Tâ Yorö ti Hungo Tele Teti Suingo Bê
“I ga na mbi, i kue so i sala kusala na vundu na i yeke na kungba so ane, na fade mbi mu na i lege ti hu tele.”—MATTHIEU 11:28, NW.
1, 2. (a) Aye wa so ayeke na yâ Bible alingbi ti mu maboko ti lungula na suingo bê so ahon ndo ni? (b) Afango ye ti Jésus alë lengo la ni tongana nyen?
FADE mo yeke yeda peut-être so dutingo na suingo bê ahon ndo ni ayeke sioni; a yeke tongana ye ti vundu. Bible afa so akungba ayeke ne ngangu na ndo ti azo kue, a sala si mingi ti azo ayeke ku na bê kue ti tene a zi ala na gbe ti dutingo ti fini ti laso so amu suingo bê na zo. (aRomain 8:20-22) Me Mbeti ti Nzapa afa nga tongana nyen e lingbi ti wara fade fadeso hungo tele mingi na gbele suingo bê. Hungo tele so ayeke ga na lege ti mungo peko ti wango na tapande ti mbeni maseka koli so aduti la ni na fini a sala fadeso asiècle 20 awe. Lo yeke la ni mbeni wakpakango keke, me lo ndoye azo ti lo ahon kusala ti lo. Lo fa atene so andu bê ti azo, lo sala ye na mbage ti ala alingbi na aye so atia ala, na mungo maboko na ala so awoko nga na dengo bê ti ala so bê ti ala asui. Même ahon so, lo mu maboko na azo mingi ti wara ngangu na lege ti yingo. Na lege so, ala wara hungo tele na gbele suingo bê so ahon ndo ni, na mo lingbi nga ti wara ni.—Luc 4:16-21; 19:47, 48; Jean 7:46.
2 Ye so afa lege na koli so, Jésus ti Nazareth, ayeke pepe kpengba mandango ye so ambeni zo ayeke gi la ni na Rome, Athènes, wala Alexandrie ti giriri. Ye oko, azo mingi ahinga tene ti afango ye ti lo. Li ti tene ti afango ye ni andu la ni yanga-ti-komande so na lege ni Nzapa ayeke lë gbia nzoni na ndo sese ti e. Jésus afa nga la ni akpengba-ndia so afa lege na fini ti zo, akpengba-ndia so ayeke biani na ngele ngangu laso. Ala so amanda na abata ye so Jésus afa ayeke wara aye ti nzoni fade fade, so andu hungo tele teti suingo bê so ahon ndo ni. Fade mo yeke wara nga ye so pepe?
3. Kota tisango ndo wa Jésus amu la ni?
3 Mo lingbi peut-être ti duti na akite. ‘Mbeni zo so aduti na fini la ni a sala fadeso angoi mingi awe alingbi ti sala ngangu na ndo fini ti mbi laso?’ Biani, dengi mê na atene ti tisango ndo ti Jésus: “I ga na mbi, i kue so i sala kusala na vundu na i yeke na kungba so ane, na fade mbi mu na i lege ti hu tele. I kamata joug ti mbi na ndo ti i na i manda tene ti mbi, teti mbi yeke sala ye na ngangu pepe na mbi yeke na be-ti-molenge, na fade i wara lege ti hu âme ti i. Teti joug ti mbi ayeke ngangu pepe na kungba ti mbi ane pepe.” (Matthieu 11:28-30, NW) Lo ye la ni ti tene nyen? Zia e ba atene so kue ti hinga tongana nyen ala lingbi ti mu maboko na e ti wara hungo tele na gbele suingo bê ti ngangu.
4. Jésus asala tene la ni na azo wa, na ngbanga ti nyen awamango lo alingbi ti ba so a yeke ngangu na ala ti sala ye so a hunda na ala?
4 Jésus asala la ni tene na azo mingi so ayeke gi na bê kue ti mu peko ti ye so alingbi na ndia me so ayeke na “akungba so ane” ala ndali ti so amokonzi ti aJuif asala si lege ti vorongo aga nengo ye. (Matthieu 23:4) A lingbi ti tene so ala gboto lê mingi na ndo ti gbâ ti andia so andu ambage kue ti fini ti zo. Fade mo yeke wara vundu pepe tongana lakue lakue a yeke tene gi na mo “a lingbi mo sala pepe” ye tongaso wala tongaso? Me nde na ni, tisango ndo ti Jésus ague na azo ti hinga tâ tene, mbilimbili, nga na mbeni fini so ayeke nzoni ahon tongana mo mä tene ti lo. Biani, lege ti hinga tâ Nzapa andu giriri ti dengi mê na tene ti Jésus, teti na lege ti lo, azo alingbi la ni, nga laso, ti ba mara ti zo wa Jéhovah ayeke. Jésus atene: “Zo so aba mbi, lo ba Babâ awe.”—Jean 14:9.
Fini ti Mo Asala si Mo Wara Suingo Bê so Ahon Ndo Ni?
5, 6. Adutingo ti aye na lege ti salango kua nga na nginza so a yeke futa na azo na ngoi ti Jésus ayeke la ni tongana nyen, tongana a haka ni na ti e laso?
5 Mo lingbi peut-être ti gi bê ti mo teti tene so ngbanga ti so kusala ti mo wala dutingo ti sewa ti mo alingbi ti ne ngangu na ndo mo. Wala mo lingbi ti ba so ambeni kungba nde ahon ngangu ti mo. Tongana a yeke tongaso, mo yeke tongana azo ti be-ti-mbilimbili so Jésus atingbi na ala na amu maboko na ala. Na tapande, bi bê kete na kpale ti gingo kobe ti yanga. Azo mingi ayeke tiri ndali ni laso, legeoko tongana azo mingi ti ngoi ti Jésus.
6 Na ngoi ni kâ, mbeni senge zo ti kua ayeke sala kusala angbonga 12 na yâ lango oko, alango 6 na yâ yenga oko, na fani mingi a yeke gi ti wara denier oko teti lango ni kue. (Matthieu 20:2-10) Ye so alingbi na nginza so a yeke futa na mo wala na akamarade ti mo? A lingbi ti duti ngangu ti haka wungo ti nginza so a yeke futa na azo giriri, na ti laso. Mbeni lege ti sala ni ayeke ti ba ye so nginza alingbi ti vo. Mbeni wagingo nda ti ye atene so na ngoi ti Jésus, ngele ti mbeni kete ndambo ti mapa so a sala ni na kopo osio ti fuku ti blé alingbi na nginza so a yeke futa na zo teti ngbonga oko ti kusala. Mbeni wagingo nda ti ye nde atene so ngele ti kopo ti nzoni vin oko alingbi na nginza so a yeke futa na zo teti ngbonga use ti kusala. Mo lingbi ti ba na lege ti anzene nzene ye so a fa ge, so azo ti ngoi ni so ayeke sala kusala la ni ngangu ti wara kobe ti yanga ti ala. Ala yeke fade na nzala ti hungo tele na dengo bê, legeoko tongana ti so e yeke na bezoin ni. Tongana mo yeke sala kua na gbe ti mbeni zo, a yeke hunda peut-être na mo ti sala kusala ngangu ti sala si aye aga nzoni ahon. Fani mingi, e yeke wara ngoi pepe ti mu adesizion so e gbu li dä nzoni kozoni awe. Mo lingbi peut-être ti yeda so mo yeke na kota nzala ti wara hungo tele.
7. Azo asala ye tongana nyen na mbage ti tisango ndo ti Jésus?
7 A yeke polele so tisango ndo ti Jésus na azo kue so ayeke ‘sala kusala na vundu na ayeke na kungba so ane’ anzere mingi na gbâ ti awamango lo ti ngoi ni kâ. (Matthieu 4:25; Marc 3:7, 8) Nga, dabe ti mo so Jésus amu nga zendo so: “Fade mbi mu na i lege ti hu tele.” Oko zendo so ayeke sala ngangu laso. A lingbi ti ndu e tongana e yeke ‘sala kusala na vundu na e yeke na kungba so ane.’ Nga, a lingbi ti ndu ala so e ndoye, so dutingo ti ala ayeke nga legeoko tongaso.
8. Tongana nyen batango molenge na gango mbakoro ayeke sala si suingo bê aga kota?
8 Ambeni ye nde ayeke dä, so ane na ndo azo. Batango amolenge ayeke mbeni kota kpale. Même ti duti molenge alingbi ti ga na kpale. Ambeni zo so wungo ti ala ayeke gue na li ni mingi, ti ngu nde nde, ayeke na akpale ti seni na lege ti mitele nga na ti bibe. Nga, atä so azo alingbi ti ngbâ na fini teti angoi so aninga mingi, ambakoro ayeke na ambeni mbilimbili kpale ti luti na gbele ni, atä aguengo na li ni ti senda-kaïngo kobela.—Zo-ti-fa-tene 12:3 (12:1, NW).
Salango Kusala na gbe ti Joug Ni
9, 10. Na ngoi ti giriri, joug ayeke fä ti nyen, na ngbanga ti nyen Jésus atisa azo ti yö joug ti lo na ndogo ti ala?
9 Mo ba so na yâ atene so a gboto ni na Matthieu 11:28, 29 (NW), Jésus atene: “I kamata joug ti mbi na ndo ti i na i manda tene ti mbi.” Na ngoi ni kâ, mbeni senge zo alingbi ti ba tele ti lo mo ba mo tene lo yeke sala kusala na gbe ti mbeni joug. Ngbele ye a londo na ngoi ti giriri, a ba joug tongana fä ti dutingo ngba. (Genèse 27:40; Lévitique 26:13; Deutéronome 28:48) Mingi ti asenge zo ti kua so Jésus atingbi na ala ayeke sala la ni kua na mbeni tâ joug na ndogo ti ala, na yongo anene kungba. Na lege so a sala na ni, mbeni joug alingbi ti luti nzoni na ndogo ti zo, wala ti mboko ni. Teti lo yeke la ni mbeni wakpakango keke, peut-être Jésus aleke la ni ambeni joug, na lo hinga la ni tongana nyen ti leke mbeni joug so ayeke “ngangu pepe.” Peut-être lo zia poro ti nyama wala bongo na ambage ni so andu tele ti zo, ti tene salango kusala na joug ni aga na kpale pepe.
10 Tongana Jésus atene “I kamata joug ti mbi,” peut-être lo yeke haka lo mveni na mbeni zo so ayeke kangbi ajoug so a leke ni pendere, so “ayeke ngangu pepe” teti ndogo ti mbeni zo ti kua. Ni la, Jésus azia tene so na ndo ni: “Kungba ti mbi ane pepe.” Ye so aye ti tene so yongo keke ti joug ni ayeke la ni pepe ye ti songo bê, na kusala ni ayeke nga pepe kusala ti ngba. Tâ tene, na tisango azo so amä lo ti yeda na joug ti lo, Jésus ayeke gi la ni pepe ti zi azo fade fade na gbe ti aye ti ngangu kue ti ngoi ni so ti tene ala wara hungo tele. Ye oko, lege ti dutingo na bango ndo nde so lo fa na gigi ayeke ga ande na hungo tele so ayeke kota. Agbiango ye na yâ dutingo ti ala nga na salango ye ti ala ayeke ga na ala nga hungo tele. Na mingi ahon so, mbeni beku so ayeke polele na so akpengba ayeke mu ande maboko na ala ti wara suingo bê mingi pepe na yâ fini.
Hungo Tele Alingbi ti Ga ti Mo
11. Ngbanga ti nyen Jésus ayeke hunda gi pepe ti lungula mbeni joug na ti zia mbeni nde na place ni?
11 Ba nga so Jésus ayeke tene pepe na azo ti lungula mbeni joug, na ti yö mbeni nde na place ni. Fade Rome ayeke ngbâ lakue ti komande na ndo kodoro ni, legeoko tongana ti so angorogbia ti laso ayeke komande na ndo kue so aChrétien ayeke dä. Fade a yeke lungula pepe lampo so Rome ayeke hunda na azo na kozo siècle. Akpale ti seni na ti konomi ayeke ngbâ lakue. Fade dutingo mbilimbili-kue pepe na siokpari ayeke ngbâ lakue ti sala ngangu na ndo azo. Ye oko, hungo tele alingbi la ni ti ga ti ala tongana ala yeda na fango ye ti Jésus, legeoko tongana ti so a lingbi ti ga ti e laso.
12, 13. Ye wa so ayeke ga na hungo tele Jésus agboto lê dä mingi, na tongana nyen ambeni zo asala ye?
12 Mbeni kpengba lege ti salango kusala na tapande ti Jésus na ndo joug andu polele kusala ti salango adisciple. Kite ayeke pepe so kpengba kusala ti Jésus ayeke la ni ti fango ye na ambeni zo, na gbotongo lê mingi na ndo Royaume ti Nzapa. (Matthieu 4:23) Ni la, tongana lo tene “I kamata joug ti mbi na ndo ti i,” ye so andu la ni biani mungo peko ti lo na yâ oko kusala ni. Tondo ti aÉvangile afa so Jésus aga na azo ti be-ti-mbilimbili ti gbian kusala so ala yeke sala, na so ayeke mbeni kota gingo bê na yâ fini ti azo mingi. Dabe ti mo na tisango ndo so lo mu na Pierre, André, Jacques, na Jean: “I ga na peko ti Mbi, na fade Mbi sala si i ga azo ti gi azo.” (Marc 1:16-20) Lo fa na gigi na azo ti gingo susu so a yeke duti ande ye ti mungo ngia na zo tongana ala sala kusala so lo zia na kozo ndo na yâ fini ti lo, na salango ni na gbe ti fango lege na mungo maboko ti lo.
13 Ambeni na popo ti aJuif so amä tene ti lo agbu nda ni, na ala sala ye alingbi na ni. Bi bê kete na tondo ti ye so asi la ni na yanga ti ngu, so e diko tene na ndo ni na Luc 5:1-11. Azo ti gbungo susu osio asala kusala ngangu na bï ni kue, me ala gbu susu oko pepe. Fade fade na pekoni, agbanda ti ala asi singo na asusu! Ye so asi gi tongaso pepe; a yeke la ni Jésus si asala ni. Tongana ala ba ndo na mbage ti yanga ti ngu ni, ala ba azo mingi so ayeke na kota nzala ti mä afango ye ti Jésus. Ye so amu maboko ti fa peko ti nda ti tene so Jésus atene na adisciple osio so: ‘Na peko ti ye so, fade i gi azo.’ Ala kiri tene tongana nyen? “Ala kiri na ngo ni na yanga ti sese, ala zia ye kue, na ala gue na peko ti Lo.”
14. (a) Tongana nyen e lingbi ti wara hungo tele laso? (b) Nzo tene wa so aga na zo hungo tele Jésus afa la ni?
14 Ti ba ni mbilimbili, mo lingbi ti sala ye legeoko tongaso nga. Kusala ti fango tâ tene ti Bible na azo angbâ lakue ti gue na li ni. A-Témoin ti Jéhovah ndulu na kutu omene na ndo lê sese kue ayeda na tisango ndo ti Jésus ti “kamata joug ti [lo] na ndo” ala; ala ga “azo ti gi azo.” (Matthieu 4:19) Ambeni zo asala ni si a ga kusala ti ala ti ngoi kue; ambeni zo nde asala ye kue so ala lingbi ti sala teti mbeni ngoi. Ala kue aba ni tongana ye so aga na ala hungo tele; tongaso, fini ti ala aga na ala aye ti suingo bê mingi pepe. A ndu salango ye so ala wara ngia dä, na fango na ambeni zo “nzo tene ti Royaume.” (Matthieu 4:23, NW) A yeke lakue mbeni ye ti mungo ngia na zo, ti fa nzo tene, mbilimbili nzo tene so. Na yâ ti Bible, a yeke wara akpengba-tene so e yeke na bezoin ni ti ga na azo mingi ti yeda so ala lingbi ti duti na mbeni fini so amu suingo bê na zo mingi pepe.—2 Timothée 3:16, 17.
15. Tongana nyen mo lingbi ti wara ye ti nzoni na lege ti afango ye ti Jésus so andu fini?
15 Na mbeni lege nde, même azo so ato nda ni a ninga mingi pepe ti manda ye na ndo Royaume ti Nzapa awara ye ti nzoni na lege ti afango ye ti Jésus na ndo kode ti duti na fini. Azo mingi alingbi ti tene na lege ni so afango ye ti Jésus aga na ala hungo tele, na amu maboko na ala ti gbian fini ti ala kue. Mo lingbi nga ti wara ye ti nzoni so, tongana mo ba ambeni na popo ti akpengba-ndia so andu fini, so a wara na yâ atondo na ndo fini nga kusala ti Jésus, mbilimbili atondo ti aÉvangile so Matthieu, Marc, na Luc asû na mbeti.
Mbeni Lege ti Wara Hungo Tele
16, 17. (a) Na ndo wa mo lingbi ti wara ambeni kpengba fango ye ti Jésus? (b) Ye nyen a hunda ti sala ti wara hungo tele na lege ti batango afango ye ti Jésus?
16 Na ngoi ti printemps ti ngu 31 N.E., Jésus amu mbeni diskur so azo mingi na ndo sese laso ahinga. A yeke hiri ka ni Fango ye na ndo Hoto. A sû ni na Matthieu achapitre 5 ti si na 7, nga na Luc chapitre 6, na a fa na lege ti ndulu tene mingi ti afango ye ti lo. Mo lingbi ti wara ambeni fango ye ti Jésus na mbeni ndo nde na yâ tanga ti aÉvangile. Mingi ti aye so lo fa ayeke polele na a yeke ngangu pepe ti gbu nda ni, atä so ti sala ye alingbi na ni alingbi ti duti ngangu. Ngbanga ti nyen pepe ti diko achapitre so nzoni, na gbungo li dä mbilimbili? Zia si ngangu ti atene ti lo andu bibe ti mo na salango ye ti mo.
17 A yeke polele so a lingbi ti leke afango ye ti Jésus na yâ alege nde nde. Zia e bungbi akpengba fango ye so, ti tene a wara fango ye oko teti lango oko oko ti nze; nda ni ayeke ti tene mo sala ye alingbi na ni na yâ fini ti mo. Na lege wa? Biani, tara pepe ti bi gi lê na ndo ni na loro. Dabe ti mo na mokonzi ti mosoro so ahunda na Jésus Christ: “Fade mbi sala nyen ti wara fini ti lakue lakue?” Tongana Jésus akiri afa na lo peko ti akpengba ye so Ndia ti Nzapa ahunda, koli ni akiri tene so lo sala ye awe alingbi na aye so kue. Ye oko, Jésus aba so alingbi lo sala ye mingi ahon so. Jésus ahunda na lo ti sala ngangu kue ti sala ye alingbi na akpengba-ndia ti Nzapa na ambeni lege so alingbi ti mu maboko, ti duti disciple so asala kusala. A lingbi ti tene so koli ni ayeke la ni ndulu pepe ti gue juska ti sala tongaso. (Luc 18:18-23) Tongaso, zo so aye ti manda ye na ndo afango ye ti Jésus laso a lingbi lo hinga so kangbi ayeke na popo ti yengo dä na afango ye ni, na mungo mbage na ni na wâ, na a yeke ye so ayeke sala ande si suingo bê akiri na peko kete.
18. Fa na lege ti tapande tongana nyen mo lingbi ti sala kusala nzoni na encadré ti article so.
18 Na ngoi so mo yeke to nda ti ba nda ti afango ye ti Jésus na ti bata ni, ba tene 1 ti encadré ti article so. A ndu Matthieu 5:3-9. Ti tâ tene ni, zo kue na popo ti e alingbi ti mu mbeni kete ngoi ti gbu li na ndo pendere wango so a fa na yâ aversê so. Ye oko, tongana mo ba ni kue, mo yeke tene nyen na nda ni na ndo bango ndo? Tongana mo ye biani ti hon ndo ti ye so aga na peko ti suingo bê so ahon ndo ni na yâ fini, ye nyen ayeke mu ande maboko na mo ti sala tongaso? Na lege wa mo lingbi ti sala si dutingo ti mo aga nzoni ahon tongana mo bi bê mingi ahon na ndo aye ti yingo, na ziango lege si mingi ti abibe ti mo aluti gi na ndo ni? Mbeni ye ayeke dä na yâ fini ti mo so a lingbi mo bi bê dä ahon ndo ni pepe, ti wara lege ti bi bê mingi ahon na ndo aye ti yingo? Tongana mo sala tongaso, fade a yeke kono ngia ti mo fadeso.
19. Ye nyen mo lingbi ti sala ti wara ndara nga na gbungo nda ti ye mingi ahon?
19 Fadeso, mbeni ye nde ayeke dä so mo lingbi ti sala. Ngbanga ti nyen pepe ti sala lisoro na ndo aversê so na mbeni wakua ti Nzapa nde, peut-être koli wala wali ti mo, mbeni sewa, wala mbeni kamarade? (aProverbe 18:24; 20:5) Dabe mo so mokonzi ti mosoro ahunda tene na mbeni zo nde, so ayeke Jésus, na ndo mbeni tene so alingbi biani. Kiringo tene ni alingbi fade ti sala si lo kono beku ti lo ti wara tâ ngia na fini so aninga mingi. Fon mo na yâ vorongo so mo yeke sala lisoro na lo na ndo aversê so ayeke sala ye ande tongana Jésus pepe; ye oko, lisoro na ndo afango ye ti Jésus ayeke ga na ye ti nzoni na ala use kue. To nda ti sala ni fade fade.
20, 21. Kapa wa mo lingbi ti mu pekoni ti manda ye na ndo afango ye ti Jésus, na tongana nyen mo lingbi ti ba guengo na li ni ti mo?
20 Kiri mo ba encadré “Afango Ye so Ayeke Mu Maboko na Mo” ti article so. A bungbi afango ye so ti tene mo duti kamême na mbeni fango ye oko na yâ lango oko ti gbu li dä. Mo lingbi kozoni kue ti diko ye so Jésus atene na yâ ti aversê ni so a fa. Na pekoni, tara ti gbu li na ndo atene ti lo. Gbu li na ndo lege so mo lingbi ti sala kusala na ala na yâ fini ti mo. Tongana mo ba so mo yeke sala tongaso awe, tara ti ba ye nyen mo lingbi ti sala mingi ahon, ti sala ye alingbi na fango ye ti Nzapa so. Sala kusala na ni na lango ni so. Tongana a hunda na mo ti sala ngangu ti gbu nda ni wala ti ba tongana nyen mo lingbi ti bata ni, mu mbeni lango nde ti gbu li na ndo ni. Ye oko, zia na li so a hunda na mo pepe ti sala ye alingbi na ni mbilimbili-kue kozoni si mo gue na li ni ti ba mbeni fango ye nde. Na lango ti peko, mo lingbi ti ba mbeni fango ye ni nde. Na nda ti mbeni yenga oko, mo lingbi ti kiri ti ba wala mo sala ye nzoni alingbi na afango ye osio wala oku so Jésus amu. Na use yenga ni, kiri mo zia ambeni fango ye nde na ndo ni, lâ na lâ. Tongana mo ba so mo bata nzoni kue pepe ambeni fango ye ni, zia si bê ti mo anze pepe. Ye so ayeke si ande na Chrétien oko oko kue. (2 Chronique 6:36; Psaume 130:3; Zo-ti-fa-tene 7:20; Jacques 3:8) Ngbâ ti sala tongaso na ota nga na osio yenga ni.
21 Na peko ti nze oko tongaso, mo lingbi ti hunzi bango atene 31 ni kue. Atä ye ni ayeke tongana nyen, fade mo yeke ba tele ti mo tongana nyen na pekoni? Fade mo yeke wara kamême ngia na hungo tele mingi ahon pepe? Même tongana mo gue na li ni gi kete, mo yeke ba kamême so suingo bê na aye so asala ngangu na ndo bibe ti mo akiri na peko kete, wala mo yeke ba so kamême mo yeke hon ndo ti suingo bê nzoni mingi ahon, na mo yeke wara ande mbeni kode ti ngbâ ti sala tongaso lakue. Glisa pepe so ambeni nzoni tene mingi na ndo afango ye ti Jésus ayeke dä, so a zia ni na yâ molongo ni pepe. Ngbanga ti nyen pepe ti gi ambeni na popo ti ala na ti tara ti sala ye alingbi na ni?—aPhilippien 3:16.
22. Ye nyen alingbi ti ga na lege ti mungo peko ti afango ye ti Jésus, me mbage ti fango ye nde wa a lingbi e manda tene na ndo ni?
22 Mo lingbi ti ba so joug ti Jésus, atä a ne mingi pepe, ayeke biani ngangu pepe. Kungba ti afango ye ti lo na ti dutingo adisciple ti lo ane pepe. Na peko ti angu 60 ti mandango ye lo mveni, bazengele Jean, ndeko so Jésus andoye la ni mingi, ayeda na tene so tongaso: “Nda ti ndoye ti Nzapa aye ti tene e bata akomandema ti lo; na akomandema ti lo ayeke ye so ane pepe.” (1 Jean 5:3, NW) Mo lingbi nga ti duti na oko ziango bê so. Tongana mo bata afango ye ti Jésus teti ngoi so aninga, fade mo yeke ba polele mingi ahon so aye so asala ngangu na ndo bibe ti azo mingi laso ayeke sala ande ngangu pepe na ndo bibe ti mo. Fade mo yeke ba so mo wara kota hungo tele. (Psaume 34:9 [34:8, NW]) Ye oko, mbeni mbage ti joug ti Jésus so ayeke ngangu pepe ayeke dä so alingbi e ba ni. Jésus nga afa so lo ‘yeke sala ye na ngangu pepe na lo yeke na be-ti-molenge.’ Tongana nyen tene so ague oko na mandango ye ti e na ndo Jésus nga na mungo tapande ti lo? Fade e yeke ba tene so na yâ article ti peko.—Matthieu 11:29.
Fade Mo Kiri Tene Tongana Nyen?
• Ngbanga ti nyen a lingbi e ba ndo na mbage ti Jésus tongana e gi hungo tele na gbele suingo bê so ahon ndo ni?
• Joug ayeke la ni fä ti nyen, na ngbanga ti nyen?
• Ngbanga ti nyen Jésus atisa azo ti yö joug ti lo?
• Na lege wa hungo tele na lege ti yingo alingbi ti ga ti mo?
[Akete tene na lembeti 14]
Fade versê ti ngu 2002 ti aTémoin ti Jéhovah ayeke duti ande: “I ga na mbi . . . na fade mbi mu na i lege ti hu tele.”—Matthieu 11:28, NW.
[Encadré/Foto na lembeti 12, 13]
Afango Ye so Ayeke Mu Maboko na Mo
Anzoni ye wa mo lingbi ti wara na Matthieu achapitre 5 ti si na 7? A yeke wara na yâ achapitre so afango ye so Kota Wafango ye, Jésus, amu na tele ti mbeni hoto ti Galilée. Zia mo diko aversê so afa ni na gbe ni, na salango kusala na Bible ti mo mveni, na hunda tele ti mo na ahundango tene so andu ni.
1. 5:3-9 Ye so afa na mbi nyen na ndo bango ndo ti mbi ti lâ oko oko? Tongana nyen mbi lingbi ti sala kusala ti wara ngia mingi ahon? Tongana nyen mbi lingbi ti bi bê mingi ahon na ndo aye ti yingo so atia mbi?
2. 5:25, 26 Ye nyen ayeke nzoni mingi ahon mungo tapande ti bibe ti papa so azo mingi ayeke na ni?—Luc 12:58, 59.
3. 5:27-30 Ye nyen atene ti Jésus afa na gigi na ndo bingo bê ahon ndo ni na ndo bungbingo koli na wali? Tongana nyen bibe ti mbi ti ke ye tongaso ayeke sala si ngia na siriri ti bibe so mbi yeke na ni amaï?
4. 5:38-42 Ngbanga ti nyen a lingbi mbi sala ngangu kue ti ke gbotongo lê ahon ndo ni na ndo dutingo ndulu ti sala sioni na zo so sese ti ngoi ti laso ayeke maï?
5. 5:43-48 Tongana nyen mbi yeke wara ande nzoni na gingo ti hinga nzoni ahon afon mbi so mbi lingbi fade ti ba ala tongana awato? Ye nyen ye so ayeke sala peut-être ande ti tene gingo bê akiri na peko wala ahunzi biaku?
6. 6:14, 15 Tongana ngoi na ngoi mbi yeke na bibe ti mungo pardon pepe, salango bê wala batango tene na bê alingbi ti duti na gunda ni? Tongana nyen mbi lingbi ti gbian ye so?
7. 6:16-18 Mbi yeke ndulu ti ba mingi ahon ye so lê aba ahon ti ba zo ti yâ ni so mbi yeke? A lingbi mbi bi bê mingi ahon na ye wa?
8. 6:19-32 Ye nyen alingbi ti si na pekoni, tongana mbi gi bê ti mbi ahon ndo ni na ndo nginza na amosoro ti mitele? Bingo bê na ndo ye wa alingbi ti mu maboko ande na mbi ti zia aye na ndo so alingbi na lege so?
9. 7:1-5 Bibe ti mbi ayeke tongana nyen tongana mbi yeke na popo ti azo so ayeke ndulu ti fâ gi ngbanga na ndo amba ti ala, na so ayeke kasa ndo ahon ndo ni, na gingo lakue afaute ti amba ti ala? Ngbanga ti nyen a yeke kota ye teti mbi ti kpe ti duti tongaso?
10. 7:7-11 Tongana ngbango lakue ti hunda ye ayeke nzoni mingi tongana mbi yeke hunda ye na Nzapa, ka ye ni ayeke duti tongana nyen tongana a ndu ambeni mbage nde ti fini?—Luc 11:5-13.
11. 7:12 Atä so mbi hinga Ndia ti Lor, fani oke mbi yeke sala ye alingbi na wango so na yâ salango ye ti mbi na mbage ti ambeni zo?
12. 7:24-27 Teti so kungba ti fa lege na fini ti mbi ayeke na tïtî mbi mveni, tongana nyen mbi lingbi ti leke tele ti mbi nzoni ahon ti hon ndo ti gbâ ti akpale na aye ti wusuwusu so agi ti hon ngangu ti zo? Ngbanga ti nyen a lingbi mbi bi bê na ye so fadeso?—Luc 6:46-49.
Ambeni fango ye nde so mbi lingbi ti bi bê dä:
13. 8:2, 3 Tongana nyen mbi lingbi ti sala be-nzoni na ala so aye ti fini atia ala mingi, tongana ti so Jésus asala fani mingi?
14. 9:9-38 Mbage wa fango be-nzoni na gigi ayeke na ni na yâ fini ti mbi, na tongana nyen mbi lingbi ti fa ni na gigi mingi ahon?
15. 12:19 Na mandango ye na ndo prophétie so andu Jésus, mbi yeke sala ngangu kue ti ke atene so aga na papa?
16. 12:20, 21 Ye ti nzoni wa mbi lingbi ti sala tongana mbi gi pepe ti sala sioni na azo na lege ti atene ti yanga ti mbi wala ti asalango ye ti mbi?
17. 12:34-37 Ye nyen mbi yeke sala lisoro na ndo ni mingi ahon? Mbi hinga so tongana mbi pete yâ ti mbeni orange, ngu ti orange ayeke sigigi; tongaso, ngbanga ti nyen a lingbi mbi gbu li nzoni na ndo ye so ayeke na yâ mbi, na yâ bê ti mbi?—Marc 7:20-23.
18. 15:4-6 Na lege ti atene ti Jésus, ye nyen mbi manda na ndo tene ti batango ambakoro na ndoye?
19. 19:13-15 Ye nyen a lingbi mbi mu ngoi ti sala?
20. 20:25-28 Ngbanga ti nyen a yeke ga na ye ti nzoni na zo pepe ti komande gi teti nzoni ti lo mveni? Tongana nyen mbi lingbi ti mu tapande ti Jésus na lege so?
Ambeni tene nde so a sû na Marc:
21. 4:24, 25 Nene ti lege so mbi yeke sala na ye na ambeni zo ayeke tongana nyen?
22. 9:50 Tongana ye so mbi yeke tene na mbi yeke sala ayeke nzoni, aye ti nzoni wa alingbi ande ti ga na pekoni?
Na nda ni, ambeni fango ye so Luc asû na mbeti
23. 8:11, 14 Tongana mbi zia lege si gingo bê, aye ti mosoro, na ngia akomande mbi na yâ fini ti mbi, ye nyen alingbi ti si na pekoni?
24. 9:1-6 Atä so Jésus ayeke na ngangu ti kaï kobela, ye nyen aga la ni na kozo ndo na yâ fini ti lo?
25. 9:52-56 Mbi yeke sala ngonzo hio tongana mbeni zo abi vundu na bê ti mbi? Mbi yeke ke bibe ti kiri sioni teti sioni?
26. 9:62 Tongana nyen a lingbi mbi ba kungba ti mbi ti fa tene ti Royaume ti Nzapa?
27. 10:29-37 Tongana nyen mbi lingbi ti fa so mbi yeke ndulu na amba ti mbi, me pepe mbeni zo so ayeke bi bê pepe na ndo amba ti lo?
28. 11:33-36 Aye wa mbi lingbi ti gbian ti tene fini ti mbi akpengba mingi ahon pepe?
29. 12:15 Kamba wa ayeke na popo ti fini na aye ti mosoro?
30. 14:28-30 Tongana mbi mu ngoi ti gbu li nzoni na ndo adesizion so mbi ye ti mu, ye nyen mbi lingbi ti kpe, na ye ti nzoni wa mbi lingbi ti wara?
31. 16:10-12 Aye ti nzoni wa mbi lingbi ti wara na batango be-biani?
[Afoto na lembeti 10]
Kusala ti songo fini ti azo so ayeke tambela na gbe ti joug ti Jésus ayeke ga na hungo tele na zo