ADESŨA BƆ ƆTƆ SO 52
Ndaluwamɔ, Nzu Yeɛ Ɔkɔboka Ɛmɔ Maa Ɛmɔkɔɔyɛ Mmrasua Bɔ Bɛbɔ Bɛnwo Mmɔden Ɔ?
‘Sɔ ala yeɛ ɔsɛ kyɛ mmrasua mɔ koso bɛyɛ mmenia bɔ bɛ nwo dwo, ná bedi nahorɛ wɔ nikyee biala nu ɔ.’—1 TIM. 3:11.
DWEIN 133 Som Yehowa Wo Mmerantebere Mu
BƆ YƐBAASŨA Ɔa
1. Sɛ yɛkɔhora yekonyi wɔ honhom nu a, nzu yeɛ odikyɛ yɛyɛ ɔ?
SƐ BƐWO akwalaa a engonwu bɔ ɔkɔyɛ ɔ, né wanyi waayɛ panyi, na ɛyɛ a né ɔyɛ nwanwa paa. Ebia ɛkɔhã kyɛ ɛlɛhõmapɛ yeɛ wafa wanyi sɔ ne. Nakoso yɛbɔ yɛte Kristofoɛ ne, sɛ yɛkɔhora yɛkɔbɔ yɛnwo mmɔden wɔ asafo nanu a, ɔtte ɛlɛhõmapɛ dwirɛ, na mmom odikyɛ yɛyɛ nningyein biemɔ kora. Sɛ yɛyɛ sɔ a, ɛhẽne yeɛ ɔkɔmaa yekonyi wɔ honhom nu ɔ.b (1 Kor. 13:11; Heb. 6:1) Sɔ nningyein ne bie yeɛ ole kyɛ, yɛne Yehowa kɔfa adamvoa bɔ enu yɛ se ɔ. Afei koso, odikyɛ yɛyere yɛnwo yenya subaen pá, na yesũa nningyein biemɔ bɔ ɔkɔboka yɛ wɔ y’asetena nu ɔ. Ebiekũ koso, odikyɛ yɛboa yɛnwo yɛma nningyein biemɔ bɔ yɛkɔhora yɛkɔyɛ ye kyẽabie ɔ. Nakoso sɛ yɛkɔhora yɛkɔyɛ sɔ a, sana Yehowa fa ye honhom ne boka yɛ.—Any. 1:5.
2. Nzu yeɛ edwirɛ bɔ ɔwɔ Gyenesise 1:27 ne maa yenwu ye ɔ, na nzu yeɛ yekosusu yenwo wɔ adesũa he anu ɔ?
2 Mmerɛ bɔ né Yehowa bɔ nningyein ne, ɔbɔle brienzua ne brasua. (Kenga Gyenesise 1:27.) Nakoso ɔsono kyɛbɔ benu biala si yɛ ye nikyee ɔ. Afei koso, ole bɔ benu biala kora yɛ ɔ. Bɔ yeti yeɛ ɔte sɔ yeɛ ole kyɛ, mmerɛ bɔ Yehowa bɔle brienzua ne brasua ne, ɔhãne nningyein bɔ benu biala kɔhora kɔyɛ nanwo dwirɛ. Sɛ bɛkɔhora bɛkɔyɛ sɔ nningyein ne a, sana benya subaen pá, na besũa kyɛbɔ bɛkɔyɛ nningyein biemɔ wɔ b’asetena nu ɔ. (Gye. 2:18) Yeti wɔ adesũa he anu ne, yɛkɔnea bɔ taluwa bie kɔhora kɔyɛ kyɛbɔ ɔkɔyɛ a okonyi kɔɔyɛ brasua bɔ ɔbɔ yenwo mmɔden wɔ asafo nanu ɔ. Wɔ adesũa bɔ oliberɛ nanu ne, yɛkɔnea bɔ mmrandeɛ nemɔ koso kɔhora kɔyɛ ɔ.
YERE WƆNWO NYA SUBAEN BƆ YEHOWA NYE GYE YENWO Ɔ
Mmrasua biemɔ tekyɛ Rebɛka, Ɛseta, ne Abigail te mmenia bɔ né bedi nahorɛ ɔ. Sɛ esuesũa bɛ a, ɔkɔboka wɔ maa ɛkɔɔyɛ Kristoniɛ brasua bɔ ye subaen te pá ɔ (Nea ngyekyɛmuɛ 3-4)
3-4. Ndaluwa, nisɔa yeɛ ɛmɔkɔhora bekonya mmenia bɔ ɛmɔ kosuesũa bɛ ɔ? (Nea foto ne.)
3 Mmrasua bɔ né bele subaen pá, na befili b’ahõne nu bɛsõne Yehowa ne, Bible ne kã benu pẽe nwo dwirɛ. (Kenga edwirɛ bɔ ye dwirɛti ne nwa, “Mmea a Wɔn Ho Asɛm Wɔ Bible Mu No, Dɛn Na Yebetumi Asua Afi Wɔn Hɔ?” bɔ ɔwɔ jw.org so ne.) Kyɛbɔ tworɔnzɛm bɔ adesũa ne gyi so ne kã ne, né bɛte mmrasua bɔ “bɛ nwo dwo,” na né “bedi nahorɛ wɔ nikyee biala nu.” Sɛ ɛhẽne la ahameɛ a, yele mmrasua pẽe bɔ bɛbɔ bɛnwo mmɔden wɔ asafo nanu ɔ. Bɛ koso, ndaluwa nemɔ kɔhora kosuesũa bɛ.
4 Ndaluwamɔ, sɔ aliemaa mmrasua nemɔ bɔ yɛkã bɛnwo dwirɛ ne, ɛmɔse bɛ nu biemɔ bɔ ɛmɔpena kyɛ besuesũa bɛ anaa? Sɛ sɔ a, yede ɛmɔfa ɛmɔ adwene besie subaen bɔ ɔyɛ nyemene bɔ ɔwɔ bɛnwo naso. Afei ɛmɔnea kyɛbɔ ɛmɔkɔhora bɛkɔla sɔ subaen ne bie ali ɔ. Yede, yɛbaanea subaen nyɔ biemɔ bɔ yenwo hia bɔ odikyɛ ɛmɔnya ye ɔ. Sɛ ɛmɔnwu sɔ subaen ne a, ɔkɔboka ɛmɔ maa ɛmɔ kɔɔyɛ mmrasua bɔ bɛbɔ bɛnwo mmɔden wɔ asafo nanu ɔ.
5. Sɛ ebie te brasua wɔ asafo nanu a, nzuati yeɛ odikyɛ ɔbrɛ yenwo ase ɔ?
5 Sɛ yɛkɔhora yɛkɔyɛ Kristofoɛ bɔ bɛbɔ bɛnwo mmɔden wɔ asafo nanu a, sana yɛbrɛ yɛnwo ase. Brasua bɔ ɔbrɛ yenwo ase ne, mmenia kuro ye dwirɛ, na Yehowa koso nye gye yenwo. (Yak. 4:6) Brasua bɔ ɔte sɔ ne, ɔnate kyɛ ɔdɔ Yehowa nati, nhyehyɛɛ bɔ Yehowa ayɛ kyɛ mmrienzua yeɛ beli anyunu wɔ asafo nanu ne, odé to nu. Afei koso sɛ ogya bĩaa a, yenwo atẽe bɔ Yehowa afa ama ohũ ne kyɛ ye yeɛ odikyɛ osi gyinayɛɛ wɔ abusũa nanu ne, ɛhẽne koso odé to nu.c—1 Kor. 11:3.
6. Sɛɛ yeɛ ndaluwa kɔhora kosuesũa kyɛbɔ né Rebɛka brɛ yenwo ase ne ɔ?
6 Ɛmɔma yɛnea bɔ Rebɛka yɛle ɔ. Né ɔte brasua bɔ ɔse nworɛ, na né yenye la ase. Afei koso né ole akokoduro. Ɛhẽne ati ɔhora sili gyinayɛɛ biemɔ bɔ né yenwo hia paa wɔ ye abrabɔ nu. (Gye. 24:58; 27:5-17) Nakoso ɔmva yenwo kyɛ né ole sɔ subaen pá hemɔ ne, né obu nikye, na né ɔbrɛ yenwo ase koso. (Gye. 24:17, 18, 65) Wɔ koso, ɛkɔhora kosuesũa bɔ Rebɛka yɛle ne. Nhyehyɛɛ bɔ Yehowa ayɛ ye wɔ abusũa ne asafo nanu ne, ɛyɛ a dé tonu. Sɛ ɛyɛ sɔ a, ɔkɔmaa w’abusũafoɛ ne bɛbɔ bɛwɔ asafo nanu ne, bɛnye kɔgye wɔnwo, na bekosuesũa wɔ.
7. Sɛɛ yeɛ ndaluwa kɔhora kosuesũa Ɛseta, ná babrɛ bɛnwo ase ɔ?
7 Odikyɛ Kristofoɛ mukoraati brɛ bɛnwo ase, na ɔnzɛkyɛ betu bɛnwo. Bible ne kã kyɛ “anwobrɛaseɛfoɛ de, benwu nworɛ.” (Any. 11:2) Né Ɛseta suro Nyameɛ, na né ɔbrɛ yenwo ase. Ɛhẽne ati mmerɛ bɔ ɔɔyɛle ɔhemaa ne, waanyɛ anwomasoɛ. Ɔnate sɔ subaen pá bɔ né ɔwɔ Ɛseta nwo nati, mmerɛ bɔ ye abusũaniɛ Modekae tuli ye foɛ ne, otiele, na ɔfa yɛle adwuma. (Ɛst. 2:10, 20, 22) Wɔ koso sɛ aliemaa bie tu wɔ foɛ, na etie fa yɛ adwuma a, okyire kyɛ esuesũa bɔ Ɛseta yɛle ne.—Tit. 2:3-5.
8. Sɛ ɛte brasua a, sɛɛ yeɛ edwirɛ bɔ ɔwɔ 1 Timoteo 2:9, 10 ne kɔboka wɔ maa ekowura ndaadeɛ bɔ ɔfata ɔ?
8 Ɛseta yɛle nikyee foforɛ bɔ ɔmaa yenwu kyɛ né ɔbrɛ yenwo ase paa ɔ. Yeɛ ole kyɛ né yenwo yɛ nyemene paa, ofikyɛ Bible ne po kã kyɛ “né anwonyemene abia ye.” Nakoso atẽe bɔ né Ɛseta fa so siesie yenwo ne, wamma mmenia adwene amma ye so. (Ɛst. 2:7, 15) Sɛ ɛkɔhora kosuesũa bɔ Ɛseta yɛle ne a, edwirɛ bɔ ɔwɔ 1 Timoteo 2:9, 10 ne kɔboka wɔ. (Kenga.) Somafoɛ Pɔɔlo tuli mmrasua bɔ bɛwɔ asafo nanu ne foɛ kyɛ, bɛfa anwobrɛaseɛ bewura ndaadeɛ bɔ ɔfata, bɔ ongua bɛ nyunu ase ɔ. Greek dwirɛ bɔ bɛfa bɛyɛle adwuma wɔ wa ne, bɔ okyire yeɛ ole kyɛ mmrasua bɔ bɛwɔ asafo nanu ne, odikyɛ bewura ndaadeɛ bɔ okyire kyɛ bele obuo bɛma Nyameɛ ɔ. Afei koso sɛ bɛ baawura ataadeɛ bie a, odikyɛ besusu bɔ mmenia kɔhã kɔfa bɛnwo nanwo. Aliemaa mmrasua bɔ ɛmɔwɔ asafo nanu ne, yɛnye gye yenwo paa kyɛ ɛmɔyere ɛmɔnwo bɛfa sɔ afutue he bɛyɛ adwuma ɔ.
9. Bɔ Abigail yɛle ne, nzu yeɛ yɛkɔhora yekosũa yekofi nu ɔ?
9 Mmrasua bɔ bɛwɔ asafo nanu ne, odikyɛ bɛyɛ mmenia bɔ besusu nningyein nwo bɛkɔ sĩɛ ɔ. Sɛ bɛkã kyɛ ebie susu nningyein nwo kɔ sĩɛ a, okyire sɛɛ? Bɔ okyire yeɛ ole kyɛ edwirɛ bie si a, sona ne kɔto yebo ase konwu yenye so yé, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a okonwu bɔ ɔkɔyɛ kɔfa yenwo ɔ. Wɔde ɛmɔma yɛnea bɔ Abigail yɛle ɔ. Ohũ hãne edwirɛ bie bɔ ahãa ɔkɔhora kɔmaa bekohũ Abigail ne mmenia bɔ bɛwɔ ye awuro berɛ ne mukoraati ɔ. Nakoso, mmerɛ bɔ Abigail tele bɔ wasi nanwo dwirɛ ne, otuli yenwo agyirɛ ndɛ. Ɔnate bɔ ɔyɛle nati, olɛle mmenia bɔ bɛwɔ ye awuro ne mukoraati ngõa. (1 Sam. 25:14-23, 32-35) Abigail dwirɛ ne maa yenwu kyɛ sɛ yesusu nningyein nwo yɛkɔ sĩɛ a, ɔkɔboka yɛ maa yekonwu mmerɛ bɔ odikyɛ yedwudwo, ɔne mmerɛ bɔ odikyɛ yɛkã yɛnoa yɛto nu ɔ. Afei koso ɔkɔboka yɛ maa sɛ yɛfa ebie adamvoa a, yɛkɔnea yé kyɛbɔ ɔkɔyɛ a, yɛngɔhã edwirɛ bie bɔ ɔkobu sona ne aba nu ɔ.—1 Tɛs. 4:11.
SŨA NNINGYEIN BIEMƆ BƆ ƆKƆBOKA WƆ WƆ W’ASETENA NU Ɔ
Mmerɛ bɔ ɛbɔle wɔnwo mmɔden kyɛ ekosũa kengalɛ ne ahworɔlɛ ne, sɛɛ yeɛ waboka wɔ ɔ? (Nea ngyekyɛmuɛ 11)
10-11. Sɛ ɛyere wɔnwo sũa kengalɛ ne ahworɔlɛ a, sɛɛ yeɛ ɔkɔboka ɛne mmeni foforɛ ɔ? (Nea foto ne.)
10 Sɛ ɛte taluwa bɔ ɛwɔ asafo nanu a, bɔ mmɔden kyɛ ekosũa nningyein biemɔ bɔ ɔkɔboka wɔ wɔ w’asetena nu ɔ. Sɛ ɛyɛ sɔ a, ɔkɔboka wɔ paa mmerɛ bɔ anyi ne. Yede ɛmɔma yɛnea sɔ nningyein nemɔ bie.
11 Sũa kengalɛ ne ahworɔlɛ. Sɛ ɛkɔ maen bie so a, bɛkã kyɛ sɛ ɛte brasua na ɛnze kenga, anaa ɛnze tworɔ po a ɔtte hwee. Nakoso sɛ ebie te Kristoniɛ a, yenwo hia paa kyɛ okonwu kenga, na wanwu tworɔ ɔ.d (1 Tim. 4:13) Yeti sɛ ɔyɛ se ma wɔ kyɛ ekosũa kengalɛ ne ahworɔlɛ a, yere wɔnwo sũa. Sɛ ɛyɛ sɔ a, sɛɛ yeɛ ɔkɔboka wɔ ɔ? Ɔkɔboka wɔ maa sɛ kyẽabie enya adwuma a, ɛkɔhora kɔyɛ ye kama. Afei koso, ɔkɔboka wɔ maa ɛkɔhora kosũa Bible ne, na ate yebo yé, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a, ɛkɔfa kohyirehyire mmenia ɔ. Ebiekũ koso, ɔnate kyɛ ɛkora kenga Bible ne dwenedwene yenwo nati, ɔkɔboka wɔ maa ekopingyé Yehowa paa.—Yos. 1:8; 1 Tim. 4:15.
12. Sɛɛ yeɛ edwirɛ bɔ ɔwɔ Anyandera 31:26 kɔboka wɔ maa ekonwu kyɛbɔ ɛne mmenia kɔbɔ ngɔmmɔ ɔ?
12 Sũa kyɛbɔ ɛne mmenia kɔbɔ ngɔmmɔ ɔ. Kristofoɛ de, atẽe bɔ yɛfa so yɛne mmenia bɔ ngɔmmɔ ne, ɔte nikyee bɔ yenwo hia yɛ paa ɔ. Ɛhẽne ati, somafoɛ Yakobo tuli yɛ foɛ kyɛ: “Ɔsɛ kyɛ sona biala yɛ ndɛ tie, nnɛmaa ɔpe ndɛen dwudwo, nnɛmaa ɔpe ndɛen fɛ yaa.” (Yak. 1:19) Sɛ ebie dwudwo ná ɛto wɔ boase tie ye a, okyire kyɛ ele “tema” ma sɔ sona ne. (1 Pet. 3:8) Sɛ ebie kã edwirɛ bie ná ɛnde bɔ ɔkã nabo a, to wɔ boase bisa ye ma ohyirehyire wɔ nu. Afei koso sɛ ɛpena kyɛ ɛkã edwirɛ bie a, dwene yenwo yé kora na ahã. (Any. 15:28) Kora bɔ yeɛ ɛkɔhã edwirɛ bie ne, bisa wɔnwo kyɛ: ‘Edwirɛ bɔ mebaahã ye, ɔte nahorɛ, ɔkɔhyɛ mmenia ngunaen, na okyire kyɛ mebu nikye anaa?’ Aliemaa mmrasua bɔ bɛne ebie dwudwo a, bɛto bɛ boase betie sona ne yé kora né badwudwo ne, ɛkɔhora kosuesũa bɛ. (Kenga Anyandera 31:26.) Yeti sɛ sɔ aliemaa mmrasua nemɔ ne ebie bɔ ngɔmmɔ a, ɛyɛ a nea atẽe bɔ bɛfa so bedwudwo ne yé. Sɛ ɛbɔ mmɔden yɛ bɔ yahã yenwo dwirɛ hemɔ a, ɔkɔboka maa ɛne mmenia afĩa kɔyɛ kama.
Brasua bɔ ɔkora toto nningyein yé wɔ awuro ne, ɔmaa ye abusũafoɛ nye gye, na asafo nanufoɛ mukoraati koso nya ye so mvasoɛ (Nea ngyekyɛmuɛ 13)
13. Ɛkɔyɛ sɛɛ né ahora asũa kyɛbɔ bɛtoto nningyein yé wɔ awuro ɔ? (Nea foto ne.)
13 Sũa kyɛbɔ ɛkɔtoto nningyein yé wɔ awuro ɔ. Nekaa pẽe nala wɔ berɛ a, mmrasua yeɛ bɛtaa bɛyɛ awuro adwuma ɔ. Yeti wɔ maame kɔhora kohyire wɔ kyɛbɔ bɛyɛ awuro adwuma ɔ. Ɛkɔhora koso kɔfa aliemaa brasua bie adamvoa maa ɔkɔboka wɔ maa ekosũa. Aliemaa brasua bie bɔ bɛfrɛ ye Cindy hãne kyɛ: “Me maame bokale me maa nwuni nikyeebie bɔ yenwo hia paa ɔ. Yeɛ ole kyɛ, sɛ ɛyere wɔnwo yɛ adwuma a, ɔmaa wɔnye gye. Me maame hyirele me kyɛbɔ bɛtõ aleɛ, bɛpo nningyein, ɔne kyɛbɔ bɛpa nningyein ɔ. Afei koso ohyirele me kyɛbɔ ngooli dwaa, ɔne kyɛbɔ ngɔnea me sikaa so yé ɔ. Sɔ nningyein bɔ me maame hyirele me ne, waboka me paa maa kesaalae mekora meyɛ adwuma menea menwo, na mekora meyɛ pẽe wɔ Yehowa sõen nu. Osa hyirele me kyɛbɔ ngɔsõ mmenia wɔfoɛ ɔ. Ɛhẽne koso bokale me maa nyane aliemaamɔ bɔ ngɔfa bɛ adamvoa ɔ. Sɔ aliemaa nemɔ subaen te pá, na nzuane nningyein pẽe mvili bɛ berɛ.” (Any. 31:15, 21, 22) Brasua bɔ okuro sona, bɔ ɔkora toto nningyein yé wɔ awuro, na ɔsõ mmenia wɔfoɛ ne, ɔmaa ye abusũafoɛ nye gye, na asafo nanufoɛ mukoraati koso nya ye so mvasoɛ.—Any. 31:13, 17, 27; Aso. 16:15.
14. Nzu yeɛ esũa fi Crystal dwirɛ nanu ɔ, na nzu yeɛ odikyɛ ɛfa sie wɔnye so kyɛ ɛkɔyɛ ɔ?
14 Sũa kyɛbɔ wɔ bɔbɔ ɛkɔhora kɔnea wɔnwo kyẽabie ɔ. Odikyɛ Kristoniɛ biala sũa kyɛbɔ ye bɔbɔ ɔkɔhora kɔnea yenwo, na wamaa yenye asɔ nningyein bɔ ole ye ɔ. (Flp. 4:11) Aliemaa brasua bie bɔ bɛfrɛ ye Crystal hãne kyɛ: “M’awofoɛ bokale me maa nwuni nningyein bɔ ngɔhora ngosũa ye wɔ sukuu nu, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a sɛ meyie a, ɔkɔboka me maa ngonya adwuma ngɔyɛ ngɔfa ngɔnea menwo kyẽabie ɔ. Me baba hyɛle me ngunaen kyɛ nza nzua kyɛbɔ bebu esikaa nwo ngondaa mmoka nningyein bɔ né mesũa ye wɔ sukuu nu naso. Ɛhe bokale me paa.” Ebiekũ koso, nná adwuma bɔ ekonya kɔyɛ ne ngome yeɛ yenwo hia ɔ, na mmom ɛkɔhora kosũa kyɛbɔ sɛ enya esikaa a, ɛkɔnea so yé ɔ. (Any. 31:16, 18) Sɛ ɛmaa wɔnye sɔ nningyein bɔ ele ye, na andotɔ nningyein pẽe bɔ ɔkɔmaa kerɛ kɔɔla wɔ so a, ɔkɔboka wɔ maa ekonya mmerɛ pẽe kɔsõ Yehowa.—1 Tim. 6:8.
BOA WƆNWO MA NNINGYEIN BIEMƆ BƆ ƐKƆYƐ YE KYẼABIE Ɔ
15-16. Aliemaa mmrasua bɔ begyalle ne, mvasoɛ beni yeɛ ɔwɔ bɛ so ɔ? (Marko 10:29, 30)
15 Sɛ ɛbɔ wɔnwo mmɔden nya subaen bɔ Yehowa nye gye yenwo, na esũa kyɛbɔ ɛkɔyɛ nningyein biemɔ wɔ w’asetena nu a, ɔkɔboka wɔ paa. Ofikyɛ ɔkɔmaa ɛkɔboa wɔnwo kɔma nningyein biemɔ bɔ ɛkɔhora kɔyɛ ye kyẽabie ɔ. Ɛmɔma yɛnea sɔ nningyein ne bie.
16 Ɛkɔhora kosi gyinayɛɛ kyɛ engogya. Yesu hãne kyɛ ebiemɔ wɔ berɛ a, ahennie nati bekosi gyinayɛɛ kyɛ bengogya. Ɔnate ɛhẽne ati, aliemaa mmrasua biemɔ wɔ berɛ a, basi gyinayɛɛ kyɛ bengogya. Ebia né mmeni pẽe nye ngye sɔ gyinayɛɛ nanwo wɔ nekaa bɔ bɛwɔ ne, nakoso bɛmma ɛhẽne mmu bɛ aba nu. (Mat. 19:10-12) Ebiemɔ koso, nningyein biemɔ ti yeɛ basi gyinayɛɛ kyɛ bengogya ɔ. Kae kyɛ Yehowa ne Yesu de, sɛ ebie si gyinayɛɛ kyɛ ongogya a, bɛnye gye sɔ sona nanwo. Sɛ ɛkɔ ewiase nekaa biala a, aliemaa mmrasua bɔ bɛgyalle bɔ bɛwɔ asafo nanu ne, bɛbɔ bɛnwo mmɔden paa. Sɔ aliemaa mmrasua hemɔ kuro mmenia dwirɛ, na bɛdwene sona nwo. Ɔnate ɛhẽne ati, wamaa ebiemɔ afa bɛ kyɛ bɛ maamemɔ ne beliema mmrasuamɔ wɔ asafo nanu.—Kenga Marko 10:29, 30; 1 Tim. 5:2.
17. Sɛ taluwa bie pena kyɛ ɔyɛ mmerɛ mukoraati sõen adwuma ne bie a, nzu yeɛ odikyɛ ɔ?
17 Ɛkɔhora kɔyɛ mmerɛ mukoraati sõen adwuma ne bie. Sɛ ɛkɔ ewiase nekaa biala a, aliemaa mmrasua nemɔ bɔ mmɔden paa wɔ asɛnga adwuma nanu. (Edw. 68:11) Wɔ koso ɛkɔhora kɔtoto nningyein yé, na wamaa ahora ayɛ mmerɛ mukoraati sõen adwuma ne bie anaa? Ɛkɔhora kɔbɔ mbaeɛ na afa asie wɔnye so kyɛ ɛkɔyɛ atẽepakyelɛniɛ, ekotu wɔnwo kɔma kɔboka maa bekosisi asafo sua ahoroɛ, anaa ɛkɔɔyɛ adwuma wɔ Bɛtɛl. Aliemaa biemɔ wɔ berɛ a, bafa nningyein bɔ ɔte sɔ ne bie basie bɛnye so, na bahora badwu yenwo. Ɛkɔhora ne bɛ kɔbɔ ngɔmmɔ, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a, ekonwu bɔ odikyɛ ɛyɛ na ahora adwu bɔ afa asie wɔnye so nanwo ɔ. Sɛ ɛfa sie wɔnye so kyɛ ɛkɔyɛ mmerɛ mukoraati sõen adwuma bie na ɛkora dwu yenwo a, okobukye yenwo atẽe foforɛ pẽe kɔma wɔ wɔ́ Yehowa sõen nu.
Sɛ ɛpena kyɛ egya bĩaa a, odikyɛ ɛto wɔ boase paa, ofikyɛ agyaa de bɛngɔ benza (Nea ngyekyɛmuɛ 18)
18. Sɛ aliemaa brasua bie pena kyɛ ogya a, nzuati yeɛ odikyɛ ɔto ye boase ɔ? (Nea foto ne.)
18 Ɛkɔhora kosi gyinayɛɛ kyɛ ekogya bĩaa. Nningyein bɔ yahã yenwo dwirɛ wɔ adesũa he anu ne, ɔkɔboka wɔ maa sɛ kyẽabie egya bĩaa a, ehũ nye kɔgye wɔnwo. Nahorɛ dwirɛ yeɛ ole kyɛ, sɛ ɛpena kyɛ egya bĩaa a, odikyɛ ɛto wɔ boase paa ofikyɛ, agyaa de bɛngɔ benza. Yeti dwene yenwo yé kora né asi sɔ gyinayɛɛ ne. Kae kyɛ sɛ enya gya bĩaa a, né aawura ehũ nabo. (Rom. 7:2; Ɛfe. 5:23, 33) Yeti koraka ekosi gyinayɛɛ kyɛ ekogya ebie ne, bisa wɔnwo sɔ dwirɛ hemɔ: ‘Brienzua bɔ mepena kyɛ megya ye ne, ɔbɔ yenwo mmɔden wɔ asafo nanu hɔ? Nningyein bɔ ɔyɛ ye wɔ ye asetena nu ne, okyire kyɛ Yehowa sõen nwo hia ye hɔ? Gyinayɛɛ ahoroɛ bɔ osisi ne, okyire kyɛ yenye la ase anaa? Odé ye mvomsoɛ to nu anaa? Obu mmrasua hɔ? Ɔkɔhora kɔboka me maa ngɔsõ Yehowa yé? Sɛ yegya a, ɔkɔhora kɔnea me? Ɔte ebie bɔ ɔdwene sona nwo bɔ edwirɛ bie ha me a, ngɔhora ngɔhã ngohyire ye anaa? Sɛ bɛfa adwuma bie bewura yesa a, ɔyere yenwo yɛ anaa? Dwumadie beni yeɛ owura yesa wɔ asafo nanu ɔ, na sɛɛ yeɛ odi yenwo dwumaa ɔ?’ (Luka 16:10; 1 Tim. 5:8) Bɛnwa, kyɛnzee biala le yeti. Ɛhẽne ati, wɔ koso odikyɛ enya subaen pá.
19. Yenwo atẽe bɔ brasua le ye kyɛ ɔte “bokafoɛ” ma ohũ ne, nzuati yeɛ ɔte nikyee bɔ animnyam wɔ nu ɔ?
19 Bible ne kã kyɛ brasua bɔ ɔte yeɛ pá ne, ɔte “bokafoɛ bɔ ɔfata” ohũ ɔ. (Gye. 2:18) Sɔ dwirɛ ne kyire kyɛ babrɛ mmrasua ase wɔ agyaa nanu anaa? Daabi. Yenwo atẽe bɔ Nyameɛ afa ama brasua kyɛ ɔte bokafoɛ ne, ɔte nikyee bɔ animnyam wɔ nu paa ɔ. Ofikyɛ Yehowa po, Bible ne kã yenwo dwirɛ kyɛ ɔte “bokafoɛ.” (Edw. 54:4; Heb. 13:6) Yeti brasua bɔ ɔta ohũ sĩ maa osi gyinayɛɛ bɔ ɔkɔboka b’abusũa ne, yɛkɔhora yɛkɔhã kyɛ ɔte bokafoɛ. Brasua bɔ ɔte sɔ ne, ɔnate kyɛ ɔdɔ Yehowa na obu ohũ nati, ɔmaa ohũ ne koso nya animnyam wɔ mmenia nyunu. (Any. 31:11, 12; 1 Tim. 3:11) Yeti sɛ ɔwɔ w’adwene nu kyɛ ekogya bĩaa kyẽabie a, yede hyɛ yebo kyɛ ekopingyé Yehowa. Afei koso, bɔ mmɔden kyɛ ɛkɔyɛ nningyein biemɔ kɔfa kɔboka mmenia wɔ awuro ne asafo nanu. Sɛ ɛyɛ sɔ a, ɔkɔmaa sɛ egya a, ɛkɔyɛ yeɛ pá.
20. Sɛ esi gyinayɛɛ kyɛ ɛkɔwo a, ɛkɔyɛ sɛɛ né ahora amaa wɔ mmaamɔ nye agye?
20 Ɛkɔhora kosi gyinayɛɛ kyɛ ɛkɔwo mmaa. Sɛ egya a, ɛne ehũ kɔhora kosi gyinayɛɛ kyɛ ɛmɔkɔwo mmaa. (Edw. 127:3) Yeti, nningyein bɔ ɔkɔmaa ɛkɔhora kɔyɛ maame bɔ ɔdwene ye mmaamɔ nwo ne, dimoa susu yenwo. Bɔ yasusu yenwo wɔ adesũa he anu ne, ɔkɔhora kɔboka wɔ maa sɛ egya a, ɛkɔɔyɛ brasua pá. Na sɛ ɛwo koso a, ɛkɔhora kɔtete wɔ mmaamɔ yé. Sɛ ɛte brasua bɔ ekuro wɔ mmaamɔ dwirɛ, ele bɛnwo aboterɛ, na ɛdwene bɛnwo a, ɔkɔmaa ngwalaa nemɔ koso nye kɔgye wɔ abusũa nanu.—Any. 24:3.
Ndaluwa bɔ bɛfale Bible nanu afutue bɔ bɛfa behyirehyirele bɛ ne bɛyɛle adwuma ne, wamaa baayɛ Kristofoɛ bɔ bɛbɔ bɛnwo mmɔden ɔ (Nea ngyekyɛmuɛ 21)
21. Nzuati yeɛ yekuro aliemaa mmrasua nemɔ dwirɛ paa ɔ? (Nea foto bɔ ɔwɔ Ɛwɛnelɛ Waen ne nyunu ne.)
21 Aliemaa mmrasuamɔ, yekuro ɛmɔ dwirɛ paa. Mmɔden bɔ ɛmɔbɔ kyɛ ɛmɔkɔsõ Yehowa, ɔne kyɛbɔ ɛmɔ boka mmenia ne koso, yɛnye gye yenwo. (Heb. 6:10) Ɛmɔyere ɛmɔnwo kyɛ ɛmɔkonya subaen pá. Afei, nningyein biemɔ bɔ ɔkɔhora kɔboka ɛmɔ ne mmeni foforɛ ne, ɛmɔsũa. Sɛ ɛhẽne la ahãmeɛ a, ɛmɔboa ɛmɔnwo bɛma nningyein biemɔ bɔ ɛmɔkɔyɛ ye kyẽabie ɔ. Yɛpena kyɛ ɛmɔnwu ye kyɛ Yehowa ahyehyɛdeɛ ne nye sɔ mmɔden bɔ ɛmɔbɔ ne paa, na sɛ yɛte ɛmɔ so a, né yadwɔso.
DWEIN 137 Tete Mmea Anokwafo ne Kristofo Mmea
a Ndaluwa bɔ ɛmɔ wɔ asafo nanu, yekuro ɛmɔ dwirɛ paa. Nakoso sɛ ɛmɔnye kɔgye wɔ Yehowa sõen nu a, nningyein biemɔ wɔ berɛ bɔ odikyɛ ɛmɔyɛ ɔ. Yeɛ ole kyɛ odikyɛ ɛmɔnya subaen pá, na ɛmɔsũa nningyein biemɔ bɔ ɔkɔboka ɛmɔ wɔ ɛmɔ asetena nu ɔ. Afei koso, odikyɛ ɛmɔboa ɛmɔnwo bɛma nningyein biemɔ bɔ ɛmɔkɔhora bɛkɔyɛ ye kyẽabie ɔ. Sɛ ɛmɔyɛ sɔ a, ɔkɔmaa ɛmɔnye kɔgye wɔ Yehowa sõen nu.
b EDWIRƐ BIE BƆ BAHYIREHYIRE NU Ɔ: Sɛ bɛkã kyɛ Kristoniɛ bie anyi wɔ honhom nu a, okyire kyɛ onzuesũa mmenia bɔ bɛnzo Yehowa ne, na mmom ɔmaa Nyameɛ kyire ye bɔ odikyɛ ɔyɛ ɔ. Sona bɔ ɔte sɔ ne, osuesũa Yesu, na ɔyere yenwo kyɛ ɔne Yehowa afĩa kɔyɛ kama. Afei koso, ofi y’ahõne nu boka mmenia fakyire kyɛ okuro bɛ dwirɛ.
d Sɛ ɛpena kyɛ enwu mvasoɛ bɔ ɔwɔ kengalɛ so a, nea edwirɛ bɔ ɔwɔ jw.org so bɔ ye dwirɛti ne nwa “Nea Enti a Ehia Sɛ Mmofra Kenkan Ade—Ɔfã 1: Wobɛkan Ade Anaa Wobɛhwɛ Biribi?”