Nsolo Khumi Nacisere

‘Iwo Nkhabe Cita Khundu Ya Dziko’

1. (a) Yezu mbasati kufa, kodi iye aphembereranji anyakupfunzace? (b) Thangwi yanji kukhonda ‘cita khundu ya dziko’ ndi kwakufunika kakamwe?

NAMASIKU akumalisa Yezu mbasati kuphiwa, iye aphemberera anyakupfunzace. M’kudziwa kuti iwo mbadakakamizwa pikulu pyene na Sathani, Yezu apanga Babace: “Ine sinaphemba tayu kuti imwe muakwate mbamuabulusa pantsi pano, mbwenye kuti muapulumuse m’pyakuipa. Awa si a pantsi pano tayu [‘nkhabe cita khundu ya dziko,’ NM], sawasawa ninga ine sine wa pantsi pano tayu.” (Jwau 17:15, 16) Thangwi yanji kusiyana na dziko ndi kwakufunika kakamwe? Thangwi Sathani ndi ntongi wa dziko ino. Akristu nkhabe funa kucita khundu ya dziko inatsogolerwa na iye.—Luka 4:5-8; Jwau 14:30; 1 Jwau 5:19.

2. Kodi ndi m’njira zipi Yezu hadacita khundu ya dziko tayu?

² Kukhonda cita khundu ya dziko nee kukhabveka kuti Yezu nee akhafuna anango tayu. Mwakusiyana na pyenepi, iye awangisa anyakuduwala, alamusa anyakufa na apfunzisa anthu pya Umambo wa Mulungu. Iye afika pa kupereka umaso wace thangwi ya anthu. Mbwenye iye hadafuna makhaliro na mabasa akuipa a anthu akuti akhapangiza nzimu wa dziko ya Sathani. Natenepa, iye acenjeza anthu thangwi ya pinthu ninga pifuno pyaulukwali, makhaliro aumaso akufuna mpfuma, na kusaka ciimiriro capadzulu. (Mateo 5:27, 28; 6:19-21; Luka 20:46, 47) Si pyakudzumisa tayu kuona kuti Yezu acalirambo ndale za dziko. Maseze iye akhali Muyuda, iye akoya unakatinakati m’nthonga za ndale za Aroma na Ayuda.

“Umambo Wanga Si Wa Pantsi Pano Tayu”

3. (a) Kodi atsogoleri auphemberi Aciyuda apambiziranji Yezu kwa Pilato, na thangwi yanji? (b) Kodi ndi ninji cinapangiza kuti Yezu nee akhafuna kukhala mambo waumunthu?

³ Nyerezerani pidacitika mudamangwa Yezu na atsogoleri auphemberi Aciyuda mbamuendesa kwa Ponsyo Pilato, ntongi Waciroma. Mwandimomwene, atsogoleri anewa adzudzumika thangwi Yezu apangiza pakweca ufakafaka wawo. Towera kukulumiza Pilato kuti alange Yezu, iwo ampambizira m’kulonga: “Ife tagumana mathangwi kuti uyu asasanduza mbumba yathu, asakhondesa anthu kupimira Sezari misonkho, asalongambo kuti ndiye Kristu Mambo.” (Luka 23:2) Mwapakweca, unoyu ukhali uthambi thangwi caka cibodzi ndulimu Yezu akhonda mukhafuna anthu kumuikha towera akhale mambo. (Jwau 6:15) Iye akhadziwa kuti kutsogolo mbadakhala Mambo wakudzulu. (Luka 19:11, 12) Pontho, iye mbadaikhwa pa mpando wa umambo na Yahova, tayu na anthu.

4. Kodi Yezu akhaona tani pyakulipa misonkho?

⁴ Ntsiku zitatu Yezu mbasati kumangwa, Afarisi ayesera kuncitisa kulonga cinthu cakuti mbicidampasa mulando m’pyakulipa misonkho. Mbwenye iye alonga: “[Ndioneseni] kobiri ibodzi [denariyu, kobiri Yaciroma]. Nkhope yache na malembo ache mba ani?” Mudalonga iwo kuti “mba a Sezari,” iye atawira: “Mphapo, pasani Sezari pyache, pasanimbo Mulungu pyache Mulungu.”—Luka 20:20-25.

5. (a) Kodi ndi pfunziro ipi idapasa Yezu anyakupfunzace pa nzidzi udamangwa iye? (b) Kodi Yezu afokotoza tani mathangwi a pinthu pidacita iye? (c) Kodi mayesero anewa amala tani?

⁵ Mwandimomwene, Yezu hadapfunzisa kupandukira atongi adziko tayu. Mudafika anyankhondo na amuna anango towera kudzamanga Yezu, Pedro asolola supada mbamenya nayo mamuna mbodzi, mbangwanda khutu. Mbwenye Yezu alonga: “Ikha pontho supada yako pa mbuto pache, thangwi anthu onsene anakwata supada, anadzafa na supada.” (Mateo 26:51, 52) Mangwana mwace Yezu afokotoza mabasa ace kwa Pilato, mbalonga: “Umambo wanga si wa pantsi pano tayu. Umambo wanga mbudakhala wa pantsi pano, anthu anga mbadasosa nkhondo towera ndikhonde kuperekwa m’manja mwa ayuda.” (Jwau 18:36) Pilato atawira kuti nee pakhali ‘mathangwi akukonesa’ Yezu tayu. Mbwenye m’kutawira kukakamizwa na maphanga ale, Pilato acitisa kuti Yezu akhomerwe.—Luka 23:13-15; Jwau 19:12-16.

Anyakupfunza Asatoweza Citsogolero Ca Yezu

6. Kodi Akristu akutoma apangiza tani kuti akhacalira nzimu wa dziko mbwenye akhafuna anthu?

⁶ Tenepa anyakupfunza a Yezu abvesesa kuti kukhonda cita khundu ya dziko kukhabvekanji. Kukhabveka kucalira nzimu na mabasa akuipa a dziko, akuti akhaphataniza masenzekero auphanga na aulukwali akhacitwa m’nyumba za masenzekero na za pyakubalangaza Zaciroma. Thangwi ya pyenepi, anyakupfunza akhacemerwa anyakuida mbumba. Mbwenye iwo nee akhaida anthu anango tayu; mbuto mwa pyenepi, iwo aphata basa mwaphinga towera kuphedza anango kuphindula na masasanyiro akupulumusa a Mulungu.

7. (a) Kodi anyakupfunza akutoma acitwanji thangwi ya kukhonda kwawo kucita khundu ya dziko? (b) Kodi iwo akhaona tani atongi andale na pyakulipa misonkho, na thangwi yanji?

⁷ Atowereri a Yezu atcingwa ninga mudatcingwa Yezu, kazinji kene na atsogoleri a mautongi akusowa mphangwa zakunyindirika. Ngakhale tenepa, m’caka ca 56 E.C., mpostolo Paulu alembera Akristu a ku Roma, mbaadembetera ‘kutawira [peno kungonjera] anyapidzo [atongi andale], thangwi nkhabepo chidzo chibodzi chidakhonda kubuluka kuna Mulungu.’ Pyenepi nee pisabveka kuti Yahova asaikha mautongi adziko, mbwenye iye asaatawirisa kukhalapo mpaka Umambo wace utonge dziko yonsene yapantsi. Mwakuthema, Paulu adembetera Akristu kuti alemedze atongi adziko na alipe misonkho.—Aroma 13:1-7; Tito 3:1, 2.

8. (a) Kodi Akristu asafunika kungonjera anyapidzo peno atongi mpaka papi? (b) Kodi Akristu akutoma atoweza tani citsanzo ca Yezu?

⁸ Mbwenye kungonjera atongi andale kuna madire. Pangaoneka kuphonyana kwa miyambo ya Yahova na ya anthu, ale anatumikira Yahova asafunika kubvera miyambo Yace. Onani pinalonga bukhu yakuti On the Road to Civilization—A World History (M’nseu wa Uthambaruki—Mbiri ya Dziko) thangwi ya Akristu akutoma: “Akristu akhakhonda kucita khundu m’mabasa anango a anthu a ku Roma. Akristu . . . akhaona kupita m’basa ya unyankhondo ninga kuswa cikhulupiro cawo. Iwo akhakhonda ciimiriro ca ndale. Iwo nee akhalambira ntongi.” ‘Mudapangwa’ anyakupfunza na thando ikulu yakutonga miseru ya Ciyuda kuti alimire kumwaza mphangwa, iwo atawira: “Ife pano tinatongwa kutawira [peno kubvera] maka Mulungu, kupita kutawira [peno kubvera] anthu.”—Machitiro 5:27-29.

9. (a) Thangwi yanji Akristu ku Yerusalemu athawa m’caka ca 66 E.C.? (b) Kodi ndi m’njira ipi ceneci ndi citsanzo cadidi cinafuna kutowererwa?

⁹ Anyakupfunza akoya unakatinakati wakuwanga m’nthonga za ndale na za nkhondo. M’caka ca 66 E.C., Ayuda a ku Yudeya apandukira Sezari. Mokhonda dembuka anyankhondo Aciroma azungulira Yerusalemu. Kodi acitanji Akristu akhagumanika m’nzinda unoyu? Iwo akumbuka uphungu wa Yezu wakubuluka m’nzinda. Mudabuluka Aroma m’nzidzi wakucepa, Akristu athawira ku cisa camapiri ku Pela, ku ntunda unango wa Nkulo wa Yoridani. (Luka 21:20-24) Unakatinakati wawo wakhala citsanzo kwa Akristu akukhulupirika a ntsogolo.

Unakatinakati Wa Akristu M’ntsiku Zino Zakumalisa

10. (a) Kodi ndi basa ipi inadzudzumika na Mboni za Yahova, na thangwi yanji? (b) Kodi izo zisakoya unakatinakati m’pinthu pipi?

¹⁰ Kodi pyakucitika pisapangiza kuti ulipo nsoka m’ntsiku zino zakumalisa unakoya mwakuwanga unakatinakati m’kusangizira Akristu akutoma? Inde, Mboni za Yahova zisacita pyenepi. Nkati mwa nzidzi unoyu, izo zisamwaza mphangwa zakuti Umambo wa Mulungu ndi njira ibodzi basi inabweresa ntendere wa kwenda na kwenda, kuthambaruka na kutsanzaya kwa ale anafuna kulungama. (Mateo 24:14) Mbwenye izo zisakoya mwakuwanga unakatinakati m’nthonga za madziko.

11. (a) Kodi unakatinakati wa Mboni usasiyana tani na mabasa a atsogoleri auphemberi? (b) Kodi Mboni za Yahova zisaona tani pinasankhula anango kucita thangwi ya ndale?

¹¹ Mwakusiyana kakamwe, atsogoleri amauphemberi a dziko ino asapita kakamwe m’pinthu pyandale. M’madziko anango, iwo asacita khundu mwaphinga m’kubanzira cisankhulo peno kampanya m’kuphedza nyamphika mbodzi peno m’kukonesa unango. Atsogoleri anango auphemberi asatawira ciimiriro ca ndale. Anango asakakamiza anyandale kuphedza maprogramu anatawiriswa na atsogoleri anewa auphemberi. Mbwenye Mboni za Yahova nkhabe cita khundu m’ndale. Izo nkhabe kupita m’pinthu pinasankhula anango kucita ninga kuphatana na nsoka wa ndale, mphikisa ya usankhulo peno kukhala nyakusankhulwa towera kukhala na ciimiriro ca ndale, peno kusankhula m’usankhulo. Yezu alonga kuti anyakupfunzace nee mbadacita khundu ya dziko, natenepa Mboni za Yahova nkhabe cita khundu m’ndale.

12. Kodi kukhonda koya unakatinakati kwa mauphemberi a dziko ino kusabweresanji?

¹² Ninga mudalongeratu Yezu, madziko ali kumenyana m’maulendo akubwerezabwereza. Ngakhale misoka ya dziko ibodzi ene isamenyana. (Mateo 24:3, 6, 7) Kazinji kene atsogoleri auphemberi asaphedza dziko peno nsoka ubodzi unamenyana na unango, mbadembetera atowereri awo kucita cibodzibodzi. Kodi pyenepi pisabweresanji? Piwalo pya uphemberi ubodzi ene pisaphana m’nkhondo thangwi ndi pya madziko peno madzinza akusiyana. Pyenepi mphyakuphonyana na cifuno ca Mulungu.—1 Jwau 3:10-12; 4:8, 20.

13. Kodi pyakucitika pisapangizanji pya unakatinakati wa Mboni za Yahova?

¹³ Mbwenye, Mboni za Yahova zisakoya mwakuwanga unakatinakati m’nthonga zonsene. A Sentinela ya Fevereiro de 1940 yalonga: “Onsene ali ku khundu ya Mbuya anadzakoya unakatinakati m’nkhondo za madziko.” M’madziko onsene na pantsi pa makhaliro onsene Mboni za Yahova zisapitiriza kukoya maonero anewa. Izo nkhabe tawirisa kuti ndale za dziko zakumwaza anthu pabodzi na nkhondo pifudze ubale wawo wa dziko yonsene yapantsi. Izo ‘zisafula matalasada awo, towera akhale maphaza; zisasanduzambo madipa awo kudza mipeni, towera kukadza nayo pya m’munda.’ Thangwi ya kukoya unakatinakati, izo nkhabebve pfunza nkhondo.—Izaiya 2:3, 4; 2 Akorinto 10:3, 4.

14. Kodi Mboni za Yahova zisacitwanji thangwi ya kuthaukirana na dziko?

¹⁴ Kodi ndi cinthu cipi cibodzi cinaacitikira thangwi ya unakatinakati wawo? Yezu alonga: “Imwe simwe anthu a pantsi pano tayu [‘nkhabe cita khundu ya dziko,’ NM] . . . ; thangwi ya ipyo anthu a pantsi pano asakutchingani.” (Jwau 15:19) Mboni zizinji za Yahova zisafungirwa nkalaboxo thangwi yakukhala anzakazi a Mulungu. Zinango zisasikimizwa, ngakhale kuphiwa, ninga mudacitwa Akristu a piaka dzana yakutoma. Pyenepi pisacitika thangwi Sathani, “mulungu wakuipa wa pantsi pano,” asapingiza anzakazi a Yahova, akuti nkhabe cita khundu ya dziko peno makhaliro ano a pinthu.—2 Akorinto 4:4; Apokalipse 12:12.

15. (a) Kodi madzinza onsene ali kuenda kupi, na ndi ninji cinafuna khonda citikira Mboni za Yahova? (b) Thangwi yanji kuthaukirana na dziko ndi cinthu cakufunika?

¹⁵ Anzakazi a Yahova asakomerwa nakuti iwo nkhabe cita khundu ya dziko, thangwi madzinza onsene ali kuenda ku madromero awo ku Harmagedoni. (Danyele 2:44; Apokalipse 16:14, 16; 19:11-21) Ife nee tinadzafudzwa tayu thangwi tisathaukirana na dziko. Ninga mbumba yakuphatana ya dziko yonsene yapantsi, tiri akukhulupirika kwa Umambo wakudzulu wa Mulungu. Mwandimomwene, thangwi yakukhonda cita khundu ya dziko, tisasingirirwa na kutcingwa. Mbwenye mokhonda dembuka pyenepi pinadzamala, thangwi dziko ino yakuipa yakutongwa na Sathani inadzafudzwa kwenda na kwenda. Ku khundu inango, ale anatumikira Yahova anadzakhala maso kwenda na kwenda m’dziko yace ipswa yakulungama pantsi pa Umambo wa Mulungu.—2 Pedro 3:10-13; 1 Jwau 2:15-17.

Kubwerezera Pidapfunzwa

• Kodi Yezu apangiza tani pinaphatanizwa m’kukhonda ‘cita khundu ya dziko’?

• Kodi Akristu akutoma akhaona tani (a) nzimu wa dziko, (b) atongi adziko na (c) pyakulipa misonkho?

• Kodi Mboni za Yahova za ntsiku zino zisapangiza tani pakweca unakatinakati wawo Wacikristu?

[Foto pa tsamba 165]

Yezu afokotoza kuti iye na atowereri ace nee ‘akhacita khundu ya dziko’ tayu