Nsonkhano wa gawo ku Indianapolis, mu caka ca 1925
1925—Pyaka 100 Nduli
A TORRE de Vigia ya 1 de Janeiro ya 1925 yalonga tenepa: “Abale na alongo adikhira kakamwe caka cino. Mbwenye Akristu nee asafunika kudzudzumika kakamwe na pinafuna kucitika caka cino mpaka kuluza kutsandzaya kwawo m’basa idaapasa Mbuya.” Kodi anyakupfundza Bhibhlya akhadikhiranji mu caka ca 1925? Ninji cidaaphedza kupitiriza kucita basa idaapasa Mbuya mwaphinga, maseze pinthu pikhadikhira iwo nee pyacitika?
CINTHU CIKHADIKHIRWA CAKUTI NEE CACITIKA
Anyakupfundza Bhibhlya azinji akhadikhira kuti mu caka ca 1925 dziko mbidakhala Paraizu. Thangwi yanji? M’bale Albert Schroeder, wakuti atumikira ninga m’bodzi wa Mathubo Akutonga alonga: “Ife tikhanyerezera kuti mu caka ca 1925, anyakudzodzwa adasalikira mbadaenda kudzulu katonga pabodzi na Yezu, pontho amuna akukhulupirika akale ninga Abhrahamu, Dhavidhi na anango, mbadalamuswa toera kukhala atsogoleri a mbumba ya Mulungu pa dziko yapantsi.” Pidakhonda kucitika pinthu pyenepi, abale na alongo anango atsukwala kakamwe.—Mis. 13:12.
Mwakukhonda tsalakana pyenepi, Anyakupfundza azinji apitiriza kumwaza mphangwa mwaphinga. Mukupita kwa ndzidzi, Akristu anewa akudzodzwa adzindikira kuti akhafunika kumwaza mphangwa thangwi ya Yahova. Mwacitsandzo, tendeni tione kuti iwo aphatisira tani radhyo toera kumwaza mphangwa kuna anthu azinji kakamwe.
KUTHIMIZIRIKA KWA MARADHYO
Nakuti anthu azinji kakamwe abvesera radhyo ya WBBR, mu caka ca 1924 Anyakupfundza Bhibhlya amanga nyumba toera kuikha radhyo inango yamphambvu kakamwe dhuzi na Chicago, Illinois. Radhyo ineyi ikhacemerwa WORD. Enjinyeiro unango anacemerwa Ralph Leffler, adaphata basa pakumangwa kwa nyumba ineyi ya radhyo, alonga: “Ndzidzi wakuthondola namasiku, radhyo ineyi ikhabveka kutali kakamwe.” Mwacitsandzo, banja ikakhala nsindzo wa makilometru 5.000 ku Pilot Station, Alaska, yakwanisa kubva mphangwa zakutoma zidalongwa mu radhyo ineyi. Buluka penepo, banja ineyi yalemba tsamba mbipereka takhuta thangwi ya programu ineyi yauzimu yakuwangisa kakamwe.
Nkono wabzwere: Radhyo ikhacemerwa WORD ku Batavia, Illinois
Nkono wa madyo: Ralph Leffler akuphata basa pa radhyo
Torre de Vigia ya 1 ya Dezembro ya 1925 yalonga tenepa: “Radhyo ya WORD ikhali ibodzi mwa maradhyo amphambvu a ku Estados Unidos. Iyo mbidakwanisa kubviwa mu dziko yonsene ya Estados Unidos, khundu ibodzi ya dziko ya Cuba na khundu ibodzi ya Alasca. Anthu azinji akuti nee akhadabva undimomwene, adzakhala na cifuno cikulu kakamwe cakupfundza pinthu pizinji thangwi ya pidabva iwo mu radhyo ineyi.”
George Naish
Mu ndzidzi ubodzi ene, anyakupfundza Bhibhlya a ku Canadá, akhawangisira toera aphatisire kakamwe radhyo m’basa yakumwaza mphangwa. Mu caka ca 1924, yamangwa nyumba inango toera kuikha radhyo ku Saskatoon, Saskatchewan, ikhacemerwa CHUC. Ineyi ndi ibodzi mwa maradhyo akutoma adamangwa ku Canadá toera kumwaza mphangwa za uphemberi. Mu caka ca 1925, pakhafunika mbuto ikulu toera kuikha radhyo ineyi. Natenepa, Mboni za Yahova zagula mbazisasanyira mbuto ikhaonerwa sinema ku Saskatoon, pontho radhyo ya CHUC yacinjwa mbiendeswa kweneko.
Thangwi ya radhyo ineyi, anthu azinji akakhala m’mizinda ming’ono na mbuto zakutali za provinsya ya Saskatchewan abvambo mphangwa zadidi. Mwacitsandzo, nkazi unango akakhala kutali na nzinda anacemerwa Graham abvesera mphangwa zadidi mu radhyo, buluka penepo alemba tsamba toera kuphemba mabukhu. M’bale George Naish alonga: “Nakuti iye akhafuna kakamwe ciphedzo, ife tantumizira mavolume onsene a bukhu Estudos das Escrituras.” Buluka penepo, Graham atoma kumwaza mphangwa za Umambo mpaka kutali kakamwe.
KUBVESESA KUPSWA
Mu Torre de Vigia ya 1 ya Março ya 1925, mukhali na nsolo wakuti “Kubalwa Kwa Madzindza.” Thangwi yanji nsolo unoyu ukhali wakufunika kakamwe? Thangwi Anyakupfundza Bhibhlya akhakhulupira kuti Sathani akhali na gulu ya mizimu yakuipa kudzulu, pontho akhali na gulu inango pa dziko yapantsi ya mauphemberi authambi, anyakucita malonda na anyandale. Mu nsolo unoyu, “m’bandazi wakukhulupirika na wandzeru,” aphedza abale na alongo kubvesesa kuti Yahova alimbo na gulu, yakuti ndi yakusiyana kakamwe na gulu ya Sathani. (Mat. 24:45) Kusiyapo pyenepi, m’bandazi afokotoza kuti Umambo wa Mulungu wakhazikiswa mu caka ca 1914. Mu caka ceneci, kudzulu kwacitika nkhondo, pontho thangwi ya nkhondo ineyi,Sathani na madimonyo ace aponywa pa dziko yapantsi.—Apok. 12:7-9.
Kuna anango pikhali pyakunentsa kutawira kubvesesa kupswa. Natenepa nsolo unoyu ukhalonga tenepa: “Anyakuleri Torre de Vigia akuti nee asatawira macinjo anewa, asafunika kukhala akupirira mbapitiriza kunyindira Yahova na kuntumikira mwakukhulupirika.”
Tom Eyre wakuti akhatumikira ninga mpainiya ku Grã-Bretanha, alonga mabvero adakhala na Anyakupfundza Bhibhlya azinji pidamala iwo kuleri nsolo unoyu. Iye alonga: “Abale na alongo atsandzaya kakamwe na kufokotozwa kwa Apokalipse 12. Pidabvesesa ife kuti Umambo wakhazikiswa kudzulu, tikhafuna kakamwe kupangambo anango mphangwa zenezi. Pyenepi pyaticitisa kukhala aphinga m’basa yakumwaza mphangwa, pontho pyatiphedza kuona kuti Yahova anacita pinthu pyakutsandzayisa kakamwe ntsogolo.”
BASA YATHU YAKUMWAZA MPHANGWA
Lero Mboni za Yahova zisadziwa mwadidi mafala anagumanika pa Izaiya 43:10 akuti asalonga: “‘Imwe ndimwe mboni zanga,’ alonga Yahova ‘Inde ntumiki wanga adasankhula ine.’” Mbwenye nduli mwa caka ca 1925, lemba ineyi nee ikhalongwa maka m’mabukhu mwathu. Pyenepi pyadzacinja mu caka ca 1925; lemba ya Izaiya 43:10 na 12 yagumanika m’marevista a Torre de Vigia akukwana 11.
Kunkhomo kwa mwezi wa Agosto wa caka ca 1925, Anyakupfundza Bhibhlya a ku Estados Unidos, agumanyikana pa nsonkhano wa gawo ku Indianapolis, Indiana. Mu programu ya nsonkhano unoyu mukhali na mafala a m’bale Rutherford akuti: “Ife tabwera pano toera kuwangiswa na mbuya, natenepa tinabwerera akuwanga kakamwe na akukhunganyika toera kumwaza mphangwa.” Mu ntsiku 8 za nsonkhano wa gawo unoyu, anthu adagumanika awangiswa kakamwe toera kumwaza mphangwa mbuto zonsene zinagumana iwo anthu.
N’Sabudu, ntsiku 29 ya Agosto, m’bale Rutherford acita nkhani yakuti yawangisa anyakubvesera onsene toera kucita basa yakumwaza mphangwa mwaphinga. Mu nkhani ineyi, iye alonga kufunika kwa basa yakumwaza mphangwa. Iye alonga: “Yahova alonga tenepa kuna mbumba yace . . . : ‘Imwe ndimwe mboni zanga . . . Ine ndine Mulungu.’ Iye asaapasa pitsogolero pyakubveka mwadidi: ‘Lamusani cidzindikiro toera cioniwe na mbumba.’ Nkhabepo gulu inango inapereka pitsogolero pyakubveka kusiyapo [mbumba yanu], ale akuti asatsogolerwa na nzimu wakucena akuti ndi Mboni zanu.”—Iza. 43:12; 62:10.
Tratadho ya nsolo wakuti Mphangwa za Cidikhiro
Pidamala kucita m’bale Rutherford’s nkhani yace, iye aleri dhokumento ya nsolo wakuti “Mphangwa za Cidikhiro.” Anthu akhadagumanika pa nsonkhano unoyu atawira mphangwa zenezi zakuti Umambo wa Mulungu ndiwo basi unafuna kubweresa “ntendere, ungumi wadidi, umaso na kutsandzaya kwa kwenda na kwenda.” Buluka penepo, dhokumento ineyi yacinjwa mbikhala tratadho, pontho yathumburuzwa mu pilongero pyakusiyana-siyana, mbigawizwa cifupi na makopya mamiliyau 40.
Anyakupfundza Bhibhlya akhadadembuka pyaka pingasi toera kudziwika na dzina yakuti “Mboni za Yahova.” Mbwenye iwo kazinji kene akhaona kuti akhali na basa ikulu yakupereka umboni thangwi ya Yahova.
MPHANGWA ZAKUWANGISA TOERA KUCEDZERA ANTHU ADAPANGIZA CIFUNO
Nakuti Anyakupfundza Bhibhlya akhathimizirika, tikhafunikambo kucedzera anthu akhapangiza cifuno kuna mphangwa zadidi. Pidamala kampanya yakugawira tratadho yakuti Mphangwa za Cidikhiro, Boletima yapereka pitsogolero pyakuti: “Bwererani mukacedzere ale adatambira tratadho yakuti Mphangwa za Cidikhiro.”
Boletim ya Janeiro ya 1925, ikhali na mafala a Nyakupfundza Bhibhlya m’bodzi akakhala ku nzinda wa Plano, Texas: “Ife tadzumatirwa kakamwe thangwi pidabwerera ife ku pisa pyakuti tamwaza mphangwa kazinji kene taona kuti anthu a kweneko apangiza cifuno cikulu kakamwe kupiringana kale, pontho kupiringana pisa pipswa pikhamwaza ife mphangwa. Nzinda ung’ono unagumanika mu cisa cathu, ukhadamwazwa mphangwa maulendo maxanu mu pyaka khumi pyakumalisa. . . . Mulongo Hendrix na mai wanga pidabwerera iwo kamwaza mphangwa mu nzinda unoyu, iwo agawira mabukhu mazinji kakamwe kupiringana maulendo onsene.”
Mpainiya m’bodzi wa ku Panama alemba: “Anthu azinji kakamwe akuti akhandithamangisa m’manyumba mwawo, acinja manyerezero awo mbanditambira mwadidi pidaenda ine ulendo waciwiri na wacitatu. Khundu ikulu ya basa yanga ya caka cino ndi kucedzera pontho anthu adacedza na ine kale nduli, pontho pyenepi ndi pyakutsandzayisa kakamwe.”
MABASA A KUTSOGOLO
Mu tsamba ya caka kuna apainiya, m’bale Rutherford alonga mabasa akhafuna kucitwa caka ceneci na akhafuna kucitwa ntsogolo. Iye alonga: “Caka cidamala abale na alongo akhala na mwai wakubalangaza anthu azinji akuti akhali akutsukwala. Kucita basa ineyi kwaatsandzayisa kakamwe . . . Caka cinafuna kudza abale na alongo anakhala na mwai wa kupereka umboni thangwi ya Mulungu, thangwi ya Umambo na kupereka cidzindikiro kuna mbumba. . . . Toera aimbire Mulungu Mambo wathu mwakugaluza.”
Kunkhomo kwa caka ca 1925, abale akhacita masasanyiro toera kuthimizira Bheteli ya Brooklyn. Mu caka ca 1926, gulu yatoma basa ikulu kakamwe yakumanga.
Basa yakumanga ku Brooklyn, Nova York mu caka ca 1926
a Cincino isacemerwa Umaso Wathu Wacikristu na Utumiki—Programu ya Misonkhano.