Mibvundzo Inacitwa na Anyakuleri

Khonde ya templo ya Salomoni ikhadalapha tani?

Khonde ikhali ninga nsuwo toera kupita mu mbuto Yakucena ya templo. Mwakubverana na Bhibhlya ya Dziko Ipswa idabuluswa mbacidzati kufika caka ca 2023, “khonde ikhali kutsogolo kwa templo ikhali na makhono 20 aulaphi akuti akhali sawasawa na ugugumi wa nyumba. Cengo cace cikhali 120.” (2 Kro. 3:4) Bhibhlya inango isalongambo kuti khonde ikhali na ‘cengo 120’ peno mametro 53 aulaphi!

Mbwenye Bhibhlya ya Dziko Ipswa ya 2023 n’Cingerezi yalonga tenepa thangwi ya templo ya Salomoni: “Cengo cace cikhali ca makhono 20,” cifupi na mametro 9 aulaphi.a Onani mathangwi mangasi adacitisa kuti pyenepi picinjwe.

Ulaphi wa khonde nee usalongwa pa 1 Amambo 6:3. Pa vesi ineyi, Yeremiya alonga ugugumi wa khonde ya templo, mbwenye nee alonga ulaphi. Pa kapitulu 7, iye alonga pya makhundu anango a templo kuphatanizambo Tanki ya madzi na mizati miwiri ya nkuwa yakuti ikhali kunja kwa khonde ya templo. (1 Ama. 7:15-37) Khala khonde mwandimomwene ikhali na mametro akupiringana 50, pontho ikhali ikulu kupiringana makhundu anango a templo, thangwi yanji Yeremiya nee alonga pya ulaphi wa khonde ineyi? Pakupita pyaka pizinji, anyakufufudza Aciyuda alemba kuti khonde nee ikhali yakulapha kakamwe kupiringana makhundu anango a templo ya Salomoni.

Anyakufufudza asapenula kuti mapfufu a templo mbadakwanisa kutsidzikiza khonde ya makhono 120. Nyumba zakulapha mu ndzidzi wakale zikhamangwa na miyala na mabhuloko ninga pikhamangwa misuwo ya ku Ejitu yakuti pantsi ikhali ikulu kakamwe mbwenye n’dzulu ikhali ing’ono. Mbwenye templo ya Salomoni yamangwa munjira yakusiyana. Anyakufufudza alonga kuti mphindza ya mafufu a templo nee ikhapiringana makhono 6 peno mametru 2,7. Nyakudziwa pyakumanga nyumba anacemerwa Theodor Busink alonga: “Mwakubverana na mphindza ya fufu ya nsuwo wa templo nee mbipidakwanisika kuti khonde ikhale na makhono 120 aulaphi.”

Lemba ya 2 Kronika 3:4 panango nee yakopyariwi mwadidi. Maseze malemba anango a mu ndzidzi wakale asalonga “makhono 120” pa vesi ineyi, malemba anango akunyindirika ninga Códice Alexandrino ya mu seklo yacixanu na Códice Ambrosiano ya mu seklo yacitanthatu asalonga “makhono 20.” Mphapo thangwi yanji mulembi mbadalemba “makhono 120” mwakuphonyeka? Thangwi mafala akuti “dzana” na “makhono” ndi akulandana kakamwe mu Cihebheri. Natenepa, mulembi mbadaphonyeka mwakukhonda nentsa mbalemba fala yakuti “dzana” m’mbuto mwa “makhono.”

Maseze tiwangisire toera kubvesesa mwadidi na kufokotoza mwadidi thangwi ya templo ya Salomoni, pyakufunika kakamwe ndi kunyerezera kuti templo ineyi isaimiriranji. Iyo isaimirira templo ikulu yauzimu. Pontho ife tisapereka takhuta kakamwe kuna Yahova thangwi yakucemera atumiki ace onsene toera kumulambira mu templo ineyi.—Aheb. 9:11-14; Apok. 3:12; 7:9-17.