-
Yezu Aphatisira Muti wa Nsambvu Toera Kupfundzisa Anthu PyacikhulupiroYezu—Ndi Njira, Undimomwene na Umaso
-
-
NSOLO 105
Yezu Aphatisira Muti Wa Nsambvu Toera Kupfundzisa Anthu Pyacikhulupiro
MATEU 21:19-27 MARKO 11:19-33 LUKA 20:1-8
MUTI WA NSAMBVU WAKUUMA USATIPFUNDZISA PYACIKHULUPIRO Pyacikhulupiro
IWO AKHAPOKANYA KUKHABULUKA MPHAMBVU ZA YEZU
N’Ciposi namaulo, Yezu abuluka ku Yerusalemu mbabwerera ku Bhetanya nzinda ukhali kumabulukiro a dzuwa n’khundu-n’khundu mwa Phiri ya Milivera. Panango agona kunyumba kwa axamwali ace Lazaro, Mariya na Marta.
Mangwana mwace na macibese ikhali Nisane 11. Yezu na anyakupfundzace aenda pontho ku Yerusalemu. Unoyu ndi ulendo wace wakumalisa toera kuenda ku templo. Pontho ineyi ndi ntsiku yakumalisa toera kumwaza mphangwa mwapakweca mbadzati kucita Paskwa, kukhazikisa Cikumbuso cakufa kwace na kuthabuswa na anyakutcinga.
Pikhabuluka iwo ku Bhetanya kuenda ku Yerusalemu mbapita na Paphiri ya Milivera, Pedhru aona muti udapaswa dzedze na Yezu dzulo na macibese mbalonga: “Rabhi, onani!, muti ule udapasa imwe dzedze, wauma.”—Marko 11:21.
Thangwi yanji Yezu apasa dzedze muti mbuuma? Iye alonga: ‘Mwandimomwene ndinakupangani kuti mungakhala na cikhulupiro mbamukhonda kupenula, nee munadzacita pidacita ine kuna nsambvu uyu basi tayu, mbwenye mungapanga phiri iyi kuti, ‘Thukuka pano mbuponyeka m’bara,’ pyenepi pinacitika. Pontho pinthu pyonsene pinaphemba imwe mu phembero, mungakhala na cikhulupiro munadzapitambira.’ (Mateu 21:21, 22) Iye abwerezera ntsonga idalonga iye pakutoma kuti munthu angakhala na cikhulupiro anakwanisa kuthukusa phiri.—Mateu 17:20.
Natenepa, pidapasa iye dzedze muti mbuuma, Yezu apfundzisa anthu kufunika kwa kukhulupira Mulungu. Iye alonga: ‘Pinthu pyonsene pinaphemba imwe mu phembero, khalani na cikhulupiro cakuti mwapitambira kale, natenepa munadzapipaswa.’ (Marko 11:24) Ntsonga ineyi ikhali yakufunika kakamwe kwa atowereri onsene a Yezu! Makamaka kwa apostolo ace ikhali yakufunika kakamwe thangwi mwakukhonda dembuka mbadathimbana na mayesero. Pidapasa iye dzedze muti mbuuma, pisapangizambo kufunika kwakukhala na cikhulupiro cakuwanga.
Makhaliro akunyengeza a mbumba ya Izraeli akhali ninga a muti ule wa nsambvu. Aizraeli akhadacita cibverano cakukhala axamwali a Mulungu, mbaoneka ninga mbadabvera Mwambo wa Yahova. Mbwenye mbumba yonsene nee ikhali na cikhulupiro, pontho nee ikhabala misapo yadidi. Iwo afika mpaka kukhonda Mwana wa Mulungu! Natenepa, pidapasa Yezu dzedze muti wakusowa misapo mbuuma, iye apangiza pikhafuna kucitikira mbumba ineyi yakusowa cikhulupiro, pontho yakukhonda kubala misapo.
Mwakukhonda dembuka, Yezu na anyakupfundzace afika ku Yerusalemu. Ninga mwacidzolowero, Yezu aenda mu templo mbatoma kupfundzisa. Akulu a anyantsembe na akulu a mu nzinda, akumbuka pidacita Yezu dzulo kuna anyakucinja kobiri mbambvundza: ‘Usacita pyenepi na mphambvu za ani? Peno mbani adakutawirisa toera kucita pinthu pyenepi?’—Marko 11:28.
Yezu atawira: ‘Ine ndinakucitani mbvundzo ubodzi. Munganditawira, ine ndinakupanganimbo kuti ndisacita pyenepi na mphambvu za ani. Kodi mphambvu zikhabatiza na Juwau zikhabuluka kuna Mulungu peno kuna anthu? Nditawireni.’ Natenepa, anyamalwa ace acimwana kutawira. Anyantsembe na akulu a mu nzinda atoma kucedza okha-okha kuti mbadantawira tani. Iwo alonga: ‘Tingalonga kuti, zabuluka kuna Mulungu, iye anatibvundza, Mphapo thangwi yanji imwe nee mwan’khulupira? Peno tilonge kuti, zabuluka kuna anthu?’ Iwo akhanyerezera munjira ineyi thangwi akhagopa mwinji wa anthu, ‘thangwi onsene akhaona kuti mwandimomwene Juwau akhali mprofeta.’—Marko 11:29-32.
Buluka penepo, ale akhapokanya Yezu nee augumana ntawiro wadidi. Natenepa iwo alonga: ‘Ife nkhabe kupidziwa.’ Yezu aapanga: ‘Inembo nee ndinakupangani kuti ndisacita pyenepi na mphambvu za ani.’—Marko 11:33.
-
-
Misangani Miwiri Inalonga Pya Munda wa MauvaYezu—Ndi Njira, Undimomwene na Umaso
-
-
NSOLO 106
Misangani Miwiri Inalonga Pya Munda Wa Mauva
MATEU 21:28-46 MARKO 12:1-12 LUKA 20:9-19
NSANGANI UNALONGA PYA ANA AWIRI
NSANGANI UNALONGA PYA ANYAKULIMA MUNDA WA MAUVA
Mu templo, Yezu acitisa akulu a anyantsembe na akulu a mu nzinda kusowa ntawiro pidabvundza iwo kuti mphambvu zace zikhabuluka kupi. Buluka penepo, Yezu alonga nsangani wakuti wapangiza kuti iwo akhali anthu a ntundu wanji.
Yezu alonga: ‘Mamuna m’bodzi akhali na ana awiri. Aenda kuna mwanace wakutoma mbampanga: Mwananga, ndoko kaphate basa lero kumunda wa mauva. Iye atawira: Nkhabe funa, mbwenye buluka penepo, atsumbikika mbaenda. Pidaenda iye kuna mwanace waciwiri, am’phemba pibodzi pyene. Iye atawira: Ndinaenda baba, mbwenye nee aenda. Mbani mwa ana awiri anewa adacita pinafuna baba wace?’ (Mateu 21:28-31) Mwakukhonda penula, ndi mwana wakutoma wakuti pakumalisa acita pinafuna baba wace.
Natenepa, Yezu apanga anyamalwa ace: ‘Mwandimomwene ndinakupangani kuti anyakulipisa misonkho na akazi aulukwali anadzakusiyani nduli pakupita mu Umambo wa Mulungu.’ Pakutoma anyakulipisa misonkho na akazi aulukwali nee akhatumikira Mulungu. Mbwenye, mukupita kwa ndzidzi iwo atcunyuka mbatoma kutumikira Mulungu ninga pidacita mwana wakutoma. Mwakusiyana na anewa, atsogoleri auphemberi ndi ninga mwana waciwiri, iwo asalonga kuti asatumikira Mulungu, mbwenye mwandimomwene nkhabe. Yezu alonga: ‘Juwau M’batizi abwera kuna imwe mbakupfundzisani njira yaulungami, ngakhale tenepo imwe nee mwan’khulupira. Mbwenye anyakulipisa misonkho na akazi aulukwali an’khulupira; maseze mwaona pyenepi, imwe nee mwatcunyuka, pontho nee mwan’khulupira.’—Mateu 21:31, 32.
Buluka penepo, Yezu alonga nsangani unango. Mu nsangani unoyu waciwiri, Yezu apangiza kuti atsogoleri auphemberi nee akhafuna kutumikira Mulungu, pontho ndi anthu akuipa. Yezu alonga: ‘Mamuna m’bodzi alima munda wa mauva, auzungulira na mpanda, asasanya mbuto yakukamulira mauva toera kucita vinyu, mbamanga cirindo; buluka penepo asiya munda wace m’manja mwa anyakulima, mbaenda ku dziko inango. Pidafika ndzidzi unatokota mauva, iye atuma nyabasace kuna anyakulima toera apaswe misapo mingasi ya m’munda mwace. Mbwenye iwo am’phata, am’menya mbantumiza nee cinthu. Iye atumiza nyabasa unango kuna iwo, unoyu iwo am’menya munsolo mbantikana. Atumizambo nyabasa unango, iwo amupha, mbatumiza pontho anyabasa anango azinji, anango iwo aamenya, mbwenye anango aapha.’—Marko 12:1-5.
Kodi anthu anewa akhabvesera Yezu, abvesesa mabvekero a nsangani wace? Panango iwo akumbuka mafala adalemba Izaiya: ‘Izraeli ndi munda ule wa mauva wa Yahova wakukwanisa pyonsene; mauva adatceka Iye, ndi anthu a ku Yuda. Mulungu akhaadikhira toera acite pyaulungami, mbwenye Iye abva mikhuwo ya anyakubvuyiwa awo basi.’ (Izaiya 5:7) Pidalonga Yezu mu nsangani wace ndi pibodzi pyene na pidalonga Izaiya. Mwanaciro munda ndi Yahova, pontho munda wa mauva ndi mbumba ya Izraeli yakuti ikhatsidzikizwa na Mwambo wa Mulungu. Yahova atuma aprofeta toera kupfundzisa mbumba yace na kuiphedza kuti ibale misapo yadidi.
Natenepa, “anyakulima” athabusa, pontho apha “anyabasa” akhatumwa. Yezu alonga: ‘Mwanaciro munda wa mauva akhadasala basi ene na mwanace wapantima. Iye atuma mwanace kuna anyakulima, mbalonga: Iwo analemedza mwananga. Mbwenye anyakulima anewa alonga okha-okha, mbati: ‘Uyu ndiye anafuna kutambira unthaka, tendeni timuphe toera unthaka wace ukhale wathu.’ Natenepa, iwo am’phata, mbamupha.’—Marko 12:6-8.
Buluka penepo, Yezu abvundza: “Ninji pinafuna kudzacita mwanaciro munda wa mauva?” (Marko 12:9) Atsogoleri auphemberi atawira: ‘Nakuti iwo ndi anyakuipa, iye anaafudza onsene mbapereka munda wace kuna anyakulima anango akuti anadzampasa misapo pa ndzidzi unatokota iyo.’—Mateu 21:41.
Mwakukhonda kudziwa, atsogoleri auphemberi atongeka okhene na ntawiro wawo, thangwi iwo akhali pakati pa ‘anyakulima a munda wa mauva’ wa Yahova akuti akhali mbumba ya Izraeli. Misapo yakuti Yahova akhaidikhira kuna anyakulima anewa ikhaphataniza kukhulupira Mwanace, Mesiya. Yezu ayang’ana atsogoleri auphemberi mbaapanga: ‘Kodi imwe nee mwaleri pinalonga Malemba kuti: Mwala udakhondwa na anyakumanga nyumba, wadzakhala mwala wakufunika kakamwe. Mwala unoyu wabuluka kuna Yahova, pontho ndi wakudzumisa kakamwe kwa ife?’ (Marko 12:10, 11) Buluka penepo, Yezu abvekesa ntsonga ikhafuna iye kuti anthu aibvesese. Iye alonga: ‘Na thangwi ineyi ndinakupangani kuti Umambo wa Mulungu munadzaupokoserwa mbuperekwa kuna anthu anacita pinafuna Mulungu.’—Mateu 21:43.
Natenepa, apfundzisi a mwambo na akulu a anyantsembe adzindikira kuti Yezu ‘akhalonga pya iwo mu nsangani wace.’ (Luka 20:19) Pa ndzidzi unoyu, iwo akhafuna kupha Yezu thangwi ndiye adathema kutambira ‘unthaka.’ Mbwenye iwo akhagopa mwinji wa anthu wakuti ukhaona Yezu ninga mprofeta.
-
-
Mambo Acemera Anthu ku Phwando Yakumanga BanjaYezu—Ndi Njira, Undimomwene na Umaso
-
-
NSOLO 107
Mambo Acemera Anthu Ku Phwando yakumanga Banja
NSANGANI WA PHWANDO YAKUMANGA BANJA
Mu ndzidzi ukhamalisa Yezu utumiki wace, iye apitiriza kuphatisira misangani toera kupangiza pakweca makhaliro a anyantsembe na apfundzisi a mwambo. Na thangwi ineyi, iwo akhafuna kumupha. (Luka 20:19) Mbwenye iye alonga pontho nsangani unango.
Iye alonga: ‘Umambo wakudzulu unakwanisa kulandaniswa na mambo adakhunganyira mwanace phwando yakumanga banja. Iye atuma anyabasace toera aende kacemera anthu adasankhulwa toera kugumanika pa phwando yakumanga banja, mbwenye iwo akhonda kubwera.’ (Mateu 22:2, 3) Mu nsangani wace, Yezu atoma kulonga pya ‘Umambo wakudzulu.’ Mwandimomwene, ‘mambo’ unoyu ndi Yahova Mulungu. Mphapo mwana wa mambo mbani, pontho mbani adacemerwa ku phwando yakumanga banja? Nee ndi pyakunentsa kudzindikira mwana wa mambo ninga Mwana wa Yahova, adalonga nsangani unoyu, pontho adacemerwa pa phwando yakumanga banja kuti ndi ale anafuna kudzatonga mu Umambo wakudzulu.
Mbani adacemerwa pakutoma pa phwando ineyi? Akhali Ayuda, thangwi Yezu na apostolo ace akhaamwazira mphangwa za Umambo. (Mateu 10:6, 7; 15:24) Ayuda anewa atawira kucita cibverano na Mulungu mu caka 1513 M.N.W., mbakhala akutoma kucita khundu ya ‘umambo wa anyantsembe.’ (Eksodo 19:5-8) Mphapo iwo acemerwa lini ku ‘phwando yakumanga banja’? Iwo acemerwa mu caka 29 N.W. mu ndzidzi udatoma Yezu kumwaza mphangwa za Umambo wakudzulu.
Mphapo, Aizraeli azinji adacemerwa pa phwando atawira tani ncemerero unoyu? Yezu alonga: ‘Iwo akhonda kubwera.’ Atsogoleri azinji auphemberi na anthu anango nee atawira kuti Yezu akhali Mesiya, pontho Mambo wakusankhulwa na Mulungu.
Yezu alonga kuti Ayuda akhali na mwai unango. “Iye [mambo] atuma pontho anyabasa anango mbalonga, ‘Pangani ale adacemerwa kuti: “Onani! Ine ndamala kukhunganya pyakudya, ndapha ng’ombe zanga na pinyama pyanga pyakununa, pinthu pyonsene pyamala kukhunganywa. Bwerani ku phwando yakumanga banja.”’ Mbwenye iwo apwaza pyenepi mbaenda pyawo, m’bodzi aenda kumunda kwace, unango aenda kacita malonda ace; mbwenye anango aphata anyabasa a mambo, aamenya mbaapha.” (Mateu 22:4-6) Pyenepi pikhapangiza pikhafuna kucitika pakumala kukhazikiswa kwa mpingo Wacikristu. Pa ndzidzi unoyu, Ayuda akhali na mwai wakukhala mu Umambo wa Mulungu, mbwenye azinji akhonda ncemerero unoyu, mpaka kuthabusa ‘anyabasa a mambo.’—Mabasa 4:13-18; 7:54, 58.
Ninji pikhafuna kucitikira Ayuda? Yezu alonga: ‘Mambo aipirwa kakamwe; atuma anyankhondo ace mbapha ale adapha anthu, mbapisa nzinda wawo.’ (Mateu 22:7) Ayuda aona kukwanirisika kwa mafala anewa mu caka 70 N.W. mu ndzidzi udabwera Aroma mbafudza ‘nzinda wawo,’ wa Yerusalemu.
Kodi kukhonda kwawo ncemerero wa mambo kukhabveka kuti nkhabebve munthu akhafuna kucemerwa? Mwakubverana na nsangani wa Yezu, pisapangiza kuti nkhabe. Yezu apitiriza mbalonga: “Buluka penepo iye [mambo] apanga anyabasace: ‘Phwando yakumanga banja yamala kukhunganywa, mbwenye anthu adacemerwa nee akhali akuthema. Na thangwi ineyi, ndokoni m’miseu inaenda kunja kwa nzinda, cemerani munthu onsene anagumana imwe toera abwere ku phwando yakumanga banja.’ Natenepa, anyabasace aenda m’miseu mbagumanya anthu onsene adagumana iwo, adidi na anyakuipa ene; nyumba yakucitira phwando yakumanga banja yadzala na anthu adacemerwa.”—Mateu 22:8-10.
Pyenepi pyacitika mu ndzidzi udatoma mpostolo Pedhru kuphedza anthu akukhonda khala Ayuda toera akhale Akristu andimomwene. Mu caka 36 N.W., Nkulu wa anyankhondo Aciroma anacemerwa Kornelyo na banjace atambira nzimu wa Mulungu toera kucita khundu ya Umambo wakudzulu udalonga Yezu.—Mabasa 10:1, 34-48.
Yezu apangiza kuti si onsene tayu adacemerwa ku phwando yakumanga banja anakhala akutawirika kuna ‘mambo.’ Iye alonga: “Pidabwera mambo toera kuona ale adacemerwa, aona mamuna m’bodzi wakuti nee akhadabvala nguwo za phwando yakumanga banja. Natenepa, iye ambvundza: ‘Xamwali, wakwanisa tani kupita muno nee kubvala nguwo za phwando yakumanga banja?’ Mbwenye iye nee akhali na cakulonga. Penepo mambo apanga anyabasace: ‘M’mangeni miyendo na mikono mbamumponya ncidima kunja. Kweneko iye anadzalira mbakukuta mano ace.’ Thangwi adacemerwa ndi azinji, mbwenye adasankhulwa ndi pang’ono.”—Mateu 22:11-14.
Panango atsogoleri auphemberi akhabvesera nsangani wa Yezu nee abvesesa mabvekero a pyonsene pidafokotoza iye. Natenepa, iwo aipirwa kakamwe, pontho akhali dzololo toera kumupha thangwi akhadaapasa manyadzo.
-
-
Anyakutcinga Acimwana Kumanga YezuYezu—Ndi Njira, Undimomwene na Umaso
-
-
NSOLO 108
Anyakutcinga Acimwana Kumanga Yezu
MATEU 22:15-40 MARKO 12:13-34 LUKA 20:20-40
PEREKANI KUNA SEZARI PINTHU PYA SEZARI
KODI ANYAKULAMUSWA MULI AKUFA ANADZAMANGA PONTHO BANJA?
MATONGERO MAKULU KAKAMWE A MWAMBO
Anyamalwa a Yezu aipirwa kakamwe. Yezu akhadamala kwene kulonga nsangani wakuti wapangiza pakweca kuti iwo akhali anthu akuipa. Afarisi akhasaka njira toera kum’manga. Iwo akhafuna kuti Yezu alonge cinthu cakuti mbacidancitisa kuperekwa kuna ntongi Waciroma. Natenepa, iwo alipa atumiki awo toera aende kamanga Yezu.—Luka 6:7.
Iwo abvundza: ‘Mpfundzisi, ife tisadziwa kuti imwe musalonga mbamupfundzisa mwadidi nee kusankhula anthu, mbwenye musapfundzisa njira ya Mulungu mwakubverana na undimomwene: Mphyakuthema kwa ife kulipa nsonkho kuna Sezari peno nkhabe?’ (Luka 20:21, 22) Yezu nee akwatika na mafala awo akunyengeza, thangwi akhadziwa kuti akhalonga pyenepi toera kum’manga. Iye mbadaatawira kuti: ‘Nkhabe, nee mphyakutawirika kulipa nsonkho,’ mbadapambizirwa kuti akupandukira utongi Waciroma. Mbadalonga kuti: ‘Inde, mphyakutawirika,’ anthu akuti nee akhakomerwa na utongi Waciroma mbadaipirwa kakamwe na iye. Mphapo iye aatawira tani?
Yezu alonga: ‘Imwe ampfakafaka, thangwi yanji musandiyesera? Ndipangizeni kobiri ya nsonkho.’ Iwo am’bweresera dhenaryo ibodzi. Yezu aabvundza: ‘Kodi nkhope iyi na dzina iyi mphya ani?’ Iwo antawira: “Mphya Sezari.” Penepo iye aapasa citsogolero ici: ‘Perekani kuna Sezari pinthu pya Sezari, mbwenye pya Mulungu perekani kuna Mulungu.’—Mateu 22:18-21.
Amuna anewa adzumatirwa na ntawiro wa Yezu. Natenepa, iwo asowa cakulonga, mbaenda pyawo. Nakuti pikhanyerezera Afarisi nee pyaphata basa, atsogoleri anango auphemberi aendambo kayesera Yezu mu ntsiku ibodzi ene.
Asadhuki, akhalonga kuti nkhabeko kulamuswa muli akufa, acita mbvundzo unalonga pya nkhani ineyi kuna Yezu. Iwo abvundza: ‘Mpfundzisi, Mose alonga kuti: Mamuna angafa nee kubala ana, m’bale wace asafunika kusemba nkazi adasiyiwa toera abalire ana m’bale wace adafa. Akhalipo amuna anomwe mu ubale wawo. Wakutoma asemba mbafa, mbwenye nakuti nee asiya mwana, nkazace asembwa na m’bale wace. Pyenepi pyacitikambo na m’bale wace waciwiri, wacitatu, mpaka wacinomwe. Pakumalisa, nkazi unoyu afa. Mphapo amuna anomwe anewa angalamuswa muli akufa, nkazi unoyu anadzakhala wa ani? Thangwi iye akhadasembwa na amuna anewa onsene.’—Mateu 22:24-28.
Yezu atawira mukuphatisira malemba adalembwa na Mose akuti Asadhuki akhaakhulupira. Iye alonga: ‘Imwe mwadodomeka, thangwi imwe nkhabe kudziwa Malemba, nee mphambvu za Mulungu. Thangwi anthu angalamuswa muli akufa, amuna nkhabe kudzasemba, pontho akazi nkhabe kudzasembwa, mbwenye anadzakhala ninga aanju akudzulu. Thangwi ya kulamuswa kwa anthu akufa, kodi imwe nee mwaleri pidalemba Mose thangwi ya thendere ya minga, pidampanga Mulungu kuti: Ine ndine Mulungu wa Abhrahamu, Mulungu wa Izaki na Mulungu wa Yakobe? Iye nee ndi Mulungu wa anthu akufa, mbwenye wa anthu ali maso. Imwe mwadodomeka kakamwe.’ (Marko 12:24-27; Eksodo 3:1-6) Mwinji wadzumatirwa na ntawiro wa Yezu.
Matawiro a Yezu amatamisa Afarisi na Asadhuki, natenepa misoka ineyi yauphemberi yabverana toera kuyesera pontho Yezu. Mpfundzisi wa mwambo m’bodzi abvundza: ‘Mpfundzisi, ndi api matongero makulu kakamwe a Mwambo?’—Mateu 22:36.
Yezu atawira: ‘Akutoma ndi awa, Bvesera Izraeli, Yahova Mulungu wathu, ndi Yahova m’bodzi. Funa Yahova Mulungu wako na ntima wako onsene, na umaso wako onsene, na ndzeru zako zonsene na mphambvu zako zonsene. Aciwiri ndi awa: Funa ndzako ninga iwe ene. Nkhabepo matongero anango makulu kakamwe kupiringana anewa.’—Marko 12:29-31.
Pidabva iye ntawiro wa Yezu, mpfundzisi wa mwambo alonga: ‘Mpfundzisi, imwe mwalonga mwadidi mwakubverana na undimomwene, ‘Iye ndi M’bodzi, pontho nkhabepo unango kusiyapo iye’; pontho kunfuna na ntima onsene, na ndzeru zonsene, na mphambvu zonsene, na kufuna ndzako ninga iwe ene ndi pyakufunika kakamwe kupiringana kupisa ntsembe za pinyama na kupereka ntsembe zinango zonsene.’ Nakuti Yezu aona kuti iye atawira mwandzeru, ampanga: “Iwe nee uli kutali na Umambo wa Mulungu.”—Marko 12:32-34.
Mu ntsiku zitatu (Nisane 9, 10 na 11) Yezu akhapfundzisa mu templo. Anthu anango, ninga apfundzisi a mwambo akhabvesera Yezu mwakutsandzaya. Mbwenye atsogoleri auphemberi akuti ‘nee akhalibve na cipapo toera kuncita pontho mibvundzo’ akhadaipirwa.
-
-
Yezu Asandika Anyakutcinga AuphemberiYezu—Ndi Njira, Undimomwene na Umaso
-
-
NSOLO 109
Yezu Asandika Anyakutcinga Auphemberi
MATEU 22:41–23:24 MARKO 12:35-40 LUKA 20:41-47
KRISTU NDI MWANA WA ANI?
YEZU ALONGA PAKWECA KUTI ANYAKUTCINGA AKHALI AMPFAKAFAKA
Atsogoleri auphemberi acimwana kupasa Yezu manyadzo, pontho acimwana kumphata toera kumpereka kuna ntongi Waciroma. (Luka 20:20) Mu ndzidzi ukhali iye ku templo pa Nisane 11, Yezu abhoma meza za anyakucinja kobiri mbapangiza kuti iye akhali ani. Toera kupangiza pyenepi iye aabvundza: “Ndi api maonero anu thangwi ya Kristu? Kodi iye ndi mwana wa ani?” (Mateu 22:42) Anthu onsene akhadziwa kuti Kristu peno Mesiya mbadabulukira ku dzindza ya Dhavidhi. Unoyu ukhali ntawiro udapereka iwo.—Mateu 9:27; 12:23; Juwau 7:42.
Yezu abvundza: ‘Mphapo thangwi yanji Dhavidhi, mu kupumirwa na Mulungu, asancemera Mbuya mbalonga: ‘Yahova alonga kuna Mbuya wanga: “Khala kunkono wanga wamadyo mpaka ine ndiikhe anyamalwa ako pantsi pa manyalo ako”’? Mphapo, khala Dhavidhi asancemera Mbuya, anakhala tani pontho mwanace?’—Mateu 22:43-45.
Afarisi nee atawira mbvundzo unoyu thangwi akhadikhira kuti mu dzindza ya Dhavidhi mbakudabuluka munthu toera kuaombola m’manja mwa utongi Waciroma. Yezu aphatisira mafala adalonga Dhavidhi pa lemba ya Masalmo 110:1, 2, toera kupangiza kuti Mesiya mbadakhala ntongi wankulu kupiringana atongi anango a anthu. Iye akhali Mbuya wa Dhavidhi, pontho pakumala kukhala kunkono wa madyo wa Mulungu, mbadatoma kutonga. Ntawiro wa Yezu wamatamisa anyakutcinga ace.
Anyakupfundza a Yezu na anthu anango azinji akhabvesera mwadidi. Natenepa, Yezu atoma kulonga nawo mbaacenjeza thangwi ya apfundzisi a mwambo na Afarisi. Amuna anewa “aikhika okhene pa mbuto ya Mose” toera kupfundzisa Mwambo wa Mulungu. Yezu apfundzisa anyakubvesera ace: “Citani mbamutoweza pyonsene pinakupangani iwo, mbwenye lekani kucita pinacita iwo, thangwi iwo asalonga, mbwenye nee asacita pinalonga iwo.”—Mateu 23:2, 3.
Buluka penepo, Yezu alonga pitsandzo pinapangiza kuti iwo akhali ampfakafaka, mbalonga: ‘Iwo asathimizira pimabokosi pya malemba pinabvala iwo, pontho asalaphisa pimbverere pya nguwo zawo.’ Ayuda anango akhamangira pimabokosi pankhuma zawo peno m’mikono yawo pyakuti pikhali na mphangwa za Mwambo. Afarisi akhabvala mabokosi makulu toera aoniwe na anthu kuti akhali aphinga pakubvera Mwambo. Pontho iwo ‘akhalaphisa pimbverere pya nguwo zawo.’ Aizraeli akhafunika kuikha pimbverere pa nguwo zawo, mbwenye Afarisi akhawangisira toera pimbverere pyawo pikhale pyakulapha kakamwe. (Numero 15:38-40) Iwo akhacita pyenepi “toera aoniwe na anthu.”—Mateu 23:5.
Yezu akhadziwa kuti anyakupfundzace mbadakwanisa kukhalambo na cifuno cakupaswa mbiri, natenepa iye aacenjeza: “Lekani kucemerwa Rabhi, thangwi Mpfundzisi wanu ndi m’bodzi basi, pontho mwa imwe, monsene ndimwe abale. Kusiyapo pyenepi, nee munthu m’bodzi asafunika imwe kucemera baba pa dziko yapantsi, thangwi Baba wanu ndi m’bodzi basi, Ule anakhala kudzulu. Lekani kucemerwa atsogoleri, thangwi Ntsogoleri wanu ndi m’bodzi basi, Kristu.” Mphapo anyakupfundzace akhafunika kucitanji? Yezu aapanga: ‘Mbwenye wankulu kakamwe pakati panu asafunika kukhala ntumiki wanu. Munthu onsene anadzikuza anadzacepeswa, mbwenye ule anacepeseka anadzakuzwa.’—Mateu 23:8-12.
Buluka penepo, Yezu alonga pinthu pyakuti mbapidacitikira apfundzisi a mwambo na Afarisi. Iye alonga: “Dzedze kwa imwe apfundzisi a mwambo na Afarisi, ndimwe ampfakafaka! Thangwi musafungira anthu misuwo ya Umambo wakudzulu. Nakuti imwe nkhabe kupitamo, musakhondesa ale anafuna kupitamo.”—Mateu 23:13.
Yezu asandika Afarisi thangwi akhalemedza kakamwe maonero awo akuphonyeka m’mbuto mwa maonero a Yahova. Mwacitsandzo iwo alonga: “Munthu angadumbira mu dzina ya templo, nkhabe pinthu; mbwenye munthu angadumbira mu dzina ya ouro ya mu templo, asatongwa kucita pidapikira iye.” Na mafala anewa iwo akhapangizika ninga maboliboli thangwi akhalemedza kakamwe ouro ya mu templo mbapwaza templo yakuti ikhali mbuto yakulambirira Yahova. Pontho iwo ‘asapwaza pinthu pyakufunika kakamwe pya Mwambo, ninga cilungamo, kubvera ntsisi na kukhulupirika.’—Mateu 23:16, 23; Luka 11:42.
Yezu acemera Afarisi anewa ninga ‘maboliboli anatsogolera andzawo, akuti asasungula imbu, mbameza kamelo!’ (Mateu 23:24) Iwo akhasungula vinyu yawo toera kubulusamo imbu, thangwi mwakubverana na misambo yawo, imbu ikhaoniwa ninga yakukhonda cena. Nakuti iwo akhapwaza pinthu pyakufunika kakamwe pya Mwambo pikhali ninga akhameza kamelo, cinyama cikulu cakuti cikhalimbo cakukhonda cena.—Levitiko 11:4, 21-24.
-
-
Ntsiku Yakumalisa ya Yezu mu TemploYezu—Ndi Njira, Undimomwene na Umaso
-
-
NSOLO 110
Ntsiku Yakumalisa Ya Yezu Mu Templo
MATEU 23:25–24:2 MARKO 12:41–13:2 LUKA 21:1-6
YEZU APITIRIZA KUSANDIKA ATSONGOLERI AUPHEMBERI
TEMPLO YA YERUSALEMU INADZAFUDZWA
NKADZI WANZICE APEREKA KOBIRI ZIWIRI ZING’ONO
Paulendo wakumalisa udagumanika Yezu mu templo, iye apitiriza kulonga umpfakafaka wa apfundzisi a mwambo na Afarisi mbaacemera pakweca kuti ndi ampfakafaka. Iye alonga mukuphatisira nsangani: “Ndimwe ninga khomitco na mbale idatsukwa kunja, mbwenye nkati ndi mwakupswipa. Nkati, imwe mwadzala na kusirira pinthu pizinji na pifuno pyakuipa. Nfarisi boliboli, pakutoma cenesa nkati mwa khomitco na mbale, toera kunja kukhalembo kwakucena.” (Mateu 23:25, 26) Ngakhale Afarisi akhayesera kupangizika kuti ndi akucena, iwo nee akhafuna kucinja makhaliro awo na kusasanyira mitima yawo.
Afarisi apangizambo kuti akhali ampfakafaka thangwi akhafuna kakamwe kumanga na kubalikisa nthumbi za aprofeta. Yezu alonga kuti iwo akhali “ana a anthu adapha aprofeta.” (Mateu 23:31) Pidalonga Yezu pikhali pyandimomwene thangwi iwo akhafuna kumupha.—Juwau 5:18; 7:1, 25.
Natenepa Yezu apangiza pikhafuna kucitikira atsogoleri auphemberi mbadakhonda kutcunyuka. Iye alonga: “Imwe nyoka, ana a nyoka, munakwanisa tani kuthawa kutongwa mu Djehena?” (Mateu 23:33) Fala yakuti Djehena isabveka Djenje ya Henomi. Djenje ineyi ikhaphatisirwa toera kupisira pirombo, pontho ikhaimirira kufudzweratu kwa apfundzisi a mwambo na Afarisi akuipa.
Anyakupfundza a Yezu anadzaimirira iye ninga “aprofeta, anthu audziwisi na apfundzisi.” Kodi anyakupfundza anewa anadzatsalakanwa tani? Yezu akhalonga na atsogoleri auphemberi anewa: “Anango a iwo [anyakupfundza anga] imwe munadzaapha na kuamanika pamuti, anango munadzaakwapula m’masinagoga na kuatcinga m’mizinda yonsene, toera ubwere kuna imwe mulando wa ciropa ca anthu onsene akulungama cidagwa pantsi, kubulukira ciropa ca Abheli munthu wakulungama mpaka Zakariya . . . adapha imwe.” Iye aacenjeza: “Mwandimomwene ndinakupangani kuti nyatwa zenezi zonsene zinadzagwera anthu awa a ndzidzi uno.” (Mateu 23:34-36) Pyenepi pyacitika mu caka 70 N.W. mu ndzidzi udabwera anyankhondo Aciroma kudzafudza Yerusalemu, mbapha Ayuda azinji.
Yezu atsukwala kakamwe pikhanyerezera iye pinthu pyenepi pikhafuna kucitika. Iye alonga mwakutsukwala: “Yerusalemu, Yerusalemu, nyakupha aprofeta na nyakuponyera miyala ale anatumwa kuna iwe! Kazinji kene ine ndikhafuna kugumanya anako ninga munagumanya nkhuku anapiye ace pantsi pa maphapido ace! Mbwenye imwe mwakhonda. Onani! Mulungu anadzasiya nyumba yanu.” (Mateu 23:37, 38) Anthu akhabvesera mafala adalonga Yezu panango abvundzika kuti ndi “nyumba” ipi ikhalonga iye. Kodi iye akhalonga pya templo yakubalika ya mu Yerusalemu yakuti ikhaoneka ninga ikhatsidzikizwa na Mulungu?
Buluka penepo Yezu alonga: “Ndinakupangani kuti nee munadzandionabve, kubulukira cincino mpaka mungadzalonga kuti: ‘Mbasimbwe ule anabwera mu dzina ya Yahova!’” (Mateu 23:39) Iye akhalonga profesiya inagumanika pa Masalmo 118:26: ‘Mbasimbwe ule anadza mu dzina ya Yahova; Ife a n’nyumba ya Yahova tinakupasani nkhombo.’ Pyenepi pisapangiza pakweca kuti templo ineyi yakumangwa na anthu ingadzafudzwa, nkhabe munthu anafuna kuenda kalambira kweneko mu dzina ya Mulungu.
Cincino Yezu akuenda kukhundu inango ya templo yakuti kuli na mabokosi a pyakupereka. Mabokosi anewa akhali na benga ing’ono padzulu toera anthu akwanise kuikha pyakupereka pyawo. Yezu akhaona Ayuda azinji mbakaikha kobiri zawo. Anthu akupfuma “akaikha kobiri izinji kakamwe” ninga miyoni. Penepo Yezu aona nkazi wakuti akhali nzice wakutcerenga mbaikhamo “kobiri ziwiri zing’ono za ndzaya za ntengo wakucepa kakamwe.” (Marko 12:41, 42) Mwakukhonda penula, Yezu akhadziwa kuti Mulungu akhatsandzaya kakamwe na pyakupereka pya nkazi unoyu.
Yezu acemera anyakupfundzace mbaapanga: “Mwandimomwene ndinakupangani kuti nkazi uyu wa nzice wakutcerenga aikha pizinji kupiringana anango onsene adaikha kobiri m’mabokosi akuikhira kobiri. Thangwi iwo onsene aikhamo pire pidapambula iwo mu mpfuma zawo zizinji, mbwenye nzice uyu mu utcerengi wace, aikha pinthu pyonsene pikhali na iye, pyonsene pikhali na iye toera kutsalakana umaso wace.” (Marko 12:43, 44) Pikhanyerezera nkazi unoyu na pidacita iye pikhali pyakusiyana na atsogoleri auphemberi!
Nakuti ntsiku ya Nisane 11 ikumala, Yezu abuluka mu templo paulendo wakumalisa. M’bodzi wa anyakupfundzace alonga: “Mpfundzisi, onani kubalika kwa miyala na nyumba izi!” (Marko 13:1) Mwandimomwene, miyala inango idaphatisirwa toera kumanga templo ikhali ikulu kakamwe. Miyala ineyi ikhacitisa templo kukhala yakubalika mbioneka ninga yakuwanga kakamwe. Natenepa anyakupfundza adzumatirwa na mafala adalonga Yezu kuti: “Usaona nyumba izi zikulu? Nkhabe mwala unafuna kudzasala pano padzulu pa mwala undzace mbukhonda kugomolwa.”—Marko 13:2.
Pidamala iye kulonga pinthu pyenepi, Yezu na apostolo ace awambuka Gowa ya Sidhroni mbakwira Paphiri ya Milivera. Pidafika iwo pa mbuto inango iye na apostolo anai, Pedhru, Andreya, Tiyago na Juwau akhala pantsi. Pa mbuto ineyi iwo akhakwanisa kuona Templo yakubalika.
-
-
Apostolo Aphemba CidzindikiroYezu—Ndi Njira, Undimomwene na Umaso
-
-
NSOLO 111
Apostolo Aphemba Cidzindikiro
MATEU 24:3-51 MARKO 13:3-37 LUKA 21:7-38
ANYAKUPFUNDZA ANAI APHEMBA CIDZINDIKIRO
KUKWANIRISIKA KWA MAPROFESIYA MU NDZIDZI WA APOSTOLO NA NTSOGOLO
TISAFUNIKA KUPITIRIZA KUKHALA AKUYANG’ANIRA
Ikhali n’Cipiri namasikati, pontho ntsiku ya Nisane 11 ikumala. Yezu akhadasala na ntsiku zakucepa toera kumalisa basa yace pa dziko yapantsi. Iye akhapfundzisa mu templo namasikati, mbwenye namasiku iye akhaenda kagona kunja kwa nzinda. Anthu akhafuna kakamwe kubvesera, natenepa iwo “akhaenda ku templo namacibese kakamwe toera kubvesera Yezu.” (Luka 21:37, 38) Cincino Yezu ali nawa Paphiri ya Milivera pabodzi na apostolo ace anai—Pedhru, Andreya, Tiyago na Juwau.
Anyakupfundza anai aenda kuna Yezu pikhali iye ekhene. Iwo akhadzudzumika na pikhafuna kucitikira templo thangwi Yezu akhadaapanga kuti nkhabe mwala ukhafuna kusala padzulu pa undzace. Mbwenye nee ndi pyenepi basi pikhaadzudzumisa. Yezu akhadaacenjeza kale kuti: “Khalani akukhunganyika, thangwi Mwana wa munthu anabwera pa ndzidzi unakhonda imwe kudikhira.” (Luka 12:40) Iye akhadaapangambo pya “ntsiku yakuonekera kwa Mwana wa munthu.” (Luka 17:30) Kodi mafala anewa asabverana na pikhadalonga iye thangwi ya templo? Apostolo akhafuna kakamwe kudziwa pyenepi. Iwo abvundza: “Tipangeni, pinthu pyenepi pinacitika lini, ndi cipi cidzindikiro ca kuonekera kwanu na cakumala kwa makhaliro a dziko?”—Mateu 24:3.
Panango mudacita iwo mbvundzo unoyu akhanyerezera pya kufudzwa kwa templo ikhaona iwo cifupi. Pontho, iwo abvundza pya kuonekera kwa Mwana wa munthu. Panango iwo akumbuka nsangani wa Yezu unalonga thangwi ya ‘mamuna wakuti ndi mwana wa mambo adaenda ku dziko yakutali kakamwe toera akhazikiswe ninga mambo, angamala abwerere.’ (Luka 19:11, 12) Anyakupfundza anewa akhafunambo kudziwa pinthu pinango pikhafuna kucitika ‘pakumala kwa makhaliro a dziko.’
Pakutawira mbvundzo wa anyakupfundzace, Yezu alonga cidzindikiro cakuti mbicidaaphedza kudziwa ndzidzi ukhafuna kumala utongi Waciyuda na kufudzwa kwa templo. Kusiyapo pyenepi Yezu alongambo kuti cidzindikiro ceneci mbacidaphedza Akristu a ntsogolo toera kudzindikira ndzidzi ‘wakuonekera’ kwace na ndzidzi wakufudzwa kwa makhaliro onsene akuipa a dziko ino.
Mukupita kwa pyaka, apostolo aona kukwanirisika kwa profesiya ya Yezu. Pinthu pizinji pidalonga Yezu pyatoma kucitika mu ndzidzi wawo. Natenepa, pidacitika mu caka 70 N.W. nee pyatutumusa Akristu akhapitiriza kudikhira. Mu caka ceneci utongi Waciyuda na templo pyafudzwa ninga mudalonga Yezu pyaka 37 nduli. Mbwenye nee ndi pyonsene pidalonga Yezu pyakuti pyacitika mu caka 70 N.W. peno nduli mwa caka ceneci. Mphapo, ninji pontho pikhafuna kupangiza ndzidzi wakuonekera kwace ninga mambo wa Umambo? Yezu apanga apostolo ace pinthu pikhafuna kucitika.
Yezu alongeratu kuti kunadzaoneka “nkhondo na mabvabva a nkhondo,” pontho “mbumba inadzamenyana na mbumba indzace, umambo unadzamenyana na umambo undzace.” (Mateu 24:6, 7) Iye alongambo kuti “kunadzaoneka piteketeke pikulu, kunadzaonekambo njala na mautenda m’mbuto zakusiyana-siyana; pontho anthu anadzaona pinthu pyakugopswa, na pidzindikiro pikulu kudzulu.” (Luka 21:11) Yezu acenjeza anyakupfundzace: “Anthu anadzakumangani mbakutcingani.” (Luka 21:12) Mbapadaoneka aprofeta authambi mbanyengeza anthu azinji. Anthu akukhonda bvera mwambo mbadanjipa, pontho ufuni wa anthu azinji mbudathowa. Mwakuthimizira iye alonga kuti “mphangwa zadidi za Umambo zinadzamwazwa pa dziko yonsene yapantsi toera zikhale umboni kuna anthu a madzindza onsene, buluka penepo kumala kunadzafika.”—Mateu 24:14.
Ngakhale mafala a Yezu akwanirisika pang’ono Yerusalemu mbadzati kufudzwa na pidamala kufudzwa nzinda unoyu na Aroma, kodi iwo anadzakwanirisika kupiringana mu ndzidzi unoyu? Musakwanisa kuona kukwanirisika kukulu kwa profesiya ya Yezu mu ntsiku zathu?
Cinthu cinango cidalonga Yezu kuti mbicidakhala cidzindikiro cakuonekera kwace ndi kuoneka kwa “cinthu cakunyanyasa cakufudza.” (Mateu 24:15) Mu caka 66 N.W., cinthu ceneci cakunyanyasa cikhali “anyankhondo” Aciroma adazungulira nzinda wa Yerusalemu, mbathukula madzimunthu awo na mabandera awo. Iwo azungulira nzinda mbagomola makhundu anango a mipanda yace. (Luka 21:20) Natenepa, “cinthu cakunyanyasa” cikhadalimira pa mbuto yakukhonda thema yakuti Ayuda akhaiona ninga “mbuto yakucena.”
Yezu alongambo kuti: “Inadzaoneka nyatwa ikulu yakuti cipo yaoneka kale kubulukira pakucitwa kwa dziko mpaka cincino, buluka penepo cipo inadzacitika pontho.” Aroma afudza Yerusalemu mu caka 70 N.W. Kufudzwa kweneku kwa ‘nzinda wakucena’ wa Ayuda, kuphatanizambo templo kukhapangiza kuti ikhali nyatwa ikulu thangwi anthu azinji aphiwa. (Mateu 4:5; 24:21) Kufudzwa kweneku cipo kukhadacitika kale, pontho Ayuda cipo akhadakuona kale. Pyenepi pyamalisa njira yakulambira ikhatowezera Ayuda mu pyaka pizinji. Pontho pyapangiza kuti kukwanirisika kwa profesiya ya Yezu ntsogolo kunadzakhala kwakugopswa kakamwe.
TISAFUNIKA KUKHALA NA CIKHULUPIRIRO MU NTSIKU ZINO ZAKUMALISA
Mu ndzidzi ukhacedza Yezu na apostolo ace thangwi ya cidzindikiro cakuonekera kwace ninga Mambo na kumala kwa makhaliro a dziko ino, cikupitiriza. Iye aacenjeza toera akhonde kutowezera ‘Akristu authambi na aprofeta authambi.’ Iye alonga kuti iwo anayesera ‘kunyengeza anthu, ngakhale anthu ene adasankhulwa.’ (Mateu 24:24) Mbwenye adasankhulwa nee anadzanyengezwa. Akristu authambi asaoneka na maso mbwenye kuonekera kwa Yezu nkhabe kudzaoneka na maso.
Pakulonga pya nyatwa ikulu inafuna kucitika pakumala kwa makhaliro akuipa a dziko ino, Yezu alonga: “Dzuwa inadzathima, mwezi nee unadzabulusa ceza cace, nyenyezi zakudzulu zinadzagwa pantsi, pontho mphambvu zakudzulu zinadzatekenyeka.” (Mateu 24:29) Apostolo adabva mafala anewa akugopesa nee akhadziwa mwadidi kuti mbapidacitika tani, mbwenye akhadziwa kuti pyenepi mbapidakhala pyakugopswa kakamwe.
Kodi pyenepi pingacitika anthu anadzacitanji? Yezu alonga: “Anthu anadzakomoka thangwi yakugopa munadikhira iwo pinthu pinafuna kucitika pa dziko yapantsi, thangwi mphambvu zakudzulu zinadzatekenyeka.” (Luka 21:26) Yezu akhalonga pya ndzidzi wakuti kunadzacitika pinthu pyakugopswa kakamwe pyakuti anthu cipo apiona kale.
Mphyakubalangaza kakamwe kudziwa kuti Yezu afokotoza kuti nee ndi anthu onsene anadzalira pakuona “Mwana wa munthu mbakabwera m’makole kudzulu na mphambvu na mbiri ikulu.” (Mateu 24:30) Iye akhadalonga kale kuti Mulungu anadzacita pinthu toera kupulumusa “anthu adasankhulwa.” (Mateu 24:22) Mphapo anyakupfundza akukhulupirika anacitanji angaona pinthu pyakugopswa pidalonga Yezu? Yezu abalangaza atowereri ace kuti: “Pinthu pyenepi pingatoma kucitika, khalani dzololo mbamulamusa misolo yanu, thangwi cipulumuso canu ciri cifupi.”—Luka 21:28.
Kodi anyakupfundza a Yezu akuti mbadakhala maso mu ndzidzi unoyu mbadadziwa tani kuti kumala kuli cifupi? Yezu alonga nsangani wa muti wa nsambvu: “Nthawi zace zitete zingatoma kuphukira masamba, imwe musadziwa kuti malimwe ali cifupi. Munjira ibodzi ene, mungaona pinthu pyenepi pyonsene, dziwani kuti iye ali cifupi, ali pansuwo. Mwandimomwene ndinakupangani kuti anthu a ubalwi uyu nee anadzamala kufa mpaka kucitika pinthu pyenepi pyonsene.”—Mateu 24:32-34.
Natenepa, anyakupfundzace angaona makhundu akusiyana-siyana a cidzindikiro ceneci mbakakwanirisika, mbadadziwa kuti kumala kuli cifupi. Yezu acenjeza anyakupfundzace akuti mbadakhala maso mu ndzidzi ukhafuna kucitika pinthu pyenepi.
Iye alonga: “Thangwi ya ntsiku ineyi na ndzidzi unoyu, nkhabe anapidziwa, nee aanju akudzulu, nee Mwana, basi ene Baba ndiye anapidziwa. Thangwi ninga pikhacitika mu ntsiku za Nowa, tenepa pinadzacitikambo pakuonekera kwa Mwana wa munthu. Ninga pikhacitika mu ntsiku zenezi cigumula mbacidzati kufika, anthu akhadya, akhamwa, amuna akhasemba, akazi akhasembwa, mpaka pa ntsiku idapita Nowa m’bote, iwo nee adzindikira cinthu mpaka mudabwera madzi makulu mbafudza anthu onsene, tenepa pinadzacitikambo pakuonekera kwa Mwana wa munthu.” (Mateu 24:36-39) Yezu alandanisa pyenepi na Cigumula cidacitika pa dziko yonsene yapantsi mu ntsiku za Nowa.
Apostolo akhabvesera Yezu Paphiri ya Milivera akhadziwa kufunika kwa kukhala akuyang’anira. Yezu alonga: “Citani mpholemphole toera mitima yanu ikhonde kudzudzumika kakamwe na pya kudya, kumwa peno kudzudzumika na pinthu pinafuna imwe mu umaso, ntsiku ineyi mbifika kwa imwe mwakututumusa ninga nsampha. Thangwi ntsiku ineyi inadzafika mwakututumusa kuna anthu onsene anakhala pa dziko yapantsi. Natenepa, pitirizani kuyang’anira, ndzidzi onsene citani maphembero akudembetera toera mukwanise kupulumuka mu pinthu pyenepi pyonsene pinafuna kucitika, mbamukwanisambo kulimira pamaso pa Mwana wa munthu.”—Luka 21:34-36.
Mafala anewa asapangiza kuti pidalonga Yezu nee mbapidacitika mu ndzidzi unoyu basi. Profesiya ineyi nee ikhapangiza pikhafuna kucitika mu ndzidzi wakucepa thangwi yakufudzwa kwa nzinda wa Yerusalemu peno dzindza ya Ayuda basi. M’mbuto mwace, iye akhalonga pinthu pikhafuna kucitikira “anthu onsene anakhala pa dziko yapantsi.”
Iye alonga kuti anyakupfundzace akhafunika kupitiriza kukhala akuyang’anira, kukhala dzololo, pontho akukhunganyika. Yezu aphatisira nsangani unango toera kugomezera ntsonga ineyi, iye alonga: “Kumbukani ipi: Khala mwanaciro nyumba asadziwa ndzidzi unafuna kufika mbava, iye nee mbadagona, pontho nee mbadatawirisa kuti mbava apite n’nyumba mwace. Na thangwi ineyi, imwembo khalani akukhunganyika, thangwi Mwana wa munthu anabwera pa ndzidzi unakhonda imwe kudikhira.”—Mateu 24:43, 44.
Yezu alonga kuna anyakupfundzace mafala akuti aacitisa kudikhira pinthu pyadidi. Yezu aapasa cinyindiro cakuti mu ndzidzi unafuna kukwanirisika profesiya ineyi, panadzakhala “bitcu” wakuyang’anira na waphinga. Yezu alonga pinthu pyakuti anyakupfundzace mbadapibvesesa mwakukhonda nentsa, iye alonga: “Mwandimomwene, mbani bitcu wakukhulupirika na wandzeru adakhazikiswa na mbuyace toera kuonera anyabasace apanyumba, toera kuapasa cakudya cawo pa ndzidzi wakuthema? Wakutsandzaya ndi bitcu unoyu mbuyace angabwera mban’gumana akucita pyenepi! Mwandimomwene ndinakupangani kuti iye anadzan’khazikisa toera kuonera pinthu pyace pyonsene.” Mbwenye “bitcu” unoyu angakhala wakuipa mbatoma kumenya anyabasa andzace, mbuyace “anadzantcunyusa kakamwe.”—Mateu 24:45-51; landanisani na Luka 12:45, 46.
Mbwenye mafala a Yezu nee akhafuna kupangiza kuti atowereri ace anango mbadakhala na makhaliro akuipa. Mphapo ndi ntsonga ipi yakuti Yezu akhafuna kuti anyakupfundzace aibvesese? Iye akhafuna kuti iwo akhale akuyang’anira na aphinga. Iye alonga nsangani unango toera kuaphedza kubvesesa pyenepi.
-
-
Nsangani wa Amiyali Usatipfundzisa Kufunika Kwakukhala Akuyang’aniraYezu—Ndi Njira, Undimomwene na Umaso
-
-
NSOLO 112
Nsangani Wa Amiyali Usatipfundzisa Kufunika Kwakukhala Akuyang’anira
YEZU ALONGA PYA NSANGANI WA AMIYALI KHUMI
Yezu atawira mbvundzo udacita apostolo ace thangwi ya cidzindikiro cakuonekera kwace na cakumala kwa makhaliro a dziko ino. Thangwi yakudziwa pinthu pikhadzudzumisa apostolo ace, Yezu alonga nsangani unango toera kuapasa uphungu wakuphedza. Anthu akuti anadzakhala maso mu ndzidzi wakuonekera kwace ndiwo anadzaona kukwanirisika kwa nsangani unoyu.
Yezu atoma kulonga nsangani unoyu kuti: “Umambo wa kudzulu unakwanisa kulandaniswa na amiyali khumi adakwata nyale zawo mbaenda kaonana na mankhadzi. Axanu a iwo akhali mapswiru, axanu akhali andzeru.”—Mateu 25:1, 2.
Yezu nee akhalonga kuti anyakupfundzace anango anafuna kudzatambira Umambo wakudzulu akhali mapswiru na anango akhali andzeru. M’mbuto mwace, iye akhabvekesa ntsonga ya Umambo kuti m’bodzi na m’bodzi wa anyakupfundzace akhafunika kusankhula kukhala wakuyang’anira peno kudzudzumiswa na pinthu pinango. Mbwenye Yezu nee akhapenula kuti atumiki ace mbadapitiriza kukhala akukhulupirika mbadapaswa nkhombo na Baba wace.
Mu nsangani unoyu, amiyali khumi abuluka toera katambira mankhadzi wamamuna, pontho toera kukhala mu nsoka wa anyakuperekera anyakumanga banja. Mu ndzidzi unafika mankhadzi wamamuna, amiyali akhafunika kugasa nyale zawo toera kupangiza cilemedzo kuna iye mu ndzidzi unakwata iye mankhadzi wace wa nkazi toera kuenda kunyumba idakhunganyirwa mankhadzi wa nkazi. Mphapo, ninji pidacitika?
Yezu alonga: “Mapswiru akwata nyale zawo, mbwenye nee akwata mafuta, mbwenye andzeru akwata nyale zawo pabodzi na mafuta pakhundu. Mukhadembuka mankhadzi, onsene aodzira mbagona.” (Mateu 25:3-5) Mankhadzi wamamuna nee afika pa ndzidzi ukhadikhirwa iye. Nakuti mankhadzi wamamuna akhadembuka kakamwe, amiyali atoma kugona. Panango apostolo akumbuka nsangani udalonga Yezu wamamuna wakuti ndi mwana wa mambo adaenda ku dziko yakutali kakamwe toera “akhazikiswe ninga mambo, angamala abwerere.”—Luka 19:11-15.
Mu nsangani wa amiyali khumi, Yezu apangiza pinthu pikhafuna kucitika pakufika kwa mankhadzi wamamuna. Iye alonga: “Pa tcititciti pabveka n’khuwo uyu: ‘Mankhadzi afika! Bulukani mukaonane naye.’” (Mateu 25:6) Kodi pidafika iye agumanadi amiyali anewa mbakadikira?
Yezu apitiriza kulonga: “Natenepa, amiyali onsene alamuka mbakhunganya nyale zawo. Mapswiru alonga kuna amiyali andzeru, ‘Tipasenimbo pang’ono mafuta anu, thangwi nyale zathu ziri kuthima.’ Andzeru atawira: ‘Panango nee anakwana kuna ife tonsene. M’mbuto mwace, ndokoni kuna ale anagulisa mafuta toera mukagulembo anu pang’ono.’”—Mateu 25:7-9.
Natenepa amiyali axanu akuti akhali mapswiru nee akhali akuyang’anira na akukhunganyika toera kutambira mankhadzi wamamuna. Iwo nee akhali na mafuta akukwana mu nyale zawo, pontho akhafunika kusaka mafuta. Yezu alonga: “Mukhaenda iwo kagula mafuta, mankhadzi afika. Amiyali akuti akhali akukhunganyika apita na mankhadzi n’nyumba idacitirwa phwando yakumanga banja, nsuwo mbufungwa. Buluka penepo, amiyali anango afikambo, mbalonga: ‘Mbuya, Mbuya, tifungulirenimbo!’ Iye aatawira: ‘Mwandimomwene ndinakupangani: Ine nkhabe kukudziwani.’” (Mateu 25:10-12) Amiyali anewa atsukwala kakamwe thangwi nee akhali akuyang’anira na akukhunganyika!
Apostolo adzindikira kuti mankhadzi wamamuna ndi Yezu, thangwi pa ulendo unango iye alongeka ekha ninga mankhadzi wamamuna. (Luka 5:34, 35) Kodi amiyali andzeru akhaimirira ani? Mudalonga Yezu thangwi ya “nkumbi ung’ono,” wakuti unadzatambira Umambo, iye alonga: “Bvalani mbamukhala akukhunganyika, pontho khalani na nyale zanu zakugaka.” (Luka 12:32, 35) Natenepa, apostolo adzindikira kuti Yezu pikhalonga iye pya nsangani wa amiyali akhalonga pya anthu akukhulupirika ninga iwo. Kodi Yezu akhafuna kubvekesanji mu nsangani unoyu?
Yezu abvekesa mwadidi ntsonga ikhafuna gomezera iye. Iye amalisa nsangani wace na mafala akuti: “Natenepa pitirizani kuyang’anira, thangwi imwe nkhabe kudziwa ntsiku nee ndzidzi.”—Mateu 25:13.
Pisaoneka pakweca kuti Yezu acenjeza atowereri ace akukhulupirika kuti asafunika ‘kupitiriza kuyang’anira’ mu ndzidzi wakuonekera kwace. Iye anabwera, pontho atowereri ace asafunika kukhala akuyang’anira na akukhunganyika ninga amiyali axanu andzeru. Pyenepi pinaaphedza toera kupitiriza kudikhira na kutambira nkhombo zawo.
-
-
Nsangani wa Matalento Usatipfundzisa Kufunika Kwa Kuphata Basa MwaphingaYezu—Ndi Njira, Undimomwene na Umaso
-
-
NSOLO 113
Nsangani Wa Matalento Usatipfundzisa Kufunika Kwa Kuphata Basa Mwaphinga
YEZU ALONGA NSANGANI WA MATALENTO
Pikhali Yezu Paphiri ya Milivera alonga nsangani unango kuna apostolo anai. Ntsiku zingasi nduli, pikhali Yezu ku Yeriko iye alonga nsangani wa kobiri za parata toera kupangiza kuti pakhadasala ndzidzi uzinji toera Umambo ubwere. Nsangani udalonga iye Paphiri ya Milivera usalonga pinthu pizinji pyakulandana na pidalonga iye kale. Nsangani unoyu ukhalongambo pyakuonekera kwace na kumala kwa makhaliro a dziko ino. Pontho ukhagomezera kuti anyakupfundzace akhafunika kukhala aphinga m’basa idapaswa iwo.
Yezu alonga: “Umambo walandanambo na mamuna anafuna kuenda ku dziko inango. Mbadzati kuenda, iye acemeresa anyabasace mbaapanga toera atsalakane mpfuma yace.” (Mateu 25:14) Anyakupfundza adzindikira kuti “mamuna” akhalongwa mu nsangani unoyu, akhali Yezu. Unoyu ndi undimomwene thangwi Yezu akhadalandanisika kale na mamuna adaenda ku dziko yakutali kakamwe “toera akhazikiswe ninga mambo.”—Luka 19:12.
Munthu analongwa mu nsangani unoyu, mbadzati kuenda ku dziko yakutali iye apereka mpfuma yace yakufunika kakamwe kwa anyabasace. Mu pyaka pitatu na hafu pya utumiki wace, Yezu akhali waphinga kakamwe pakumwaza mphangwa zadidi za Umambo wa Mulungu, pontho apfundzisambo anyakupfundzace toera acite basa ineyi. Pikhali iye cifupi toera kuenda kudzulu, Yezu akhali na cinyindiro consene cakuti anyakupfundzace mbadacita basa idaapfundzisa iye.—Mateu 10:7; Luka 10:1, 8, 9; landanisani na Juwau 4:38; 14:12.
Kodi mamuna analongwa mu nsangani unoyu agawa tani mpfuma yace kuna anyabasace? Yezu alonga: “Nyabasa m’bodzi iye ampasa matalento maxanu, unango ampasa mawiri, unangombo ampasa ibodzi, iye aapasa mwakubverana na maluso awo, buluka penepo iye aenda.” (Mateu 25:15) Ninji pidacita anyabasa anewa na mpfuma idapaswa iwo? Kodi iwo aphata basa mwaphinga toera kuphedza mbuya wawo? Yezu afokotozera pyenepi apostolo ace.
Iye alonga: “Mwakukhonda dembuka, ule adatambira matalento maxanu aenda kacita malonda na kobiri ineyi, mbawina matalento anango maxanu. Munjira ibodzi ene, ule adatambira mawiri, awinambo mawiri. Mbwenye nyabasa adatambira talento ibodzi basi, aenda kakumba djenje mbafikira kobiri ya mbuyace.” (Mateu 25:16-18) Ninji pinafuna kudzacitika mbuya wawo angabwerera?
Yezu apitiriza kulonga: “Pidapita ndzidzi uzinji, mbuya wa anyabasa anewa abwera toera kuona kuti iwo acitanji na kobiri yace.” (Mateu 25:19) Anyabasa awiri akutoma acita pyonsene pinakwanisa iwo “mwakubverana na maluso awo.” M’bodzi na m’bodzi wa iwo aphata basa mwaphinga mbathimizira mpfuma idapaswa iwo. Ule adapaswa matalento maxanu awinambo maxanu, pontho adapaswa matalento mawiri awinambo mawiri. (Mu ndzidzi unoyu, munthu akhafunika kuphata basa pyaka 19 toera akwanise kugumana talendo ibodzi.) Mbuya asimba anyabasa anewa munjira ibodzi ene: “Wacita mwadidi, ndiwe nyabasa wadidi na wakukhulupirika! Wakhulupirika ku pinthu pyakucepa, natenepa ndinakukhazikisa toera utsalakane pinthu pizinji. Tsandzaya pabodzi na mbuya wako.”—Mateu 25:21.
Mbwenye nee ndi pyenepi pidacitika kuna nyabasa adatambira talento ibodzi. Iye alonga: “Mbuya, ine ndikhadziwa kuti ndimwe munthu wakunentsa, musabvuna padakhonda imwe kubzwala, pontho musagumanya padakhonda imwe kumwaza pinthu. Thangwi yakugopa, ndaenda kabisa pantsi talento yanu. Natenepa kwatani talento yanu.” (Mateu 25:24, 25) Iye nee anyerezera pyakukoyesa kobiri ku banko toera mbuya wace angabwera aigumane yathimizirika. Natenepa pidacita nyabasa unoyu nee pyaphedza mbuya wace.
Pyenepi pyacitisa mbuya wace kuncemera “nyabasa wakuipa na wakupolola.” Iye apokoserwa kobiri ikhadapaswa iye mbiperekwa kuna nyabasa waphinga. Natenepa mbuya alonga maonero ace: “Munthu onsene ali napyo, anadzapaswa pizinji, mbadzakhala na pyakunjipa. Mbwenye ule adasowa cinthu, ngakhale cinthu ciri na iye, anadzacipokoserwa.”—Mateu 25:26, 29.
Anyakupfundza a Yezu akhali na pinthu pizinji toera kunyerezera kuphatanizambo pinthu pinango pidalongwa mu nsangani. Iwo adzindikira kuti Yezu aapasa mwai ukulu kakamwe wakucita anyakupfundza. Yezu akhadikhira kuti anyakupfundzace mbadaphata basa ineyi mwaphinga. Mbwenye iye nee akhadikhira kuti anyakupfundzace anaphata basa ineyi yakumwaza mphangwa idaapasa iye munjira ibodzi ene. Mwakubverana na pidalonga iye mu nsangani, anyabasa onsene akhafunika kucita pinthu “mwakubverana na maluso awo.” Natenepa, pidacitika kuna nyabasa wakumalisa pisapangiza pakweca kuti Yezu nee asakomerwa na munthu “wakupolola” mbacimwana kuwangisira toera kunjipisa mpfuma ya mbuya wace.
Panango apostolo akomerwa kakamwe na cinyindiro cidaapasa Yezu: “Munthu onsene ali napyo, anadzapaswa pizinji”!
-
-
Kristu Anadzatonga Mabira na MbuziYezu—Ndi Njira, Undimomwene na Umaso
-
-
NSOLO 114
Kristu Anadzatonga Mabira Na Mbuzi
YEZU ALONGA NSANGANI WA MABIRA NA MBUZI
Pikhali Yezu Paphiri ya Milivera alonga nsangani wa amiyali khumi na nsangani wa matalento. Pakumalisa kutawira mbvundzo wa anyakupfundzace thangwi ya cidzindikiro cakuonekera kwace na cakumala kwa makhaliro a dziko ino ya Sathani, Yezu alonga nsangani wa mabira na mbuzi.
Yezu atoma kulonga nsangani wace: “Mwana wa munthu angabwera mu mbiri yace, pabodzi na aanju onsene, penepo iye anadzakhala pa mpando wace wambiri.” (Mateu 25:31) Pikhalonga Yezu nsangani unoyu iye apangiza kuti akhalonga pya iye, thangwi kazinji kene akhalongeka ekha kuti akhali “Mwana wa munthu.”—Mateu 8:20; 9:6; 20:18, 28.
Kodi nsangani unoyu unakwanirisika lini? Unakwanirisika Yezu “angabwera mu mbiri yace,” pabodzi na aanju ‘mbakhala pa mpando wace wambiri.’ Iye akhadalonga kale pya “Mwana wa munthu mbakabwera m’makole kudzulu na mphambvu na mbiri ikulu” pabodzi na aanju ace. Pyenepi pinacitika “mwakucimbiza, pakumala kwa nyatwa ikulu.” (Mateu 24:29-31; Marko 13:26, 27; Luka 21:27) Pyenepi pisapangiza kuti nsangani unoyu unakwanirisika ntsogolo Yezu angabwera mu mbiri yace. Buluka penepo anadzacitanji?
Yezu alonga: “Mwana wa munthu angabwera . . . , anthu a madzindza onsene anadzagumanyizwa patsogolo pace, iye anadzagawa anthu ninga munagawira nkumbizi mabira na mbuzi. Iye anadzaikha mabira kunkono wace wamadyo, mbwenye mbuzi anaziyikha kunkono wace wabzwere.”—Mateu 25:31-33.
Kulonga pya mabira akuti anadzakhala kunkono wace wamadyo, Yezu alonga: “Buluka penepo, Mambo anadzalonga kuna ale ali kunkono wace wamadyo: ‘Bwerani imwe mudapaswa nkhombo na Baba wanga, tambirani Umambo udakhunganyirwa imwe kubulukira pakucitwa kwa dziko.’” (Mateu 25:34) Thangwi yanji mabira asafuniwa na Mambo?
Mambo alonga: “Thangwi pikhali ine na njala, imwe mwandipasa cakudya; pikhali ine na nyota, imwe mwandipasa madzi akumwa. Pikhali ine mulendo, imwe mwanditambira mwadidi; ndikhali na usiwa, imwe mwandipasa cakubvala. Pikhabva ine kupha, imwe mwanditsalakana. Pikhali ine nkaidi, imwe mwabwera kudzandiona.” Mabira akuti ndi “anthu akulungama” angabvundza kuti acita lini pinthu pyenepi, Yezu anadzaatawira: “Pire pidacitira imwe m’bodzi mwa abale anga awa ang’ono, mwapicitira ine.” (Mateu 25:35, 36, 40, 46) Iwo nee asacita mabasa anewa kudzulu thangwi kweneko nkhabeko anthu anabva kupha peno anabva njala. Natenepa mabasa anewa asafunika kucitwa kuna abale a Kristu pa dziko yapantsi.
Mphapo ninji pinafuna kudzacitikira mbuzi zinaikhwa kunkono wadzwere? Yezu alonga: “Buluka penepo iye anadzapanga ale ali kunkono wace wabzwere: ‘Bulukani pano imwe mudatongwa na Mulungu toera kuponywa ku moto wa kwenda na kwenda udakhunganyirwa Dyabo na aanju ace. Thangwi ndikhali na njala, mbwenye imwe nee mwandipasa cakudya; ndikhali na nyota, mbwenye imwe nee mwandipasa madzi akumwa. Ndikhali mulendo, mbwenye imwe nee mwanditambira mwadidi; ndikhali na usiwa, mbwenye imwe nee mwandipasa cakubvala; ndikhabva kupha, pontho ndikhali nkaidi, mbwenye imwe nee mwanditsalakana.’” (Mateu 25:41-43) Mbuzi zathema kutongwa thangwi zacimwana kubvera ntsisi abale a Kristu pa dziko yapantsi.
Apostolo apfundza kuti kutongwa kunafuna citwa ntsogolo kunadzacitisa kuti anthu akukhonda thema afudzwe kwenda na kwenda. Yezu aapanga: “Penepo [Mambo] anadzaatawira: ‘Mwandimomwene ndinakupangani, pire pidakhonda imwe kucitira m’bodzi mwa abale anga awa ang’ono, nee mwandicitira.’ Anewa anadzaona nyatwa ya kufa kwa kwenda na kwenda, mbwenye anthu akulungama anadzatambira umaso wakukhonda mala.”—Mateu 25:45, 46.
Pinthu pidalonga Yezu pakutawira mbvundzo wa apostolo ace, pyaphedza kakamwe atowereri ace toera kunyerezera pya makhaliro na macitiro awo.
-