YE TI MANDA 26
Lekengo atënë ti devoir na lege ni
KOZO ti tene mo leke atënë ti devoir ti mo na lege ni, a lingbi mo zia mbeni ye na gbele mo ti si dä. Ye so mo yeke gi ayeke gi ti fa asango na ndo mbeni tënë awe? A lingbi ti ndu tënë ti mabe, bango ndo ti zo, mbeni ye so a hinga na zo, mara ti salango ye wala kode ti dutingo na fini. Mo ye ti fa tâ tënë ti mbeni ye wala ti ke ni? Ye so mo yeke gi ayeke ti sala si azo akiri singila teti mbeni ye wala ti pusu ala ti sala ye? Atâa mo yeke fa ande atënë ni na zo oko wala na gbâ ti azo, ti sala ni nzoni, a lingbi mo bâ ye so ala hinga awe na ndo ye so mo yeke sala tënë na ndo ni nga tongana nyen ala bâ ni. Tongana mo sala ye so awe, leke atënë ti mo na mbeni lege so ayeke mû ande maboko na mo ti si na ye so mo zia na gbele mo.
Na ndo kusala ti Saul (Paul) na Damas, Kusala 9:22 atene so “lo hon mayele ti aJuif so aduti na Damas na lege ti tënë ti lo, teti lo fa na ala [“na lege ni”, NW ] Jésus ayeke Christ biani.” Fango ye na lege ni so andu lani nyen? Tongana ti so tondo ti kusala ti Paul na pekoni na Antioche nga na Thessalonique afa, lo sala tënë kozoni kue na ndo tënë so: aJuif ayeda na mbage ti Mbeti ti Nzapa so a sala na yanga ti Hébreu, na ala tene so ala mä na bê na ye so ambeti so atene na ndo Messie. Na pekoni, Paul asoro na yâ ti Mbeti ti Nzapa ni so ambage ni so andu fini nga na kusala ti Messie ni. Lo fa peko ti atënë so na lo haka ni na ye so asi biani, so andu Jésus. Nga, lo fa tënë ti nda ni so ayeke polele: so Jésus ayeke Christ, wala Messie. (Kus. 13:16-41; 17:2, 3) Tongana mo nga mo fa tâ tënë ti Bible na lege ni, a lingbi ti ga na azo ti yeda na ni.
Lekengo yâ ti devoir ni. A lingbi ti leke yâ ti devoir na akode nde nde. Tongana mo bâ a yeke nzoni, mo lingbi ti sala kusala na gbâ ti akode na oko ngoi. Bâ ambeni ti aye so.
Lekengo yâ ti ye na lege ti akota tënë. So andu kangbingo yâ ti devoir ti mo na ambage mingi, mbage oko oko ayeke sala ye ti tene mo si na ye so mo zia na gbele mo. Ambage ni alingbi ti duti angbongboro tënë so ayeke kota ye mingi ti tene zo agbu nda ti ye so mo ye ti sala tënë na ndo ni. A lingbi ti duti ambilimbili tënë so ayeke yeda na mbeni ye wala ayeke ke ni. Ti tene devoir ti mo alingbi na azo so ayeke mä mo nga na ye so mo ye ti si dä, a lingbi ti hunda ti yôro ambeni tënë na yâ ni wala ti zi ambeni, atâa atënë so kue andu ye so mo yeke sala tënë na ndo ni.
Bâ mbeni tapande ti lekengo yâ ti ye na lege ti akota tënë. A lingbi ti zia na yâ ti mbeni ndulu fango tënë na ndo iri ti Nzapa atënë so: (1) ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti hinga iri ti Nzapa, (2) iri ti Nzapa ayeke nyen nga (3) tongana nyen e lingbi ti gonda iri so.
Tongana zo agi nda ti ambeti so “ngbâa be-ta-zo na ti ndara” aleke ti tene a manda Bible na azo, lo lingbi ti manda ye mingi na ndo tongana nyen ti leke yâ ti ye na lege ti akota tënë (Mat. 24:45, NW ). Mingi ni, a yeke wara na yâ ti ambeti so gbâ ti ali ti tënë ti sala tënë na ndo ni. A lingbi ti mû maboko na awamandango ye ni ti hinga akozo tâ tënë ti Bible. Ti ambeti so ye ayeke mingi na yâ ni, a sala kusala na akete li ti tënë ti kangbi yâ ti chapitre oko oko. Li ti tënë oko oko aleke wamandango ye ni teti tënë so ayeke ga na peko, na a sala si kota tënë ni kue asigigi polele.
Ye so asi nga ye so ayeke na gunda ni. Fango ye so asi nga ye so ayeke na gunda ni ayeke nga mbeni kode ti fango ye na lege ni.
Tongana mo yeke sala tënë na mbeni zo wala na mbeni bungbi ti azo so a lingbi ala bâ nzoni ye ti peko ti mbeni ye so ala yeke sala wala ala ye ti sala, kode so alingbi ti lë lengo. A-Proverbe chapitre 7 amû mbeni nzoni tapande ti ye so. A fa pendere mingi tongana nyen mbeni maseka-koli so li ti lo ayeke dä pëpe, so “ahinga ye pëpe” (ye so ayeke na gunda ni), atï na yâ ti maboko ti mbeni wali ti pitan na abâ pasi ngangu mingi (ye ti pekoni).—aProv. 7:7.
Ti kiri ti gboto lê, mo lingbi ti zia kangbi na popo ti asioni ye so asi na azo so atambela pëpe na lege ti Jéhovah nga na anzoni ye so asi na azo so amä Jéhovah. Yingo ti Jéhovah apusu Moïse ti sala mara ti kangbi tongaso tongana lo yeke sala tënë lani na mara ti Israël kozo ti tene azo ni alï na Sese ti Zendo.—Deut., chap. 28.
Na yâ ti ambeni ye, a yeke nzoni ti to nda ti lisoro ti mo na fango mbeni ye so asi (ye ti pekoni), nga na pekoni fa aye so ague na ye ni ti si tongaso (ye so ayeke na gunda ni). Mingi ni, ye so andu kode ti fango mbeni kpale nga na yorö ni.
Kpale nga na yorö ni. Na fango tënë, tongana mo yeke sala lisoro na ndo mbeni kpale so agbu bê ti azo ni, na mo fa so mbeni nzoni yorö ni ayeke dä, ye so alingbi ti pusu mbeni zo ti mä tënë ni. Kpale ni alingbi ti duti mbeni so mo la mo fa wala so zo ni la asala tënë ni.
Mara ti kpale tongaso alingbi ti duti aye so: azo aga mbakoro na ala kui, azo akpe ndia pëpe wala azo asala ye ti kirikiri na ndo kue. A hunda pëpe ti sala lisoro mingi ti fa so mara ti kpale tongaso ayeke dä, teti so a yeke polele. To nda ni gi na fango kpale ni, nga na pekoni fa yorö ni so Bible asala tënë ni.
Ye oko, kpale ni alingbi ti ndu tâ gi zo ni. A lingbi ti duti akpale ti mbeni babâ wala mama so ayeke bata amolenge gi lo oko, bê ti zo ni awoko kue ndali ti mbeni kota kobela wala mbeni zo ayeke sala ye nzoni na mbage ti lo pëpe. Ti sala ye ti nzoni mingi, a lingbi mo duti kozoni kue zo so ahinga ti mä zo. Bible amû anene sango na ndo akpale so kue. Me a lingbi a sala kusala na ni na ndara. Tongana mo ye ti tene lisoro ti mo aga biani na ye ti nzoni na zo ni, bâ ye tâ na lege ni. Fa polele so ye so mo yeke sala lisoro na ndo ni andu mbeni yorö so ayeke ninga biaku, andu mbeni ye so ayeke dë bê a ninga mingi pëpe wala andu gi lege ti luti na gbele mbeni ye so ayeke gbian ande pëpe na yâ sese so. So ti tene, sala kue ti bâ si nda ti Mbeti ti Nzapa so mo fa amû ngangu biani na tënë so mo yeke tene na nda ni. Tongaso pëpe, yorö so mo yeke fa alingbi ti duti na lege ni oko pëpe na lê ti zo ni.
Na molongo ti aye so asi na peko ti mba. Ambeni tënë ayeke dä so ahunda gi ti tene a fa ni na lege ti molongo ti aye so asi na peko ti mba. Na tapande, na yâ buku ti Exode, a fa akä bale-oko na molongo so ala si na ni. Na aHébreu chapitre 11, bazengele Paul afa akoli na awali so ayeke anzoni tapande ti mabe. Lo fa ni na molongo alingbi na ngoi so ala duti dä.
Tongana mo fa aye so asi giriri na molongo ti aye so asi na peko ti mba, ye so alingbi ti mû maboko na azo so ayeke mä mo ti hinga nzoni tongana nyen ambeni ye amaï. Ye so andu nga mbaï ti laso nga na aye so asi na ngoi so a sû na Bible. Tongaso, mo lingbi ti bungbi kode ti fango ye na molongo ti aye so asi na peko ti mba legeoko na kode ti fango ye so asi nga na ye so ayeke na gunda ni. Tongana mo ye ti fa aye so Bible atene ayeke si ande mbeni lâ, tongana mo fa na molongo ti aye ni so ayeke si na peko ti mba, a yeke duti ande ngangu pëpe na azo ni ti mä tënë ni na ti dabe ti ala na ni.
Ti fa ye na molongo ti aye so asi na peko ti mba aye ti tene pëpe so a lingbi mo to nda ni lakue gi na kozo ye ni. Na yâ ti ambeni ye, a yeke duti nzoni mingi ti to nda ti mbeni mbaï na salango tënë ti mbeni kota ye so asi. Na tapande, tongana mo yeke fa mbeni ye so asi na mbeni zo, mo lingbi ti soro ti sala tënë na ndo ngoi so a tara dutingo be-ta-zo ti zo ni na Nzapa. So mo zingo nzara ti azo ni na mbage so awe, mo lingbi fadeso ti fa anzene nzene ye na molongo so ala ga na peko ti tele juska na ye ni.
Salango kusala gi na atënë so alingbi. Atâa mo leke yâ ti atënë ti mo tongana nyen, sala hange ti sala kusala gi na ye so alingbi. Kota li ti tënë ti mo ayeke fa na mo atënë so a lingbi mo soro. Bâ nga azo so ayeke mä mo. Mbeni tënë alingbi ti duti kota ye na lê ti ambeni zo, me ti ambeni a lingbi ti duti senge ye. Bâ nga si atënë ti mo kue ague ti si na ye so mo zia na gbele mo. Tongaso pëpe, ye so mo yeke fa alingbi peut-être ti nzere, me a lingbi ti lë lengo pëpe.
Tongana mo yeke gi nda ti ye, mo lingbi ti wara gbâ ti anzoni tënë so andu ye so mo ye ti sala tënë na ndo ni. A lingbi mo bata aye oke? Tongana mo tuku gbâ ti atënë na mê ti azo so ayeke mä mo, mo lingbi ti si pëpe na ye so mo zia na gbele mo. Azo ayeke dabe ti ala hio na angbongboro tënë so ayeke mingi pëpe na so a fa ni pendere mingi, ahon atënë so a fa ni na kota loro. So aye ti tene pëpe so a lingbi mo yôro lâ oko pëpe ambeni pendere kete ye na yâ tënë ti mo. Me zia si ala kanga pëpe ndo ti ye so mo zia na gbele mo ti si dä. Bâ tongana nyen a yôro na kode anzene nzene tënë tongaso na yâ ti Bible na Marc 7:3, 4 nga na Jean 4:1-3, 7-9.
Tongana mo yeke londo na mbeni tënë ti gue na mbeni nde, sala ni na ngangu pëpe si azo abâ pëpe molongo ti atënë ni. Ti tene atënë ni atingbi tele nzoni, zia mbeni kamba na popo ti ala. A lingbi ti duti atënë tongana “tongaso”, “ni la” wala ambeni tënë so ayo kamême, so afa kamba so ayeke na popo ti atënë ni. Na yâ ti ayanga ti kodoro mingi, a lingbi ti sala kusala na atënë tongaso ti fa kamba so ayeke na popo ti mbeni fini tënë nga na tënë so aga kozo na lo.
Ti sala kusala gi na atënë so alingbi nga ti leke yâ ni na lege ni ayeke mû ande maboko na mo ti si na ye so mo zia na gbele mo.