ Imwe munadzadya pinthu pidakwatira imwe* anyamalwa anu, pyakuti Yahova Mulungu wanu apipereka kuna imwe.+

15 “Ndi pyenepi pinafunika imwe kucita na mizinda yakuti iri kutali kakamwe na imwe yakuti nee ndi mizinda ya madzindza akuti ali dhuzi na imwe. 16 Imwe musafunika kupha+ anthu onsene a mizinda ineyi yakuti Yahova Mulungu wanu ali kukupasani ninga unthaka. 17 Musafunika kufudza Aeti, Aamori, Akanani, Aperesi, Aeveu na Ayebusi+ mwakubverana na pidakupangani Yahova Mulungu wanu, 18 toera iwo akhonde kukupfundzisani kutowezera macitiro awo akunyanyasa anacitira iwo alungu awo, mbakucitisani kudawira Yahova Mulungu wanu.+

19 “Mungazungulira nzinda toera kuukunda, pontho khala mwamala ntsiku zizinji mbamukamenyana na anthu a mu nzinda unoyu, imwe nee musafunika kugwanda miti ya nzinda unoyu. Munakwanisa kudya misapo ya miti ineyi, mbwenye lekani kuigwanda.+ Kodi munapomokera muti ninga pinacita imwe kuna munthu? 20 Basi ene musafunika kugwanda miti inadziwa imwe kuti nkhabe kubala misapo. Munakwanisa kuigwanda mbamuiphatisira toera kuzungulira nzinda unoyu unamenya nkhondo na imwe mpaka kuukunda.

21 “Ungagumana munthu wakufa ntsanga, mu dziko inakupasa Yahova Mulungu wako toera ikhale yako, mbukhonda kudziwa kuti mbani adamupha, 2 akulu na anyakutonga miseru+ asafunika kuenda pana manungo a munthu unoyu adafa toera kupima kutomera penepo mpaka mʼmizinda iri nʼkhundu mwace. 3 Buluka penepo, akulu a nzinda unagumanika dhuzi na manungo a munthu adafa asafunika kukwata mwanangʼombe wakuti cipo aphatiswa kale basa, pontho wakuti cipo amangirwa goli toera kukwewa cinthu, 4 akulu a nzinda unoyu asafunika akwate mwanangʼombe unoyu mbaenda naye mu gowa inawewa madzi, yakuti nee yalimwa peno kubzwalwa pinthu, pontho iwo asafunika kugwanda* khosi ya mwanangʼombe mu gowa ineyi.+

5 “Pontho Alevi akuti ndi anyantsembe anadzafika dhuzi, thangwi Yahova Mulungu wako aasankhula toera antumikire,+ pontho toera apase nkhombo mu dzina ya Yahova.+ Iwo anadzalonga kuti inadzatongwa tani miseru ya ale anacitirana pyakuipa.+ 6 Buluka penepo, akulu onsene a mu nzinda wakuti uli dhuzi na manungo a munthu adafa asafunika asambe manja+ padzulu pa mwanangʼombe adagwandwa* khosi mu gowa, 7 iwo asafunika kulonga: ‘Manja athu nee apha munthu uyu, pontho maso athu nee aona kuphiwa kwace. 8 Lekani kupasa mulando mbumba yanu Izraeli idaombola+ imwe Yahova, pontho lekani kutawirisa kuti mulando wa ciropa ca munthu wakulungama upitirize pakati pa mbumba yanu Izraeli.’+ Natenepa iwo nee anadzakhala na mulando wa ciropa. 9 Munjira ineyi munamalisa pakati panu mulando wa ciropa ca munthu wakulungama thangwi yakucita pinthu pyadidi pamaso pa Yahova.

10 “Ungaenda kunkhondo kamenyana na anyamalwa ako, pontho Yahova Mulungu wako angaakunda mbuakwata toera akhale mabitcu,+ 11 pakati pa anthu anewa ungaona nkazi wakubalika mbunsirira, mbufuna kunkwata toera akhale nkazako, 12 ndoko naye kunyumba kwako. Iye asafunika kupala tsisi yace, mbagwanda ngole zace, 13 pontho asafunika kudula nguwo zace za ubitcu mbakhala panyumba pako. Iye anadzalira pai wace na mai wace mwezi wamumphu,+ buluka penepo iwe unakwanisa kupita naye mʼmabonde. Iwe unadzakhala mamunace, iye mbakhala nkazako. 14 Mbwenye iwe ungakhonda kukomerwa naye nsiye aende+ kunafuna iye. Pontho leka kunʼgulisa na kobiri peno kuntsalakana mwakuipa thangwi iwe wampasisa manyadzo.

15 “Mamuna angakhala na akazi awiri mbafuna kakamwe mʼbodzi kupiringana unango, pontho uwiri wawo angabala ana amuna, mwana adatoma kubalwa angakhala wa nkazi anakhonda kufuniwa,+ 16 natenepa pa ntsiku inafuna kupereka iye unthaka wace kuna anace amuna, iye nee asafunika kutsalakana mwana wa nkazi anafuna iye ninga kuti ndi mwana adatoma kubalwa mbapwaza mwana wa nkazi anakhonda funa iye wakuti ndi mwana adatoma kubalwa. 17 Iye asafunika kukumbuka kuti mwana adatoma kubalwa ndi wa nkazi anakhonda iye kufuna, natenepa asafunika kumpasa kawiri pyonsene piri na iye, thangwi ndi mwana unoyu adatoma iye kubala. Udidi wa mwana adatoma kubalwa ndi wace.+

18 “Munthu angakhala na mwana wakuuma nsolo na wakukhonda kubvera, iye mbakhonda kubvera pai wace na mai wace,+ iwo mbayesera kunsandika mbwenye iye mbakhonda kuabvera,+ 19 pai wace na mai wace asafunika kunkwata mbaenda naye kuna akulu, pansuwo ukulu wa nzinda wawo, 20 pontho asafunika kupanga akulu a mu nzinda: ‘Mwanathu uyu ndi wakuuma nsolo na wakukhonda bvera; iye asakhonda kutibvera. Iye ndi nyakudyesa+ na nyamwera.’+ 21 Penepo amuna onsene a mu nzinda asafunika kumʼmenya na miyala mpaka kumupha. Natenepa imwe musafunika kumalisa uipi pakati panu, pontho Aizraeli onsene anadzabva pyenepi mbagopa.+

22 “Munthu angacita madawo akuti athema kuphiwa, munthu unoyu mbaphiwa,+ imwe mbamumʼmanika pamuti,+ 23 manungo ace nee asafunika kupitiriza pamuti+ masiku amumphu. Mbwenye musafunika kucita pyonsene toera kuaikha munthumbi pa ntsiku ibodzi ene, thangwi munthu anamanikwa pamuti apaswa dzedze na Mulungu.+ Pontho imwe nee musafunika kupswipisa dziko inakupasani Yahova Mulungu wanu ninga unthaka.+

22 “Ungaona ngʼombe peno bira ya mʼbale wako idatayika, leka kuisiya.+ Usafunika kuikwata mbuenda nayo kuna mʼbale wako. 2 Mbwenye khala mʼbale wako asakhala kutali na iwe, peno khala iwe nkhabe kundziwa, kwata cinyama mbuenda naco kunyumba kwako, cinyama ceneci cinakhala na iwe mpaka mʼbale wako angacisaka. Penepo iwe usafunika kumʼbwezera.+ 3 Usafunikambo kucita pibodzi pyene na buru yace, nguwo yace peno cinthu cinango cidataya mʼbale wako iwe mbucigumana. Iwe nee usafunika kucisiya tenepo ninga nee waciona. 

4 “Ungaona buru peno ngʼombe ya mʼbale wako yagwa mu nseu, leka cita ninga nee waiona. Usafunika kumʼphedza kulamusa cinyama cace.+

5 “Nkazi nee asafunika kubvala nguwo zacimuna, mamuna nee asafunikambo kubvala nguwo zacikazi. Thangwi munthu anacita pyenepi ndi wakunyanyasa kuna Yahova Mulungu wako.

6 “Ungagumana ntsandza ya* mbalame mu nseu yakuti iri na ana* a mbalame peno mazai, mwakukhonda tsalakana khala ndi mʼmuti peno pantsi, khala mai wa mbalame zenezi ali mu ntsandza pabodzi na anace* peno akukhalira mazai, iwe nee usafunika kukwata mai pabodzi na ana ene.+ 7 Siya mai aende pyace, mbwenye iwe unakwanisa kukwata ana. Cita pyenepi toera pinthu pikufambire mwadidi, pontho toera ukhale maso mu ntsiku zizinji.

8 “Ungamanga nyumba, usafunika kumanga mpanda padzulu+ panyumba toera munthu akhonde kugwa, pontho toera iwe ukhonde kukhala na mulando wa ciropa panyumba pako.

9 “Mʼmunda mwako wa mauva leka kubzwala mitundu miwiri ya mbeu.+ Gopa mbeu zonsene zinafuna kumera kubulukira ku mbeu inafuna kubzwala iwe na mauva ene pinadzaperekwa ku tabhernakulo.

10 “Leka kulimisa ngʼombe na buru pagoli ibodzi ene.+

11 “Leka kubvala nguwo yakucitwa na maweya a mabira peno nguwo yakucitwa na usalu wakubvungazwa.+

12 “Usafunika kucita pimbverere mu nkhomo zinai za nguwo zinabvala imwe.+

13 “Mamuna angasemba nkazi, mbapita naye mʼmabonde, mbwenye mukupita kwa ndzidzi mbatoma kumuida,* 14 pontho iye angampambizira kuti nee ali na makhaliro adidi, mbanserusa kuti: ‘Ine ndasemba nkazi uyu, mbwenye pidapita ine naye mʼmabonde ndadzindikira kuti nee akhali mwali,’ 15 natenepa babace ntsikana na mai wace asafunika kupereka umboni kuna akulu pansuwo ukulu wa nzinda unapangiza kuti iye akhali mwali. 16 Babace ntsikana asafunika kupanga akulu: ‘Ine ndapereka mwananga kuna mamuna uyu toera akhale nkazace, mbwenye iye akumuida,* 17 pontho iye akumpambizira kuti ali na makhaliro akuipa, mbalonga: “Ine nee ndaona cidzindikiro kuna mwananu cinapangiza kuti iye akhali mwali.” Ici ndi cidzindikiro cinapangiza kuti mwananga akhali mwali.’ Penepo iwo anadzathasika nguwo pamaso pa akulu a mu nzinda. 18 Akulu+ a mu nzinda anadzakwata mamuna unoyu, mbamulanga.+ 19 Iwo anadzampanga toera alipe babace ntsikana masiklo* 100 a parata, thangwi iye aserusa mwali wa mu Izraeli,+ pontho ntsikana unoyu anapitiriza kukhala nkazace. Iye nee anatawiriswa kukhondana naye mu umaso wace onsene.

20 “Khala kupambazirwa kudacitwa iye ndi kwandimomwene, mbapasoweka cidzindikiro cinapangiza kuti ntsikana akhali mwali, 21 natenepa iwo asafunika kuenda naye pansuwo wa nyumba ya babace, penepo amuna a mu nzinda asafunika kumʼmenya na miyala mpaka kufa, thangwi iye acita pinthu pyakupasa manyadzo+ mu Izraeli pidacita iye ulukwali mbali panyumba ya babace.+ Iwe usafunika kumalisa uipi pakati panu.+

22 “Mamuna angagumanwa kuti akupita mʼmabonde na nkazi wa mwanaciro, uwiri wawo asafunika kuphiwa, mamuna adapita mʼmabonde na nkazi, pabodzi na nkazi ene.+ Natenepa usafunika kumalisa uipi mu Izraeli.

23 “Khala mwali abvundzirwa na mamuna, mamuna unango mbanʼgumana mu nzinda mbapita naye mʼmabonde, 24 imwe musafunika kubulusa uwiri wawo kunja kwa nsuwo ukulu wa nzinda, mbamuamenya na miyala mpaka kufa; ntsikana ndi thangwi yakuti nee akhuwa mu nzinda, mamuna ndi thangwi yakupasisa manyadzo nkazi wa mwanaciro.+ Natenepa usafunika kumalisa uipi pakati panu.

25 “Mbwenye khala mamuna agumana kunja kwa nzinda ntsikana adabvundzirwa, mbapita naye mʼmabonde mwakukakamiza, penepo anafunika kuphiwa ndi mamuna adapita naye mʼmabonde, 26 ntsikana leka kuncita pinthu. Iye nee acita madawo akuti athema kuphiwa nawo. Nseru unoyu ndi sawasawa na mamuna anamenya ndzace, mbamupha.+ 27 Thangwi iye anʼgumana kunja kwa nzinda, pontho ntsikana adabvundzirwa akhuwa, mbwenye nee pakhali na munthu dhuzi toera kumʼphedza.

28 “Mamuna angagumana mwali wakuti adzati kubvundzirwa, mbamʼphata, mbapita naye mʼmabonde, iwo angadzindikirwa,+ 29 mamuna adapita naye mʼmabonde asafunika kupasa babace ntsikana masiklo 50 a parata, pontho ntsikana unoyu anakhala nkazace.+ Nakuti iye ampasisa manyadzo nee anadzatawiriswa kunʼkhonda mu umaso wace onsene.

30 “Nee mamuna mʼbodzi asafunika kukwata nkazi wa babace toera akhonde kupasisa manyadzo babace.+

23 “Nee mamuna mʼbodzi adakapalwi kubulukira mu kuswiwa matangala* ace peno adagwandwa kumaso asafunika kupita mu mpingo wa Yahova.+

2 “Nee mwana mʼbodzi adabalwa na anthu akuti nee amanga banja asafunika kupita mu mpingo wa Yahova.+ Pontho ana a mwana unoyu cipo anadzapita mu mpingo wa Yahova.

3 “Nee munthu mʼbodzi wa dzindza ya Amoni peno wa dzindza ya Moabhe asafunika kupita mu mpingo wa Yahova.+ Ngakhale pa ubalwi wacikhumi, nee mʼbodzi wa anawo anadzapita mu mpingo wa Yahova. 4 Thangwi iwo nee abwera kudzakuphedzani na cakudya na madzi pikhabuluka imwe ku Ejitu,+ pontho thangwi iwo aphemba Bhalamu mwana wa Bheori wa ku Petori wa Mezopotamya toera akupaseni dzedze.+ 5 Mbwenye Yahova Mulungu wanu nee abvesera Bhalamu.+ Kusiyapo pyenepi, Yahova Mulungu wanu acinja dzedze idakupasani iye mbikhala nkhombo,+ thangwi Yahova Mulungu wanu akhakufunani.+ 6 Imwe nee musafunika kuaphedza kukhala na umaso wadidi mbapembera, mu umaso wanu onsene.+

7 “Lekani kuida Aedhomi, thangwi iwo ndi abale anu.+

“Lekani kuida Aejitu, thangwi imwe mwakhala alendo mu dziko yawo.+ 8 Anawo kutomera pa ubalwi wacitatu, anakwanisa kupita mu mpingo wa Yahova.

9 “Mungafuna kumenyana na anyamalwa anu, musafunika kucalira makhaliro onsene akuipa.*+ 10 Mamuna angakhala wakukhonda cena thangwi yakubuluka umuna namasiku,+ iye asafunika kubuluka mʼmisasa mbakhonda kubwerera. 11 Cakumaulo, iye asafunika kusamba, dzuwa ingabira+ mbabwerere ku misasa. 12 Musafunika kusankhula mbuto yakubisalika* kunja kwa misasa, ndi kweneko kunafunika imwe kuenda. 13 Pakati pa pyombo pyanu, musafunika kukhala na muti ungʼono. Munganjunja kunja toera kunya musafunika kukumba djenje na muti unoyu mbamufikira matubzwi anu. 14 Thangwi Yahova Mulungu wanu ali kufamba mʼmisasa yanu+ toera akupulumuseni, pontho toera apereke anyamalwa anu kuna imwe. Natenepa misasa yanu isafunika kukhala yakucena,+ toera iye akhonde kuona cinthu cakupasisa manyadzo pakati panu mbasiya kufamba na imwe.

15 “Bitcu angathawa mbuyace mbabwera kuna iwe, nee usafunika kumʼbweza kuna mbuyace. 16 Iye anakhala pakati panu pa mbuto inafuna kusankhula iye mu ubodzi mwa mizinda yanu. Leka kuncita pyakuipa.+

17 “Nee mwana mʼbodzi wankazi wa mu Izraeli asafunika kukhala puta wa pa templo,+ pontho nee mwana mʼbodzi wamamuna wa mu Izraeli asafunika kukhala puta wa pa templo.+ 18 Nee kobiri inalipwa puta wankazi peno kobiri inalipwa puta wamamuna isafunika kuendeswa panyumba ya Yahova Mulungu wanu toera kucita pidapikira imwe, thangwi pyenepi pyonsene ndi pyakunyanyasa kuna Yahova Mulungu wanu.

19 “Leka kuphemba mʼbale wako akubwezere na juru,+ kobiri, cakudya peno pinthu pinango pyakuti anakwanisa kupibwezera na juru. 20 Munthu wa dziko inango mbakubwezere na juru,+ mbwenye mʼbale wako nee asafunika akubwezere na juru+ toera Yahova Mulungu wako apase nkhombo pyonsene pinacita iwe mu dziko inafuna iwe kukwata.+

21 “Ungacita pikiro kuna Yahova Mulungu wako,+ leka dembuka toera kucita pidapikira iwe.+ Thangwi Yahova Mulungu wako anadzakukumbusa pyenepi, ungakhonda kupicita pinadzakhala madawo kuna iwe.+ 22 Mbwenye ungakhonda kucita pikiro nee unadzakhala na mulando wa madawo.+ 23 Usafunika kucita pidalonga iwe,+ mbukwanirisa pidapikira iwe kupereka ninga muoni kuna Yahova Mulungu wako.+

24 “Ungapita mʼmunda wa mauva wa ndzako, basi ene dya mauva toera ukwane nawo, leka kukoya anango mʼbudu.+

25 “Ungapita mʼmunda wa tirigu wa ndzako, bulusa na manja ako tirigu ya kutokota, mbwenye leka kupitisa sikeya mʼmunda mwa ndzako.+

24 “Khala mamuna asemba nkazi mbakhonda komerwa naye thangwi ya cinthu cakupasa manyadzo cidadzindikira iye kuna nkazi unoyu, iye asafunika kulemba tsamba yakukhondana naye,+ ampase tsamba ineyi mbamʼbulusa panyumba pace.+ 2 Angabuluka panyumba pace, angafuna anakwanisa kusembwa na mamuna unango.+ 3 Mamuna waciwiri angamuida* mbamulembera tsamba yakukhondana naye, mbampasa, pontho mbamʼbulusa panyumba pace, peno mamuna waciwiri adansemba angafa, 4 mamunace wakutoma adanʼthamangisa nee asafunika kunkwata toera akhale pontho nkazace pidamala iye kupswipiswa, thangwi ndi pyakunyanyasa kuna Yahova. Leka kubweresa madawo mu dziko inakupasa Yahova Mulungu wako toera ikhale unthaka wako.

5 “Mamuna angamala kwene kumanga banja nee asafunika kuenda kunkhondo peno kupaswa mabasa anango mu caka camumphu. Iye asafunika kukhala panyumba toera atsandzayise nkazace.+

6 “Nee munthu mʼbodzi asafunika kuphatira libwe ya ndzace peno mwala wakupeya nawo* thangwi ya mangawa,+ thangwi pyenepi pinacitisa kuti munthu asowe njira yakutsalakana umaso wace.

7 “Munthu angadzindikirwa kuti aba mʼbale wace wakuti ndi Muizraeli, mbancita pyakuipa, pontho mbanʼgulisa,+ iye asafunika kuphiwa.+ Iwe usafunika kumalisa uipi pakati panu.+

8 “Pangaoneka utenda wa matanya, citani pyonsene pinakwanisa imwe toera mutoweze pitsogolero pinafuna kukupasani Alevi akuti ndi anyantsembe.+ Citani pyonsene pinakwanisa imwe toera mucite sawasawa na pidaapanga ine. 9 Kumbukani pidacita Yahova Mulungu wanu kuna Miriya pikhali imwe nʼnjira, buluka ku Ejitu.+

10 “Ungabwerekesa cinthu kuna ndzako,+ leka kupita nʼnyumba mwace toera ukwate cinthu cidapereka iye toera uciphatire. 11 Iwe usafunika kudikhira kunja, penepo mamuna adakubwereka cinthu anabweresa kunja cinthu cidapereka iye toera uciphatire. 12 Khala munthu unoyu ndi ntcerengi, iwe nee usafunika kugona na cinthu cidakupasa iye toera uciphatire.+ 13 Mu ndzidzi unabira dzuwa, iwe usafunika kubweza cinthu cace cidaphatira iwe toera iye akwanise kufinika nguwo yace,+ mbaphemba Mulungu toera akupase nkhombo; pontho iwe unadzaoniwa kukhala wakulungama na Yahova Mulungu wako.

14 “Leka kubera nyabasa wakusowa na wakutcerenga, mwakukhonda tsalakana khala ndi mʼbale wako peno munthu wa dziko inango anakhala mu dziko yanu, mʼmizinda yanu.+ 15 Usafunika kuntambirisa pa ntsiku ibodzi ene+ dzuwa mbidzati kudoka, thangwi iye ndi wakusowa, pontho umaso wace usanyindira pinafuna iye kutambira. Gopa iye anadzalira kuna Yahova thangwi ya iwe, iwe mbukhala na mulando wa madawo.+

16 “Baba nee asafunika kuphiwa thangwi ya pinthu pinacita mwanace, pontho mwana nee asafunika kuphiwa thangwi ya pinthu pinacita babace.+ Munthu asafunika kuphiwa thangwi ya madawo ace.+

17 “Nee usafunika kutsalakana mwakusowa ulungami munthu wa dziko inango peno mwana waumphawi,*+ pontho leka kukwata nguwo ya nzice* toera kuphatira mangawa.+ 18 Kumbuka kuti iwe ukhali bitcu ku dziko ya Ejitu, pontho Yahova Mulungu wako akubulusa kweneko.+ Na thangwi ineyi, ndiri kukupanga toera ucite pyenepi.

19 “Ungabvuna mʼmunda mwako mbuduwala pinango pidabvuna iwe leka kubwerera toera upikwate. Pisiye toera pikwatwe na munthu wa dziko inango, mwana waumphawi* na nzice,+ toera Yahova Mulungu wako akupase nkhombo mu pinthu pyonsene pinacita iwe.+

20 “Ungatcoda misapo ya muti wa mulivera, leka kubwerezera kawiri. Pinafuna kusala pinadzakhala pya munthu wa dziko inango, mwana waumphawi* na nzice.+

21 “Ungatcoda mauva mʼmunda mwako, leka kubwerera toera ulokotere pidasala. Pinafuna kusala pinadzakhala pya munthu wa dziko inango, mwana waumphawi* na nzice. 22 Kumbuka kuti iwe ukhali bitcu mu dziko ya Ejitu. Na thangwi ineyi, ndiri kukupanga toera ucite pyenepi.

25 “Anthu awiri angaketesana, iwo asafunika kuenda kuna anyakutonga miseru,+ iwo anadzaatonga, munthu wakukhonda dawa iwo nee anadzampasa mulando, mbwenye munthu adadawa iwo anadzampasa mulando.+ 2 Khala munthu adadawa asafunika kumenywa,+ nyakutonga miseru anadzapanga anthu toera agonese pantsi munthu adadawa mbamenywa, nyakutonga miseru mbakaona. Mitcamu inafunika iye kukwapulwa isafunika kubverana na pyakuipa pidacita iye. 3 Iye asafunika kunkwapula mitcamu 40,+ mbwenye nee asafunika kunkwapula kupiringana penepo. Iye angapitiriza kunkwapula, mʼbale wako mbadapasika manyadzo pamaso pako.

4 “Leka kumanga mulomo wa ngʼombe mu ndzidzi unaphata iyo basa yakububuda* mbeu.+

5 “Amuna awiri mu ubale mwawo angakhala pabodzi, mʼbodzi wa iwo angafa, mbakhonda kusiya mwana, nkazi wa ule adafa nee asafunika kusembwa na munthu wa banja inango. Mʼbale wa mamunace asafunika kuenda kuna iye, mbankwata toera akhale nkazace, penepo iye anadzamanga banja na mʼbale wa mamunace.+ 6 Mwana wakutoma anafuna iye kubala, asafunika kupaswa dzina ya mʼbale wace adafa,+ toera dzina yace ikhonde kufudzika mu Izraeli.+

7 “Mamuna unoyu angakhonda kusemba nkazi wa mʼbale wace adafa, penepo nkazi wa mʼbale wace adafa, asafunika kuenda kuna akulu pansuwo ukulu wa nzinda, mbalonga: ‘Mʼbale wace mamunanga akhonda kukoya dzina ya mʼbale wace mu Izraeli. Iye akhonda kundisemba.’ 8 Akulu a mu nzinda wace asafunika kuncemera, mbalonga naye. Iye angakakamira mbalonga kuti: ‘Ine nkhabe funa kunsemba,’ 9 penepo nkazi wa mʼbale wace asafunika afendedze kuna iye pamaso pa akulu, anʼdule sandalya,+ amʼphulire mata kunkhope, mbampanga: ‘Ndi pyenepi pinafunika kucitwa kuna mamuna anakhonda kucitisa kuti banja ya mʼbale wace ipitirize.’ 10 Buluka penepo, banja ya munthu unoyu inadziwika mu Izraeli ninga ‘banja ya munthu adaduliswa sandalya.’

11 “Amuna awiri angatoma kumenyana, nkazi wa mʼbodzi wa iwo angabwera kudzabvunulira mamunace, toera antsidzikize kuna ule anamenyana na iye, nkazi unoyu angaphata kumaso kwa ule anamenyana na mamunace, 12 usafunika kugwanda manja ace. Iwe nee usafunika kumbvera ntsisi.

13 “Mʼbudu mwako nee usafunika kukhala na miyala miwiri inalemera mwakusiyana,+ mwala ukulu na ungʼono. 14 Nʼnyumba mwako nee musafunika kukhala na pyombo* piwiri pyakupima napyo pyakuti ndi pyakusiyana,+ combo cikulu na cingʼono. 15 Nʼdida wako unapima na iwe kulemera kwa cinthu, ndzidzi onsene usafunika kukhala wakundendemera na wakulungama, pontho nʼdida unango unapima na iwe usafunikambo kukhala wakundendemera na wakulungama toera ukhale na umaso mu ntsiku zizinji mu dziko inakupasa Yahova Mulungu wako.+ 16 Thangwi anthu onsene akukhonda kulungama akuti asacita pinthu pyenepi ndi akunyanyasa kuna Yahova Mulungu wako.+

17 “Kumbukani pidakucitirani Aamaleki pikhali imwe nʼnjira mu ndzidzi ukhabuluka imwe ku Ejitu,+ 18 Iwo akugumanani nʼnjira mbapha onsene adasala nduli, mu ndzidzi ukhali imwe akuneta kakamwe. Iwo nee agopa Mulungu. 19 Yahova Mulungu wanu angakupumisani mʼmanja mwa anyamalwa anu akuti ali nʼkhundu mwanu mu dziko inakupasani Yahova Mulungu wanu ninga unthaka toera mukhale mwenemu,+ musafunika kufudza dzindza yonsene ya Amaleki toera ikhonde kukumbukirwabve pa dziko yonsene yapantsi.+ Lekani kuduwala pyenepi.

26 “Ungapita mu dziko yakuti Yahova Mulungu wako ali kukupasa toera ikhale unthaka wako, ungaikwata toera ikhale yako mbukhala mwenemu, 2 mwa misapo ya mitundu yonsene inafuna kutoma kutokota mʼmunda mwako mu dziko inafuna kukupasa Yahova Mulungu wako, usafunika ukwate misapo mingasi, uiikhe mu sestu mbuenda nayo pa mbuto inafuna kusankhula Yahova Mulungu wako toera kupasa mbiri dzina yace.+ 3 Usafunika kuenda kuna nyantsembe anatumikira mu ntsiku zenezi, mbumpanga: ‘Lero ndiri kulonga kuna Yahova Mulungu wanu, kuti ndapita mu dziko idatipasa Yahova, mwakubverana na pidapikira iye kuna ambuyathu.’+

4 “Buluka penepo, nyantsembe anakwata sestu iri mʼmanja mwako mbaiikha pa guwa ya Yahova Mulungu wako. 5 Pontho iwe usafunika ulonge pamaso pa Yahova Mulungu wako kuti: ‘Pai wanga akhali wa ku Arani+ wakuti akhandzendza-ndzendza; iye aenda ku Ejitu+ mbakhala kweneko ninga mulendo na anthu angasi basi a pabanja pace.+ Mbwenye kweneko iye adzakhala dzindza ikulu, yamphambvu na yakunjipa.+ 6 Aejitu atitsalakana mwakuipa, atithabusa, mbatiphatisa basa mwakuwanga ninga mabitcu.+ 7 Natenepa ife tatoma kulirira Yahova Mulungu wa ambuyathu, penepo Yahova abva kukhuwa kwathu mbaona nyatwa zathu, kuthabuka kwathu na kupondererwa kwathu.+ 8 Pakumalisa Yahova atibulusa mu Ejitu na mphambvu ya djanja yace, pontho na nkono wace wamphambvu,+ pidacita iye pinthu pyakudzumisa, pidzindikiro na pirengo.+ 9 Iye atibweresa ku mbuto ino mbatipasa dziko ino, dziko ya nkaka na uci.+ 10 Cincino ine ndabweresa misapo yakutoma ya pinthu pidalima ine mu dziko idandipasa Yahova.’+

“Penepo usafunika kuikha sestu ineyi pamaso pa Yahova Mulungu wako, mbugodama pamaso pa Yahova Mulungu wako. 11 Iwe, Mulevi na munthu wa dziko inango wakuti asakhala pakati panu, munadzatsandzaya na pinthu pyadidi pyonsene pidapereka Yahova Mulungu wako kuna iwe na anthu a panyumba pako.+

12 “Ungamala kubulusa khundu yacikhumi+ ya pinthu pyonsene pidabulusa iwe mʼmunda mwako pa caka cacitatu, cakuti ndi caka cakupereka khundu yacikhumi, unadzapereka pinthu pyenepi kuna Mulevi, kuna munthu wa dziko inango anakhala pakati panu, kuna mwana waumphawi* na nzice, penepo iwo anadzadya pinthu pyenepi mʼmizinda yako+ mpaka kukhuta. 13 Buluka penepo unadzalonga pamaso pa Yahova Mulungu wako: ‘Ine ndabulusa panyumba panga pinthu ipi pyakucena mbandipipasa Mulevi, munthu wa dziko inango anakhala pakati pathu, mwana waumphawi na nzice,+ mwakubverana na pidandipanga imwe. Ine nee ndakhonda kubvera peno kupwaza mitemo yanu. 14 Ine nee ndapidya mu ndzidzi ukhali ine wakutsukwala thangwi yakuferwa, nee ndapiphata pikhali ine wakukhonda cena, pontho nee ndapipereka toera kuphedza anyakufa. Ndabvera fala ya Yahova Mulungu wanga, mbandicita pyonsene pidandipanga imwe. 15 Cincino yangʼanani pantsi pano kubulukira kudzulu, ku mbuto yanu yakucena inakhala imwe, pontho pasani nkhombo mbumba yanu Izraeli na dziko idatipasa imwe,+ dziko ya nkaka na uci,+ mwakubverana na pidapikira imwe kuna ambuyathu.’+

16 “Lero, Yahova Mulungu wanu ali kukupangani toera mubvere mitemo ineyi na matongero anewa. Imwe musafunika kubvera mbamutoweza pyenepi na ntima wanu+ onsene na umaso wanu onsene. 17 Lero mwabva mafala a Yahova akuti iye anadzakhala Mulungu wanu, mungapitiriza kufamba munjira zace, mbamubvera pitsogolero pyace,+ mitemo yace+ na matongero ace+ mu ndzidzi unapitiriza imwe kubvera fala yace. 18 Pontho lero Yahova abva mafala anu akuti imwe munadzakhala mbumba yace, anthu ace akufunika kakamwe,+ ninga mudapikira iye kuna imwe; kuti imwe munadzabvera matongero ace onsene, 19 iye alonga kuti anadzakukuzani pakati pa madzindza onsene adacita iye,+ mwakubverana na pidapikira iye; pontho anakusimbani, anakucitisani kuti mubvekere, mbakupasani mbiri mungapitiriza kukhala mbumba yakucena pamaso pa Yahova Mulungu wanu.”+

27 Buluka penepo, Mose pabodzi na atsogoleri onsene a Izraeli apanga mbumba kuti: “Bverani matongero onsene anakupasani ine lero. 2 Pa ntsiku inafuna kuwambuka imwe nkulo wa Yordani toera kupita mu dziko inafuna kukupasani Yahova Mulungu wanu, gumanyani miyala mikulu, pontho ikhwazeni ntoto.*+ 3 Mungamala kuwambuka nkulo wa Yordani, lembani pa miyala ineyi mafala onsene a Mwambo uyu, toera mupite mu dziko inafuna kukupasani Yahova Mulungu wanu, dziko ya nkaka na uci, ninga mudakupikirani Yahova Mulungu wa ambuyanu.+ 4 Mungawambuka nkulo wa Yordani, musafunika kugumanya miyala ineyi Paphiri ya Ebhali,+ mbamuikhwaza ntoto ninga munakupangani ine lero. 5 Musafunikambo kumanga guwa ya Yahova Mulungu wanu, isafunika ikhale ya miyala. Nee musafunika kugwanda miyala ineyi na utale.+ 6 Musafunika kumanga guwa ya Yahova Mulungu wanu na miyala yakukhonda kuswiwa, pontho musafunika kupereka kuna Yahova Mulungu wanu ntsembe zakupiswa pa guwa ineyi. 7 Musafunika kupereka ntsembe toera kupereka takhuta,*+ mbamuzidya penepo,+ pontho munadzatsandzaya pamaso pa Yahova Mulungu wanu.+ 8 Pa miyala ineyi, musafunika kulemba mwakuoneka mwadidi mafala onsene a Mwambo uyu.”+

9 Penepo Mose na anyantsembe akuti ndi Alevi, apanga Aizraeli onsene kuti: “Imwe Aizraeli, matamani, pontho bveserani. Lero imwe mwadzakhala mbumba ya Yahova Mulungu wanu.+ 10 Bverani fala ya Yahova Mulungu wanu, mbamutoweza mitemo+ na matongero ace anakupangani ine lero.”

11 Pa ntsiku ineyi, Mose apanga mbumba: 12 “Mungawambuka nkulo wa Yordani, madzindza awa anadzalimira Paphiri ya Jerizimu+ toera kupasa nkhombo mbumba: Dzindza ya Simeoni, ya Levi, ya Yuda, ya Isakari, ya Zuze na ya Bhenjamini. 13 Madzindza awa anadzalimira Paphiri ya Ebhali+ toera kulonga mafala akupasa dzedze: Dzindza ya Rubheni, ya Gadhi, ya Azeri, ya Zebhuloni, ya Dhani na ya Nafitali. 14 Alevi anadzapanga amuna onsene a Izraeli mwakugaluza kuti:+

15 “‘Mbapaswe dzedze munthu anasasanya dzimunthu yakusemwa+ peno ya utale,*+ yakuti ndi cinthu cakunyanyasa kuna Yahova,+ cinthu cidacitwa na munthu, na ule anabisa cinthu ceneci.’ (Mbumba yonsene isafunika kutawira kuti: ‘Ameni!’*)

16 “‘Mbapaswe dzedze ule anapwaza pai wace peno mai wace.’+ (Mbumba yonsene isafunika kutawira kuti: ‘Ameni!’)

17 “‘Mbapaswe dzedze ule anacinja cidzindikiro ca madire+ a cisa ca ndzace.’ (Mbumba yonsene isafunika kutawira kuti: ‘Ameni!’)

18 “‘Mbapaswe dzedze ule anacitisa boliboli kutaika panjira.’+ (Mbumba yonsene isafunika kutawira kuti: ‘Ameni!’)

19 “‘Mbapaswe dzedze ule anatonga mwakuipa+ munthu wa dziko inango anakhala pakati panu, mwana waumphawi* peno nzice.’+ (Mbumba yonsene isafunika kutawira kuti: ‘Ameni!’)

20 “‘Mbapaswe dzedze ule anapita mʼmabonde na nkazi wa pai wace, thangwi iye asapasisa manyadzo pai wace.’+ (Mbumba yonsene isafunika kutawira kuti: ‘Ameni!’)

21 “‘Mbapaswe dzedze ule anapita mʼmabonde na cinyama.’+ (Mbumba yonsene isafunika kutawira kuti: ‘Ameni!’)

22 “‘Mbapaswe dzedze ule anapita mʼmabonde na mʼbale wace wankazi, wakuti ndi mwana wa pai wace peno wa mai wace.’+ (Mbumba yonsene isafunika kutawira kuti: ‘Ameni!’)

23 “‘Mbapaswe dzedze ule anapita mʼmabonde na mebzwalace.’+ (Mbumba yonsene isafunika kutawira kuti: ‘Ameni!’)

24 “‘Mbapaswe dzedze ule anabisalira ndzace,+ mbamupha.’ (Mbumba yonsene isafunika kutawira kuti: ‘Ameni!’)

25 “‘Mbapaswe dzedze ule anatawira kudyekerwa toera kupha munthu wakusowa mulando.’+ (Mbumba yonsene isafunika kutawira kuti: ‘Ameni!’)

26 “‘Mbapaswe dzedze ule anakhonda kubvera mafala a Mwambo uyu, mbakhonda kuatoweza.’+ (Mbumba yonsene isafunika kutawira kuti: ‘Ameni!’)

28 “Ungacita pyonsene toera kubvera fala ya Yahova Mulungu wako mbucita mphole-mphole toera kutoweza matongero ace anakupasa ine lero, mwakukhonda penula Yahova Mulungu wako, anakukuza pakati pa madzindza onsene pa dziko yapantsi.+ 2 Nkhombo izi zonsene zinabwera kuna iwe, pontho zinakutowerera*+ ungapitiriza kubvera fala ya Yahova Mulungu wako:

3 “Unadzakhala na nkhombo mu nzinda na kunja kwa nzinda.+

4 “Unadzakhala na nkhombo yakubala ana+ azinji, mbukhala na misapo mizinji mʼmunda mwako, mikumbi mizinji ya pifuyo, ngʼombe zizinji na mabira+ mazinji.

5 “Iye anadzapasa nkhombo sestu+ yako na combo cako cinaikhira iwe ufa.+

6 “Unadzapaswa nkhombo mʼmabasa ako onsene anacita iwe.*

7 “Yahova anacitisa kuti anyamalwa ako angabwera kudzamenyana na iwe akundwe pamaso pako.+ Iwo anabwera na kukhundu ibodzi basi toera kumenyana na iwe, mbwenye pakuthawa, iwo anapita na mʼmakhundu manomwe.+ 8 Yahova anadzacitisa kuti panyumba pako pakhale na nkhombo; pontho iye anadzapasa nkhombo pikwa+ pyako na pinthu pyonsene pinacita iwe, mwandimomwene anadzakupasa nkhombo mu dziko inakupasa Yahova Mulungu wako. 9 Yahova anakucitisa kuti ukhale mbumba yakucena+ ninga mudadumbira iye kuna iwe,+ thangwi usapitiriza kukoya matongero a Yahova Mulungu wako, mbufamba munjira zace. 10 Anthu onsene pa dziko yapantsi anadzaona kuti usadziwika* na dzina ya Yahova,+ natenepa iwo anadzakugopa.+

11 “Yahova anadzakupasa ana azinji, pifuyo pizinji na mataka a ndimu+ mu dziko inafuna kukupasa Yahova, mwakubverana na pidadumbira iye kuna ambuyako.+ 12 Yahova anadzafungula cikwa cace cadidi, cakuti ndi kudzulu toera kubvumbisa madzi mu dziko yako pa ndzidzi wakuthema,+ pontho toera kupasa nkhombo pinthu pyonsene pinacita iwe. Iwe unadzabwerekesa mbumba zizinji, mbwenye iwe nee unadzabwereka cinthu.+ 13 Yahova anadzakukuza mbukhala padzulu pa anthu onsene, iye nee anadzatawirisa kuti iwo akutonge;* iwe unadzakhala padzulu,+ tayu pantsi, ungapitiriza kubvera matongero a Yahova Mulungu wako anakupasa ine lero toera uabvere mbucita pinalonga iwo. 14 Leka kupeuka mbusiya kubvera mafala onsene anakupanga ine lero, nee kuenda kukhundu yamadyo peno yabzwere,+ mbutowera alungu anango toera kuatumikira.+

15 “Mbwenye ungakhonda kubvera fala ya Yahova Mulungu wako, mbukhonda kutoweza mitemo yace yonsene na matongero ace anakupanga ine lero, madzedze awa onsene anakudzera mpaka kufika kuna iwe:+

16 “Iwe unadzakhala na dzedze mu nzinda na kunja kwa nzinda.+

17 “Iye anadzapasa dzedze sestu+ yako na combo cako cinaikhira iwe ufa.+

18 “Unadzakhala na dzedze mbukhonda kubala ana+ azinji, mbukhala na misapo yakucepa mʼmunda mwako, pontho mikumbi ya pifuyo pyako, ngʼombe zako na mabira+ ako anadzakhala akucepa.

19 “Unadzapaswa dzedze mʼmabasa ako onsene anacita iwe.*

20 “Yahova anadzatumiza dzedze kuna iwe, kudzudzumika mbutcunyuswa mu pinthu pyonsene pinafuna kucita iwe mpaka ungamala kufudzwa mbuzambazika mwakucimbiza, thangwi ya macitiro ako akuipa, pontho thangwi iwe wandisiya.+ 21 Yahova anadzacitisa kuti mautenda akhale na iwe mpaka angamala kukufudza mu dziko inafuna kupita iwe toera ikhale yako.+ 22 Yahova anacitisa kuti uphatwe na cokolo, kupisa manungo kakamwe,+ kubzwimba, kuferuka, kuphiwa na supada,+ mphepo yakupisa kakamwe na cikukuwe;+ pinthu pyenepi pinakutowerera mpaka ungamala kuzambazika. 23 Thambo kudzulu inadzakhala ninga nkuwa, mataka pa dziko yapantsi anadzakhala ninga utale.+ 24 Yahova anadzacitisa kuti madzi anafuna kubvumba mu dziko yako akhale matcetca na pfumbi yakuti inabwera buluka kudzulu mpaka ungamala kufudzwa. 25 Yahova anakusiyani toera mukundwe na anyamalwa anu.+ Imwe munaenda na kukhundu ibodzi toera kumenyana nawo, mbwenye pakuathawa munapita na mʼmakhundu manomwe; maumambo onsene pa dziko yapantsi+ anadzagopa angaona pinthu pyakuipa pinafuna kukucitikirani. 26 Ungafa, manungo ako anadzakhala cakudya ca mbalame zonsene na ca pinyama pyonsene piri pa dziko yapantsi, nkhabe anafuna kudzazithamangisa.+

27 “Yahova anadzakuthabusa na mapute adatcunyusa na iye Aejitu, na mphere na pironda pa khanda, mautenda akuti ungaphatwa nawo nee unawanga. 28 Yahova anadzacitisa kuti ukhale na utenda wansala, uboliboli+ na kudzudzumika. 29 Unafamba mbukaphambasira namasikati ninga pinacita boliboli ncidima,+ pontho pinthu pyonsene pinacita iwe nee pinafamba mwadidi; ndzidzi onsene unadzapondererwa mbuberwa, mbwenye nkhabe munthu anafuna kukupulumusa.+ 30 Iwe unabvundzira nkazi, mbwenye mamuna unango anadzapita naye mʼmabonde. Iwe unadzamanga nyumba, mbwenye nee unakhala mwenemu.+ Unadzatceka miti ya mauva, mbwenye nee unafika pakugumanya mauva ace.+ 31 Ngʼombe yako inadzaphiwa pamaso pako, mbwenye iwe nee unaidya. Buru yako inadzabiwa iwe mbukaona namaso, mbwenye nee unakwanisa kuikwata pontho. Mabira ako anadzaperekwa kuna anyamalwa ako, mbwenye nkhabe munthu anafuna kukupulumusa. 32 Anako amuna na akazi anadzaperekwa kuna mbumba inango+ iwe mbukaona namaso; iwe unaatsuwa ndzidzi onsene, mbwenye nkhabe cinafuna kucita iwe na manja ako. 33 Misapo ya mʼmunda mwako na pinthu pinafuna kulima iwe, pinadzadyiwa na mbumba inakhonda iwe kudziwa,+ pontho ndzidzi onsene iwe unadzapondererwa mbuthabuswa. 34 Unadzakhala ninga nyansala* thangwi ya pinthu pinafuna kuona iwe namaso ako.

35 “Yahova anadzacitisa kuti mʼmabondo mwako na mʼmiyendo mwako mubuluke mapute akupha kakamwe na akukhonda kuwanga, kutomera pantsi pa manyalo ako mpaka panthomera.* 36 Yahova anadzacitisa kuti iwe na mambo anafuna iwe kusankhula toera kukutonga, muendeswe ku dziko ya mbumba yakuti iwe na ambuyako nkhabe kuidziwa;+ kweneko munadzatumikira alungu anango, akuti ndi alungu akucitwa na miti na miyala.+ 37 Mungafika ku mbuto zinafuna kukuendesani Yahova, anthu a kweneko anagopa angaona pinthu pidakucitikirani, iwo anakupwazani mbakusingirirani.*+

38 “Unabzwala mbeu zizinji, mbwenye unabvuna pangʼono basi,+ thangwi zinadyiwa na anyadzombe. 39 Unadzalima mbutceka miti ya mauva, mbwenye nee unadzamwa vinyu nee kugumanya mauva,+ thangwi inadzadyiwa na mpfunye. 40 Unadzakhala na miti ya milivera mucisa cako consene, mbwenye nee unakhwaza mafuta mʼmanungo mwako, thangwi misapo ya milivera inadzagwa. 41 Unadzabala ana amuna na akazi, mbwenye nee anapitiriza kukhala na iwe, thangwi iwo anadzaendeswa ku ubitcu.+ 42 Misoka ya pirombo* pyakumburuka pinadzaluma miti yako na misapo ya mʼmunda mwako. 43 Munthu wa dziko inango anakhala pakati pako, anapitiriza kuthambaruka mbakwirira kakamwe, mbwenye iwe unapitiriza kubwerera nduli kakamwe. 44 Iye anadzakubwerekesa, mbwenye iwe nee unamʼbwerekesa cinthu.+ Iye anadzakhala padzulu, mbwenye iwe unadzakhala pantsi.*+

45 “Mwakukhonda penula, madzedze anewa onsene+ anabwera kuna iwe, anakutowerera mbafika kuna iwe mpaka ungamala kufudzwa,+ thangwi iwe nee wabvera fala ya Yahova Mulungu wako, pontho nee wakoya matongero ace na mitemo yace idakupanga iye.+ 46 Madzedze anewa anapitiriza kukhala na iwe pabodzi na anako ninga cidzindikiro cakwenda na kwenda, pontho ninga cenjezo,+ 47 thangwi iwe nee watumikira Yahova Mulungu wako mwakutsandzaya na ntima wakukomerwa mu ndzidzi ukhali iwe na pizinji mu pinthu pyonsene.+ 48 Yahova anatuma anyamalwa ako kuna iwe, pontho iwe unadzaatumikira+ mu ndzidzi wakuti uli na njala,+ nyota, usiwa mbusowa pinthu pyonsene. Iye anadzakumangira goli ya utale nʼkhosi mwako mpaka ungamala kufudzwa.

49 “Yahova anatumiza mbumba yakutali,+ inafuna buluka kunkhomo kwa dziko toera imenyane na iwe; mbumba ineyi inabwera kuna iwe mwakucimbiza ninga munacita capungu+ angafuna kuphata cinyama; mbumba yakuti cilongero cace nee unacibvesesa,+ 50 mbumba ya maonekero akugopswa yakuti nee inabvera ntsisi akulu nee ana.+ 51 Iwo anadzadya ana a pifuyo pyako na misapo ya mʼmunda mwako mpaka ungamala kufudzwa. Iwo nee anadzakusiya na cakudya, nee vinyu ipswa, nee mafuta a azeti, nee anangʼombe, nee mabira, mpaka ungamala kufudzwa.+ 52 Iwo anadzakuzungulirani mbakufungirani mʼmizinda yanu* yonsene ya mu dziko yako mpaka ungamala kugwa mpanda ukulu na wakuwanga unanyindira imwe. Mwandimomwene iwo anadzakuzungulirani mʼmizinda yonsene ya dziko inafuna kukupasani Yahova Mulungu wanu.+ 53 Thangwi yakuzungulirwa na anyamalwa anu na nyatwa zinafuna kukuonesani iwo, imwe munadzadya ananu, inde munadzadya manungo a ananu amuna na akazi+ adakupasani Yahova Mulungu wanu.

54 “Ngakhale mamuna wakuti ali na umaso wadidi na wautumbe pakati panu nee anadzabvera ntsisi mʼbale wace, nkazace wakufunika peno anace adasala, 55 iye nee anadzagawana na iwo manungo a anace anafuna kudya iye. Anadzacita pyenepi angaona kuti nee asalabve na cinthu thangwi yakuzunguluirwa na anyamalwa anu na nyatwa zinafuna kuoneswa iye mʼmizinda yanu.+ 56 Nkazi wakuti ali na umaso wadidi na wautumbe pakati panu, wakuti cipo mbadanyerezera kuponda pantsi na miyendo yace thangwi ya umaso wadidi uli na iye,+ nee anabvera ntsisi mamunace wakufunika, mwanace wamamuna peno wankazi, 57 iye nee anagawana nawo pinthu pinafuna kubuluka mʼmimba mwace pakumala kubala, na anace anafuna iye kubala. Iye anaadya ncibisobiso thangwi yakuzungulirwa na anyamalwa anu na nyatwa zinafuna kuoneswa iye mʼmizinda yanu.

58 “Ungakhonda kucita pyonsene toera kubvera mafala a Mwambo uyu adalembwa mʼbukhu iyi,+ pontho ungakhonda kugopa dzina ya mbiri,+ ya Yahova+ Mulungu wako, yakuti isafunika kugopiwa, 59 penepo Yahova anadzaphatisira miliri yakugopswa, miliri mikulu na yakukhonda mala,+ mautenda akugopswa na akukhonda mala toera kutcunyusa iwe pabodzi na anako. 60 Iye anabweresambo kuna iwe mautenda onsene a ku Ejitu, akuti iwe ukhaagopa, mwandimomwene mautenda anewa anadzakhala na iwe.* 61 Kusiyapo pyenepi, Yahova anadzabweresa kuna iwe mautenda peno miliri idakhonda kulembwa mʼbukhu ya Mwambo uyu, mpaka ungamala kufudzwa. 62 Maseze munjipe pyanu ninga nyenyezi zakudzulu,+ munadzasala angasi basi,+ thangwi imwe nee mwabvera fala ya Yahova Mulungu wanu.

63 “Ninga mudakomerwa Yahova toera mukhale mwadidi kakamwe mbakunjipisani, munjira ibodzi ene Yahova anadzakomerwa toera kukufudzani na kukumalisani; pontho imwe munadzabuluswa mu dziko inafuna imwe kukwata toera ikhale yanu.

64 “Yahova anadzakubalalisani pa dziko yapantsi, kutomera kunkhomo ibodzi ya dziko mpaka kunkhomo inango,+ kweneko imwe munadzatumikira alungu akucitwa na miti na miyala akuti imwe na ambuyanu nee mukhaadziwa.+ 65 Iwe nee unadzakhala na ntendere pakati pa mbumba zinango,+ pontho nee unadzakhala na mbuto yakuikha manyalo ako toera upume. Kusiyapo pyenepi, Yahova anadzacitisa kuti ntima+ wako ukhale wakudzudzumika, maso ako nee anadzaona mwadidi, mbukhala wakusowa cidikhiro.+ 66 Umaso wako unadzakhala pangozwi ikulu, unadzagopa masiku na masikati, mbusowa cinyindiro cakuti unapulumuka peno nkhabe. 67 Namacibese, iwe unalonga: ‘Mbapidakhala mwadidi khala ndi masiku!’ Namasiku unalonga: ‘Mbapidakhala mwadidi khala ndi macibese!’ thangwi yakugopa kunafuna khala na iwe muntima, pontho thangwi ya pinthu pinafuna kuona iwe namaso ako. 68 Yahova anakuendesa pontho ku Ejitu na bote, na njira idakupanga ine kuti: ‘Iwe cipo unaiona ponthoʼ; kweneko imwe munagulisana ninga mabitcu amuna na akazi, mbwenye nee anaoneka munthu anafuna kukugulani.”

29 Awa ndi mafala a cibverano cidalonga Yahova kuna Mose toera acicite na mbumba ya Izraeli mu dziko ya Moabhe, kusiyapo cibverano cidacita iye na iwo ku Orebhi.+

2 Natenepa Mose acemera Aizraeli onsene mbaapanga: “Imwe mwaona na maso anu pinthu pyonsene pidacita Yahova mu dziko ya Ejitu, kuna Farau, atumiki ace onsene na dziko yace yonsene,+ 3 kutcunyusa* kukulu kudaona imwe na maso anu, pyakuti ndi pidzindikiro pikulu na pirengo.+ 4 Mbwenye mpaka lero,+ Yahova nee akupasani ntima toera kubvesesa, nee maso toera kuona, nee makutu toera kubva. 5 ‘Mu ndzidzi ukhakutsogolerani ine nʼthando+ mu pyaka 40, nguwo zikhabvala imwe nee zasakala, pontho masandalya akhabvala imwe nee asakala mʼmiyendo mwanu.+ 6 Imwe nee mwadya nkate, nee kumwa vinyu peno pyakumwa pinango pyakuledzeresa, toera mudziwe kuti ine ndine Yahova Mulungu wanu.’ 7 Pakumalisa, imwe mwafika pa mbuto ino; Sihoni mambo wa ku Esibhoni+ na Ogi mambo wa ku Bhasani+ abwera kudzamenyana na ife, mbwenye ife taakunda.+ 8 Buluka penepo, ife takwata dziko yawo mbatiipereka ninga unthaka kuna dzindza ya Rubheni, dzindza ya Gadhi na hafu ya dzindza ya Manase.+ 9 Natenepa, bverani mafala a cibverano ici mbamuatoweza toera pinthu pyonsene pinafuna imwe kucita, pikufambireni mwadidi.+

10 “Lero, monsene muli dzololo pamaso pa Yahova Mulungu wanu: Atsogoleri a madzindza anu, akulu anu a mbumba, atsogoleri a anyankhondo na amuna onsene a mu Izraeli, 11 ananu, akazanu+ na anthu a dziko inango,+ akuti asakhala pakati pa misasa yanu, kutomera ale anakusakirani nkhuni na ale anakutungirani madzi. 12 Imwe muli pano toera mudumbire kuti munapita mu cibverano ca Yahova Mulungu wanu, cibverano ca Yahova Mulungu wanu cinafuna kucita iye na imwe lero,+ 13 toera lero mukhale mbumba yace,+ pontho toera iye akhale Mulungu wanu,+ ninga pidapikira iye kuna imwe mwakubverana na pidadumbira iye kuna ambuyanu, Abhrahamu,+ Izaki+ na Yakobe.+

14 “Ine nee ndiri kucita cibverano ceneci na dumbiro ineyi kuna imwe basi, 15 mbwenye ndiri kucicita na ale akuti lero ali na ife pano pamaso pa Yahova Mulungu wathu na ale akuti nee ali na ife pano lero. 16 (Thangwi imwe musadziwa mwadidi kuti umaso wathu ukhali tani mu dziko ya Ejitu, pontho kuti tapita tani na pakati pa anthu a madzindza akusiyana-siyana paulendo wathu.+ 17 Pontho imwe mukhaona pinthu pyawo pyakunyanyasa na madzimunthu awo akunyanyasa*+ akhali pakati pawo adacitwa na miti, miyala, parata na ouro.) 18 Natenepa, citani mphole-mphole toera lero akhonde kuoneka pakati panu mamuna peno nkazi, banja peno dzindza yakuti mitima yawo inapeuka, mbasiya Yahova Mulungu wathu toera kutumikira alungu a madzindza anewa,+ pontho toera pakati panu pakhonde kuoneka munthu wakuti ndi ninga ntcitci wa muti wakuti unakula mbubala misapo yakuwawa na ya venenu.+

19 “Mbwenye munthu angabva mafala a dumbiro ineyi, mbagaya muntima mwace mbalonga: ‘Ine ndinakhala na ntendere, maseze ndipitirize kufamba munjira zinafuna ntima wanga,’ mbacitisa kuti anthu onsene athabuke, 20 Yahova nee anadzakhala na cifuno cakumulekerera.+ Mbwenye Yahova anapangiza ukali wace ukulu kuna munthu unoyu, pontho madzedze onsene adalembwa mʼbukhu iyi anabwera kuna iye,+ mwandimomwene Yahova anadzafudza dzina yace pa dziko yapantsi. 21 Yahova anadzabulusa munthu unoyu pakati pa madzindza onsene a Izraeli toera athabuke na nyatwa, mwakubverana na madzedze onsene a cibverano, adalembwa mʼbukhu iyi ya Mwambo.

22 “Madzindza a ananu ntsogolo na munthu wa dziko yakutali angaona miliri mu dziko ineyi na mautenda anafuna kubweresa Yahova mwenemu, 23 pontho angaona kuti dziko yonsene yamala kufudzwa na enxofre, munyu na moto, munjira yakuti dziko yanu nkhabe kubzwalika, nee kuphukira cinthu, nee kumera tsanga ninga pidacitika pidafudzwa Sodhoma na Gomora,+ Adhima na Zebhoimu,+ akuti ndi madziko adafudzwa na Yahova thangwi ya ukali wace na kuipirwa kwace, 24 iwo na madzindza onsene anadzalonga: ‘Thangwi yanji Yahova acita pyenepi mu dziko ino?+ Thangwi yanji iye aipirwa kakamwe?’ 25 Penepo iwo anadzalonga: ‘Pyenepi pyacitika thangwi iwo asiya cibverano ca Yahova+ Mulungu wa ambuyawo, cidacita iye na iwo pidaabulusa iye mu dziko ya Ejitu.+ 26 Mbwenye iwo atumikira alungu anango mbaagodamira, alungu akuti iwo nee akhaadziwa, pontho akuti iye nee aatawirisa toera kualambira.+ 27 Penepo Yahova aipirwa kakamwe na dziko iyi, mbabweresa mwenemu madzedze onsene adalembwa mʼbukhu iyi.+ 28 Na thangwi ineyi Yahova aabulusa mu dziko yawo mwakuipirwa,+ mwaukali na kutsukwala kakamwe, mbaaendesa ku dziko inango inagumanika iwo lero.’+

29 “Pinthu pyakubisalika ndi pya Yahova Mulungu wathu,+ mbwenye pinthu pidapangizwa, ndi pyathu na pya anathu kwenda na kwenda, toera titoweze mafala onsene a Mwambo uyu.+

30 “Pinthu pyenepi pyonsene pidalongwa mʼmafala anewa pingakucitikirani, nkhombo na dzedze idaikha ine pakati panu,+ pontho imwe mungakumbuka+ mafala anewa pakati pa mbumba zonsene zinafuna kukubalalisani Yahova Mulungu wanu,+ 2 mungabwerera kuna Yahova Mulungu wanu,+ imwe pabodzi na ananu, mbamubvera fala yace na ntima wanu onsene, na umaso wanu onsene,+ mwakubverana na pinthu pyonsene pinakupangani ine lero, 3 Yahova Mulungu wanu anakubweresani pontho kuno buluka ku ubitcu wanu;+ iye anakubverani ntsisi,+ mbakugumanyani pontho buluka ku madzindza adakubalalisani Yahova Mulungu wanu.+ 4 Maseze mbumba yanu ibalalike mpaka kunkhomo kwa dziko, kweneko Yahova Mulungu wanu anakugumanyani mbakubweresani kuno.+ 5 Yahova Mulungu wanu anakupitisani mu dziko idatambira ambuyanu, mbidzakhala yanu. Iye anakucitisani kuti mukhale mwadidi kakamwe, mbakunjipisani kakamwe kupiringana ambuyanu.+ 6 Yahova Mulungu wanu anadzacenesa mitima yanu na mitima ya ananu,+ toera mukwanise kufuna Yahova Mulungu wanu na ntima wanu onsene na umaso wanu onsene, toera mukhale na umaso.+ 7 Penepo Yahova Mulungu wanu anadzabweresa madzedze anewa onsene kuna anyamalwa anu, akuti akhakuidani mbakutcingani.+

8 “Natenepa, imwe munadzabwerera kuna Yahova, munabvesera fala yace, mbamubvera mitemo yace yonsene inakupangani ine lero. 9 Yahova Mulungu wanu anadzacitisa kuti pinthu pyonsene pinafuna kucita imwe na manja anu+ pifambe mwadidi kakamwe, iye anadzanjipisa ananu, mikumbi ya pifuyo pyanu na pinthu pinafuna kubuluka mʼmunda mwanu, thangwi Yahova anadzakomerwa kuti pinthu pyanu pifambe mwadidi, ninga mudakomerwa iye na ambuyanu.+ 10 Thangwi imwe munadzabvesera fala ya Yahova Mulungu wanu, mbamukoya mitemo yace na matongero ace, adalembwa mʼbukhu iyi ya Mwambo; imwe munadzabwerera kuna Yahova Mulungu wanu na ntima wanu onsene na umaso wanu onsene.+

11 “Mitemo ineyi inakupangani ine lero, nee ndi yakunentsa kakamwe toera imwe muibvere, pontho nee iri kutali na imwe.+ 12 Iyo nee iri kudzulu toera mulonge kuti: ‘Mbani anafuna kwira kudzulu toera aibwerese kuna ife, kuti tikwanise kuibvesera mbatiibvera?’+ 13 Pontho iyo nee iri kuntunda unango wa bara toera mulonge kuti: ‘Mbani anafuna kuwambuka kuntunda unango wa bara toera aibwerese kuna ife, kuti tikwanise kuibvesera mbatiibvera?’ 14 Thangwi mafala anewa ali dhuzi kakamwe na imwe, ali pamulomo panu na muntima mwanu,+ toera mukwanise kuabvera.+

15 “Onani, lero ine ndiri kuikha patsogolo panu umaso na udidi, kufa na uipi.+ 16 Mungabvera mitemo ya Yahova Mulungu wanu, inakupangani ine lero, mbamufuna Yahova Mulungu wanu,+ mungafamba munjira zace, mbamukoya mitemo yace, pitsogolero pyace na matongero ace, penepo imwe munakhala na umaso+ mbamunjipa; pontho Yahova Mulungu wanu anadzakupasani nkhombo mu dziko inafuna imwe kukwata toera ikhale yanu.+

17 “Mbwenye mitima yanu ingapeuka,+ mbamukhonda kubvera, munganyengererwa toera kugodamira alungu anango mbamuatumikira,+ 18 ine ndiri kukupangani lero kuti mwandimomwene imwe munadzafa.+ Nee munadzakhala ndzidzi uzinji mu dziko inafuna kupita imwe mungamala kuwambuka nkulo wa Yordani. 19 Ine ndiri kulonga kuti* kudzulu na dziko yapantsi ndi amboni kuna imwe, kuti ine ndaikha patsogolo panu umaso na kufa, nkhombo na dzedze;+ musafunika kusankhula umaso, toera mupitirize kukhala na umaso,+ imwe pabodzi na ananu,+ 20 mbamufuna Yahova Mulungu wanu,+ mubvesere fala yace, mbamukhala akukhulupirika kuna iye;+ thangwi ndiye anakupasani umaso, pontho thangwi ya iye, imwe munakhala ntsiku zizinji mu dziko idadumbira Yahova toera kupasa ambuyanu, Abhrahamu, Izaki na Yakobe.”+

31 Buluka penepo, Mose alonga mafala awa kuna Aizraeli onsene, 2 mbaapanga: “Lero, ine ndiri na pyaka 120 pyakubalwa.+ Ine nee ndinapitiriza kukutsogolerani,* thangwi Yahova andipanga: ‘Iwe nee unawambuka nkulo uyu wa Yordani.’+ 3 Yahova Mulungu wanu, ndiye anafuna kukutsogolerani, pontho iye anadzafudza madzindza anewa patsogolo panu, mbamukwata dziko yawo.+ Yoswa ndiye anafuna kukutsogolerani toera kuwambuka,+ mwakubverana na pidalonga Yahova. 4 Yahova anaafudza ninga pidacita iye kuna Sihoni+ na Ogi,+ amambo a dzindza ya Amori na dziko yawo pa ndzidzi udaafudza iye.+ 5 Yahova anaakunda pamaso panu, pontho imwe musafunika kuatsalakana mwakubverana na mitemo yonsene idakupasani ine.+ 6 Khalani acipapo na amphambvu.+ Lekani kugopa peno kutetemera pamaso pawo,+ thangwi Yahova Mulungu wanu, ndiye anakutsogolerani. Iye nee anadzakusiyani, pontho nee anadzakuthawani.”+

7 Penepo Mose acemera Yoswa mbampanga pamaso pa Aizraeli onsene: “Khala wacipapo na wamphambvu,+ thangwi ndiwe anafuna kutsogolera mbumba iyi toera uipitise mu dziko idadumbira Yahova kuna ambuyawo toera kuapasa, pontho iwe unadzaapasa dziko ineyi ninga unthaka wawo.+ 8 Yahova ndiye anafuna kuenda patsogolo pako, pontho iye anapitiriza kukhala na iwe.+ Iye nkhabe kudzakusiya, pontho nee anadzakuthawa. Leka kugopa peno kutetemera.”+

9 Buluka penepo, Mose alemba Mwambo+ uyu mbaupereka kuna anyantsembe, akuti ndi Alevi akhathukula Bokosi ya Cibverano ca Yahova, na akulu onsene a mbumba ya Izraeli. 10 Mose aapanga: “Pingapita pyaka pinomwe, pa ndzidzi udakhazikiswa wa caka cakulekerera,+ mu ndzidzi wa Phwando ya Misasa,*+ 11 Aizraeli onsene angabwera pamaso pa Yahova Mulungu wanu,+ pa mbuto inafuna kusankhula iye, musafunika kuleri Mwambo uyu toera Aizraeli onsene aubvesere.+ 12 Gumanya mbumba yonsene pabodzi pene,+ amuna, akazi na ana* pabodzi na anthu a dziko inango anakhala mʼmizinda yanu,* toera iwo abvesere, apfundze pya Yahova Mulungu wanu toera anʼgope, pontho acite mphole-mphole toera abvere mafala onsene a Mwambo uyu. 13 Natenepa anawo akuti nee akhadziwa Mwambo uyu, anabvesera,+ mbapfundza kugopa Yahova Mulungu wanu mu ntsiku zonsene zinafuna kukhala imwe mu dziko inafuna kutambira imwe mungawambuka nkulo wa Yordani.”+

14 Penepo Yahova apanga Mose: “Ntsiku yakufa kwako iri dhuzi.+ Cemera Yoswa, muende pabodzi pa nsasa wa nsonkhano toera ndinʼkhazikise ninga ntsogoleri.”+ Natenepa Mose na Yoswa aenda pa nsasa wa nsonkhano. 15 Buluka penepo, Yahova aonekera pa nsasa mu khole, khole mbilimira pansuwo wa nsasa.+

16 Yahova apanga Mose: “Iwe uli dhuzi na kufa, mbumba iyi inadzacita ulukwali wauzimu na alungu a madziko anango anafuna kugumana iwo mu dziko inaenda iwo.+ Iwo anadzandisiya+ mbakhonda kutoweza cibverano cidacita ine na iwo.+ 17 Pa ndzidzi unoyu, ndinadzapangiza kuipirwa kwanga kuna iwo,+ ine ndinadzaasiya,+ mbandiabisira nkhope yanga+ mpaka angamala kufudzwa. Buluka penepo, angamala kuona nyatwa zizinji, mbathabuka,+ iwo anadzalonga: ‘Kodi ife nee tiri kuona nyatwa zenezi thangwi Mulungu wathu nee ali pakati pathu?’*+ 18 Mbwenye ine ndinapitiriza kuabisira nkhope yanga pa ntsiku ineyi, thangwi ya pinthu pyonsene pyakuipa pidacita iwo pakutumikira alungu anango.+

19 “Cincino lembani nyimbo iyi+ mbamuipfundzisa Aizraeli.+ Apfundziseni nyimbo ineyi* toera iakumbuse macenjezo anga.*+ 20 Ndingaapitisa mu dziko idadumbira ine toera kupasa ambuyawo,+ dziko ya nkaka na uci,+ angadya mpaka kukhuta mbakhala na umaso wadidi,+ iwo anadzaenda kuna alungu anango mbaatumikira, anadzandipwaza mbasiya kutoweza cibverano canga.+ 21 Angadzaona nyatwa mbathabuka,+ nyimbo ineyi inadzaakumbusa macenjezo anga (thangwi anawo nee asafunika kuiduwala), thangwi ine ndisadziwa pinanyerezera iwo toera kucita,+ maseze ndidzati kuapitisa mu dziko idadumbira ine toera kuapasa.”

22 Natenepa, pa ntsiku ineyi Mose alemba nyimbo ineyi mbaipfundzisa Aizraeli.

23 Penepo iye* akhazikisa Yoswa+ mwana wa Nuni ninga ntsogoleri, mbampanga: “Khala wacipapo na wamphambvu,+ thangwi ndiwe anafuna kutsogolera Aizraeli toera kupita mu dziko idadumbira ine toera kuapasa,+ pontho ine ndinapitiriza kukhala na iwe.”

24 Pidamala kwene Mose kulemba mʼbukhu mafala onsene a Mwambo uyu,+ 25 Mose alonga mafala awa kuna Alevi akhathukula Bokosi ya Cibverano ca Yahova: 26 “Kwatani bukhu iyi ya Mwambo+ mbamuiikha kukhundu ya Bokosi+ ya Cibverano ca Yahova Mulungu wanu, bukhu ineyi inadzakhala ninga mboni toera kukukonesani. 27 Thangwi ine ndisadziwa mwadidi kukhonda bvera kwanu+ na kuuma ntima* kwanu.+ Khala cincino mu ndzidzi wakuti ndiciri na umaso pakati panu musasandukira kakamwe Yahova, mphapo ndiye tani ndingafa! 28 Gumanyani akulu onsene a madzindza anu na atsogoleri a anyankhondo anu, muabwerese kuna ine toera ndilonge mafala awa pamaso pawo, pontho ndinaphatisira kudzulu na dziko yapantsi ninga amboni kuna iwo.+ 29 Thangwi ine ndisadziwa mwadidi kuti ndingafa, mwakukhonda penula imwe munadzacita pinthu pyakuipa+ mbamusiya njira idakupangani ine. Mwandimomwene nyatwa zinakudzerani+ ntsogolo, thangwi imwe munadzacita pinthu pyakuipa pamaso pa Yahova, mbamuntsukwalisa na pinthu pinafuna kucita imwe na manja anu.”

30 Natenepa, pamaso pa mbumba yonsene ya Izraeli, Mose abwerezera mafala awa a nyimbo ineyi bulukira pakutoma mpaka kunkhomo:+

32 “Bveserani imwe muli kudzulu, ine ndinalonga,

Imwe muli pa dziko yapantsi, bveserani mafala a pamulomo panga.

 2 Cipfundziso canga cinadzagwa ninga madzi akubvumba;

Mafala anga anagwa ninga bume,

Ninga madzi anabvumba mwapangʼono-pangʼono pa tsanga,

Pontho ninga madzi mazinji anabvumbira thongwe.

 3 Thangwi ndinalonga dzina ya Yahova.+

Dziwisani ukulu wa Mulungu wathu!+

 4 Iye ndi Mwala, pyonsene pinacita iye ndi pyakulungama,+

Thangwi njira zace zonsene ndi zakulungama.+

Mulungu wakukhulupirika,+ wakuti cipo asacita pinthu pyakukhonda kulungama;+

Iye ndi wadidi na wakulungama.+

 5 Adacita pinthu pyakuipa ndiwo.+

Iwo nee ndi anace, cilema ndi cawo.*+

Iwo ndi dzindza yakuipa na yakunyengeza!+

 6 Kodi musafunika kutsalakana Yahova munjira ineyi,+

Imwe mbumba yaupswiru na yakusowa ndzeru?+

Kodi iye ndi Pai wanu adakubalani,+

Ule adakucitani mbakukhazikisani mwakuwanga?

 7 Kumbukani midzidzi yakale;

Nyerezerani pidacitika mu pyaka pyanduli.

Bvundza pai wako, iye anakupanga;*+

Bvundza akulu pakati pako, iwo anakufokotozera.

 8 Pidapereka Wamphambvu Zonsene unthaka+ kuna dzindza ibodzi na ibodzi,

Pidamwaza iye mʼbodzi na mʼbodzi wa ana a Adhamu,*+Iye akhazikisa madire a anthu+

Mwakubverana na kunjipa kwa mbumba ya Izraeli.+

 9 Mbumba ya Yahova ndi khundu yace;+

Yakobe ndi unthaka wace.+

10 Iye anʼgumana mucisa ca thando,+

Nʼthando yakusowa pinthu, inalira pinyama pya ntsanga.+

Iye anzungulira toera kuntsidzikiza, mbantsalakana,+

Iye antsidzikiza ninga diso yace.*+

11 Ninga capungu anapfundzisa anace kumburuka,

Mbafuthulira anace maphapido,

Asathasika maphapido ace toera kuakwata,

Mbaathukula mʼmanthenga ace,+

12 Yahova ndiye basi akhantsogolera;*+

Nee mulungu mʼbodzi wa madzindza anango akhali na iye.+

13 Iye anfambisa padzulu pa mapiri a dziko yapantsi,+

Mbakwanisa kudya pidabuluswa mʼmunda.+

Anʼdyesa uci wa pamwala,

Na mafuta a azeti adabuluka pamwala,*

14 Mantega a nkaka wa ngʼombe na nkaka wa mabira,

Pabodzi na mabira adidi kakamwe,

Mabira a ku Bhasani na mabokho,

Pabodzi na tirigu yadidi kakamwe;+

Pontho, iye ampasa vinyu ya ciropa ca mauva toera amwe.

15 Yesuruni* pidakhuma iye, asandukira mbuyace mbamʼbhutsula.

Inde, iwe wakhuma, wakhala na mphambvu, mbukhuta mwakupiringana midida.+

Na thangwi ineyi, iye asiya Mulungu adancita,+

Mbapwaza Mwala wacipulumuso cace.

16 Asosa ukali wace thangwi ya alungu anango;+

Iwo akhantsukwalisa na pinthu pyakunyanyasa.+

17 Akhapereka ntsembe kuna madimonyo, tayu kuna Mulungu,+

Kuna alungu akuti iwo nee akhaadziwa,

Alungu apswa, adaoneka kwene cincino,

Alungu akuti ambuyanu nee akhaadziwa.

18 Iwe waduwala Mwala+ udakubala,

Mbuduwala Mulungu adakubala.+

19 Yahova pidaona iye pyenepi, aakhonda+

Thangwi anace amuna na akazi antsukwalisa.

20 Natenepa iye alonga: ‘Ndinaabisira nkhope yanga,+

Ndinaona pinafuna kuacitikira.

Thangwi iwo ndi dzindza yakuipa,+

Ana akukhonda khulupirika.+

21 Iwo asosesa ukali wanga thangwi ya cinthu cakuti nee ndi mulungu;+

Anditsukwalisa na madzimunthu awo akusowa basa.+

Inembo ndinaacitisa kukhala na bibvu thangwi ya anthu akuti nee ndi mbumba;+

Ndinaatsukwalisa na dzindza yakusowa ndzeru.+

22 Thangwi kuipirwa kwanga kwagasa moto,+

Wakuti unagaka mpaka pantsi kakamwe pa Nthumbi,+

Unadzameza dziko na pinthu pinabuluka pa mataka,

Pontho unadzagasa pantsi padatoma mapiri.

23 Ndinadzathimizira nyatwa zawo;

Mbandiaponyera mapswimo anga onsene.

24 Iwo anadzaneta* na njala+

Anadzafa thangwi yakuferuka mwakupiringana midida, mbafudzwa mwakutsukwalisa.+

Ndinadzatumiza pikala toera pialume,+

Na venenu ya pinyama pinafamba na mimba.

25 Kunja, anawo anadzaphiwa na supada;+

Nkati iwo anaphatwa na kugopa kakamwe,+

Pyenepi pinacitika kuna aphale na atsikana ene,

Kuna anapiana na ankhalamba* ene.+

26 Ine mbidalonga kuti: “Ndinaabalalisa;

Ndinacitisa kuti akhonde kukumbukirwa pontho pakati pa anthu,”

27 Mbidakhonda kugopa pinafuna kucita anyamalwa,+

Thangwi anyamalwa mbadabvesesa mwakuphonyeka.+

Iwo mbadalonga kuti: “Takwanisa kuwina na mphambvu zathu;+

Si Yahova tayu adacita pinthu pyenepi pyonsene.”

28 Thangwi iwo ndi mbumba yakusowa ndzeru,*

Pakati pawo nkhabe ali na luso yakudzindikira.+

29 Mbadakhala anthu audziwisi,+ iwo mbadanyerezera mwadidi pyenepi!+

Mbadanyerezera pinafuna kuacitikira.+

30 Pinakwanisika tani kuti munthu mʼbodzi athamangise anthu 1.000,

Anthu awiri athamangise anthu 10.000?+

Nkhabe kwanisika; pinacitika basi ene khala aguliswa na Mwala wawo+

Yahova mbaapereka kuna anyamalwa awo.

31 Thangwi mwala wawo wasiyana na Mwala wathu,+

Ngakhale anyamalwa athu asadziwa pyenepi.+

32 Thangwi iwo ndi ninga munda wa mauva wa ku Sodhoma,

Na minda ya mʼmapiri a ku Gomora.+

Mauva awo ndi mauva akuti ali na venenu,

Matsandzo a mauva awo ndi akuwawa.+

33 Vinyu yawo ndi ninga nyongo ya nyoka,

Venenu yakupha ya nyoka zakugopswa.

34 Kodi ine nee ndakoya pyenepi,

Mbandipifungira na selo ncikwa canga?+

35 Kubwezera ndi kwanga; ine ndinadzabwezera,+

Pa ndzidzi wakuthema unafuna kutherezeka miyendo yawo,+

Thangwi ntsiku inafuna kuoneswa iwo nyatwa iri dhuzi,

Pontho pire pinafuna kuacitikira pinabwera mwakucimbiza.’

36 Thangwi Yahova anadzatonga mbumba yace,+

Iye anabvera ntsisi atumiki ace,+

Angaona kuti mphambvu zawo zapunguka,

Kuti adasala ndi anthu akusowa citsidzikizo* na akusowa mphambvu.

37 Penepo iye anadzalonga: ‘Ali kupi alungu awo,+

Mwala udathawira iwo toera kusaka citsidzikizo,

38 Alungu akuti akhadya mafuta a ntsembe zawo,

Mbamwa vinyu ya ntsembe zawo za pyakumwa?+

Mbabwere toera akuphedzeni.

Mbakhale mbuto yanu yakubisalira.

39 Cincino onani kuti ine ndine Mulungu,*+

Nkhabepo Mulungu unango kusiyapo ine.+

Ine ndisapha, ine ndisapasa umaso.+

Ine ndisaphekesa,+ pontho ndinadzawangisa,+

Nkhabe anakwanisa kuombola munthu mʼmanja mwanga.+

40 Thangwi ine ndisalamusa manja anga kudzulu,

Mbandidumbira: “Ninga ine ndiri na umaso kwenda na kwenda,”+

41 Ndinganoza supada yanga yakuyetimira,

Ndingakhunganya manja anga toera kutonga,+

Ine ndinadzabwezera anyamalwa anga,+

Mbandibwezera ale anandiida.

42 Mapswimo anga ndinaaledzeresa na ciropa,

Supada yanga inadzadya nyama,

Inamwa ciropa ca ale adaphiwa na ca ale adaendeswa ku ubitcu,

Mbidya misolo ya atsogoleri a anyamalwa.’

43 Imwe anthu a madzindza onsene,+ tsandzayani pabodzi na mbumba yace,

Iye anadzabwezera anyamalwa thangwi ya ciropa ca atumiki ace,+

Anadzatcunyusa anyamalwa ace,+

Mbacenesa* madawo a dziko ya mbumba yace.”

44 Penepo Mose abwera mbalonga mafala onsene a nyimbo ineyi pamaso pa mbumba,+ iye pabodzi na Ozeya*+ mwana wa Nuni. 45 Pidamala Mose kulonga mafala anewa onsene kuna mbumba yonsene ya Izraeli, 46 iye aapanga: “Nyerezerani mafala onsene a cenjezo inakupasani ine lero,+ toera mupange ananu kuti abvere mafala onsene a Mwambo uyu.+ 47 Thangwi mafala anewa nee ndi akusowa basa kuna imwe, mbwenye mungaabvera munakhala na umaso,+ pontho mungabvera mafala anewa, munakhala na umaso mu ntsiku zizinji mu dziko inafuna kupita imwe mungawambuka nkulo wa Yordani.”

48 Yahova alonga na Mose pa ntsiku ineyi, mbampanga: 49 “Kwira paphiri iyi ya Nebho+ inagumanika mucisa ca Abharimu+ mu dziko ya Moabhe; ona dziko ya Kanani inafuna kupasa ine Aizraeli ninga unthaka wawo.+ 50 Buluka penepo, iwe unadzafa paphiri inafuna kukwira iwe, mbugumanyizwa pabodzi na ambuyako, ninga mudafa Aroni mʼbale wako Paphiri ya Ori,+ mbagumanyizwa na ambuyace, 51 thangwi imwe uwiri wanu nee mwakhala akukhulupirika kuna ine pakati pa Aizraeli, ku Kadhesi pa madzi a ku Meribha+ kuthando ya Zini, thangwi imwe nee mwandicenesa* pamaso pa mbumba ya Izraeli.+ 52 Iwe unadzaona dziko ineyi nakutali, mbwenye nee unadzapita mu dziko inafuna kupasa ine mbumba ya Izraeli.”+

33 Mose ntumiki wa Mulungu wandimomwene, mbadzati kufa,+ alonga mafala awa kuna Aizraeli toera kuapasa nkhombo. 2 Iye alonga:

“Yahova, abwera buluka ku Sinai,+

Iye ayetima pakati pawo bulukira ku Seiri.

Ayetima mu mbiri yace bulukira kucisa ca mapiri ku Parani,+

Iye akhali pabodzi na pikwi na pikwi pya aanju akucena,+

Anyankhondo ace akhali kunkono wace wamadyo.+

 3 Iye afuna mbumba yace;+

Anthu onsene akucena a mbumba ali mʼmanja mwanu.+

Iwo akhala pantsi, pa miyendo yanu;+

Mbatoma kubvesera mafala anu.+

 4 (Mose atipasa ntemo, mwambo,+

Ninga unthaka wa mbumba ya Yakobe.)+

 5 Iye adzakhala mambo wa Yesuruni,*+

Mu ndzidzi udagumanyikana atsogoleri a mbumba,+

Pabodzi na madzindza onsene a Izraeli.+

 6 Rubheni mbakhale na umaso, mbaleke kufa,+

Mbumba yace mbileke kukhala yakucepa.”+

 7 Iye alonga mafala awa toera kupasa nkhombo Yuda:+

“Imwe Yahova, bveserani fala ya Yuda,+

Mʼbwereseni pontho kuna mbumba yace.

Manja ace atsidzikiza pinthu pyace,

Mʼphedzeni toera akhonde kukundwa na anyamalwa ace.”+

 8 Kuna Levi iye alonga:+

“Tumimi wanu* na Urimi+ wanu ndi pya munthu wakukhulupirika kuna imwe,+

Adayesera imwe ku Masa.+

Mbamutoma kuketesana na iye ku madzi a Meribha,+

 9 Munthu adapanga pai wace na mai wace kuti: ‘Ine nkhabe kukulemedzani.’

Iye nkhabe kutsalakana abale ace,+

Apwaza anace adabala iye,

Thangwi iwo abvera mafala anu,

Mbatoweza cibverano canu.+

10 Iwo mbapfundzise Yakobe pya matongero anu,+

Apfundzise Izraeli pya Mwambo wanu.+

Apereke insenso ninga khwema yakununkhira kuna imwe,+

Na ntsembe yakupiswa pa guwa yanu.+

11 Yahova, pasani nkhombo mphambvu yace,

Pontho komerwani na basa inaphata iye na manja ace.

Khumulani miyendo ya ale analamuka toera kumenyana na iye,

Toera ale anamuida akhonde kulamuka pontho.”

12 Kuna Bhenjamini iye alonga:+

“Wakufunika wa Yahova mbakhale mwakutsidzikizika cifupi na iye;

Mu ndzidzi unantsidzikiza iye pa ntsiku yonsene,

Iye anadzakhala mʼmapewa mwace.”

13 Kuna Zuze iye alonga:+

“Dziko yace mbipaswe nkhombo na Yahova,+

Na pinthu pyadidi kakamwe pyakudzulu,

Na bume pabodzi na madzi anawewa buluka pantsi pa mataka,+

14 Na pinthu pyadidi kakamwe pinakula na ciphedzo ca dzuwa,

Na pinthu pyadidi pinabvunwa miyezi yonsene,+

15 Na pinthu pyadidi kakamwe pinabuluka mʼmapiri akale,*+

Na pinthu pyadidi kakamwe pya mʼmapiri a kwenda na kwenda,

16 Na pinthu pyadidi kakamwe pya dziko yapantsi na pinthu pidadzala mwenemu,+

Na nkhombo za Ule adaonekera pa thendere ya minga.+

Mbapibwere pa nsolo wa Zuze,

Panthomera ya nsolo wa ule adasankhulwa pakati pa abale ace.+

17 Maonekero ace ndi ninga a ngʼombe imuna yakutoma kubalwa,

Nyanga zace ndi ninga nyanga za nyati.

Na nyanga zenezi, iye anadzasukhuma* nazo mbumba

Zonsene pabodzi pene, mpaka kunkhomo kwa dziko.

Iwo ndi pikwi na pikwi pya Aefraimu,+

Pikwi na pikwi pya dzindza ya Manase.”

18 Kuna Zebhuloni iye alonga:+

“Tsandzaya iwe Zebhuloni mʼmabasa ako;*

Iwe Isakari, tsandzaya mʼmisasa yako.+

19 Iwo anadzacemera mbumba toera zibwere paphiri.

Penepo iwo anadzapereka ntsembe mwakulungama.

Thangwi iwo anadzabulusa mpfuma zizinji za mʼbara,

Na mpfuma idabisika mʼmatcetca.”

20 Kuna Gadhi iye alonga:+

“Mbapaswe nkhombo ule anathimizira cisa ca Gadhi.+

Iye asagona pantsi ninga nkhalamu,

Idakhunganyika toera kuluma nkono, inde, toera kuluma nsolo wa cinyama.

21 Iye anadzasankhula khundu yakutoma,*+

Thangwi penepo pakoyiwa khundu ya nyakukhazikisa* mwambo.+

Atsogoleri a mbumba anadzagumanyikana pabodzi pene.

Iye anadzacita pinthu pyakulungama mu dzina ya Yahova,

Mbapangiza kutonga kwace kuna Aizraeli.”

22 Kuna Dhani iye alonga:+

“Dhani ndi nkhalamu ingʼono.+

Iye anadzanumpha buluka ku Bhasani.”+

23 Kuna Nafitali iye alonga:+

“Nafitali ali wakutsandzaya na nkhombo za Yahova.

Pontho adzala na nkhombo zace.

Kwata khundu yakumadokero a dzuwa na yakunterero.”*

24 Kuna Azeri iye alonga:+

“Azeri anapaswa nkhombo yakubala ana.

Abale ace mbapangize kukoma ntima kuna iye,

Mbatsuke miyendo yace na mafuta* a azeti.

25 Utale na nkuwa ndi mipiringanyo ya misuwo yako+

Unadzakhala wakutsidzikizika mu ntsiku zonsene za umaso wako.

26 Nkhabepo unango wakulandana na Mulungu wandimomwene+ wa Yesuruni,+

Anabwera buluka kudzulu toera kudzakuphedza,

Anafamba pa makole mu ukulu wace.+

27 Mulungu ndi mbuto yakuthawira kutomera kale na kale,+

Iwe uli mʼmanja akuti anakhala kwenda na kwenda.+

Iye anadzathamangisa anyamalwa patsogolo pako,+

Mbalonga kuti: ‘Afudze!’+

28 Izraeli anadzakhala wakutsidzikizika,

Mphuno ya madzi a Yakobe inadzawewa yokhene,

Mu dziko ya pyakudya na ya vinyu ipswa,+

Yakuti kudzulu kwayo kunabuluka mathotho a bume.+

29 Wakutsandzaya ndiwe Izraeli!+

Mbani unango adalandana na iwe,+

Mbumba yakuti cipulumuso cace cisabuluka kuna Yahova,+

Wakuti ndi xango ya citsidzikizo cako,+

Na supada yako ikulu?

Anyamalwa ako anadzabunyala pamaso pako thangwi yakugopa,+

Iwe unadzaponda kunsana kwawo.*

34 Buluka penepo Mose akwira nthunda ya thando ya Moabhe, paphiri ya Nebho,+ mpaka pa ntsonga ya Pisga,+ kutsogolo kwa Yeriko.+ Penepo Yahova ampangiza dziko yonsene: Kutomera ku Jiliyadhi mpaka ku Dhani,+ 2 kucisa consene ca Nafitali, dziko ya dzindza ya Efraimu na Manase, dziko yonsene ya Yuda mpaka ku bara* yakumadokero a dzuwa,+ 3 ku Nejebhu+ na dhistritu yonsene ya Yordani,+ kuphatanizambo gowa ya Yeriko, nzinda wa micindu* mpaka ku Zoari.+

4 Penepo Yahova ampanga: “Iyi ndi dziko idadumbira ine kuna Abhrahamu, Izaki na Yakobe mbandilonga kuti: ‘Ndinapereka dziko ineyi kuna anako.’*+ Ine ndakutawirisa toera uione na maso ako, mbwenye nee unawambuka toera kupitamo.”+

5 Buluka penepo, Mose ntumiki wa Yahova afa paphiri ineyi mu dziko ya Moabhe ninga mukhadalongera Yahova.+ 6 Iye amuikha munthumbi mu gowa inagumanika mu dziko ya Moabhe, kutsogolo kwa Bheti-Peori, pontho mpaka lero nkhabe anadziwa nthumbi idaikhwa iye.+ 7 Mose afa pikhali iye na pyaka 120 pyakubalwa.+ Pa ndzidzi unoyu maso ace akhaona mwadidi, pontho manungo ace akhali na mphambvu. 8 Mbumba ya Izraeli yamala ntsiku 30 mbikalira thangwi yakufa kwa Mose nʼthando ya Moabhe.+ Buluka penepo zamala ntsiku za kulira na kutsukwala kwawo thangwi yakufa kwa Mose.

9 Yoswa mwana wa Nuni, akhadadzala na nzimu waudziwisi, thangwi Mose akhadansandzikira manja pa nsolo pace;+ natenepa Aizraeli atoma kumbvera, mbacita sawasawa na pidalonga Yahova kuna Mose.+ 10 Mbwenye mu Izraeli cipo mwaoneka pontho mprofeta unango wakulandana na Mose,+ wakuti Yahova akhandziwa* nkhope na nkhope.+ 11 Iye acita pidzindikiro pyonsene na pirengo pidampanga Yahova toera apicite mu dziko ya Ejitu, kuna Farau, kuna atumiki ace onsene na dziko yace yonsene,+ 12 kusiyapo pyenepi, na djanja yace yamphambvu Mose acita pinthu pikulu na pyakudzumisa pamaso pa Aizraeli onsene.+

Panango ndi cisa ca ku mapiri a Libhano.

Fala na Fala: “mbeu.”

Peno: “nthonga zanu?”

Peno: “kufewa manungo.”

Peno: “Uwadhi.”

Fala na Fala: “anyungulusa ntima wathu.”

Fala na Fala: “mwakukwana.”

Munjira inango: “Mulungu ampasa mphambvu.”

Peno: “akubalalisani.”

Peno: “ya ku norti.”

Peno: “Lekani kuabvuya.”

Peno: “Lekani kubvuya.”

Peno: “Uwadhi.”

Peno: “Uwadhi.”

Peno: “Uwadhi.”

Kafitori ndi Kreta.

Peno: “Uwadhi.”

Fala na Fala: “Mulungu wanu.”

Peno: “Uwadhi.”

Peno: “Uwadhi.”

Peno: “kukhalimbo na.”

Peno: “Uwadhi wa ku Arnoni.”

Munjira inango: “bhazalto yakupswipa.”

Khono ibodzi ndi masentimetru 44 na hafu. Onani Apendise B14.

Peno: “Uwadhi wa ku Arnoni.”

Dzina ineyi isabveka “Pisa Pya Misasa ya Yaire.”

Peno: “Uwadhi wa ku Arnoni.”

Ineyi ndi Bara Yakufa.

Fala na Fala: “nkono wanu wamphambvu.”

Peno: “ku norti.”

Peno: “ku suli.”

Peno: “Khazikisa.”

Fala na Fala: “unancemera ife?”

Fala na Fala: “Mafala Khumi.” Asadziwikambo ninga pinthu khumi toera kupicita.

Peno: “nyama za.”

Fala na Fala: “anyankhondo onsene akudzulu.”

Peno: “wakukoma ntima.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Fala na Fala: “koyani.”

Peno: “mwakukhonda funa.”

Peno: “kunthunda.”

Ineyi ndi Bara ya Munyu, peno Bara Yakufa.

Peno: “kunyengererwa toera kuatumikira.”

Peno: “Mulungu wantcanje; Mulungu wakuti nkhabe kutawirisa kuti unango apikisane na ine.”

Peno: “Leka kuphatisira mwakuipa.”

Peno: “Leka kulonga dzina ya Yahova Mulungu wako mwakusendzeka nayo.”

Peno: “ale analonga dzina yace mwakusendzeka nayo.”

Peno: “wapezi.”

Onani Mabvekero a Mafala Anango.

Peno: “uabwerezere kuna; uapfundzise.”

Peno: “pinadzakupeusani; pinadzakunyengererani.”

Peno: “Mungalonga.”

Peno: “akufewa manungo; akugopa.”

Peno: “kukoya.”

Peno: “nyoka za nyongo; nyoka za venenu.”

Pyenepi pisabveka, “idazungulirwa na mipanda mikulu.”

Fala na Fala: “akuuma nsolo.” Peno: “akukhonda bvera.”

Peno: “mpingo.”

Peno: “dzimunthu yakunyunguluswa.”

Fala na Fala: “yakuuma nsolo.” Peno: “yakukhonda bvera.”

Peno: “Iwo ndi unthaka wanu.”

Peno: “arka.”

Fala na Fala: “Mafala Khumi.” Asadziwikambo ninga pinthu khumi toera kupicita.

Peno: “mpingo.”

Peno: “toera pinthu pikufambire mwadidi.”

Fala na Fala: “sidzani.”

Fala na Fala: “anthu akuuma nsolo.” Peno: “akukhonda bvera.”

Peno: “mwana adaferwa na pai wace.”

Peno: “nkazi adaferwa na mamunace.”

Fala na Fala: “mbeu.”

Pyenepi pisabveka kuphatisira miyendo toera kubulusa madzi peno toera kugumanya madzi akuthirira nawo, peno kufungula njira zinafuna kupita na madzi toera kuthirira.

Peno: “munadzadya mbamukhuta.”

Peno: “mwakukhulupirika.”

Ineyi ndi Bara Ikulu ya Medhiteraneo.

Fala na Fala: “anaikha ine patsogolo panu.”

Fala na Fala: “miyoni ya mʼmanja mwanu.”

Peno: “pinanyerezera iye kuti ndi pyadidi.”

Fala na Fala: “miyoni ya mʼmanja mwanu.”

Fala na Fala: “miyoni ya mʼmanja mwanu.”

Umaso unoyu ndi ciropa.

Peno: “wa ponda ndipondembo.”

Peno: “anthu akusowa basa.”

Peno: “ntutu.”

Peno: “kubvesera fala ya.”

Ceneci ndi cinyama cidalandana na sulo, pontho cisakhala mu mbuto za miyala.

Peno: “bharbhatana.”

Peno: “bharbhatana.”

Zakucena mwakubverana na mwambo.

Peno: “kodzi; kaindzu.”

Peno: “kodzi wakupswipa.”

Ndi mbalame idalandana na botowe, mboani na nthiwatiwa.

Peno: “gaivota.”

Pyakucena mwakubverana na mwambo.

Peno: “mwana adaferwa na pai wace.”

Peno: “nkazi adaferwa na mamunace.”

Peno: “kukhonda kulipisa.”

Fala na Fala: “Cenesa.”

Onani Apendise B15.

Peno: “nkazi adaferwa na mamunace.”

Peno: “Misasa ya Ndzidzi Wakucepa.”

Peno: “nkazi adaferwa na mamunace.”

Peno: “Misasa ya Ndzidzi Wakucepa.”

Peno: “fufudza.”

Fala na Fala: “mulomo.”

Peno: “mpukutu.”

Ineyi ndi mbuto idasankhula Yahova toera ikhale yaulambiri.

Peno: “mwakukhonda funa.”

Peno: “Ikha pakhundu.”

Fala na Fala: “Mulomo.”

Peno: “kudya.”

Peno: “mbadya.”

Peno: “kupitapata.”

Peno: “pidatapata imwe kuna.”

Peno: “kukhumula.”

Peno: “adakhumulwa.”

Peno: “cigumbwa ca.”

Peno: “madjinya.”

Peno: “madjinyace.”

Peno: “kunʼkhonda.”

Peno: “akunʼkhonda.”

Siklo ibodzi ikhalemera magrama 11,4. Onani Apendise B14.

Peno: “macende.”

Peno: “akupswipa.”

Peno: “cimbuzi.”

Peno: “anganʼkhonda.”

Peno: “mwanampheu.”

Peno: “mwana adaferwa na pai wace.”

Peno: “nkazi adaferwa na mamunace.”

Peno: “mwana adaferwa na pai wace.”

Peno: “mwana adaferwa na pai wace.”

Peno: “mwana adaferwa na pai wace.”

Peno: “yakutingʼinda.”

Fala na Fala: “kukhala na efa mʼbodzi na efa mʼbodzi.” Onani Apendise B14.

Peno: “mwana adaferwa na pai.”

Ntoto ndi ntundu unango wa tinta yakucena.

Peno: “toera kukhazikisa ntendere.”

Peno: “yakunyunguluswa.”

Peno: “Mbapikhale tenepo!”

Peno: “mwana adaferwa na pai.”

Peno: “zinafika kuna iwe.”

Peno: “Unadzapaswa nkhombo konsene kwene kunaenda iwe.”

Peno: “usacemerwa.”

Fala na Fala: “Yahova anadzakucitisa kuti ukhale nsolo, tayu ncira.”

Peno: “Unadzapaswa dzedze konsene kwene kunaenda iwe.”

Peno: “Unadzamala ndzeru.”

Peno: “padzulu pa nsolo.”

Peno: “iwo anakuserusani mbakusekani.”

Peno: “pinyama pingʼono.”

Fala na Fala: “Iye anadzakhala nsolo, mbwenye iwe unadzakhala ncira.”

Fala na Fala: “mʼmisuwo yanu mikulu.”

Fala na Fala: “anadzakukakamira.”

Peno: “kutonga.”

Fala ineyi Mucihebheri panango isaphatisirwa toera kulonga pya “matubzwi a pinyama,” pontho isapangiza kupwaza.

Fala na Fala: “ine ndiri kukwata.”

Fala na Fala: “ine nee ndinakwanisa kupita nee kubuluka.”

Peno: “Makumbi.”

Fala na Fala: “anangʼono.”

Peno: “misuwo yanu mikulu.”

Peno: “thangwi Mulungu wathu nee ali na ife?”

Peno: “Ikhani nyimbo ineyi pamulomo pawo.”

Fala na Fala: “toera ikhale ninga mboni wanga.”

Pisaoneka kuti “iye” unoyu ndi Mulungu.

Fala na Fala: “kuuma nsolo.” Peno: “kukhonda bvera.”

Peno: “madodo ndi awo.”

Peno: “anakufokotozera.”

Munjira inango: “dzindza ya anthu.”

Peno: “ninga mboni ya diso yace.”

Akhatsogolerwa ndi Yakobe.

Peno: “mwala wa libwe.”

Dzina ineyi isabveka “Wakulungama”; ndi cidzo toera kulemedza Izraeli.

Peno: “anadzamala mphambvu.”

Peno: “na anyaimbvi.”

Munjira inango: “yakukhonda kubvera uphungu.”

Peno: “akupwazika; akusowa ciphedzo.”

Fala na Fala: “ine ndine iye.”

Peno: “anadzabulusa.”

Ineyi ikhali dzina yakutoma ya Yoswa. Ozeya ndi cigwagwa ca dzina ya Ozaya, yakuti isabveka “Adapulumuswa na Yahova; Yahova Apulumusa.”

Peno: “mwandilemedza; mwandipasa mbiri.”

Dzina ineyi isabveka “Wakulungama”; ndi cidzo toera kulemedza Izraeli.

Pa vesi iyi, fala yakuti “wanu” isaimirira Mulungu.

Munjira inango: “Mapiri a kumabulukiro a dzuwa.”

Peno: “anadzaphekesa; anadzalasa.”

Fala na Fala: “Pakubuluka kwako.”

Peno: “khundu yadidi kakamwe.”

Peno: “nyakupereka.”

Peno: “ya ku suli.”

Peno: “Mbabize miyendo yace mʼmafuta.”

Munjira inango: “mbuto zapadzulu.”

Ineyi ndi Bara Ikulu ya Medhiteraneo.

Peno: “palmeira.”

Fala na Fala: “dzindza yako.”

Peno: “akhalonga naye.”

    Mabukhu Acisena (1982-2025)
    Bulukani
    Fungulani
    • Cisena
    • Tumizirani Anango
    • Sankhulani Pinafuna Imwe
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pinafunika Imwe Kutowezera
    • Cibisobiso
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Fungulani
    Tumizirani Anango