Sango na ndo ti mbaï ti Bungbi ti e
“Lâ oko oko mbi kiri mbi ye mingi kua ti colporteur”
NA NGU 1886, Maison de la Bible, so ayeke na Allegheny, Pennsylvanie, U.S.A., atokua wungo ti buku L’Aurore du Millénium volume I ngbangbo oko na gbata ti Chicago, Illinois. Charles Taze Russell aye ti kangbi fini volume so na yâ ti amagazin ti kango ambeti. Mbeni kota ndokua so ayeke kä ambeti ti Nzapa ayeda ti mû L’Aurore du Millénium ni. Me yenga use na pekoni, lo kiri na abuku ni kue na Maison de la Bible.
A tene so bê ti mbeni kota zo ti eglize ason na ngoi so lo bâ a zia buku L’Aurore du Millénium place oko na abuku ti lo. Lo sara ngonzo lo tene tongana buku ni angbâ na place ni so lo na amba ti lo akota zo ti eglize kue ayeke mû abuku ti ala ti gue ti kä na mbeni ndo nde. Zo ti kango ambeti ni akiri na buku Millénium atâa so lo ye ape. A sara nga sabango ti buku Millénium na yâ ti ambeti-sango. Me awato asara si a zia ni na yâ ti ambeti-sango ni mbeni ape. Tongaso, azo so asara nzara ti tâ tënë alingbi ti wara buku so tongana nyen?
A yeke grâce na azo so a iri ala ândö acolporteur.a Na ngu 1881, Le Phare de la Tour de Sion ahunda ti wara awafango tënë 1000 ti kangbi ambeti ti Nzapa na ngoi kue. Atâa so wungo ti acolporteur ayeke gi ngbangbo na ndo ni, ala lu ngongoa ti tâ tënë na lege ti mbeti so ala kangbi ni na ando mingi. Na ngu 1897, a kangbi buku Millénium nduru na kutu oko, mingi ni a yeke acolporteur la akangbi ni. Mingi ti ala ayeke bâ lege ti abezoin ti ala na lege ti akete nginza ti a-abonement oko oko ti aTour ti Ba Ndo wala abuku so ala yeke zia na azo.
Azo wa lani la ayeke acolporteur so asara ye na mbeto ape so? Ambeni ato nda ni lani na ngoi so ala ngbâ maseka mingi, ti ambeni na ngoi so ala ga mbakoro. Mingi ti ala ayeke akumbamba wala ala sara mariage me ala yeke na molenge ape. Asewa mingi nga asara kua so. Acolporteur permanent asara kua teti angbonga mingi na yâ ti alango, nga acolporteur auxiliaire asara ti ala ngbonga oko wala use lango oko oko. Azo kue la si ayeke na seni wala dutingo ti ala amû lege na ala ti sara kua ti colporteur ape. Me na kota bungbi so a sara na 1906, a tene na azo so alingbi ti sara kusala so a tene ala yeke pëpe na bezoin “ti hinga ye mingi si, wala ti duti na kode mingi, wala ti sara tënë tongana mbeni ange.”
Na yâ ti akodoro mingi, asenge zo asara akua so apika bê. Mbeni ita-koli atene so na yâ ti ngu mbasambala lo zia wungo ti abuku asi 15 000 tongaso. Lo tene: “Mbi sara pëpe kua ti colporteur ti ga zo ti kango mbeti, me ti ga témoin ti Jéhovah na ti tâ tënë ti lo.” Na ando kue so acolporteur asi dä, gere ti ngongoa ti tâ tënë so ala lu asigigi na agroupe ti aWamandango Bible akomanse ti ga gbani.
Akota zo ti eglize ahe acolporteur, ala iri ala azo ti kango mbeti na nduzu. Na 1892 Tour ti Ba Ndo atene: “Azo mingi pëpe la ahinga [ala] tongana atâ zo so ayeke sara kusala na iri ti Seigneur, wala ahinga so Seigneur ane ala ndali ti so ala sara tere ti ala kete nga ndali ti asacrifice so ala sara.” Mbeni colportereur atene so dutingo colporteur ayeke kete ye ape. Angangu poro nga na avélo ayeke akozo ye so zo ayeke na bezoin ni ti sara kua ti colporteur. Tongana mbeni zo ayeke na nginza ape acolporteur ayeke changé mbeti na lo na kobe. Na pekoni so awafango tënë afa tënë na yâ ti lango ni kue, ala fatigué me ala yeke na ngia ti kiri na yâ ti atente na ada so ala loué. Na pekoni, ala wara mbeni ye so akpa mbeni puse so mbarata ayeke gboto ni, mbeni oto so ayeke tongana da so asara si ala buba ngoi nga na nginza mingi ape.b
A to nda ni na kota bungbi ti Chicago na ngu 1893, na yâ ti kapa ni ambeni mbage ni asara tënë gi na ndo ti kua ti colporteur. Na yâ ti ambage so acolporteur ayeke fa aye nde nde so asi na ala, akode ti fango na tënë, nga na anzoni wango. Mbeni lâ Ita Russell awa awafango tënë ti tene na ndapre ala te ye nzoni, a si na ngbonga bale-oko tongaso ala nyon lait, nga na ngoi so lâ asu ngangu ala su crème glacée.
Acolporteur so ayeke gi mbeni compagnon ti fango tënë ayeke zia kete kamba ti jaune na kate ti ala na ngoi ti kota bungbi ni. A yeke zia afini colporteur na tere ti ala so aninga na kua ni. A yeke tâ lani na bezoin ti kode so, ndali ti so mbeni fini colporteur afa mbeni buku na mbeto na mbeni zo, lo tene: “Mbi pensé so mo ye ni ape.” Nzoni ye ni ayeke so zo ni amû buku ni na pekoni lo ga mbeni ita-wali.
Mbeni ita-koli ahunda tere ti lo lo tene: ‘A lingbi mbi ngbâ na yâ ti dutingo ti mbi so ayeke nzoni mingi so na mbi mû dollar $1000 (U.S.) ngu oko oko teti kua ni, wala mbi ga mbeni colporteur?’ A tene na lo so atâa lo mû nginza wala lo ga colporteur ayeke nzere na Seigneur, me tongana lo mû ngoi ti lo ti sara na Seigneur ayeke ga na lo aye ti nzoni mingi. Mary Hinds abâ so kua ti colporteur ayeke “nzoni lege ti sara ye ti nzoni mingi ndali ti gbâ ti azo.” Nga Alberta Crosby so ayeke kamene mingi atene: “Lâ oko oko mbi kiri mbi ye mingi kua ti colporteur.”
Laso, acolporteur so afa tënë ândö na bê ti ala kue, mingi ti amolenge ti ala na lege ti yingo wala na lege ti mitele angbâ lakue ti gbu ye ti héritier ti ala na lege ti yingo. Tongana na yâ ti afami ti mo mbeni zo oko ade asara kua ti colporteur wala ti pionnier ape, ngbanga ti nyen mo sara ngangu ti tene a komanse na ndo ti fami ti mo ape? Mo nga kue mo lingbi ti ye kua ti ngoi kue mingi na yâ ti alango oko oko so ayeke hon.
[Akete tënë na gbe ni]
a Na peko ti ngu 1931, iri ti “colporteur” aga “pionnier”.
b A yeke sara ande tënë na ndo ti oto so akpa da so na yâ ti mbeni article ni nde.
[Tënë na lembeti 32]
Ala yeke pëpe na bezoin “ti hinga ye mingi si, wala ti duti na kode mingi, wala ti sara tënë tongana mbeni ange”
[Foto na lembeti 31]
Colporteur A. W. Osei na Ghana, na ngu 1930
[Foto na lembeti 32]
Na nduzu: Colporteur Edith Keen na Gertrude Morris na Angleterre, na ngu 1918: na gbe ni: Stanley Cossaboom na Henry Nonkes na États-Unis, na gbâ ti acarton ti abuku so ala zia na azo so yâ ni ayeke senge