Mo Yeke Hon Biani na ndo ti Atene?

NGONZO ti wâ asala mo mbeni lâ awe teti tambela ti mbeni zo so ayeke na lege ni pepe? Mo yeke ndulu ti sala ye tongana angangu so afuti lege ti zo andu mingi azo so ayeke ndulu mingi na mo?

Ngoi na ngoi a hunda ti sala ambeni ye fade fade nga na ngangu ti kanga lege si kota siokpari amu ndo pepe. Na tapande, tongana mbeni siokpari so a sala na kamela pepe aye ti futi azo ti Israël na siècle 16 K.N.E., Phinéas, tarä ti Aaron, amu mbeni kpengba desizion ti hunzi na ye so ayeke sioni. Jéhovah Nzapa ayeda na ye so lo sala, lo tene: “Phinées . . . asala si ngonzo ti Mbi adë na tele ti amolenge ti Israël, teti lo sala manda na popo ti ala teti Mbi.”​—Nombre 25:1-11.

Phinéas asala la ni ye so alingbi ti kanga lege si siokpari ni amu ndo kue pepe. Me ti ngonzo so a kanga ndo ni pepe teti akete glisango lege ti azo ayeke tongana nyen? Tongana e sala ye na hange pepe wala ndali ti ye so nda ni mbilimbili ayeke pepe, e yeke ga pepe mbeni wagbungo koko ti mbilimbili, me nde na so e yeke ga mbeni zo so ayeke fä ti hongo na ndo ti atene pepe, mbeni zo so ayeda oko pepe na awokongo ti ambeni zo. Fade ye nyen alingbi ti mu maboko na e ti kpe son so?

‘Jéhovah Ayeke Mu Pardon na Sioye ti Mo Kue’

Jéhovah ayeke “Nzapa ti mbanda (so ayeke na wâ); Nzapa so ayeda pepe ti tene a sala mandako na lo.” (Exode 20:5, NW, tene na gbe ti lembeti) Teti so lo yeke Wasalango ye, lo yeke na droit ti hunda na e ti voro gi lo oko. (Apocalypse 4:11) Ye oko, Jéhovah akanga bê na ndo awokongo ti azo. Tongaso na ndo Lo, David, wasungo psaume ahe bia: “Jéhovah ayeke na be-nzoni nga na grâce, Lo sala ngonzo hio hio pepe na lo si na nzobe. Fade lo gi lakue pepe ti wara sioni ti zo . . . Lo sala ye pepe na e na lege ti siokpari ti e, na lo futa pepe ye so a lingbi e wara, na lege ti sioni ti e.” Biani, tongana e gbian bê ti e, Nzapa ‘ayeke mu pardon na sioye ti e kue.’​—Psaume 103:3, 8-10, NW.

Teti so lo hinga dutingo ti azo ndulu ti sala siokpari, Jéhovah ‘agi lakue pepe ti wara sioni’ ti awasalango sioni so agbian bê ti ala. (Psaume 51:7 [51:5, NW]; aRomain 5:12) Biani, lo leke na bê ti lo ti lungula siokpari nga na dutingo mbilimbili-kue pepe. Ti ku si ye so aga tâ tene na yâ ye kue, a hon ti tene lo futa na e “ye so a lingbi e wara,” na be-nzoni Nzapa amu pardon na lege ti sadaka ti kota ngele ti Jésus Christ. Tongana Jéhovah afa pepe be-nzoni na ngoi so alingbi, ka zo oko pepe na popo ti e alingbi ti sö kuâ. (Psaume 130:3) So tâ bê ti kiri singila e yeke na ni so Babâ ti e ti yayu, so na lege ni a hunda ti tene a voro gi lo oko, ayeke Nzapa ti be-nzoni!

A Hunda ti Zia Ye na ndo so Alingbi

Teti so Gbia Seigneur ti ndagigi afa na gigi so lo hon na ndo ti atene na yâ salango ye ti lo na azo so ayeke mbilimbili-kue pepe, a lingbi e sala nga tongaso pepe? A fa nda ti hongo na ndo ti atene tongana bibe ti sala ye na be-nze-pepe na mbage ti abango ndo wala asalango ye ti azo. E mveni e yeke na mara ti bibe tongaso, so asala ye na be-nze-pepe nga na nzobe tongana ambeni zo atene wala asala aye so ayeke sioni mingi pepe me so peut-être tene ti yanga wala salango ye ti ala ayeke na lege ni pepe?

Biani, a lingbi e kpe ti hon na ndo ti atene kue. Na tapande, a sala sioni mingi tongana amokonzi ti alege ti vorongo akanga lê na ndo aprêtre so angbâ lakue ti sala sioni na amolenge ti koli na ti wali. Mbeni wagosinga na Irlande atene: “Na bango ye so a sala na amolenge tongana mbeni kete siokpari, amokonzi ti église atokua prêtre so asala ye ti sioni gi [na mbeni ndo nde].”

Gi tokuango mara ti zo tongaso na mbeni ndo nde ayeke tapande ti hongo na ndo ti atene? Oko pepe! Tara ti ba so mbeni bungbi ti awanganga azia lege na mbeni wanganga so asala kusala na lege ni pepe ti ngbâ ti sala opération ti azo, na tokuango lo na mbeni da-nganga nde, atä so lo yeke fâ azo wala lo yeke sala si mbeni mbage ti tele ti ala abuba. Mbeni sioni bibe ti batango songo so ayeke na popo ti awanganga alingbi ti sala si mara ti “hongo na ndo ti atene” tongaso aba gigi. Me ti azo so aglisa fini ti ala wala so awara sioni ndali ti aye so a sala na hange pepe wala même ndali ti so a fâ ala, ayeke tongana nyen?

Ti hon na ndo ti atene gi kete ayeke ga nga na sioni. Tongana Jésus ayeke la ni na sese, ambeni Juif, so a hinga ala na iri ti a-Zélote agi la ni na lege ni pepe ti mu tapande ti Phinéas na yâ gingo lege ti fa nda ti akusala ti ala. Mbeni sioni ye so ambeni Zélote asala ayeke “ti lï na popo ti azo mingi mingi na Jérusalem na ngoi ti amatanga nga na ambeni ngoi tongaso na ti kpo na zeme awato ti ala so ahinga ye dä oko pepe.”

Teti e yeke aChrétien, e yeke sala ye lâ oko pepe tongana ti so a-Zélote asala giriri na salango bira na lege ti mitele na azo so salango ye ti ala anzere na e pepe. Me mbeni mara ti hongo na ndo ti atene pepe ague na e ti sala bira na mbeni lege nde na azo so e ke ala, peut-être na salango sioni tene ti ala? Tongana e yeke hon biani na ndo ti atene, e yeke sala mara ti sioni tene tongaso pepe.

A-Farizien ti kozo siècle ayeke mbeni bungbi nde ti azo so ahon na ndo ti atene pepe. Ala fâ lakue ngbanga na ndo ti azo na ala yeda oko pepe na siokpari ti azo. A-Farizien so asala ye na baba aba azo tongana ambumbuse zo, na dikongo sioni tene na ndo ti ala tongana azo so “zonga yeke na li ti ala.” (Jean 7:49) Na lege ni, Jésus afa na gigi sioni ti azo so aba tele ti ala so ala yeke mbilimbili, lo tene: “Vundu aga na i, amaître ti ndia na aFarizien, i awandendia! teti i futa dîme ti menthe, ti aneth, na ti cumin, me i bata nengo tene ti Ndia pepe, so atene, mbilimbili, be-nzoni, na mabe [be-biani, NW]. Me a lingbi i sala ye so, na i zia ti sala mbeni ye ni so pepe.”​—Matthieu 23:23.

Na salango tene so, Jésus aba pepe tongana mbeni kete ye nene ti batango Ndia ti Moïse. Lo fa gi so “nengo,” wala kota ahon, ti aye so andu Ndia ahunda ti sala ye alingbi na ni na lege ni nga na be-nzoni. Ba tongana nyen Jésus na adisciple ti lo aduti la ni nde na aFarizien nga na a-Zélote so ahon na ndo ti atene pepe!

Jéhovah Nzapa nga na Jésus Christ akanga lê oko pepe na ndo ti sioye. Na yâ ngoi kete, a yeke “ga ti futa kula na azo so ahinga Nzapa pepe, na ala so ake ti mä Tene-nzoni.” (2 aThessalonicien 1:6-10) Ye oko, na yâ wâ ti lo teti mbilimbili, Jésus angbâ lakue ti fa be-nze-pepe, be-nzoni, na bingo bê na lege ti ndoye ti Babâ ti lo ti yayu teti azo so aye ti sala ye so ayeke mbilimbili. (Esaïe 42:1-3; Matthieu 11:28-30; 12:18-21) So tâ pendere tapande si Jésus azia na e!

Kangango Bê na Popo ti Mba

Atä so e lingbi ti duti na kota wâ teti ye so ayeke mbilimbili, zia e sala ye alingbi na wango ti bazengele Paul: “I ngbâ lakue ti kanga bê na popo ti i na tongana mbeni zo ayeke na tene ti dema na tele ti mbeni i mu pardon na bê kue na popo ti i. Legeoko tongana Jéhovah amu pardon na i na bê kue, i sala tongaso nga.” (aColossien 3:13, NW; Matthieu 6:14, 15) Ti hon na ndo ti atene ahunda ti kanga bê na yâ salango ye nzoni pepe wala glisango lege ti mbeni zo na yâ sese so ayeke sioni. A lingbi ye so e ku na mbage ti azo aduti na lege ni.​—aPhilippien 4:5.

Hongo na ndo ti atene aye oko pepe ti tene ti yeda na sioye wala ti kanga lê na ndo asioni. Ambeni mbage ti bibe wala ti tambela ti mbeni fon e wamabe alingbi ti gue nde na ye so Jéhovah ahunda. Atä so glisango lege ni ade ti duti peut-être kota pepe ti tene Nzapa ake lo, a lingbi ti duti mbeni fä ti gbotongo mê so a lingbi a leke ambeni ye. (Genèse 4:6, 7) So ye ti ndoye tongana ala so ayeke na alengo ti yingo atara na tâ be-ti-molenge ti kiri na nzoni lege mbeni zo so aglisa lege! (aGalate 6:1) Ye oko, ti wara nzoni na yâ kota ngangu so, a hunda ti bi bê na mba ahon ti kasa ndo.

“Na Tâ Be-ti-molenge na Mbito”

Ti salango ye na be-nze-pepe na mbage ti azo so abango ndo ti lege ti vorongo ti ala ayeke nde na ti e ayeke tongana nyen? Na yâ “Kota Ye ti Manda” so a zia ni na yâ aDa-mbeti so a leke gere ni na sese ti Irlande na ngu 1831, e diko tene so: “Jésus Christ abi bê ti lo la ni pepe ti tene lege ti vorongo ti lo agbu azo na ngangu na salango ngangu na ala. . . . Ti papa na azo so ayeke ndulu na e na ti zonga ala ayeke pepe lege ti gue na ala ti yeda so e yeke na yâ nzoni lege ni na ala yeke na yâ sioni ni. A yeke tongana ti ga na ala ti yeda so e yeke pepe na bibe ti Chrétien.”

Jésus afa ye nga asala ye na mbeni lege so agboto azo na mbage ti Tene ti Nzapa, na a lingbi e sala nga tongaso. (Marc 6:34; Luc 4:22, 32; 1 Pierre 2:21) Teti lo yeke mbeni zo so ayeke mbilimbili-kue so ayeke na kota ngangu ti ba nda ti ye so alondo na Nzapa, lo lingbi ti diko ye so ayeke na yâ bê ti azo. Tongaso, tongana a hunda, Jésus alingbi la ni ti fâ ngbanga ti sioni mingi na ndo awato ti Jéhovah. (Matthieu 23:13-33) Ye so afa pepe so lo hon na ndo ti atene pepe.

Nde na Jésus, e yeke na ngangu pepe ti diko ye so ayeke na yâ bê ti azo. Ni la, a lingbi e sala ye alingbi na wango ti bazengele Pierre: “I yekia Christ na bê ti i tongana Seigneur. I leke bê ti i ti kiri tene lakue na azo kue so ahunda nda ti tene ti beku so ayeke na yâ i, me i kiri tene na tâ be-ti-molenge na mbito.” (1 Pierre 3:15) Teti e yeke awakua ti Jéhovah, a lingbi e mu mbage ti ye so e mä na bê dä teti so a luti ngangu na ndo Tene ti Nzapa. Me a lingbi e sala ni na lege so ayekia azo nga ayekia atene so ala yeda na ni na bê kue. Paul asû na mbeti: “I sala si tene ti yanga ti i ayeke nzoni lakue, i leke na ingo, si i lingbi hinga lege ti kiri tene na azo oko oko kue.”​—aColossien 4:6.

Na yâ kota Fango ye ti lo na ndo ti Hoto, Jésus atene: “Ye kue so i ye azo asala na i, i sala na ala tongaso nga.” (Matthieu 7:12) Tongaso, zia na be-nze-pepe e kanga bê na popo ti mba na e yekia azo so e fa nzo tene na ala. Na ziango na ndo so alingbi wâ ti e teti mbilimbili nga bibe ti hongo na ndo ti atene, so aluti na ndo ti Bible, e yeke nzere ande na lê ti Jéhovah na e yeke hon biani na ndo ti atene.

[Foto na lembeti 23]

Kpe ti wara bibe ti aFarizien so ahon pepe na ndo ti atene

[Foto na lembeti 23]

Jésus afa na gigi bibe ti Babâ ti lo so ahon na ndo ti atene. Mo nga?