Mbeni Tâ Beku

“A to nda ni na la ti dungo lo, zo alingbi ti kui na ngoi kue; na nda ni, fade a yeke ga tâ ye so zo alingbi ti kpe pepe.”—ARNOLD TOYNBEE, WASUNGO TENE TI MBAÏ TI GRANDE-BRETAGNE.

1. Tâ ye wa azo ayeda na ni, na ye so asala si ahundango tene wa alondo?

ZO WA alingbi ti ke tâ tene so ayeke na nduzu ge so azo kue ahinga ni? Na ngangu azo ayeda lakue na kota kpale ti kuâ. Na so tâ vundu so e yeke wara tongana mbeni zo so e ndoye lo akui! Na ngoi so, aba so aglisa zo ni biaku. Lege ayeke dä ti bungbi mbeni na azo ti e so e glisa ala? Beku wa Bible ayeke na ni teti akinda? Ba tene so afa na gbe ni ge.

‘Ndeko ti E Akui Awe’

2-5. (a) Tongana ndeko ti lo Lazare akui, tongana nyen Jésus afa so lo ye na lo yeke na ngangu ti zingo lo? (b) Na ndo ti kiringo Lazare na fini, ye wa ye ti kpene so asala na pekoni?

² A yeke giriri na ngu 32 N.E. Lazare na aita ti lo ti wali, Marthe na Marie, aduti na yâ ti kete gbata ti Béthanie, na kilomètre ota na Jérusalem. Ala yeke akota ndeko ti Jésus. Mbeni la, Lazare atï kobela ngangu. Aita ti lo ti wali, so bê ti ala agi ala na ndo ti lo, atokua fade fade ti sala tene ni na Jésus, so aduti na mbengu ti Jourdain. Teti so Jésus andoye giriri Lazare na aita ti lo ti wali, ngoi kete na pekoni, lo mu lege ti gue na Béthanie. Na lege, lo tene na adisciple ti lo: “Ndeko ti e Lazare alango, me mbi gue ti zingo lo.” Teti so adisciple agbu nda ti atene ti lo hio pepe, lo tene polele: “Lazare akui awe.”—Jean 11:1-15.

³ Tongana lo mä so Jésus ayeke ga na Béthanie, Marthe asigigi ti te lo. Teti mawa asala Jésus ngbanga ti vundu ti lo, lo mu na Marthe beku so: “Fade ita ti mo alondo mbeni.” Marthe akiri tene: “Mbi hinga fade lo londo na la ti nda ni.” Fadeso Jésus atene na lo: “Mbi yeke londongo ti awakinda, na mbi yeke fini. Zo so amä na bê na mbi, même tongana lo kui, fade lo yeke na fini.”—Jean 11:20 - 25.

⁴ Na pekoni, Jésus ague na sende ti kuâ ni na lo hunda ti tene alungula tênë so akanga yanga ni. Na pekoni so lo sambela na kota go, lo mu yanga: “Lazare, sigigi!” Na ngoi so lë ti azo kue ayeke na ndo sende ti kuâ ni, Lazare asigigi. Jésus ayä Lazare na popo ti awakinda: lo kiri na fini mbeni koli so akui a sala lango osio!—Jean 11:38 - 44.

⁵ Marthe ayeke giriri awe na mabe na zendo ti londongo ti awakinda. (Jean 5:28, 29; 11:23, 24) Ye ti kpene ti kiringo na Lazare na fini akiri akpengba mabe ti lo na a mu nga ni na ambeni zo. (Jean 11:45) Ye oko, “londongo na popo ti awakinda” aye ti tene mbilimbili nyen?

“Fade Lo Londo”

6. “Londongo na popo ti awakinda” aye ti tene nyen?

⁶ Tene “londongo na popo ti awakinda” akiri na peko ti tene ti Grec anastasis, so aye ti tene mbilimbili “ti londo na nduzu mbeni.” A-Hébreu so akiri na peko ti Grec na yanga ti kodoro ti ala akiri na peko ti anastasis na atene na yanga ti Hébreu tehiyath hamméthim, so aye ti tene “kiringo na fini ti akuâ.”a Tongaso, zingongo zo ayeke ti yä zo ni na yâ ti kuâ, ti kiri na lo fini, na asalango ye ti lo kue.

7. Ngbanga ti nyen zingongo azo na yâ kui ayeke kota ye pepe na Jéhovah Nzapa nga na Jésus Christ?

⁷ Teti lo yeke na ndara so nda ni ayeke pepe nga na ngangu ti dango bê so ayeke mbilimbili-kue, a yeke ngangu pepe na Jéhovah Nzapa ti yä mbeni zo na popo ti awakinda. A yeke ngangu pepe na lo ti dabe lo na asalango ye ti akinda: salango ye ti ala, mbaï ti ala, na anzene nzene ye kue so andu dutingo ti ala. (Job 12:13; haka ni na Ésaïe 40:26.) Jéhovah ayeke nga Lingu ti fini. Tongaso, lo lingbi ti kiri na fini senge zo ni mveni, na mungo na lo oko salango ye ti lo na yâ ti mbeni fini tele. Na mbage, tongana ti so asi na Lazare, Jésus Christ ayeke na nzala nga na ngangu ti zingo akuâ.—Ba Luc 7:11-17; 8:40 - 56.

8, 9. (a) Ngbanga ti nyen londongo ti awakinda na tene ti âme so ayeke kui pepe alingbi ti gue legeoko pepe? (b) Yorö ti kui ayeke nyen?

⁸ Ye oko, fango ye ti Bible na ndo londongo ti akinda ague legeoko pepe na tene ti âme so alingbi ti kui pepe. Tongana mbeni âme so alingbi ti kui pepe aduti na fini na peko ti kuâ, ahunda pepe ti zingo mbeni zo, wala ti kiri lo na fini. Biani, Marthe asala tene pepe ti mbeni âme so alingbi ti kui pepe so aduti na mbeni ndo na peko ti kuâ. Lo mä giriri pepe na bê so Lazare ague awe na mbeni ndo ti yingo ti ngbâ na fini kâ. Nde na so, lo fa mabe ti lo na yâ ye so Nzapa aleke ti sala ti gbian aye so kui ayeke sala na ndo azo. Lo tene: “Mbi hinga fade lo londo na la ti nda ni.” (Jean 11:23, 24) Legeoko nga, Lazare lo mveni asala tene pepe ti mbeni fini na peko ti kuâ. Lo yeke giriri pepe na tene ti fa peko ni.

⁹ Kite ayeke dä pepe, na lege ti Bible, âme ayeke kui na yorö ti kuâ ayeke londongo na popo ti awakinda. Me azo ngbundangbu mingi akui ngbele ye so Adam, kozo koli, aba gigi na ndo sese. Tongaso, fade a yeke zingo zo wa, nga na ndo wa?

‘Ala Kue na yâ Adukua ti Dango Bê’

10. Zendo wa Jésus amu teti ala so ayeke na dukua ti dango bê?

¹⁰ Jésus Christ atene: “Teti l’heure ayeke ga so azo kue so ayeke na dukua [ti dango bê, NW ], fade ala mä yanga ti Lo [ti Jésus], na ala sigigi.” (Jean 5:28, 29) Biani, Jésus Christ amu zendo so ala kue so ayeke na yâ mongoli ti Jéhovah ayeke kiri ande na fini. Azo ngbundangbu mingi aduti na fini na ala kui. Zo wa, na popo ti ala, ayeke na yâ mongoli ti Nzapa na ayeke ku londongo na popo ti awakinda?

11. Fade a yeke yä azo wa na popo ti akinda?

¹¹ Fade a yeke zingo ala so aduti giriri na fini na lege ni na yâ kusala ti Jéhovah. Ye oko, ambeni zo kutu mingi akui kozoni si ala fa na gigi tongana ala yeke yeda na ndia ti mbilimbili ti Nzapa. Wala ala hinga giriri pepe aye so Jéhovah ahunda, wala ala wara ngoi pepe ti gbian aye so ahunda. Azo so nga ayeke na yâ mongoli ti Nzapa na fade ayeke zingo ala; Bible amu zendo so: “Fade mbeni londongo ti awakinda ayeke duti dä teti azo ti mbilimbili na azo ti kirikiri nga.”—Kusala 24:15, NW.

12. (a) Suma wa bazengele Jean awara na ndo tene ti londongo ti akinda? (b) Ye nyen ‘abi na yâ lac ti wâ,’ na tene so aye ti tene nyen?

¹² Bazengele Jean awara mbeni ngangu suma ti azo so azingo ala so aluti na gbele trône ti Nzapa. Lo fa pekoni tongaso: “Kota ngu ti ingo azia na gigi awakinda so ayeke na yâ ni; na Kui na Ndo-ti-awakinda [Hadès, NW ] azia na gigi awakinda so ayeke na yâ ala. Na a fâ ngbanga ti ala oko oko kue alingbi na kusala ti ala. Na a bi Kui na Ndo-ti-awakinda [Hadès, NW ] na lac ti wâ. So ayeke kui use ni: lac ti wâ.” (Apocalypse 20:12 -14) Bi bê ti mo na nda ti tene so! Fade ayeke zi akinda kue so ayeke na yâ mongoli ti Nzapa na yâ ti Hadès, wala Shéol, ndo so ayeke lu azo kue dä. (Psaume 16:10; Kusala 2:31) Na pekoni, fade ayeke bi ‘kui na Hadès’ na yâ ye so ahiri ni “lac ti wâ,” so ayeke fä ti futingo ti biaku. Ndo ti lungo kuâ ti azo kue ayeke duti ande dä mbeni pepe.

Akiri Ala na Fini na Ndo Wa?

13. Ngbanga ti nyen Nzapa aleke ti tene akiri na fini ambeni zo ti gue na yayu, na mara ti tele wa Jéhovah ayeke mu ande na ala?

¹³ Fade ayeke yä na popo ti akinda mbeni kete wungo ti akoli na wali ti duti na fini na yayu. Legeoko na Christ, ala yeke duti agbia na aprêtre na ala yeke sala si amingo aye ti sioni kue ti kuâ so azo awara ni na lege ti kozo koli, Adam. (aRomain 5:12; Apocalypse 5:9, 10) Na lege ti Bible, ala yeke duti ande gi 144 000 na asoro ala na popo ti adisciple ti Christ, a to nda ni na abazengele be-ta-zo. (Luc 22:28 - 30; Jean 14:2, 3; Apocalypse 7:4; 14:1, 3) Jéhovah ayeke mu ande na ala oko oko so azingo ala mbeni tele ti yingo, si ala lingbi duti na fini na yayu.—1 aCorinthien 15:35, 38, 42 - 45; 1 Pierre 3:18.

14, 15. (a) Teti mara ti fini wa fade ayeke kiri na mingi ti akinda na fini? (b) Adeba nzoni wa azo so amä yanga ayeke wara ande?

¹⁴ Me fade ayeke yä mingi ti akinda ti duti na ndo sese. (Psaume 37:29; Matthieu 6:10) Mara ti sese wa? Laso, sese asi singo na atiri, afango zo, bubango pupu na sese, na ye ti ngangu. Tongana a lingbi ti tene akiri na akinda na fini na ndo sese tongaso, fade ngia ti ala ayeke duti biani ti kete ngoi. Ye oko, Wasalango ye aze ti futi na yâ ngoi kete sese ti laso so Satan akomande ni. (aProverbe 2:21, 22; Daniel 2:44) Tongaso, fade mbeni fini bungbi ti azo ti mbilimbili, “mbeni fini sese,” ayeke ga tâ ye. (2 Pierre 3:13) Na ngoi ni so, “fade mbeni wakodoro oko atene pepe: ‘Tele ti mbi aso.’ ” (Ésaïe 33:24, NW ) Atä vundu ti kuâ ayeke duti ande dä mbeni pepe, teti fade Nzapa “ambô ngule kue na lë ti ala, na fade kui ayeke mbeni pepe, fade mua wala wuluwulu wala pasi ayeke mbeni pepe. Angbele ye ahon awe.”—Apocalypse 21:4, NW.

¹⁵ Na yâ fini sese ti zendo ti Nzapa, fade azo ti tâ be-ti-molenge “awara ngia na yâ siriri so awu mingi.” (Psaume 37:11) Ngorogbia ti yayu ti Christ Jésus na ti azo ti lo 144 000 ayeke ga ande yeke yeke na azo so amä yanga na dutingo ti mbilimbili-kue so akozo babâ na mama ti e, Adam na Ève, aglisa. Na popo ti azo so ayeke duti na ndo sese ayeke wara ala so azingo ala na kuâ.—Luc 23:42, 43.

16-18. Ngia wa londongo na popo ti awakinda ayeke mu ande na asewa?

¹⁶ Bible asala tene ti ngia so londongo ti awakinda ayeke ga ande na ni na asewa. Bi bê ti mo na ngia so womua ti Naïn aduti na ni tongana Jésus atene na azo so ague ti lu kuâ ni ti luti na lo zingo ngengele molenge ti lo ti koli! (Luc 7:11-17) Na pekoni, ndulu na Ngu-ingo ti Galilée, tongana Jésus akiri na fini mbeni molenge-wali ti ngu 12, “fade fade bê ti” ababâ na mama ti lo “adö mingi mingi.”—Marc 5:21- 24, 35- 42; ba nga 1 aGbia 17:17 - 24; 2 aGbia 4:32 - 37.

¹⁷ Teti azo kutu mingi so alango fadeso na yâ kui, londongo na popo ti awakinda aye ti tene ande warango fini na yâ fini sese ti siriri. Bi bê ti mo gi na ndo pendere beku so ayeke na gbele Thomas na zo ti dengo buze, so asala tene ti ala na kozo mbage ti brochure so! Tongana Thomas ayeke zingo ande, na fini, na yâ Paradis na ndo sese, fade lo yeke duti ande gi oko Thomas so mama ti lo ahinga giriri, me na kobela oko pepe. Lo lingbi ande ti ndu lo, ti kamata lo na yâ maboko ti lo na ti ndoye lo. Legeoko nga, ahon ti ngbâ na yâ mbeni molongo ti kiringo na fini so nda ni ayeke dä pepe, zo ti dengo buze ti Inde so ayeke na pendere beku ti zi lë ti lo na yâ fini sese ti Nzapa na ti ba amolenge ti lo.

¹⁸ Ti hinga tâ tene na ndo âme, na ndo ye so asi na e tongana e kui, nga na ndo beku ti londongo ti awakinda alingbi nga ti sala ye mingi na ndo ala so ayeke laso na fini. Zia e ba tongana nyen.

[Kete Tene na Gbe Ni]

[Foto na lembeti 26]

Fade londongo ti akinda ayeke ga na ngia so aninga