‘Imwe Munadzakhala Amboni Anga’

‘Yezu aatawira mbati: ‘Imwe munadzakhala amboni anga mpaka kunkhomo kwa madziko onsene.’’​—MACH. 1:7, 8.

MUNAKWANISA KUTAWIRA?

Kodi Yezu akhala tani maso mwakubverana na mabvekero a dzina yace?

Thangwi yanji Yezu alonga kuti: ‘Imwe munadzakhala amboni anga’?

Thangwi yanji tinakwanisa kunyindira kuti tinakwanisa kupembera m’basa yathu yakupereka umboni?

1, 2. (a) Mbani mboni wankulu kakamwe wa Yahova?(b) Kodi dzina ya Yezu isabvekanji? Kodi Mwana wa Mulungu akhala tani maso mwakubverana na dzina yace?

‘INE NDABALWA mbandidza pantsi pano toera ndicite umboni wa undimomwene.’ (Lerini Jwau 18:33-37.) Yezu alonga mafala anewa kuna ntongi Waciroma wa ku Yudeya pa ndzidzi wakuti umaso wace ukhali pangozwi. Yezu akhadamala kupangizika ekhene ninga mambo. Mudapita pyaka pingasi, mpostolo Paulu alonga kuti Yezu ndi munthu wacipapo “adachita umboni wadidi kakamwe kuli Ponsyo Pilato.” (1 Tim. 6:13) Inde, midzidzi inango pisaphemba cipapo cikulu kakamwe toera kukhala “mboni wakukhulupirika na wa maso” mu dziko ya Sathani yakuti yadzala na kuidana!​—Apok. 3:14.

² Ninga munthu wa dzindza ya Ayuda, Yezu abalwa ninga mboni ya Yahova. (Iza. 43:10) Mbwenye iye adzakhala mboni wankulu kakamwe wa Mulungu kupiringana mboni zonsene. Yezu acita pyonsene toera kukhala maso mwakubverana na dzina yace idapaswa iye na Mulungu. Yezu mbadzati kubalwa, anju apanga Zuze kuti mimba ikhali na Mariya yaoneka kubulukira mwa nzimu wakucena, anju athimiza: Iye “anadzabala mwana wa mamuna, unthule Yezu thangwi iye anadzapulumusa mbumba yache mwa madawo.” (Mat. 1:20, 21) Anyakudziwisa pya Bhibhlya asatawira kuti dzina ya Yezu ndi Yacihebere, Yoswa, na isaphataniza malembero acigwagwa a dzina ya Mulungu, isabveka kuti “Yahova Ndi Mpulumusi.” Mwakubverana na mabvekero a dzina yace, Yezu aphedza “mabira adatayika a Israele” toera kutcinyuka ku madawo awo toera kukhala pontho na uxamwali na Yahova. (Mat. 10:6; 15:24; Luka 19:10) Toera kukwanirisa pyenepi, mwacipapo, Yezu apereka umboni thangwi ya Umambo wa Mulungu. Marko alemba: ‘Yezu adza ku Galileya mbapfundzisa anthu mphangwa zadidi za Mulungu, mbati: ‘Ntsiku zakwana, Umambo wa Mulungu uli cifupi; tcinyukani, tawirani mphangwa zadidi.’’ (Mko. 1:14, 15) Yezu atculula pakweca macitiro a atsogoleri a uphemberi Waciyuda, ineyi ndi thangwi ibodzi idacitisa Yezu kuphiwa na atsogoleri a uphemberi Waciyuda.​—Mko. 11:17, 18; 15:1-15.

“PINTHU PIKULU PIDACHITA MULUNGU”

3. Ninji pidacitika pa ntsiku yacitatu ya kufa kwa Yezu?

³ Mbwenye mwakudzumisa, pa ntsiku yacitatu ya kufa kwakutsukwalisa kwa Yezu, Yahova amulamusa muli akufa, tayu na manungo aunyama, mbwenye na manungo auzimu. (1 Ped. 3:18) Toera kupangiza kulamuka kwace muli akufa, Mbuya Yezu aonekera kuna anyakupfundzace na manungo aunyama. Pa ntsiku ibodzi ene idalamuswa iye muli akufa, iye aonekera kaxanu kuna anyakupfundzace akusiyana-siyana.​—Mat. 28:8-10; Luka 24:13-16, 30-36; Jwau 20:11-18.

4. Ndi nsonkhano upi udatsogolera Yezu pa ntsiku idalamuswa iye? Ndi basa ipi idapasa iye anyakupfundzace toera kucita?

⁴ Ulendo wacixanu wa kuonekera kwa Yezu, ukhali toera kupangizika kuna apostolo na anthu anango akhadagumanyikana na iwo. Pa ndzidzi unoyu, iye atsogolera makani ninga pfundziro ya Mafala a Mulungu. ‘Iye aapasa ndzeru za kubvesesa pya m’mabukhu a Mulungu.’ Natenepa, iwo akwanisa kubvesesa kuti kufa kwa Yezu m’manja mwa anyamalwa a Mulungu na kulamuswa kwace muli akufa pikhadalongwa kale m’Malemba. Pakumalisa kwa nsonkhano unoyu pa ntsiku yakulamuswa kwace, Yezu apanga anyakubvesera ace basa ikhafunika iwo kucita. Iye alonga: ‘Mitundu ya anthu onsene kutomera ku Yerusalemu inadzapfundziswa na dzina yanga pya kutcinyuka na pya kulekererwa madawo.’ Iye athimiza: “Imwe ndimwe amboni a ipyo.”​—Luka 24:44-48.

5, 6. (a) Thangwi yanji Yezu alonga kuti: ‘Imwe munadzakhala amboni anga’? (b) Kodi anyakupfundza a Yezu akhafunika kudziwisanji thangwi ya cifuniro ca Yahova?

⁵ Natenepa, mudapita ntsiku 40, paulendo wakumalisa wa kuonekera kwace, apostolo ace mbadabvesesa mwadidi mafala akucepa, mbwenye amphambvu kakamwe adalonga Yezu kuti: ‘Imwe munadzakhala amboni anga ku Yerusalemu, ku Yudeya konsene, ku Samariya na ku nkhomo kwa madziko onsene.’ (Mach. 1:8) Thangwi yanji Yezu alonga kuti: ‘Imwe munadzakhala amboni anga,’ tayu amboni a Yahova? Yezu mbadakwanisa kulonga kuti iwo mbadakhala amboni a Yahova, mbwenye anthu akhapanga iye akhali Aisraele, ninga Aisraele, iwo akhali mboni za Yahova.

⁶ Mbwenye anyakupfundza a Yezu akhafunika kudziwisa khundu ipswa ya cifuniro ca Yahova​—cinthu cikulu kakamwe kupiringana kuombolwa kwa Aisraele mu ubitcu wawo ku Ejito, na ku Babilonya. Kufa na kulamuka kwa Yezu Kristu, kwafungula njira toera kuombolwa mu ubitcu ukulu kakamwe, ubitcu wa madawo na kufa. Pa Pentekoste ya caka 33 N.W., anyakupfundza a Yezu akuti akhadamala kwene kudzodzwa adziwisa anthu “pinthu pikulu pidachita Mulungu,” natenepa anthu azinji adabva mphangwa zenezi atawira. Munjira ineyi, kubulukira kunkono wamadyo wa Babace kudzulu, Yezu atoma kuona mabvekero makulu a dzina yace, mu ndzidzi wakuti pikwi na pikwi pya anthu akhatawira na kukhulupira ntsembe yace ninga njira ya cipulumuso ca Yahova.​—Mach. 2:5, 11, 37-41.

NTSEMBE TOERA “KUOMBOLA ANTHU AZINJI”

7. Kodi pidacitika pa ntsiku ya Pentekoste ya caka 33 N.W., pyapangizanji?

⁷ Pidacitika pa ntsiku ya Pentekoste ya caka 33 N.W., pyapangiza kuti Yahova atawira na ntima onsene ntengo wa ntsembe ya umaso waungwiro wa Yezu ninga ciomboli cakuthema toera kupulumusa anthu m’madawo. (Ahebere 9:11, 12, 24) Ninga mudalongera Yezu, iye abwera, tayu toera ‘kuimirirwa, mbwenye kudzaimirira, na ku kupereka moyo wace toera kuombola anthu azinji.’ (Mat. 20:28) “Anthu azinji” akhafuna kudzaphindula na ciomboli ca Yezu nee akhali Ayuda akutcinyuka basi. Mbuto mwace, Mulungu asafuna kuti “anthu onsene apulumuke,” thangwi ciomboli ‘cisafudza madawo a dziko ya pantsi.’​—1 Tim. 2:4-6; Jwau 1:29.

8. Kodi anyakupfundza a Yezu akwanisa kupereka umboni mpaka kupi, na akwanisa tani pyenepi?

⁸ Kodi anyakupfundza akutoma a Yezu akhali na cipapo toera kupitiriza kupereka umboni wa iye? Inde, mbwenye nee akwanisa kucita pyenepi na mphambvu zawo. Mphambvu ya nzimu wakucena wa Yahova waakulumiza na kuapasa mphambvu toera kupitiriza kupereka umboni. (Lerini Machitiro 5:30-32.) Mudapita pyaka 27 kubulukira pa Pentekoste ya caka 33 N.W., anthu mbadakwanisa kulonga kuti ‘mphangwa zadidi za undimomwene,’ zikhadafika kwa Ayuda na Ajentiu ‘pa dziko yonsene yapantsi.’​—Akol. 1:5, 23.

9. Ninga mudalongerwa ipyo, ninji pidacitika na mpingo wakutoma Wacikristu?

⁹ Mbwenye mwakutsukwalisa, mukupita kwa ndzidzi, anthu anango m’mpingo wakutoma Wacikristu atoma kupfundzisa pinthu pyakukhonda kubverana na undimomwene. (Mach. 20:29, 30; 2 Ped. 2:2, 3; Yuda 3, 4) Ninga mudalongera Yezu, mu kutsogolerwa na Sathani, anyakupanduka anewa mbadathimizirika mpaka kuthaphulisa Cikristu. Iwo mbadapitiriza mpaka ‘kumala kwa makhaliro a pinthu a pantsi pano.’ (Mat. 13:37-43) Buluka penepo, Yahova mbadakhazikisa Yezu ninga Mambo wa anthu. Pyenepi pyacitika mu nthanda ya Malandalupya ya caka 1914. Pa ndzidzi unoyu, zatoma ‘ntsiku zakumalisa za makhaliro akuipa a dziko ya Sathani.’​—2 Tim. 3:1.

10. (a) Ndi ntsiku ipi yakufunika kakamwe ikhadziwisa Akristu akudzodzwa? (b) Ninji pidacitika mu nthanda ya Malandalupya ya caka 1914, mphapo pisapangizika tani pakweca?

¹⁰ Mu pyaka pyakupiringana 30, mbidzati kufika nthanda ya Malandalupya ya caka 1914, Akristu akudzodzwa atoma kudziwisa kuti Umambo wa Mulungu mbudatoma kutonga mu caka ceneci. Iwo abvesesa pyenepi kubulukira mu profesiya ya Danyele inalonga pya muti ukulu udagwandwa wakuti mbudakula pontho pakumala kupita “pyaka pinomwe.” (Dan. 4:16) Mu profesiya yace inalonga pya kuonekera kwace ntsogolo, na ‘kumala kwa makhaliro ano a pinthu,’ Yezu alonga pya ndzidzi unoyu ninga ‘ndzidzi wa ajentiu.’ Kubulukira mu caka 1914, ‘cidzindikiro ca kuonekera kwa Kristu’ ninga Mambo cikuoneka pakweca kwa anthu onsene. (Mat. 24:3, 7, 14; Luka 21:24) Natenepa, “pinthu pikulu pidachita Mulungu” pinamwaza ife lero pisaphataniza mphangwa zakuti Yahova akhazikisa Yezu ninga Mambo wa anthu mu caka 1914.

11, 12. (a) Kodi Mambo mupswa wa dziko yapantsi atoma kucitanji mudamala nkhondo mu caka 1919? (b) Ninji pidatoma kuoneka pakweca kubulukira pakati pa pyaka 1930? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

¹¹ Ninga Mambo mupswa wa dziko yapantsi, mwakukhonda dembuka, Yezu Kristu atoma kusudzula atowereri ace akudzodzwa mu ubitcu wa “Babilonya Wankulu.” (Apok. 18:2, 4) Kumala kwa nkhondo mu caka 1919 kwafungula nsuwo toera kupereka umboni pa dziko yonsene unalonga pya njira ya cipulumuso ca Mulungu na mphangwa zadidi za kukhazikiswa kwa Umambo. Akristu akudzodzwa abandza mwai unoyu toera kupereka umboni, pyenepi pyacitisa kuti Akristu azinji akudzodzwa agumanyizwe toera kutonga pabodzi na Kristu kudzulu.

¹² Kubulukira pakati pa pyaka 1930 kuenda kutsogolo, pyadzaonekeratu pakweca kuti Kristu akhadatoma kugumanyiza pikwi na pikwi pya “mabira anango” akuti asacita khundu ya “mwinji ukulu.” Pabodzi na Akristu akudzodzwa, mwinji ukulu unoyu usatowezerambo citsandzo ca cipapo ca Yezu, mbupereka umboni kuna anango. Mwinji ukulu usakhulupira kuti basi ene ntsembe ya Kristu inakwanisa kuapulumusa. Iwo asadziwa kuti angapirira m’basa yakupereka umboni na kuphatisira umaso wawo m’basa ya Yahova, anadzakhala na mwai wa kupulumuka ‘pa nyatwa ikulu’ inafuna kudzamalisa dziko ya Sathani.​—Jwau 10:16; Apok. 7:9, 10, 14.

KHALANI NA CIPAPO TOERA KULONGA MPHANGWA ZADIDI’

13. Ninga Mboni za Yahova, tiri akutonga toera kucitanji, mphapo tinakwanisa tani kupembera?

¹³ Tendeni tipitirize kupasa ntengo mwai wathu wakukhala Amboni a “pinthu pikulu” pidacita Yahova Mulungu na mapikiro ace a ntsogolo. Ndimomwene kuti midzidzi inango pisanentsa kupereka umboni unoyu. Abale athu azinji asatumikira mu pisa pyakuti anthu azinji nkhabe kupangiza cifuno, asasingirirwa, peno kutcingwa pakweca. Mbwenye tinakwanisa kucita ninga pidacita mpostolo Paulu na andzace. Paulu alonga: ‘Takwata cipapo mbatikhulupira Mulungu wathu mbatifokotoza mphangwa zadidi za Mulungu pana imwe na kuphata mabasa maningi peno pantsi pa kutcingwa kukulu.’ (1 Ates. 2:2) Mbwenye nee tisafunika kubwerera nduli. Mbuto mwace, tendeni tikhale akutonga kucita pidapikira ife mudaperekeka ife kuna Yahova, mpaka kufudzwa kwa makhaliro a dziko ya Sathani. (Iza. 6:11) Ife nee tinakwanisa kucita pyenepi na mphambvu zathu tekha, mbwenye tendeni titowezere citsandzo ca Akristu akutoma, mbatiphemba Yahova, wakuti mukuphatisira nzimu wace wakucena, anadzatipasa “mphambvu zakupiringana zacibaliro.”​—Lerini 2 Akorinto 4:1, 7, Tradução do Novo Mundo; Luka 11:13.

14, 15. (a) Kodi Akristu akhaoniwa tani mu pyaka dzana yakutoma N.W., mphapo mpostolo Pedhro aawangisa tani? (b) Tisafunika kukumbukiranji khala tisatcingwa thangwi yakukhala Mboni za Yahova?

¹⁴ Lero, pikwi na pikwi pya anthu asalonga kuti ndi Akristu, mbwenye iwo asacita pinthu pinaida Mulungu, pontho nee ali na uxamwali na iye. (Tito 1:16) Mphyadidi kukumbuka kuti mu pyaka dzana yakutoma, Akristu andimomwene akhatcingwa na anthu azinji a mu ndzidzi wawo. Na thangwi ineyi, mpostolo Pedhro alemba: ‘Munganyoziwa thangwi ya dzina ya Kristu, munadzakhala anyakutsandzaya. Thangwi nzimu wa Mulungu unakhala na imwe.’​—1 Ped. 4:14.

¹⁵ Kodi mafala anewa akupumirwa asaphatisirwambo kuna Mboni za Yahova lero? Inde, thangwi ife tisapereka umboni wa utongi wa Yezu. Natenepa, kutcingwa thangwi yakucemerwa na dzina ya Yahova ndi sawasawa na kunyozwa “thangwi ya dzina ya [Yezu] Kristu” adalonga kuna apingizi ace kuti “Ine ndadza na dzina ya Babanga mbwenye imwe mwakhonda kunditambira.” (Jwau 5:43) Natenepa, paulendo unafuna kudza, mungathimbana na kutcingwa m’basa yanu yakupereka umboni, khalani na cipapo. Kutcingwa kweneku kusapangiza kuti imwe muli na uxamwali na Mulungu, pontho kuti nzimu wace ‘uli na imwe.’

16, 17. (a) Kodi m’mbuto zizinji pa dziko yapantsi, atumiki a Yahova akuonanji? (b) Kodi muli wakutonga toera kucitanji?

¹⁶ Mu ndzidzi ubodzi ene, kumbukani kuti pa dziko yonsene yapantsi, anthu azinji akupita mu undimomwene. Mwakukhonda tsalakana kunakhala ife, ngakhale mu pisa pinaphata ife basa kazinji kene, tisapitiriza kugumana anthu akuti ali na cifuno cakubvesera mphangwa zakufunika kakamwe za cipulumuso. Natenepa, tendeni tikhale aphinga, mbatibwerera kuna anthu anapangiza cifuno toera pingakwanisika, tipfundze Bhibhlya na iwo, na kuaphedza toera kuthambaruka mpaka kuperekeka na kubatizwa. Panango, muli na mabvero mabodzi ene na a Sarie wa ku Afrika Wakubangwe, iye asatumikira ninga Mboni ya Yahova mu pyaka 60. Iye alonga: “Ndisapereka takhuta kakamwe, thangwi kubulukira mu ntsembe ya ciomboli ca Yezu, ndisakwanisa kukhala na uxamwali wadidi na Yahova, Ntongi wa kudzulu na pantsi, pontho ndiri wakutsandzaya kudziwisa dzina yace yambiri.” Iye na mamunace, Martinus, aphedza anthu azinji, kuphatanizambo anawo atatu toera kukhala alambiri a Yahova. Sarie athimiza: “Nkhabebve basa inango inabweresa kukomerwa kukulu kakamwe, pontho kubulukira mu nzimu wace wakucena, Yahova asatipasa mphambvu inafuna ife toera kupitiriza kucita basa ineyi yakupulumusa umaso.”

¹⁷ Mwakukhonda tsalakana khala ndife Akristu akubatizwa, peno tikuthambaruka toera kukwanirisa cifuno ceneci, tiri na mathangwi onsene toera kupereka takhuta thangwi ya mwai uli na ife wakucita khundu ya mpingo wa dziko yonsene wa Mboni za Yahova. Natenepa, pitirizani kupereka umboni wakukwana mu ndzidzi unawangisira imwe toera kupitiriza na makhaliro akucena mu dziko yakukhonda cena ya Sathani. Mungacita pyenepi, munadzapasa mbiri Babathu wakudzulu waufuni, wakuti tiri na mwai wakucemerwa na dzina yace.