Chapitre Oku
Liberté ti awakua ti Jéhovah
1, 2. (a) Mara ti liberté wa Nzapa amû giriri na kozo koli na kozo wali? (b) Fa ambeni ndia so afa lege na kusala ti Adam na Ève.
TONGANA Jéhovah aleke lani kozo koli na kozo wali, ala yeke giriri na mbeni liberté so ahon liberté kue so azo ayeke na ni laso. Ndo ti duti ti ala ayeke lani Paradis, pendere Yaka ti Éden. Teti so bibe nga na mitele ti ala ayeke mbilimbili-kue, mbeni kobela abuba lani pëpe ngia so ala yeke na ni ti duti na fini. Kuâ ayeke ku ala kungo pëpe, tongana ti so ngbele ye kâ a yeke ku zo kue. Nga, ala yeke lani pëpe tongana amasini so a leke ala ti sala ye gi tongaso. Me ala yeke na mbeni pendere matabisi: a mû na ala liberté ti soro ye na ti mû adesizion ala mveni. Ye oko, tongana ala ye ti ngbâ lakue ti wara ngia na yâ pendere liberté so, a lingbi ala yekia andia ti Nzapa.
2 Na tapande, bâ andia ti ndagigi so Nzapa azia na sese. A yeke polele so a sû andia so kue pëpe na mbeti. Me a leke Adam na Ève na mbeni lege so apusu ala biani gi ti yeda na andia so: nzara afa na ala so a lingbi ala te kobe; nzara ti ngu apusu ala ti nyon ngu; tongana lâ alinda, a fa na ala so a lingbi ala lango. Jéhovah amû nga na ala kua ti sala. Kua so ayeke nga lani mbeni ndia, teti a yeke fa lege ande na akusala ti ala. A lingbi ala dü amolenge, ala komande na ndo aye kue so ayeke na fini na ndo sese, ala kono Paradis ni juska amû sese kue (Genèse 1:28; 2:15). Zo wa alingbi ti tene so mara ti ndia tongaso anzere pëpe, na aga pëpe na ye ti nzoni? A yeke lani mbeni kua so amû ngia na bê, na so amû lege na ala ti sala kusala na akode ti ala kue na ambeni lege so ayeke nzoni. Nga, ala yeke na kota liberté ti mû adesizion na ndo lege so ala yeke sala na kusala ti ala. Zo wa alingbi ti hunda ti wara ye mingi ahon so?
3. A lingbi Adam na Ève asala kusala na lege ti ndara na liberté so ala yeke na ni ti mû adesizion. Ala lingbi ti manda ti sala ni tongana nyen?
3 Biani, tongana a mû na Adam na Ève liberté ti mû adesizion ala mveni, a ye ti tene pëpe so desizion kue so ala yeke mû ayeke ga na aye ti nzoni. Ala yeke biani na liberté ti mû adesizion. Me a lingbi salango kusala na liberté so ague oko na andia nga na akpengba-ndia ti Nzapa. Ala lingbi ti manda andia ti Nzapa so tongana nyen? A yeke nzoni ala dengi mê na Wasalango ala, nga ala gi nda ti aye so lo leke. Nzapa amû na Adam na Ève ngangu ti sala ye na kode. A yeke ngangu so si amû lege na ala ti sala ye alingbi na aye so ala manda. A leke ala lani mbilimbili-kue. Na lege so, tongana ala mû adesizion, a yeke fa na gigi polele alengo ti Nzapa. Biani, tongana ala yekia ye so Nzapa asala teti ala, na ala ye ti nzere na lê ti lo, a lingbi ala sala tongaso.—Genèse 1:26, 27; Jean 8:29.
4. (a) Komandema so a mû na Adam na Ève, so a ke na ala ti te lengo ti mbeni keke oko, alungula liberté ti ala? (b) Ngbanga ti nyen ye so a hunda ayeke biani na lege ni?
4 Tongaso, ti hinga wala ala mû tele ti ala kue gi na lo, na ala yeke ndulu ti ngbâ na yâ ti akatikati so lo zia na sese, a yeke na lege ni ti tene Nzapa, Zo so amû na ala fini, atara ala. Jéhovah amû komandema so na Adam: “Mo lingbi te le-keke kue ti yaka tongana bê ti mo aye; me lê ti keke ti hinga nzoni na ti hinga sioni, mo te pëpe; teti na lâ ni so mo te lê ni so, fade mo kui biani.” (Genèse 2:16, 17). Tongana a leke nga Ève awe, a fa na lo nga ndia so (Genèse 3:2, 3). Ye so a gbanzi na ala alungula liberté na tïtî ala? Oko pëpe. Ala yeke na gbâ ti amara ti kobe nde nde ti te, sân ti te lengo ti keke oko so (Genèse 2:8, 9). Na lege ti komandema so, a lingbi ala hinga biani so sese ayeke ti Nzapa, teti a yeke lo si acréé ni. Tongaso lo yeke na droit ti zia na sese andia so ague oko na ye so lo leke ti sala, na so alingbi ti ga na ye ti nzoni na azo.—Psaume 24:1, 10.
5. (a) Adam na Ève agirisa pendere liberté ti ala tongana nyen? (b) Ye nyen amû place ti liberté so Adam na Ève ayeke lani na ni? Na a ndu e tongana nyen?
5 Me ye nyen asi lani? Bibe ti kion, ti wara kota ndo apusu mbeni ange ti sala kusala kirikiri na liberté so lo yeke na ni. Tongaso lo ga Satan, so ti tene “Wakengo ye.” Lo handa Ève lo tene fade Ève ayeke wara biani mbeni ye so ayeke nde na so Nzapa afa (Genèse 3:4, 5). Adam nga amû peko ti Ève lo ke ndia ti Nzapa. Na gbungo na ngangu ye so ayeke ti ala pëpe, ala girisa pendere liberté ti ala. Siokpari aga Maître ti ala. Na tongana ti so Nzapa atene lani, kuâ aga na pekoni. Ye ti héritier so ala zia na amolenge ti ala ayeke siokpari. A yeke bâ siokpari so polele na lege ti bibe so a dü na zo, na so apusu lo ti sala gi sioni. Siokpari awoko nga mitele ti zo, na a sala si kobela, gango mbakoro, na kui aga. Teti so Satan ayeke huru wâ na gbe ni, bibe ti salango sioni so akiri aga ngangu. Na a sala si mbaï ti azo asi singo na atënë ti kengo tele, aye so ake ndia, salango ngangu, na abira. Aye so afâ azo kutu mingi. Bâ tongana nyen a yeke nde mingi na liberté so Nzapa amû na azo na tongo nda ni!—Deutéronome 32:4, 5; Job 14:1, 2; aRomain 5:12; Apocalypse 12:9.
Ndo so a lingbi ti wara liberté dä
6. (a) A lingbi ti wara tâ liberté na ndo wa? (b) Jésus ayeke sala lani tënë ti liberté wa?
6 Na bango aye ti sioni so amû ndo kue laso, a yeke ye ti dongo bê pëpe tongana azo ayeke na nzara ti wara mbeni kota liberté. Me a lingbi ti wara tâ liberté na ndo wa? Jésus atene: “Tongana i duti na yâ tënë ti Mbi, i yeke adisciple ti Mbi biani, na fade i hinga tene-biani, na fade tene-biani azi i.” (Jean 8:31, 32). Liberté so ayeke pëpe mara ti liberté so azo ayeke ku ti wara tongana ala kinda mbeni mokonzi wala mbeni ngorogbia, ti zia mbeni nde na place ni. Nde na so, liberté so andu mbilimbili gunda ti akpale so azo ayeke na ni. Ye so Jésus ayeke sala lani tënë ni ayeke sigingo na gbe ti ngbâa ti siokpari (Jean 8:24, 34-36). Tongaso, tongana mbeni zo aga tâ disciple ti Jésus Christ, mbeni kota ye ayeke changé na yâ fini ti lo. A zi lo na gbe ti ngbâa!
7. (a) Na lege wa e lingbi ti sigigi na gbe ti siokpari laso? (b) Ti wara mara ti liberté tongaso, a lingbi e sala nyen?
7 A ye pëpe ti tene so laso, abibe so apusu zo ti sala siokpari, so a dü zo na ni, ayeke sala ngangu mbeni pëpe na ndo atâ Chrétien. Teti ala wara siokpari tongana ye ti héritier, ala ngbâ lakue ti tiri ndali ni (aRomain 7:21-25). Ye oko, tongana mbeni zo abata biani afango ye ti Jésus na yâ fini ti lo, fade lo duti ngbâa ti siokpari mbeni pëpe. Fade siokpari afa lege na lo pëpe tongana mbeni sioni mokonzi, so agbu lo na ngangu ti sala ambeni ye, na lo zi yanga pëpe. Fade lo yeke duti pëpe na mbeni fini so ayeke ye senge, na so a sala si lo yeke na sioni yingo-ti-hinga. Lo yeke duti ande na nzoni yingo-ti-hinga na gbele Nzapa. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so apardone angbele siokpari ti lo awe na lege ti mabe ti lo na yâ sandaga ti Christ. Abibe ti siokpari alingbi ti gi lege lakue ti sigigi. Me tongana lo dabe na afango ye ti Christ so ayeke na saleté pëpe, na lo ke ti woko na gbele abibe tongaso, lo fa so siokpari ayeke maître ti lo mbeni pëpe.—aRomain 6:12-17.
8. (a) Liberté wa tâ lege ti vorongo ti aChrétien amû na e? (b) A lingbi e bâ azo ti komande ti laso tongana nyen?
8 Bâ liberté so e aChrétien e yeke na ni. A zi e awe na gbe ti aye so aga na peko ti afango ye ti wataka, ti ngbâa ti tënë ti atoro, na ti siokpari. Akota tâ tënë so e manda na ndo dutingo ti akinda nga na zingongo ti akuâ azi e awe na gbe ti senge senge mbito ti kuâ. E hinga so na yâ ngoi kete, fade Nzapa aga ti lungula angorogbia ti azo, so ayeke mbilimbili-kue pëpe, na ti zia Royaume ti lo ti mbilimbili na place ni. Hingango ye so azi e na popo ti azo so ayeke na beku pëpe (Daniel 2:44; Matthieu 6:10). Ye oko, mara ti liberté tongaso azi lege na zo pëpe ti bâ azo ti ngorogbia na andia ti ala tongana mbumbuse ye.—Tite 3:1, 2; 1 Pierre 2:16, 17.
9. (a) Na ndoye, Jéhovah ayeke mû maboko na e ti wara liberté so ayeke kota ahon atanga ni kue. Tongana nyen? (b) E lingbi ti mû adesizion ti ndara tongana nyen?
9 Jéhovah azia gi na e pëpe ti tara mbeni ye kozoni wala ti girisa lege awe si e hinga lege ti dutingo na fini so ayeke nzoni ahon atanga ni kue. Lo hinga mara ti zo wa e yeke, ye so alingbi ti ga na e tâ ngia, na ye wa alingbi ti ga na e ye ti nzoni teti lakue lakue. Lo hinga mbilimbili abibe na atambela so alingbi ti sala si songo ti Lo na mbeni zo, wala songo ti zo ni na amba ti lo abuba, aye so alingbi même ti kanga lege na zo ni ti lï na yâ fini sese. Na ndoye, Jéhovah afa na e aye so na lege ti Bible nga na bungbi ti lo so ayeke na sese (Marc 13:10; aGalate 5:19-23; 1 Timothée 1:12, 13). Fadeso, a yeke teti e ti sala kusala na liberté ti sorongo ye so Nzapa amû na e ti soro tongana nyen e yeke sala ye ande. Nde na Adam, tongana e bata ye so Bible atene na e, fade e yeke mû adesizion ti ndara. E yeke fa ande so kozo ye so agbu bê ti e na yâ fini ayeke ti duti na nzoni songo na Jéhovah.
Gingo mbeni liberté nde
10. Ambeni Témoin ti Jéhovah aye ti wara mara ti liberté wa?
10 Na popo ti aTémoin ti Jéhovah, a yeke wara amaseka nga ala so ayeke maseka pëpe. Ngoi na ngoi, ambeni na popo ti ala abâ so peut-être a yeke nzoni ala wara mbeni liberté nde. Sese so ato nda ni ti gboto ala. Na tongana ala ngbâ lakue ti bi bê na ni mingi, nzara ti sala aye so akpa ti aChrétien pëpe, so amû ndo kue na sese so, ayeke maï ngangu nga. Peut-être ala leke pëpe na bê ti ala ti nyon mbangi, ti nyon samba ahon ndo ni, wala ti sala pitan. Me ala to nda ni ti tambela na azo so ayeke tâ Chrétien pëpe, na salango kue ti nzere na lê ti azo tongaso. Peut-être même ala to nda ti sala tënë wala ti sala ye tongana azo ni.—3 Jean 11.
11. Ngoi na ngoi azo wa ayeke handa amba ti ala ti sala ye ti sioni?
11 Ngoi na ngoi, a yeke mbeni zo so atene ni yeke voro Jéhovah si ayeke handa ambeni ita ti sala ye tongana Chrétien pëpe. Ye tongaso asi lani na ambeni Chrétien ti kozo siècle, na a yeke si nga laso. Fani mingi azo tongaso aye ti sala aye so ala pensé a yeke mû ande ngia na ala, me ndia ti Nzapa ake aye so. Ala yeke pusu ambeni ita ti “sala ngia kete.” Ala tene so ala ‘lingbi ti mû liberté na zo, na ngoi so ala mveni ayeke ngbâa ti ye so afuti’.—2 Pierre 2:19.
12. Tongana zo ague nde na andia nga na akpengba-ndia ti Nzapa, asioni ye ti pekoni ayeke so wa?
12 Ye so ayeke ga ka na peko ti mara liberté tongaso ayeke lakue sioni, teti a yeke kengo andia ti Nzapa. Na tapande, pitan alingbi ti ga na vundu ti bê, ti ga na kobela, ti fâ zo, ti ga na ngo so a ye tënë ni pëpe, na a lingbi même ti buba yâ ti mariage (1 aCorinthien 6:18; 1 aThessalonicien 4:3-8). Tongana mbeni zo ayeke nyon mbangi, a lingbi ti sala si ngonzo agbu lo hio, lo yeke na sioni yanga, lo yeke bâ ndo nzoni pëpe, lê ti lo ayeke turne, lo yeke hu nzoni pëpe, lê ti lo ayeke bâ aye kirikiri, atâa so aye ni ayeke dä biani pëpe, wala mbangi alingbi nga ti fâ lo. Lo lingbi ti ga ngbâa ni, tongaso, nzara ni alingbi ti pusu lo ti sala ye so ake ndia ti tene lo wara ni. Mara ti aye tongaso alingbi ti si na zo so anyon sämba ahon ndo ni (aProverbe 23:29-35). Azo so ayeke sala mara ti aye tongaso abâ so ala yeke na liberté, me na nda ni ala ga ti hinga so ala yeke ngbâa ti siokpari awe. Na bâ tongana nyen siokpari ayeke mbeni sioni maître! Ti gbu li fade fadeso na ndo tënë ni alingbi ti mû maboko ti bata e yongoro na aye tongaso.—aGalate 6:7, 8.
Ndo so akpale alondo dä
13. (a) Mingi ni, anzara so ayeke gue na zo na yâ ti akpale ayeke zingo tongana nyen? (b) Ti hinga nzoni azo wa si ayeke ‘asioni kamarade’, a lingbi e duti na bango ndo ti zo wa? (c) Tongana mo yeke kiri na peko ti atënë so a hunda na yâ paragraphe 13, bi bê mingi na ndo bango ndo ti Jéhovah.
13 Gi ti bâ ndo so akpale ayeke londo ka dä. Bible atene: “Ye so ahanda zo ti sala siokpari ayeke nzara ti tele ti lo mveni so agbu lo na ahanda lo. Na nda ni, tongana nzara so amë ngo awe, a dü siokpari; na siokpari, tongana a ga kota awe, adü kui.” (Jacques 1:14, 15). Nzara ni ayeke zingo tongana nyen? Na lege ti ye so alï na yâ bibe ti zo ni. Mingi ni, a yeke tambelango oko na azo so ayeke bata pëpe akpengba-ndia ti Bible si ayeke na gunda ni. Tâ tënë, e kue e hinga so a lingbi e kpe ‘asioni kamarade’. (1 aCorinthien 15:33). Me akamarade wa si ayeke sioni? Jéhovah ayeke bâ tënë ni tongana nyen? Ti mû maboko na e ti gbu nda ti atënë so nzoni, a lingbi e gbu li na ndo ti ahundango tënë so ayeke na gbe ni ge, na e diko aversê so a fa tënë ti yâ ni pëpe.
E lingbi ti tene so ambeni zo ayeke asioni kamarade pëpe gi ngbanga ti so ala kpa gi anzoni zo? (Genèse 34:1, 2, 18, 19).
Salango tënë ti ala, wala peut-être aye so ala yeke tene ti he na ngia, afa so a lingbi e ga kamarade ti ala? (aEphésien 5:3, 4).
Fade Jéhovah atene nyen tongana e soro ti mû peko ti azo so andoye lo pëpe? (2 Chronique 19:1, 2).
Atâa so peut-être e yeke sala kua wala e yeke gue na ekole legeoko na azo so ayeda pëpe na atënë ti mabe ti e, ngbanga ti nyen a lingbi e sala hange? (1 Pierre 4:3, 4).
Bango télé nga na alimon, Internet, dikongo abuku na ambeti-sango ayeke alege ti bungbi na ambeni zo. Mara ti aye wa, so alondo na ando tongaso a lingbi e sala hange na ni? (aProverbe 3:31; Esaïe 8:19; aEphésien 4:17-19).
Tongana e soro akamarade, a yeke fa nyen na Jéhovah na ndo mara ti zo wa e yeke? (Psaume 26:1, 4, 5; 97:10).
14. Kota liberté wa ayeke ku ala so abata wango ti Bible laso na dutingo be-ta-zo?
14 Fini sese ti Nzapa angbâ yongoro pëpe na gbele e. Na lege ti Royaume ti Nzapa so ayeke na yayu, fade a zi azo na gbe ti ngangu so Satan na sioni sese ti lo kue ayeke sala na ndo ala. Yeke yeke, fade a lungula azo so amä yanga na gbe ti aye ti sioni kue so aga na peko ti siokpari. Na fade a sala si bibe nga na mitele ti azo aga mbilimbili-kue, si ala lingbi ti wara fini ti lakue lakue na yâ Paradis. Na nda ni, fade création kue ayeke wara liberté so ague kue legeoko na ‘yingo ti Jéhovah’. (2 aCorinthien 3:17). A yeke duti ande lege ti ndara ti manke aye so kue, gi ngbanga ti so e bâ na nene ni pëpe wango ti Bible laso? Na salango kusala na liberté ti e ti Chrétien laso na lege ti ndara, zia e kue e fa polele so, ye so e ye biani a yeke “liberté ti gloire ti amolenge ti Nzapa.”—aRomain 8:21.
Lisoro ti dango bê
• Kozo koli na kozo wali ayeke lani na mara ti liberté wa? Kangbi wa ayeke na popo ni na liberté ti azo laso?
• Liberté wa atâ Chrétien ayeke na ni? Tongana nyen a gue nde na ye so azo ti sese abâ ni tongana liberté?
• Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti kpe asioni kamarade? Nde na Adam, e yeke yeda na adesizion ti zo wa na ndo ye so ayeke sioni?
[Afoto na lembeti 46]
Bible agboto mê: “I handa tele ti i pëpe: Zo ti nzoni so atambela na azo ti sioni afuti lege ti lo”