Lo fa tënë na mbeni wali ti Samarie

Ti londo na Judée ti gue na Galilée, Jésus na adisciple ti lo ague na mbage ti nord na hongo na yâ ti kodro ti Samarie. Voyage ni afatigué ala kue. A si na midi, nduru na gbata ti Sychar, ala luti kete ti wu tere ti ala na tere ti mbeni dû ti ngu, so peut-être Jacob la azi ni wala lo payé azo la azi ni a sara angu mingi awe. Dû ti ngu so angbâ juska laso, na a peut ti wara ni nduru na gbata ti Naplouse.

Na ngoi so Jésus angbâ ti lo ti wu tere na tere ti dû ti ngu ni, adisciple ti lo ague na mbeni gbata so ayeke nduru, ti vo kobe ti tengo ni. Na ngoi so ala ngbâ kâ, mbeni wali ti Samarie aga ti tö ngu. Jésus atene na lo: “Mû na mbi ngu mbi nyon.”—Jean 4:7.

Ndali ti ambeni kpale so alondo na popo ti ala giriri, aJuif na azo ti Samarie ayeke mä ka tere ape. Tongaso, bê ti wali ni adö na lo hunda Jésus, lo tene: “A sara tongana nyen si, mo so mo yeke Juif, mo hunda ngu ti nyongo na mbi so mbi yeke zo ti Samarie so?” Jésus akiri tënë na lo atene: “Tongana mo hinga fade matabisi so Nzapa amû senge senge na azo nga zo so atene na mo: ‘Mû na mbi ngu mbi nyon’, ka fade mo hunda lo, lo yeke mû na mo ngu so ayeke mû fini na zo.” Wali ni atene na lo, a tene: “Kota zo, mo yeke même na rambâi ti gboto na ngu ape nga dû ti ngu ni alï mingi. Ka mo yeke wara ti mo ngu so ayeke mû fini na zo so na ndo wa? Eskê mo yeke kota ahon kotara ti e Jacob? lo so azia na e dû ti ngu ni so nga so lo wani, amolenge ti lo nga na abagara ti lo anyon ni so?”—Jean 4:9-12.

Jésus atene: “Zo kue so anyon ngu so, nzara ti ngu ayeke kiri ti sara lo. Me zo so anyon ngu so mbi yeke mû ande na lo, nzara ti ngu ayeke sara lo oko ape, ngu so mbi yeke mû na lo ayeke ga ande tongana mbeni li ti ngu na yâ ti lo na ayeke sigi ti mû na zo fini ti lakue lakue.” (Jean 4:13, 14). Atâa so lo fatigué, Jésus ayeke na nzara ti fa tâ tënë so amû fini na wali ti Samarie so.

Na pekoni, wali ni atene: “Kota zo, mû na mbi ngu ni so si nzara ti ngu asara mbi encore ape na mbi ngbâ ti ga ge ti tö ngu ape.” Âmanke Jésus aye ti changé lisoro ni, ni la lo tene na wali ni, lo tene: “Gue, mo iri koli ti mo, mo na lo aga ge.” Me wali ni atene: “Mbi yeke na koli ape.” Me li ti lo adoit ti kpe lani kue na ngoi so Jésus atene na lo, a tene: “Mo tene tâ tënë tongana mo tene: ‘Mbi yeke na koli ape.’ Bâ, mo mû lani akoli oku, na koli so mo yeke duti na lo fadeso ayeke koli ti mo ape.”—Jean 4:15-18.

Wali ni amä lani yâ ti tënë ni, ni la bê ti lo adö na lo tene: “Kota zo, mbi bâ so mo yeke mbeni prophète.” Me lo fa nga so aye ti yingo agbu bê ti lo. Lo fa ni tongana nyen? Lo tene: “Akotara ti e [azo ti Samarie] avoro lani Nzapa na ndo ti hoto so [Hoto ti Guérizim, so ayo na ala ape]. Me ala [aJuif], ala tene a lingbi azo avoro Nzapa gï na Jérusalem.”—Jean 4:19, 20.

Me Jésus afa na lo so place so ayeke voro Nzapa dä la ayeke kota ye ape. Jésus atene: “Ngbonga ni ayeke ga ande so ala yeke voro Babâ na ndo ti hoto so ape wala na Jérusalem ape.” Na pekoni lo kiri lo tene na wali ni, lo tene: “Ngbonga ni ayeke ga, a si nga awe, so atâ zo ti vorongo Nzapa ayeke voro Babâ na yingo nga na tâ tënë, ndali ti so, Babâ ni ayeke gi mara ti azo tongaso ti voro lo.”—Jean 4:21, 23, 24.

Ye so Babâ ni ayeke ku ti bâ na mbage ti azo so ayeke voro lo ayeke pëpe ndo so ala yeke voro lo dä, me tongana nyen la ala yeke voro lo. Tënë ni andu bê ti wali ni, na lo tene na Jésus, lo tene: “Mbi hinga so Messie, lo so a iri lo Christ, ayeke ga. Tongana lo ga, lo yeke fa ande aye kue na e polele.”—Jean 4:25.

Na pekoni, Jésus atene mbeni kota tâ tënë na wali ni, lo tene: “Mbi so mbi yeke sara tënë na mo so, mbi la mbi yeke lo.” (Jean 4:26). Gbu li na ndo ti tënë so si! Mbeni wali aga ti tö ngu na bê ti midi, na Jésus amû na lo kota pasa, na fango na lo polele so ni la ni yeke Messie ni. Na bango ni, ade Jésus atene tënë ni so polele tongaso na yanga ti lo na mbeni zo ape.

GBÂ TI AZO TI SAMARIE AMÄ NA BÊ

Tongana adisciple ti Jésus alondo ti vo kobe na gbata ti Sychar si ala kiri, ala wara Jésus na place so fade ala zia lo dä, so ti tene na tere ti dû ti ngu ti Jacob. Me ala wara Jésus na sarango lisoro na mbeni wali ti Samarie. Na ngoi so adisciple ni ayeke si, wali ni azia ta ti ngu ti lo ni na lo gue na kodro.

Tongana lo si na Sychar, wali ni afa na azo peko ti atënë kue so Jésus atene na lo. Lo tene na ala na bê ti lo kue, lo tene: “Ala ga, ala bâ mbeni koli so afa na mbi peko ti aye kue so mbi sara ândö.” Peut-être ti zingo nzara ti bê ti ala, wali ni ahunda ndo atene: “Âmanke Christ ni la ape?” (Jean 4:29). Kota tënë la lo bi na sese so, na a yeke depuis na ngoi ti Moïse la si tënë ni so akomanse ti gbu bê ti azo (Deutéronome 18:18). Tënë ni so apusu azo ti kodro ni ti ga ti bâ Jésus na lê ti ala wani.

Na oko ngoi ni, adisciple ti Jésus angbâ ti hunda na Jésus ti te kobe so ala ga na ni so. Me lo tene na ala, lo tene: “Mbi yeke na kobe ti tengo ni so ala hinga ni ape.” Adisciple ni akomanse ti hunda tere ti ala na popo ti ala atene: “Eskê mbeni zo aga na lo kobe fade?” Na nzoni bê, Jésus akiri mbeni tënë so atene gbâ ti ye na adisciple ti lo, lo tene: “Kobe ti mbi ayeke ti sara ye so bê ti lo so atokua mbi aye nga ti hunzi kua so lo mû na mbi ti sara.”—Jean 4:32-34.

Kua so Jésus angbâ lani ti sara tënë ni ayeke pëpe kua ti fango lê ti kobe, so angbâ ti lo encore anze osio tongaso na devant. Nde na so, lo ngbâ ti sara tënë ti fango lê ti kobe na lege ti yingo, ni la lo tene: “Ala yô lê ti ala na ala bâ ayaka ni, akobe ni abe awe ti tene a ko ni. Zo ti kongo lê ti kobe ni awara futa ti lo awe si lo yeke bungbi alê ti kobe ni ndali ti fini ti lakue lakue, tongaso si zo ti lungo ye ni nga na zo ti kongo ni alingbi ti sara ngia legeoko.”—Jean 4:35, 36.

Peut-être Jésus abâ awe ye so ayeke ga ande na peko ti lisoro so lo na wali ti Samarie asara so. Gbâ ti azo ti Sychar amä na bê na lo, Jésus ni, ndali ti tënë so wali ni atene na ala, a tene: “Lo fa na mbi peko ti aye kue so mbi sara ândö.” (Jean 4:39). Tongaso, tongana ala si na place ti dû ti ngu ni, ala hunda na Jésus ti ngbâ na ti fa na ala ambeni ye na ndo ni. Jésus ayeda, na lo ngbâ na Samarie teti lango use.

Tongana azo ti Samarie amä lani atënë so Jésus ayeke tene, gbâ ti ala amä na bê na lo, na ala tene na wali ni atene: “Ti fadeso, a yeke ngbanga ti tënë ti mo pëpe si e mä na bê, ndali ti so e mä na mê ti e wani nga e hinga so koli so ayeke biani sauveur ti dunia so.” (Jean 4:42). Wali ti Samarie so azia na e tâ mbeni nzoni tapande na ndo ti tënë ti fango tënë na ndo ti Jésus, na lege so lo zingo nzara ti bê ti azo tongaso si ala gi ti hinga ambeni ye mingi.

Girisa ape so a ngbâ nze osio ti tene ngoi ti fango lê ti kobe akomanse. Na yâ ti kodro ni so, ngoi ti fango lê ti kobe ayeke komanse na nze ti mars wala na avril tongaso. So ti fa so, e yeke peut-être na nze ti novembre wala décembre tongaso. Ye so aye ti fa so, na peko ti so ala sara Pâque ti ngu 30 ti ngoi ti e, Jésus na adisciple ti lo asara nze miombe tongaso na Judée, na ala yeke fa tënë na ala yeke batize azo na ndo ni so. Fadeso, ala yeke gue na mbage ti nord na Galilée, kodro ti ala. Me nyen la ayeke ku ala kâ?