NSOLO WAKUTOMA
Mulungu Mbani?
1, 2. Ndi mibvundzo ipi yakuti kazinji kene anthu asaicita?
ANAPIANA asacita mibvundzo mizinji. Panango imwe munayesera kuatawira, mbwenye kazinji kene iwo asafuna kudziwa, ‘Thangwi yanji?’ Munayesera imwe kuatawira, panango iwo asabvundza, ‘Mphapo thangwi yanji?’
2 Mwakukhonda tsalakana khala ndife mwana peno nkulu, tonsene tisacita mibvundzo. Panango tisacita mibvundzo thangwi ya pinthu pinafuna ife kudya, kubvala peno kugula. Peno tisacita mibvundzo yakufunika kakamwe thangwi ya umaso na tsogolo. Mbwenye tingakhonda kugumana matawiro akutsandzayisa a mibvundzo ineyi, panango tinasiya kusaka matawiro.
3. Thangwi yanji anthu azinji asanyerezera kuti nee anagumana matawiro a mibvundzo yawo yakufunika?
3 Kodi Bhibhlya iri na matawiro a mibvundzo yakufunika inacita ife? Anango asanyerezera kuti iri na matawiro, mbwenye iwo asanyerezera kuti Bhibhlya ndi yakunentsa toera kuibvesesa. Panango asanyerezera kuti basi ene apfundzisi peno anyantsembe ndiwo ali na matawiro. Anangombo asakhala na manyadzo toera kulonga kuti nee asadziwa ntawiro. Ndiye tanimbo imwe?
4, 5. Ndi mibvundzo ipi yakufunika kakamwe iri na imwe? Thangwi yanji musafunika kupitiriza kusaka matawiro?
4 Panango musafuna matawiro a mibvundzo ninga iyi: Thangwi yanji ndacitwa? Ninji pinadzandicitikira ndingafa? Mulungu akhala tani? Mpfundzisi wakudziwika Yezu Kristu alonga: ‘Pitirizani kuphemba, munadzapaswa; pitirizani kusaka, munadzagumana; pitirizani kudhima nsuwo, munadzafungulirwa.’ (Mateo 7:7) Lekani kusiya kucita mibvundzo mpaka kugumana matawiro akunyindirika.
5 Mwandimomwene, mungapitiriza ‘kusaka,’ munadzagumana matawiro m’Bhibhlya. (Misangani 2:1-5) Matawiro anewa nkhabe nentsa kuabvesesa. Pinapfundza imwe pinakuphedzani toera kukhala na umaso wakutsandzayisa cincino na cidikhiro cakutsandzayisa ca ntsogolo. Tendeni tidinge mbvundzo ubodzi unadzudzumisa anthu azinji.
KODI MULUNGU ASATITSALAKANA PENO NDI WAKUUMA NTIMA?
6. Thangwi yanji anthu anango asanyerezera kuti Mulungu nkhabe kutsalakana nyatwa zawo?
6 Anthu azinji asanyerezera kuti Mulungu nkhabe kutitsalakana. Iwo asanyerezera kuti khala Mulungu asatitsalakanadi, dziko nee mbidakhala yakuipa. Tisaona nkhondo, kuidana, na utcerengi konsene kwene. Anthu asaduwala, asanentseka, pontho asafa. Anango asabvundza, ‘Khala Mulungu asatitsalakana, thangwi yanji iye nkhabe kumalisa nyatwa izi zonsene?’
7. (a) Kodi atsogoleri auphemberi asapfundzisa tani anthu kuti Mulungu ndi wakuuma ntima? (b) Thangwi yanji tiri na cinyindiro cakuti Mulungu nee ali na mulando wa pinthu pyakuipa pinacitika?
7 Midzidzi inango atsogoleri auphemberi asacitisa anthu kunyerezera kuti Mulungu ndi wakuuma ntima. Pangaoneka cidengwa, iwo asalonga kuti ndi cifuno ca Mulungu. Iwo asalonga kuti Mulungu asafuna kuti pinthu pyakuipa picitike. Mukulonga pyenepi, iwo asapasa mulando Mulungu. Mbwenye Bhibhlya isapfundzisa kuti Mulungu cipo ndi phata ya uipi. Tyago 1:13 isatipanga kuti Mulungu nkhabe kuyesera munthu na pinthu pyakuipa. Iyo isalonga: ‘Nee munthu m’bodzi alonge pa kuyeserwa kuti: anandiyesera ndi Mulungu; thangwi Mulungu anacimwana kuyeserwa na pinthu pyakuipa, iyembo nkhabe kuyesera nee munthu m’bodzi.’ Pyenepi pisabveka kuti ngakhale Mulungu nee amalisa pyakuipa pinacitika, iye cipo asacitisa pyakuipa. (Lerini Yobe 34:10-12.) Tendeni tione citsandzo.
8, 9. Thangwi yanji nee mphyakuthema kupasa mulando Mulungu thangwi ya nyatwa zathu? Perekani citsandzo.
8 Nyerezerani m’phale wakuti aciri kukhala panyumba na anyakubalace. Babace asanfuna kakamwe, pontho ampfundzisa kucita pisankhulo pyadidi. Mbwenye, m’phale nee abvera babace mbabuluka panyumba. M’phale acita pinthu pyakuipa mbagwerwa na nyatwa. Kodi tinapasa mulando baba thangwi yakutawirisa mwanace kubuluka panyumba? Nkhabe! (Luka 15:11-13) Ninga baba unoyu, Mulungu nee akhondesa anthu mudasankhula iwo kukhonda kubvera mbacita pinthu pyakuipa. Mbwenye, pinthu pyakuipa pingacitika, tisafunika kukumbuka kuti si Mulungu tayu anacitisa pyenepi. Nee mphyakuthema kupasa mulando Mulungu thangwi ya nyatwa zinaoneka.
9 Pana mathangwi adidi anacitisa Mulungu kukhonda kumalisa mwakucimbiza pinthu pyakuipa. Mu Nsolo 11, munadzapfundza kuti Bhibhlya isalonganji thangwi ya pyenepi. Mbwenye dziwani kuti Mulungu asatifuna, pontho iye cipo ali na mulando thangwi ya nyatwa zinathimbana na ife. Mwandimomwene, basi ene Iye anakwanisa kumalisa nyatwa.—Izaiya 33:2.
10. Thangwi yanji tisanyindira kuti Mulungu anadzamalisa uipi unacitwa na anthu akuipa?
10 Mulungu ndi wakucena. (Izaiya 6:3) Pyonsene pinacita iye ndi pyaungwiro, pyakucena na pyadidi. Natenepa tinakwanisa kun’nyindira. Mbwenye anthu nee ali tenepo. Midzidzi inango iwo asacita pinthu pyakuipa. Ngakhale ntongi wadidi kakamwe kazinji kene asasowa mphambvu yakumalisa uipi unacitwa na anthu akuipa. Nkhabepo munthu ali na mphambvu ninga Mulungu. Iye anadzamalisa pyakuipa pyonsene pinacitwa na anthu akuipa. Mulungu anadzamalisa uipi kwenda na kwenda!—Lerini Masalmo 37:9, 10.
MULUNGU ASAPIBVA TANI ANGAONA ANTHU MBAKATHABUKA?
11. Kodi Mulungu asapibva tani thangwi ya kuthabuka kwanu?
11 Mulungu nee asakomerwa angaona pinacitika n’dziko na pinatamba imwe. Bhibhlya isapfundzisa kuti Mulungu ‘asafuna cilungamo.’ (Masalmo 37:28) Pyenepi pisapangiza kuti Mulungu asaona pinthu pyakulungama na pyakuipa. Bhibhlya isalonga kuti mudadzala uipi pa dziko mu ndzidzi wakale, Mulungu ‘abva kupha pikulu muntima mwace.’ (Genesi 6:5, 6) Mulungu nee acinja. (Malakiya 3:6) Mulungu asaipirwa angaona anthu mbakathabuka. Bhibhlya isalonga kuti mwandimomwene Mulungu asakutsalakanani.—Lerini 1 Pedro 5:7.
Bhibhlya isapfundzisa kuti Yahova ndi Nciti waufuni adacita kudzulu na pantsi
12, 13. (a) Thangwi yanji tisafuna na kutsalakana anango, pontho tisabva tani thangwi ya nyatwa zinaoneka n’dziko? (b) Thangwi yanji tisanyindira kuti Mulungu anadzamalisa nyatwa na kusowa ulungami?
12 Bhibhlya isalongambo kuti munthu acitwa mwakulandana na Mulungu. (Genesi 1:26) Pyenepi pisabveka kuti Mulungu aticita na makhaliro adidi ninga ali na iye. Khala imwe musabva kupha muntima mungaona munthu wakusowa mulando mbathabuka, Mulungu asabva nako kupha kakamwe! Tisapidziwa tani pyenepi?
13 Bhibhlya isatipfundzisa kuti ‘Mulungu ndi ufuni.’ (1 Jwau 4:8) Pyonsene pinacita Mulungu asapicita na ufuni. Ife tisafuna thangwi Mulungu asafuna. Nyerezerani ipi: Mbamudakhala na mphambvu mbamudamalisa nyatwa zonsene na kusowa ulungami n’dziko? Inde, imwe mbamudamalisa, thangwi musafuna anthu. Mphapo, ndiye tani Mulungu? Iye anamphambvu, pontho asatifuna, pontho iye anadzamalisa nyatwa zonsene na kusowa ulungami. Munakwanisa kunyindira kuti mapikiro onsene a Mulungu adalongwa pa matomero a bukhu ino anadzakwanirisika! Toera mukhale na cikhulupiro ku mapikiro anewa, musafunika kudziwa pizinji thangwi ya Mulungu.
MULUNGU ASAFUNA KUTI MUNDZIWE
Khala musafuna kuti munthu unango akhale xamwali wanu, musampanga dzina yanu. Mulungu asatipanga dzina yace m’Bhibhlya
14. Kodi dzina ya Mulungu ndi ipi, na tisadziwa tani kuti tisafunika kuiphatisira?
14 Khala musafuna kucita uxamwali na munthu, ndi cinthu cipi cakutoma cinam’panga imwe? Dzina yanu. Kodi Mulungu ali na dzina? Mauphemberi mazinji asalonga kuti dzina yace ndi Mulungu peno Mbuya, mbwenye anewa si madzina tayu. Pyenepi ndi pidzo, ninga “mambo” peno “prezidenti.” Mulungu asatipanga kuti dzina yace ndi Yahova. Lemba ya Masalmo 83:18, m’Bhibhlya ya Tradução do Novo Mundo isalonga: “Toera anthu akudziweni kuti imwe, dzina yanu ndi Yahova, imwe mwekha ndimwe Wankulu Kakamwe kupiringana pyonsene pa dziko yapantsi.” Anyakulemba Bhibhlya aphatisira dzina ya Mulungu maulendo mazinji. Yahova asafuna kuti imwe mudziwe dzina yace na kuiphatisira. Iye akupangani dzina yace toera mukhale xamwali wace.
15. Dzina yakuti Yahova isabvekanji?
15 Dzina ya Mulungu, Yahova, iri na mabvekero akufunika kakamwe. Iyo isabveka kuti Mulungu anakwanisa kukwanirisa mapikiro onsene anacita iye na anakwanisa kukwanirisa cifuniro cace consene. Nkhabe cinthu cinafuna kumpingiza. Ndi Yahova basi adathema dzina ineyi.a
16, 17. Kodi asabvekanji mafala akuti (a) “Wamphambvu Zonsene”? (b) ‘Mambo wa kwenda na kwenda’? (c) “Nciti”?
16 Taleri kuti Masalmo 83:18 isalonga pya Yahova: “Imwe mwekha ndimwe Wankulu Kakamwe.” Pontho, Apokalipse 15:3 isalonga: ‘Yahova, Mulungu Wamphambvu Zonsene, pinthu pyonsene pinacita imwe mphikulu na pyakudzumisa. Njira zanu ndi zaulungami na za udidi, Mambo wa kwenda na kwenda.’ Kodi cidzo cakuti “Wamphambvu Zonsene” cisabvekanji? Cisabveka kuti Yahova ndi wamphambvu kakamwe kupiringana pinthu pyonsene kudzulu na pantsi. Cidzo cakuti ‘Mambo wa kwenda na kwenda’ cisabveka kuti Yahova nkhabe matomero, pontho nkhabe mamalisiro. Lemba ya Masalmo 90:2 isalonga kuti iye ndi Mulungu wakukhala na kukhala. Pyenepi mphyakudzumatirisa kakamwe!
17 Basi ene Yahova ndi Nciti. Lemba ya Apokalipse 4:11 isalonga: ‘Imwe, Yahova, Mulungu wathu, pisafunika kuti mutambire mbiri, kulemerera na mphambvu, thangwi mwacita pinthu pyonsene, mbapikhala thangwi ya imwe, mwapifuna mbamupicita.’ Pinthu pyonsene, kutomera aanju akudzulu, nyenyezi, misapo ya m’miti, nyama za m’bara na m’mikulo—pyonsene pyacitwa na Yahova!
MUNAKWANISA KUKHALA XAMWALI WA YAHOVA?
18. Thangwi yanji anthu anango asanyerezera kuti cipo anakwanisa kukhala axamwali a Mulungu? Kodi Bhibhlya isalonganji thangwi ya pyenepi?
18 Anthu anango asagopa angaleri m’Bhibhlya makhaliro akudzumatirisa a Yahova. Iwo asanyerezera: ‘Mulungu ndi wamphambvu kakamwe na wakufunika, pontho iye ali kutali. Thangwi yanji iye mbadafunika kunditsalakana?’ Mulungu nee asafuna kuti tikhale na mabvero anewa. Yahova asafuna kukhala cifupi na ife. Bhibhlya isalonga kuti Mulungu ‘nee ali kutali na ife tonsene.’ (Machitiro 17:27) Mulungu asafuna kuti imwe munfendedzere, pontho iye asapikira kuti ‘anadzakufendedzeranimbo.’—Tyago 4:8.
19. (a) Munakwanisa tani kukhala xamwali wa Mulungu? (b) Ndi makhaliro api a Mulungu anakukomeresani kakamwe?
19 Munakwanisa tani kukhala xamwali wa Mulungu? Yezu alonga: ‘Umaso wakukhaliratu ndi uyu: anthu akudziweni kuti ndimwe mwekha Mulungu wandimomwene, adziwembo Yezu Kristu adatuma imwe.’ (Jwau 17:3) Mungapitiriza kupfundza munadzadziwa Yahova na Yezu. Pontho munakwanisa kukhala na umaso wakukhonda mala. Mwacitsandzo, tapfundza kuti ‘Mulungu ndi ufuni.’ (1 Jwau 4:16) Mbwenye iye alimbo na makhaliro anango mazinji adidi. Bhibhlya isatipanga kuti Yahova ndi ‘wantsisi na wakupfulika, wakudembuka kuipirwa, mbakhala na ufuni wakukhonda mala na ulungami.’ (Eksodo 34:6) Yahova ndi ‘wadidi na wakulekerera.’ (Masalmo 86:5) Mulungu ndi wakupirira na wakukhulupirika. (2 Pedro 3:9; Apokalipse 15:4) Imwe munadzapfundza pizinji thangwi ya makhaliro adidi a Yahova mu ndzidzi unaleri imwe Bhibhlya.
20-22. (a) Tinakwanisa tani kupibva kuti tiri cifupi na Mulungu maseze nee tisamuona? (b) Musafunika kucitanji anthu anango angakupangani kuti musiye kupfundza Bhibhlya?
20 Tinakwanisa tani kupibva kuti tiri cifupi na Mulungu maseze nee tisamuona? (Jwau 1:18; 4:24; 1 Timoti 1:17) Mungapfundza pya Yahova kubulukira m’Bhibhlya, munadzandziwa ninga Munthu wandimomwene. (Masalmo 27:4; Aroma 1:20) Mungadziwa mwadidi Yahova, imwe munadzanfuna kakamwe, pontho munapibva kuti muli dhuzi na iye.
Baba asafuna anace, mbwenye Babathu wakudzulu asatifuna kakamwe
21 Imwe munadzabvesesa kuti Yahova ndi Babathu. (Mateo 6:9) Iye atipasa umaso na asafuna kuti tikhale na umaso wadidi, pontho tikhale akutsandzaya. Pyenepi ndi pinafuna baba waufuni kwa anace. (Masalmo 36:9) Bhibhlya isapfundzisambo kuti imwe munakwanisa kukhala xamwali wa Yahova. (Tyago 2:23) Nyerezerani. Yahova, Nciti wakudzulu na pantsi asafuna kuti imwe mukhale xamwali wace!
22 Panango anthu anango anakupangani kuti musiye kupfundza Bhibhlya. Panango iwo asagopa kuti imwe munadzacinja uphemberi wanu. Mbwenye lekani kutawirisa kuti munthu akucimwaniseni kukhala xamwali wa Yahova. Iye ndi Xamwali wadidi kakamwe wakuti munakwanisa kukhala naye.
23, 24. (a) Thangwi yanji musafunika kupitiriza na kucita mibvundzo? (b) Tinadzapfundzanji mu nsolo unatowera?
23 Mu ndzidzi unapfundza imwe Bhibhlya, panango munadzaona pinthu pyakuti nee munapibvesesa pa ndzidzi unoyu. Lekani kukhala na manyadzo toera kucita mibvundzo peno toera kuphemba ciphedzo. Yezu alonga kuti tisafunika kucepeseka ninga anapiana. (Mateo 18:2-4) Anapiana asacita mibvundzo mizinji. Mulungu asafuna kuti imwe mugumane matawiro. Natenepa, pfundzani Bhibhlya mwacidikhodikho toera kukhala na cinyindiro cakuti pinapfundza imwe ndi pyandimomwene.—Lerini Machitiro 17:11.
24 Njira yadidi yakupfundza pya Yahova ndi kupfundza Bhibhlya. Mu nsolo unatowera tinadzadinga kuti thangwi yanji Bhibhlya ndi yakusiyana na mabukhu anango.
a Khala Bhibhlya yanu nkhabe dzina ya Yahova peno khala musafuna kudziwa mphangwa zinango za mabvekero na malongero a dzina ya Mulungu, taphata miyendo onani Cidzindikiro cakumalisa 1.