MBETI TI ESTHER

1 Na ngoi ti Assuérus,* so ti tene Assuérus so akomande na ndö ti akodro-komanda 127+ so alondo na Inde juska na Éthiopie,* 2 na ngoi so lo duti na ndö ti trône ti lo ti gbia na Suse,+ gbata ti gbia,* 3 nga na yâ ti ota ngu ti komandema ti lo, lo sara matanga ndali ti azo ti lo kue so ayeke amokonzi nga na awakua ti lo. Aturugu ti Perse+ na ti Médie,+ akota zo nga na amokonzi ti akodro-komanda ayeke na gbele lo, 4 na lo fa na ala amosoro ti royaume ti lo so ayeke ye ti gloire nga na pendere ti aye so afa kota ti lo teti lango mingi, na yâ ti lango 180. 5 Tongana alango ni so ahunzi awe, gbia ni asara mbeni matanga so aninga lango mbasambala ndali ti azo kue (a londo na akota zo juska na asenge zo) so ayeke na Suse, gbata ti gbia.* A sara matanga ni na lê ti lacour ti jardin ti yangbo ti gbia. 6 A yeke wara na ndo ni so bongo ti lin, apendere bongo ti coton, bongo ti bleu so a kanga pendere tissu na terê ni nga na laine ti violet so a yôro ni na yâ ti akota bague so a sara na argent; a yeke wara nga apilier so a sara ni na atênë ti marbre nga na akete gbogbo so a sara ni na lor na argent; a zia ni na ndö ti sese ni so a sara ni na atênë ti porphyre,* atênë ti marbre, atênë so akpa perle nga na avuko tênë ti marbre.

7 A tuku vin na azo na yâ ti akopo* ti lor. Kopo oko oko ayeke nde nde, nga vin ti yangbo ti gbia so a mû na azo ayeke mingi, a lingbi na moyen ti gbia. 8 Azo ayeke nyon ye alingbi na ndia so a lu so a tene a gbu mbeni zo na ngangu* pëpe ti nyon ye, ndali ti so gbia na akota zo ti yangbo ti lo aleke ti tene zo oko oko anyon ye tongana ti so bê ti lo aye.

9 Gbia-wali Vashti+ asara nga matanga ndali ti awali na yâ ti da* ti Gbia Assuérus.

10 Na mbasambala lango ni, na ngoi so vin asara si bê ti gbia ayeke na ngia, lo tene na Méhuman, Biztha, Harbona,+ Bigtha, Abagtha, Zéthar nga na Carcas, akota zo mbasambala ti yangbo ti gbia so ayeke sara kua na terê ti Gbia Assuérus 11 ti ga na Gbia-wali Vashti na gbia ni na ye ti pendere ti lo ti gbia-wali* na li ti lo, tongaso si lo fa pendere ti lo na lê ti azo nga na amokonzi, ndali ti so lo yeke pendere mingi. 12 Me Gbia-wali Vashti angbâ gï ti ke ti ga atâa so akota zo ti yangbo atene peko ti yanga ti gbia so ahunda lo ti ga. Tongaso, bê ti gbia ason ngangu mingi, si ngonzo ti lo alondo tongana wâ.

13 Gbia asara tënë ni na akoli so ayeke na ndara nga so ahinga ti bâ yâ ti aye nzoni na ndö ti mara ti atënë ni so,* so asi ândö (ndali ti so a yeke tongaso si atënë ti gbia ayeke si na gbe ti azo kue so ahinga ndia nga na fango ngbanga nzoni, 14 nga na azo so ayeke nduru mingi na gbia si ayeke na akota ndo na yâ ti royaume ni. A yeke azo tongana Carshéna, Shéthar, Admatha, Tarsis, Mérès, Marséna na Mémucan, akota zo mbasambala+ ti kodro ti Perse na ti Médie.) 15 Gbia ahunda ala, atene: “Na lege ti ndia, nyen la a lingbi a sara na Gbia-wali Vashti so ake ti sara ye alingbi na yanga so mbi Gbia Assuérus mbi mû, si akota zo ti yangbo ti gbia atene na lo so?”

16 Na lê ti gbia nga na amokonzi, Mémucan atene: “Sioni so Gbia-wali Vashti asara so, lo sara ni gï na terê ti gbia lo oko pëpe,+ me nga na terê ti amokonzi kue nga na azo kue ti yâ ti akodro-komanda ti Gbia Assuérus. 17 Awali ti akoli kue ayeke mä ande tënë ti ye so gbia-wali asara so, na ala yeke zere ande akoli ti ala, ala tene: ‘Gbia Assuérus amû yanga ti tene a ga na Gbia-wali Vashti na devant ti lo, me lo ke ti gue-aa!’ 18 Gï laso laso, awali ti amokonzi ti Perse na ti Médie so ahinga tënë ti ye so gbia-wali asara so ayeke sara tënë ni na akoli ti ala. Ye so ayeke sara si nengo mba ayeke duti dä pëpe nga ngonzo ayeke duti ande mingi. 19 Tongana a yeke nzoni na lê ti gbia, zia lo mû mbeni mbela na a sû ni na popo ti andia ti kodro ti Perse na ti Médie, so zo alingbi ti changé ni pëpe,+ ti tene Vashti akiri aga na gbele Gbia Assuérus encore ape. Nga, zia gbia amû ndo ti lo ti gbia-wali na mbeni wali so ayeke nzoni ahon lo. 20 Tongana azo kue na yâ ti kota royaume ti gbia amä tënë ti mbela ti gbia so, awali kue ayeke ne akoli ti ala, a londo na kota zo juska na senge zo.”

21 Tënë so anzere na gbia nga na amokonzi ni, na gbia asara tongana ti so Mémucan atene. 22 Tongaso, gbia atokua ambeti na yâ ti akodro-komanda kue.+ A sû ambeti ni na kodro-komanda oko oko na fason ti sungo mbeti ti kodro-komanda ni nga na mara oko oko na yanga ti kodro ti mara ni, si koli oko oko aduti maître* ti da ti lo nga lo sara tënë na yanga ti kodro ti azo ti mara ti lo wani.

2 Na peko ti aye so, tongana ngonzo ti Gbia Assuérus+ adë awe, lo dabe ti lo na ye so Vashti asara+ nga na ye so a mû desizion ti sara na lo.+ 2 Awakua so asara kua na terê ti gbia atene: “A yeke nzoni a gi na gbia ambeni pendere maseka-wali so ade ti hinga koli pëpe. 3 Zia si gbia amû ambeni zo na yâ ti akodro-komanda kue ti royaume ti lo+ ti bungbi apendere maseka-wali ni kue na Suse, gbata ti gbia,* na yâ ti da ti awali. Zia Hégaï,+ mbaïwa na yangbo ti gbia nga zo ti batango awali, abâ ndo na ndö ti ala. Nga zia a sara na ala aye so asara si ala kiri aga pendere mingi.* 4 Maseka-wali so ayeke gbu bê ti gbia mingi la ayeke ga ande gbia-wali na place ti Vashti.”+ Ye so ala fa so anzere na gbia, na a yeke ye so lo sara.

5 Mbeni koli Juif ayeke na Suse,+ gbata ti gbia.* Iri ti lo ayeke Mardochée.+ Lo yeke molenge ti Jaïr, Jaïr ayeke molenge ti Shiméï, Shiméï ayeke molenge ti Kish zo ti mara ti Benjamin.+ 6 Mardochée ayeke na popo ti azo so Nébucadnezzar, gbia ti Babylone, agbu ala lani na Jérusalem legeoko na Jéconias,*+ gbia ti Juda, si lo gue na ala na Babylone. 7 Lo la lo yeke bâ ndo na ndö ti* Hadassa,* so ti tene Esther, molenge ti ita ti babâ ti lo,+ ndali ti so Esther ayeke na babâ na mama pëpe. Esther ayeke pendere wali mingi. Na ngoi so babâ na mama ti lo akui, Mardochée amû lo tongana molenge ti lo. 8 Tongana a fa peko ti yanga ti gbia nga na ndia so lo lu na yâ ti kodro ni awe, nga tongana a bungbi gbâ ti amaseka-wali na Suse, gbata ti gbia,* ti tene Hégaï+ abâ ndo na ndö ti ala, a ga nga na Esther na yâ ti da* ti gbia ti tene Hégaï, zo ti bango ndo na ndö ti awali, abâ ndo na ndö ti lo.

9 Lo ye tënë ti maseka-wali Esther nga sarango ye ti maseka-wali ni anzere na lo mingi.* Ni la, hio lo leke ti tene a sara na Esther aye so asara si lo kiri lo ga pendere mingi*+ nga ti tene a bâ lege ti akobe ti lo. Hégaï amû nga na lo amaseka-wali mbasambala so a soro ala na yâ ti da ti gbia ti sara kua na lo. Lo zia nga Esther na amaseka-wali ni na mbage ti da ti awali so ayeke pendere ahon atanga ni kue. 10 Esther atene mbeni tënë oko pëpe na ndö ti mara ti lo+ nga na afami ti lo, ndali ti so Mardochée+ atene na lo ti sara tënë ni na zo oko pëpe.+ 11 Lâ na lâ Mardochée ayeke tambela na devant ti lacour ti da ti awali ti bâ wala Esther ayeke nzoni nga ti hinga ye so ayeke si na lo.

12 Maseka-wali oko oko ayeke na tour ti lo ti gue na ndo ti Gbia Assuérus tongana ala hunzi nze 12 so a hunda ti tene a sara na ala aye so asara si ala kiri aga pendere mingi.* Ye so a hunda ti sara na ala si ala kiri aga pendere mingi ayeke so: a yeke mû nze omene ti kpaka mafuta ti myrrhe+ na terê ti ala nga nze omene ti kpaka mafuta ti keke ti baume+ na terê ti ala nga na amafuta nde nde ti tene ala kiri aga pendere mingi.* 13 Tongana a sara aye so kue awe la si mbeni maseka-wali ayeke gue na ndo ti gbia. Na ngoi so lo yeke londo na da ti awali ti gue na da ti gbia, a yeke mû na lo ye kue so lo hunda. 14 Lo yeke gue kâ na lakui, me na ndapre lo yeke kiri na yâ ti use da ti awali so Shaashgaz, mbaïwa ti da ti gbia+ nga zo ti batango awali ti gbia ti use ndo, ayeke bâ ndo na ndö ni. Wali ni ayeke kiri ti gue na ndo ti gbia gï tongana lo gbu bê ti gbia ni mingi nga gbia ni airi lo na iri ti lo.+

15 A si fadeso na tour ti Esther ti gue na ndo ti gbia, Esther so ayeke molenge ti Abihaïl, ita ti babâ ti Mardochée so amû lo tongana molenge ti lo ti wali.+ Esther ahunda mbeni ye nde pëpe me lo mû gï aye so Hégaï, mbaïwa na yangbo ti gbia nga zo ti bango ndo na ndö ti awali, afa. (Na ngoi ni so, sarango ye ti Esther anzere na zo kue so abâ lo.) 16 A yeke na yâ ti ngu mbasambala ni+ ti komandema ti Gbia Assuérus, na yâ ti nze bale-oko ni, so ti tene na nze ti Tébeth,* la a gue na Esther na ndo ti lo. 17 Gbia aye Esther mingi ahon tanga ti awali ni kue, sarango ye ti Esther anzere na gbia nga lo la gbia asara nzoni* na lo ahon tanga ti amaseka-wali ni kue. Tongaso, gbia azia ye ti pendere ti gbia-wali* na li ti Esther, na lo zia lo gbia-wali+ na peko ti Vashti.+ 18 Gbia asara mbeni kota matanga na iri ti Esther ndali ti azo ti lo kue so ayeke amokonzi nga na awakua ti lo. Na pekoni, lo mû yanga ti tene na yâ ti akodro-komanda a zi tënë na li ti azo so tënë ayeke na li ti ala,* nga lo mû acadeau na azo alingbi na moyen ti lo.

19 Na ngoi so a kiri a bungbi ti fani use ni amaseka-wali so ade ahinga koli pëpe,+ Mardochée ayeke duti na yanga ti gbagba ti gbia. 20 Esther atene mbeni tënë oko pëpe na ndö ti afami ti lo nga na mara ti lo,+ gï tongana ti so Mardochée ahunda na lo; Esther asara gï ye so Mardochée afa na lo, gï tongana ti so lo ngbâ lani na gbe ti Mardochée.+

21 Na yâ ti angoi ni so, so Mardochée ayeke duti na yanga ti gbagba ti gbia, Bigthan na Téresh, akota zo use ti yangbo ti gbia so ayeke bata ayanga ti gbagba, asara ngonzo na ala mä terê ti fâ* Gbia Assuérus. 22 Me Mardochée amä tënë ni, na hio lo sara tënë ni na Gbia-wali Esther. Esther ague asara tënë ni na gbia, na iri ti Mardochée. 23 A gi nda ti tënë ni na a bâ so ayeke tâ tënë, na a kanga akoli use so na ndö ti keke si ala kui. A sû tënë ti aye so kue na yâ ti mbeti ti mbaï ti ngoi ni so na lê ti gbia ni.+

3 Na peko ti aye so, Gbia Assuérus akono kamba ti kua ti Haman,+ molenge ti Hammedatha so ayeke hale ti Agag,+ na lo yâa lo na nduzu na lege so lo sara si trône ti lo ahon ti tanga ti amokonzi kue so lo na ala ayeke sara kua.+ 2 Awakua ti gbia kue so ayeke sara kua na yanga ti gbagba ti gbia ayeke kuku nga ala kpo li ti ala na sese na gbe ti Haman, ndali ti so gbia ahunda ti tene a sara tongaso na lo. Me Mardochée ake ti kuku wala ti kpo li ti lo na sese na gbe ti Haman. 3 Tongaso, awakua ti gbia so ayeke sara kua na yanga ti gbagba ti gbia ayeke hunda Mardochée, atene: “Mo yeke sara sanka ti yanga so gbia amû ngbanga ti nyen?” 4 Lâ na lâ ala yeke sara tënë na lo na ndö ni, me lo mä ala pëpe. Tongaso, ala hunda Haman ti bâ wala a yeke ngbâ ti zia Mardochée ti sara ye tongaso ti gue na ni;+ ndali ti so lo tene na ala so lo yeke Juif.+

5 Tongana Haman abâ so Mardochée ake ti kuku nga ti kpo li ti lo na sese na gbe ti lo, ngonzo agbu Haman ngangu.+ 6 Me ti Haman, a nzere na lo pëpe ti fâ* Mardochée gï lo oko, ndali ti so lo mä nga tënë ti azo ti mara ti Mardochée. Tongaso, Haman akomanse ti gi lege ti fâ aJuif kue so ayeke na yâ ti royaume ti Assuérus, so ti tene azo ti mara ti Mardochée kue.

7 Na yâ ti kozo nze, so ti tene nze ti Nisan,* ti ngu 12 ni+ ti komandema ti Gbia Assuérus, a bi Pur+ (so ti tene ye so a bi ni ti hinga ye so a doit ti sara) na gbele Haman ti hinga lango nga na nze ni, na a tï na ndö ti nze 12 ni, so ti tene nze ti Adar.*+ 8 Haman atene na Gbia Assuérus: “Mbeni mara ayeke dä so yâ ti ala akangbi kirikiri nga ala sara kodro na ando nde nde na popo ti azo+ na yâ ti akodro-komanda kue ti royaume ti mo.+ Andia ti ala ayeke nde na ti tanga ti azo kue; ala yeke kpe andia ti mo gbia pëpe, nga ndali ti nzoni ti mo gbia, a yeke nzoni pëpe ti tene a zia ala ngbâ gï tongaso. 9 Tongana a nzere na mo gbia, zia a sû na mbeti mbeni mbela so ahunda ti tene a futi ala. Mbi yeke mû talent* ti argent 10 000 na akota zo ti tene ala zia ni na yâ ti da ti mosoro ti gbia.”*

10 Tongana gbia amä tënë so, lo zi bague ti kpongo na nzoroko+ so ayeke na maboko ti lo, lo mû na Haman,+ molenge ti Hammedatha so ayeke hale ti Agag,+ wato ti aJuif. 11 Gbia atene na Haman: “Argent nga na azo ni ayeke na maboko ti mo, sara na ala ye so ayeke nzoni na lê ti mo ti sara.” 12 A iri awakuasu+ ti gbia na lango 13 ti kozo nze ni. Ala sû na mbeti+ ayanga kue so Haman amû na asatrape ti gbia, agouverneur so ayeke na ndö ti akodro-komanda, amokonzi ti amara nde nde. A sû mbeti ni na kodro-komanda oko oko na fason ti sungo mbeti ti kodro-komanda ni nga na mara oko oko na yanga ti kodro ti mara ni. A sû ni na iri ti Gbia Assuérus nga a kpo nzoroko dä na bague ti gbia.+

13 A mû ambeti ni na awatokua si ala gue na ni na yâ ti akodro-komanda kue ti gbia. Na yâ ni, a mû yanga ti tene na lango 13 ti nze 12 ni, so ti tene nze ti Adar,+ a neka, a fâ nga a futi aJuif kue, amaseka na ambakoro, amolenge na awali, nga a mû aye ti ala.+ 14 A mû yanga ti tene a sara copie ti mbeti ni si aga tongana ndia na yâ ti kodro-komanda oko oko kue nga a to mbela na azo kue ti tene ala leke terê ti ala ndali ti lango ni so. 15 Azo ti tokua ni ague hio+ alingbi na yanga so gbia amû; a fa tënë ti ndia so na yâ ti gbata ti Suse,+ gbata ti gbia.* Gbia na Haman aduti fadeso ti nyon ye, me li ti azo aga kirikiri na yâ ti gbata ti Suse.

4 Tongana Mardochée+ amä tënë ti aye kue so a sara,+ lo suru bongo na terê ti lo, lo yü bongo ti vundu nga lo tuku mburu ti wâ na terê ti lo. Lo sigi, lo gue na milieu ti gbata ni, lo dekongo ngangu na vundu na bê. 2 Lo gue juska lo si na yanga ti gbagba ti gbia, me lo lï pëpe ndali ti so zo alingbi pëpe ti lï na yâ ti yangbo ti gbia na bongo ti vundu na terê ti lo. 3 Na yâ ti akodro-komanda+ oko oko kue so tënë ti yanga ti gbia nga na mbela so lo mû asi dä, aJuif kue ayeke na yâ ti kota vundu, ala mû jeûne,+ ala toto na ala dekongo na vundu. Ambeni mingi alango na ndö ti bongo ti vundu nga na yâ ti mburu ti wâ.+ 4 Tongana awali so ayeke awakua ti Gbia-wali Esther na ambaïwa so ayeke na terê ti lo aga asara tënë ni na lo, vundu asara lo mingi. Lo tokua bongo na Mardochée ti tene lo yü ni ahon ti yü bongo ti vundu, me lo ke. 5 Tongana Esther amä tënë ni, lo iri Hathak, mbeni mbaïwa ti gbia, so gbia azia lo ti sara kua na Esther, na Esther amû yanga na lo ti hunda Mardochée na ndö ti ndani so lo yü bongo ti vundu nga ti fa na lo ye so asi.

6 Hathak ague awara Mardochée na yâ ti gbata ni na ndo so azo ayeke gue ka dä mingi, na devant ti yanga ti gbagba ti gbia. 7 Mardochée afa na lo tënë ti aye kue so asi na lo, nga na wungo ti nginza+ so Haman amû yanga ti zia na yâ ti da ti mosoro ti gbia si a sara na kua ti futingo na aJuif.+ 8 Mardochée amû nga na lo copie ti mbela so a tokua ni na yâ ti gbata ti Suse+ ti tene a futi aJuif kue. Lo tene na lo ti gue ti fa ni na Esther,+ ti fa na lo nda ti atënë ti mbela ni nga ti hunda na lo ti gue na ndo ti gbia ti voro yanga na gbia ni wani, si lo sara nzoni bê na azo ti mara ti lo Esther ni.

9 Hathak akiri na ndo ti Esther na lo fa na lo peko ti yanga ti Mardochée. 10 Esther amû yanga na Hathak ti gue ti tene na Mardochée:+ 11 “Awakua ti gbia kue nga na azo ti akodro-komanda ti gbia ahinga so tongana mbeni koli wala wali alï na yâ ti lacour ti gbia+ sân ti tene a iri lo kâ, gï ndia oko la alingbi na lo: a doit ti fâ lo. Lo yeke ngbâ na fini gï tongana gbia ayôro na lo keke ti lo ti gbia so a sara ni na lor.+ Me a sara lango 30 awe la a iri mbi na ndo ti gbia pëpe so.”

12 Tongana a fa peko ti yanga ti Esther na Mardochée, 13 lo kiri tënë na Esther, lo tene: “Pensé pëpe mo tene, so mo yeke na yâ ti da ti gbia la mo yeke na pasa mingi ti sö kuâ ahon atanga ti aJuif kue. 14 Tongana mo kanga yanga ti mo na ndembe so, ye ti zingo aJuif nga na salut ti ala ayeke londo na mbeni ndo nde.+ Me mo na azo ti da ti babâ ti mo, ala yeke kui. Hinga ape wala a yeke ndali ti mara ti ngoi tongaso la mo wara lege ti ga gbia-wali so!”+

15 Esther atene na Mardochée: 16 “Gue, mo bungbi aJuif kue so ayeke na Suse na ala mû jeûne+ ndali ti mbi. Na yâ ti lango ota,+ bï na lâ, ala te ye pëpe nga ala nyon ye pëpe. Mbi na azo ti kua ti mbi ti wali, e nga kue e yeke mû jeûne. Mbi yeke gue ande na ndo ti gbia, atâa so ndia amû lege na mbi ti sara tongaso pëpe. Même a yeke ti kuâ, mbi yeke kui.” 17 Tongaso, Mardochée ague, na lo sara aye kue so Esther ahunda na lo ti sara.

5 Na ota lango ni,+ Esther ayü robe ti lo ti gbia-wali na lo luti na lê ti lacour ti da* ti gbia, na devant ti da ti gbia. Na ngoi ni so, gbia aduti na ndö ti trône ti lo na yâ ti da ti lo ti gbia so abâ ndo na yanga ti da ni. 2 Gï so gbia abâ Gbia-wali Esther so aluti na lê ti lacour ni, terê ti gbia anzere ti bâ lo. Gbia ayôro na mbage ti Esther keke ti lo ti gbia so a sara ni na lor.+ Esther apusu nduru, lo ndu li ti keke ni.

3 Gbia ahunda lo, atene: “Gbia-wali Esther, nyen la apassé? Nyen la mo ye a sara ndali ti mo? Même tongana a yeke ndambo ti royaume ti mbi la mo ye, a yeke mû ni na mo!” 4 Esther atene: “Tongana a nzere na gbia, zia si gbia na Haman+ aga laso na matanga so mbi leke ndali ti lo.” 5 Tongaso, gbia atene na azo ti lo: “Ala tene na Haman ti ga hio, tongana ti so Esther ahunda.” Gbia na Haman ague na matanga so Esther aleke.

6 Na matanga ni, na ngoi so si a yeke mû gï vin na azo, gbia ahunda Esther, atene: “Nyen la mo hunda nyen? A yeke mû ni na mo! Nyen la mo ye a sara na mo? Même tongana a yeke ndambo ti royaume ti mbi la mo ye, a yeke mû ni na mo!”+ 7 Esther atene: “Ye so mbi hunda nga ye so mbi ye a sara na mbi ayeke so: 8 Tongana mbi nzere na lê ti gbia nga tongana a nzere na gbia ti mû na mbi ye so mbi hunda nga ti sara ye so mbi ye a sara na mbi, zia si gbia na Haman akiri aga kekereke na matanga so mbi yeke sara ndali ti ala. Kekereke mbi yeke sara tongana ti so gbia atene.”

9 Na lango ni so, terê ti Haman anzere nga bê ti lo ayeke na ngia. Me tongana Haman abâ Mardochée na yanga ti gbagba ti gbia, na lo bâ so lo londo na nduzu pëpe nga terê ti lo adö na devant ti lo pëpe, ngonzo asara Haman ngangu na terê ti Mardochée.+ 10 Me Haman akanga bê ti lo, lo gue na yanga-da. Na pekoni, lo tokua ndo a iri akamarade ti lo nga na wali ti lo Zéresh.+ 11 Haman apika kate na ndö ti apendere mosoro ti lo nga na gbâ ti amolenge ti lo.+ Lo pika nga kate na ndö ti so gbia akono kamba ti kua ti lo nga ayâa lo na nduzu na ndö ti tanga ti amokonzi nga na awakua ti gbia.+

12 Haman akiri atene: “Nga, Gbia-wali Esther atisa mbeni zo nde pëpe, gï mbi na gbia, ti gue na matanga so lo leke fade.+ Lo tisa nga mbi ti tene kekereke mbi na gbia e gue na ndo ti lo.+ 13 Me aye so kue ayeke lingbi mbi pëpe tongana mbi ngbâ ti bâ Mardochée, Juif so ayeke duti na yanga ti gbagba ti gbia.” 14 Tongaso, wali ti lo Zéresh nga na akamarade ti lo kue atene na lo: “Hunda ti tene a kpo na nduzu mbeni keke so ayo coudée 50.* Na ndapre, tene na gbia so a yeke nzoni a kanga Mardochée na ndö ni si lo kui.+ Na pekoni, mo na gbia ague asara matanga ni.” Ye so ala fa so anzere na Haman, si lo hunda ti tene a kpo keke ni na nduzu.

6 Na bï ni so, lango akpe na lê ti gbia. Tongaso, lo hunda ti tene a ga na mbeti so a sû na yâ ni mbaï ti aye ti angoi so ahon,+ na a diko ni na mê ti lo. 2 Na yâ ni, a wara tënë so Mardochée atene so andu Bigthana na Téresh, akota zo use ti yangbo ti gbia so ayeke bata ayanga ti gbagba, so amä lani terê ti fâ* Gbia Assuérus.+ 3 Gbia ahunda, atene: “A sara nyen ti mû nengo na Mardochée nga ti yâa iri ti lo na gbele azo ndali ti ye so?” Awakua ti gbia so ayeke sara kua na terê ti lo atene: “A sara mbeni ye ndali ti lo pëpe.”

4 Mbeni ngoi na pekoni, gbia ahunda ndo, atene: “Zo wa la ayeke na lê ti lacour so?” Andâ Haman aga, na lo yeke na lê ti kozo lacour+ ti da* ti gbia. Lo ga ti sara tënë na gbia ti tene a kanga Mardochée na ndö ti keke so lo Haman lo leke ndali ti lo, si lo kui.+ 5 Awakua ti gbia atene na gbia, atene: “Haman+ la ayeke luti na lê ti lacour so.” Gbia atene: “Ala zia lo lï.”

6 Tongana Haman alï awe, gbia ahunda lo, atene: “Nyen la a yeke nzoni a sara na zo so gbia aye ti mû nengo na lo?” Haman atene na yâ ti bê ti lo, atene: “Zo wa la gbia aye ti mû nengo na lo tongana a yeke mbi ape?”+ 7 Haman atene na gbia: “Zo so gbia aye ti mû nengo na lo so, 8 zia a ga na bongo ti gbia,+ so gbia ayeke yü, nga na mbarata so couronne ti gbia ayeke na li ti lo, mbarata so gbia ayeke tambela na ni. 9 A mû bongo ni nga na mbarata ni na mbeni zo ti gbia so ayeke mokonzi nga so azo ane lo mingi. Zia a yü bongo ni na zo so gbia aye ti mû nengo na lo nga a zia lo na ndö ti mbarata ni si lo tambela na yâ ti gbata ni na ndo so azo ayeke gue ka dä mingi. A yeke nzoni a dekongo na gbele lo, a tene: ‘So ayeke ye so a yeke sara na zo so gbia aye ti mû nengo na lo la-oo!’”+ 10 Hio, gbia atene na Haman: “Gue hio mo mû bongo ni nga na mbarata ni, na mo sara tongana ti so mo tene so ndali ti Mardochée, Juif so ayeke duti na yanga ti gbagba ti gbia so. Zi pëpe mbeni ye na yâ ti tënë so mo tene so.”

11 Haman amû bongo ni nga na mbarata ni, lo yü bongo ni na Mardochée+ nga lo zia lo na ndö ti mbarata ni, na lo tambela na lo na yâ ti gbata ni na ndo so azo ayeke gue ka dä mingi. Haman ayeke dekongo na gbele lo, atene: “So ayeke ye so a yeke sara na zo so gbia aye ti mû nengo na lo la-oo!” 12 Na pekoni, Mardochée akiri na yanga ti gbagba ti gbia, me Haman akiri na yanga-da ti lo na loro, lo bi ye na li ti lo nga lo sara vundu. 13 Tongana Haman afa na akamarade ti lo nga na wali ti lo Zéresh+ peko ti aye kue so asi na lo, azo ti lo so ayeke azo ti ndara nga na wali ti lo Zéresh atene na lo: “Tongana Mardochée so mo komanse ti tï na gbe ti lo so ayeke mbeni hale ti aJuif,* mo yeke sö benda na ndö ti lo pëpe. Nyen na nyen mo yeke tï na gbe ti lo.”

14 Na ngoi so ala yeke sara tënë na Haman, akota zo ti yangbo ti gbia asi, na ala mû lo hio ague na lo na matanga so Esther aleke.+

7 Gbia na Haman+ ague na ndo ti matanga so Gbia-wali Esther aleke. 2 Na matanga ti use lango ni, na ngoi so si a yeke mû gï vin na azo, gbia akiri ahunda Esther, atene: “Gbia-wali Esther, nyen la mo hunda nyen? A yeke mû ni na mo! Nyen la mo ye a sara ndali ti mo? Même tongana a yeke ndambo ti royaume ti mbi la mo ye, a yeke mû ni na mo!”+ 3 Gbia-wali Esther atene: “Tongana mbi nzere na lê ti gbia, nga tongana a nzere na mo gbia, mbi ye gï ti tene mo bata fini* ti mbi nga na ti azo ti mara ti mbi;+ gï ye so mbi hunda la. 4 A kä mbi na azo ti mara ti mbi+ ti tene a neka e, a fâ e nga a futi e kue.+ Tongana fade a kä gï e tongana angbâa ti koli na ti wali, ka mbi zi yanga pëpe. Me ye ti vundu ni so ayeke na lege ni pëpe, ndali ti so a yeke ga na kota kpale na gbia.”

5 Gbia Assuérus atene na Gbia-wali Esther: “Zo ni ayeke zo wa? Zo so asara mvene ti sara mara ti ye tongaso so ayeke na ndo wa?” 6 Esther atene: “Zo ti kengo e nga wato ni so ayeke Haman, sioni zo so!”

Mbeto ti gbia na ti gbia-wali ni ahon ndö ti Haman. 7 Gbia alondo na terê ti matanga ti vin ni na ngonzo, lo sigi lo gue na yâ ti jardin ti yangbo ti gbia. Me Haman aluti na nduzu ti voro yanga na Gbia-wali Esther ti bata fini* ti lo, ndali ti so lo bâ so gbia aye gï ti punir lo. 8 Gbia alondo na yâ ti jardin ti yangbo ti gbia lo kiri na yâ ti da so a yeke sara matanga ti vin ni dä, na lo bâ so Haman atï na ndö ti kete gbogbo so Esther ayeke na ndö ni. Gbia adekongo, atene: “Lo ye nga ti lango na gbia-wali na ngangu na yâ ti da ti mbi wani?” Gï so atënë so asigi na yanga ti gbia, a bi bongo na lê ti Haman. 9 Harbona,+ mbeni kota zo ti yangbo ti gbia, atene: “Haman aleke nga keke ti kanga Mardochée na ndö ni, Mardochée+ so tënë ti yanga ti lo asö fini ti gbia so.+ A kpo keke ni na nduzu na yanga-da ti Haman kâ. Keke ni ayo na nduzu coudée 50.”* Tongana gbia amä tënë so, lo tene: “Ala kanga lo na ndö ni si lo kui.” 10 Ala kanga Haman na ndö ti keke so lo leke ndali ti Mardochée so, na kota ngonzo ti gbia ni adë.

8 Na lango ni so, Gbia Assuérus amû na Gbia-wali Esther aye kue so ayeke ti Haman,+ wato ti aJuif;+ na Mardochée aga na devant ti gbia, ndali ti so Esther afa na gbia songo so atingbi lo na Mardochée.+ 2 Gbia azi bague ti lo ti kpongo na nzoroko+ so lo zi ni lani na maboko ti Haman, lo mû na Mardochée. Esther azia Mardochée na ndö ti da ti Haman.+

3 Esther akiri asara tënë na gbia. Lo tï na sese na gere ti gbia, lo toto nga lo voro yanga na lo ti leke akpale so Haman, hale ti Agag, aga na ni, nga ti kanga lege na aye so lo leke ti sara na aJuif.+ 4 Gbia ayôro na Esther keke ti lo ti gbia so a sara na lor.+ Tongaso, Esther alondo lo luti na devant ti gbia. 5 Lo tene: “Gbia, tongana a nzere na mo, tongana bê ti mo ayeke na ngia na mbage ti mbi, tongana mo bâ so a yeke na lege ni nga tongana mbi nzere na lê ti mo, zia si a sû na mbeti mbeni ndia so amingo ngangu ti ambeti so Haman zo ti mayele so,+ molenge ti Hammedatha so ayeke hale ti Agag,+ asû ni ti tene a futi aJuif na yâ ti akodro-komanda kue ti gbia. 6 Mbi kanga bê tongana nyen ti bâ ye ti ngangu so ayeke si ande na azo ti mara ti mbi? Mbi kanga bê tongana nyen ti bâ afami ti mbi na ngoi so a yeke futi ala?”

7 Gbia Assuérus atene na Gbia-wali Esther nga na Mardochée so ayeke Juif: “Bâ, mbi mû da ti Haman na Esther+ nga mbi mû yanga si a kanga lo na ndö ti keke si lo kui,+ ndali ti so lo leke ti sara sioni na* aJuif. 8 Ti fadeso, ala lingbi ti sû na mbeti na iri ti gbia aye kue so ala bâ ayeke nzoni ndali ti aJuif, nga ala kpo nzoroko dä na bague so gbia ayeke kpo na nzoroko na ndö ti aye, ndali ti so a lingbi pëpe ti mingo ngangu ti mbeni mbela so a sû na iri ti gbia nga a kpo nzoroko dä na bague so gbia ayeke kpo na nzoroko na ndö ti aye.”+

9 Tongaso, a iri awakuasu ti gbia na lango 23 ti ota nze ni, so ti tene nze ti Sivan,* na ala sû na mbeti ayanga kue so Mardochée amû na aJuif, na asatrape,+ na agouverneur nga na amokonzi ti akodro-komanda 127,+ so alondo na Inde asi na Éthiopie. A sû mbeti ni na kodro-komanda oko oko na fason ti sungo mbeti ti azo ti kodro-komanda ni, na mara oko oko na yanga ti kodro ti mara ni nga na aJuif na fason ti sungo mbeti ti ala nga na yanga ti kodro ti ala.

10 Lo sû mbeti ni na iri ti Gbia Assuérus, lo kpo nzoroko dä na bague so gbia ayeke kpo na nzoroko na ndö ti aye,+ na lo mû ni na azo so ayeke gue tokua na ambarata ti gue na ni. Ala mû ambarata so ayeke mû loro mingi, ambarata so a bata ala ndali ti akua ti gbia, si ala gue na ni. 11 Na yâ ti ambeti ni so, gbia amû lege na aJuif so ayeke na yâ ti agbata nde nde kue ti bungbi ndo oko ti tiri ti bata fini* ti ala nga ti neka, ti fâ nga ti futi aturugu kue ti mbeni mara wala ti mbeni kodro-komanda so aga ti sara bira na ala, même awali na amolenge, nga ti mû akungba ti ala.+ 12 A leke lani ti tene ye ni asi gï na yâ ti lango oko na yâ ti akodro-komanda kue ti Gbia Assuérus, na lango 13 ti nze 12 ni, so ti tene nze ti Adar.*+ 13 A leke ti tene a tokua atënë* ti mbeti ni so tongana mbeni ndia na yâ ti akodro-komanda kue. A yeke to mbela na ni na azo kue, tongaso si aJuif aleke terê ti ala na lango ni so ti kîti bon na awato ti ala.+ 14 Azo ti tokua ni amû ambarata so akpe loro mingi si a yeke mû ala ti sara na kua ti gbia, ala gue hio nga na loro, a lingbi na yanga so gbia amû. A fa nga tënë ti ndia so na Suse,+ gbata ti gbia.*

15 Mardochée alondo na ndo ti gbia asigi; lo yü bongo ti gbia so ayeke bleu nga vuru, kota couronne so a sara na lor nga na mbeni kota bongo so a sara na pendere tissu ti violet.+ Azo ti gbata ti Suse adekongo na ngia. 16 Ti aJuif, lango ni so ayeke lango ti dengo bê,* lango ti ngia, lango ti nzerengo terê nga azo ane ala mingi. 17 Na yâ ti akodro-komanda kue nga na agbata kue so mbela nga na ndia so gbia amû asi dä, aJuif ayeke na kota ngia nga terê ti ala anzere, ala yeke sara amatanga. Azo mingi ti kodro ni atene so ala nga kue ayeke aJuif,+ ndali ti so mbeto ti aJuif asara ala mingi.

9 Na lango 13 ti nze 12 ni, so ti tene nze ti Adar,*+ so ayeke lango so a leke ti tene a sara ye alingbi na yanga so gbia amû nga na ndia so lo sigi na ni,+ lango so awato ti aJuif aku ti sö benda na ndö ti ala, mo ye ti bâ, ye ni aga nde! A-Juif la asö benda na ndö ti azo ni.+ 2 A-Juif abungbi terê ti ala na yâ ti agbata so ala yeke dä na yâ ti akodro-komanda kue ti Gbia Assuérus+ ti zia maboko na ndö ti azo so agi ti sara sioni na ala. Nga mbeni zo ti dö sese na ala ayeke dä pëpe, ndali ti so mbeto ti ala ahon ndö ti azo kue.+ 3 Amokonzi kue ti akodro-komanda, asatrape,+ agouverneur nga na azo kue so ayeke bâ lege ti aye ti gbia amû maboko na aJuif, ndali ti so mbeto ti Mardochée asara ala. 4 Mardochée akiri awara komandema mingi+ na yâ ti da* ti gbia, nga iri ti lo awu amû yâ ti akodro-komanda kue, ndali ti so lo ngbâ gï ti ga kota ti gue na ni.

5 A-Juif afâ awato ti ala kue na épée, ala fâ ala fango nga ala futi ala; ala sara ye ti bê ti ala na azo so ake ala.+ 6 Na Suse,+ gbata ti gbia,* aJuif afâ azo 500. 7 Ala fâ nga Parshandatha, Dalphon, Aspatha, 8 Poratha, Adalia, Aridatha, 9 Parmashta, Arisaï, Aridaï na Vaïzatha, 10 so ti tene amolenge-koli bale-oko ti Haman, molenge ti Hammedatha, wato ti aJuif.+ Me na peko ti so aJuif afâ ala, ala mû ye ti ala oko pëpe.+

11 Na lango ni so, a fa na gbia wungo ti azo so a fâ ala na Suse, gbata ti gbia.*

12 Gbia atene na Gbia-wali Esther: “Ge na Suse, gbata ti gbia,* aJuif afâ azo 500 nga na amolenge ti Haman bale-oko. Ka ti tanga ti akodro-komanda ti gbia, a yeke tongana nyen?+ Ti fadeso, nyen la mo hunda nyen? A yeke mû ni na mo! Nyen la mo ye a sara na mo encore? A yeke sara ni na mo!” 13 Esther atene: “Tongana a nzere na gbia,+ zia si kekereke a mû lege na aJuif so ayeke na Suse ti sara ye alingbi na ndia ti laso so.+ Zia nga si a kanga kuâ ti amolenge ti Haman bale-oko so na ndö ti keke.”+ 14 Gbia amû yanga ti tene a sara tongaso. A sigi na mbeni ndia na Suse, nga a kanga kuâ ti amolenge ti Haman bale-oko na ndö ti keke.

15 A-Juif so ayeke na Suse akiri abungbi terê na lango 14 ti nze ti Adar,+ ala fâ azo 300 na Suse, me ala mû ye ti ala oko pëpe.

16 Tanga ti aJuif so ayeke na yâ ti akodro-komanda ti gbia abungbi nga terê ti ala, na ala tiri ti bata fini ti ala.*+ Ala hunzi na awato ti ala,+ ala fâ azo 75 000 so ake ala; me ala mû ye ti ala oko pëpe. 17 Ala sara ye ni so na lango 13 ti nze ti Adar, me ala wu terê ti ala na lango 14 ni nga ala sara si a ga lango ti matanga na ti nzerengo terê.

18 A-Juif so ayeke na Suse abungbi terê na lango 13 ni+ nga na lango 14 ni.+ Me na lango 15 ni, ala wu terê ti ala nga ala sara si a ga lango ti matanga na ti nzerengo terê. 19 Ndani la, aJuif so ayeke na ando so ayeke na gigi ti li-kodro ni asara si lango 14 ti nze ti Adar aga lango ti nzerengo terê na ti tengo ye, lango ti sarango matanga+ nga mbeni ngoi so azo ayeke tokua kobe na mba.+

20 Mardochée+ asû peko ti aye so na mbeti nga lo tokua mbeti na aJuif kue so ayeke na yâ ti akodro-komanda kue ti Gbia Assuérus, ala so ayeke nduru nga na ala so ayeke na yongoro ndo. 21 Lo mû yanga na ala ti bata lango 14 nga na lango 15 ti nze ti Adar ti ngu oko oko, 22 ndali ti so a yeke na alango ni so la pupu aya aJuif na terê ti awato ti ala, nga na yâ ti nze ni so la vundu ti ala achangé aga ngia nga mawa so ala yeke na yâ ni+ aga lango ti matanga. A hunda ti tene ala bata alango ni so tongana alango ti tengo ye nga na ti nzerengo terê, tongana mbeni ngoi ti tene ala tokua kobe na mba nga ala tokua acadeau na awayere.

23 A-Juif ayeda ti ngbâ ti sara matanga so ala komanse ti sara ni so, nga ti sara ye so Mardochée atokua mbeti na ala dä. 24 Haman,+ molenge ti Hammedatha so ayeke hale ti Agag,+ ake aJuif kue nga lo leke lani na mayele ti futi ala.+ Lo sara si a bi Pur+ (so ti tene ye so a bi ni ti hinga ye so a doit ti sara) ti sara si li ti ala aga kirikiri nga ti futi ala. 25 Me tongana Esther aga na gbele gbia, gbia ni amû yanga na yâ ti mbeni mbeti,+ lo tene: “Zia si sioni ye so Haman aleke ti sara na aJuif+ so akiri na li ti lo wani.” A kanga lo na amolenge ti lo na ndö ti keke.+ 26 Ndani la ala iri alango ni so Purim, a lingbi na iri Pur.*+ Tongaso ndali ti aye kue so a sû na yâ ti mbeti, aye so aJuif abâ na ndö ti tënë so nga na ye so asi na ala, 27 ala mû yanga ti tene lakue na yâ ti ngu oko oko nga na ngoi ni, ala na ahale ti ala nga na azo kue so asara beoko na ala+ ayeke sara matanga na alango use so, nga ala yeke sara ye alingbi na tënë ti yâ ti mbeti so a tokua na ala. 28 A hunda ti tene azo ti angoi nde nde so ayeke ga, asewa oko oko, azo ti kodro-komanda oko oko nga na ti gbata oko oko kue adabe ti ala na alango so na ala bata ni. A yeke nzoni alango ti Purim so angbâ lakue na popo ti aJuif, nga ahale ti ala adoit ti ngbâ ti dabe ti ala na ni lakue.

29 Na pekoni, Gbia-wali Esther, molenge ti Abihaïl, na Mardochée, Juif ni, akiri asû mbeni use mbeti na lege ti komandema kue so ala wara. Use mbeti ni ayeke ti fa so tënë ti matanga ti Purim angbâ lakue na ngangu. 30 Mardochée atokua na aJuif kue so ayeke na yâ ti akodro-komanda 127+ ti royaume ti gbia+ ambeti so lo sû ni na lege ti atënë ti siriri so ayeke tâ tënë, 31 ti fa so a hunda ti tene a sara matanga ti alango ti Purim na tâ ngoi ni, tongana ti so Mardochée, Juif ni, nga na Gbia-wali Esther amû yanga na ala ti sara,+ nga tongana ti so ala wani amû yanga* ti tene ala na ahale ti ala asara,+ so na ngoi ni ala yeke mû jeûne+ nga ala yeke voro terê na Nzapa.+ 32 Yanga so Esther amû afa so atënë so andu matanga ti Purim+ angbâ lakue na ngangu, na a sû ni na yâ ti mbeti.

10 Gbia Assuérus aforcé azo ti kodro ni nga na ala so ayeke na yâ ti azoa ti ngu-ingo ti sara akua ti ngangu.

2 Âdu ti tënë ti aye so lo sara na lege ti ngangu ti lo nga na akota ye so lo sara, legeoko na anzene nzene tënë na ndö ti kota ti Mardochée+ so gbia akono kamba ti kua ti lo,+ a sû ni na yâ ti mbeti ti mbaï+ ti agbia ti Médie na ti Perse.+ 3 Mardochée, Juif so, ayeke use zo na peko ti Gbia Assuérus. Lo la lo yeke kota mingi na popo ti* aJuif nga aita ti lo so asi singo ane lo mingi. Lo yeke sara kua ndali ti nzoni ti azo ti mara ti lo nga lo yeke sara kue ti tene ahale ti ala kue aduti nzoni.*