Fa ndoye na yâ ti sewa

“MO ZÖ ni ma, tongana mo yeke wali, zö gi ni e bâ!” Tënë so a yeke Paul si atene na wali ti lo, Jeanne.a Jeanne nga kue lo tene: “Mbi yeke zö ni!” Lo dë allumette ti gbi na foto ti ala. Na pekoni, lo tene mbeni tënë so aso bê ti koli ti lo ni ngangu: “Mbi yeke gbi nga da ni kue!” Paul apika mê ti wali ti lo, na papa ni ahunzi.

Ngu ota kozoni, Paul na Jeanne ayeke na ngia na ngoi so ala mû tele. Me ye nyen asi? Atâa so na bango Paul, lo kpa mbeni nzoni koli, wali ti lo atene so Paul afa pëpe so lo ye lo, na a yeke ngangu ti tene lo bi bê na atënë so agbu bê ti lo, wali ni. Ndoye so wali ni aku na mbage ti lo, lo fa ni na lo pëpe. Teti so lo lingbi ti gbu lê ni pëpe, yeke yeke, bê ti Jeanne ato nda ti so na ti duti na ngonzo. Lo yeke lango pëpe, bê ti lo ayeke gi lo lakue, nzara ti kobe asala lo pëpe, ngonzo ayeke gbu lo hio, vundu ayeke sala lo, na lo hinga pëpe ye so a lingbi lo sala. Me, aye kue so asi na yâ da ti lo, Paul agi nga bê ti lo dä pëpe. Ti lo, a yeke na lege ni.

‘Ngoi ti kpale na ti ngangu’

Mara ti akpale tongaso amû ndo kue laso. Giriri, bazengele Paul atene so fade azo ti ngoi ti e ayeke duti “azo so andoye asongo ti ala pëpe”. (2 Timothée 3:1-5, e si e sû agere ti mbeti so nde). Tongana a bâ na yanga ti Grec ti giriri, tënë so a kiri pekoni ge na “andoye asongo ti ala” ague oko mingi na tënë so afa yengo tele so azo ti mbeni sewa ayeke na ni na popo ti ala. Biani, a yeke ngangu ti bâ na ngoi ti e mara ti yengo tele tongaso. Même tongana azo ti mbeni sewa aye tele, peut-être ala yeke fa ni na gigi mingi pëpe.

Mingi ti ababâ na mama laso ahinga pëpe tongana nyen ti fa so ala ye tënë ti amolenge ti yâ ti ala. Ambeni akono na yâ ti sewa so azo ni aye tele pëpe, na a sala si ala lingbi peut-être pëpe ti hinga so tongana fade ala fa ndoye ti ala na gigi, ka fini ayeke nzere mingi. A bâ so tënë so andu Paul. Tongana lo de molenge, babâ ti lo ayeke lani na aye mingi ti sala na place ti kua, na lo yeke kiri na yanga-da gi na bï. A yeke lani ngangu ti tene lo sala tënë na Paul, na tongana lo zi yanga ti lo, gi asioni tënë si ayeke sigigi. Mama ti Paul nga kue ayeke sala lani kua so amû ngoi ti lo kue, tongaso lo duti mingi pëpe na tele ti lo. Ye so abata lani Paul ayeke gi televizion. Ti tene sewa ni asala anzoni tënë ti gonda wala asala lisoro na popo ti ala, a yeke lani ngangu mingi.

Mbeni ye ni alingbi ti duti nga ngobo ti salango ye ti kodoro ni. Na ambeni kodoro ti Amerika ti Mbongo, ti tene koli afa so lo ye wali ti lo, a lingbi lo tiri ngangu na angobo ti kodoro ni so amû ndo kue. Na mingi ti akodoro ti Asie nga na ti Afrika, akode ti akotara agbanzi zo ti fa ndoye ti lo na yanga wala na lege ti akusala na mbage ti ambeni zo. Ti tene akoli atene “Mbi ye mo” na awali, wala na amolenge ti ala, tënë ni alingbi ti ne nengo na yanga ti ala. Ye oko, e lingbi ti manda mbeni ye na lege ti songo ti sewa so ayeke kota mingi, so angbâ juska laso.

Pendere tapande ti songo na yâ ti sewa

Tapande so ayeke nzoni ti tene asewa ahaka ni ayeke tapande ti kpengba songo so ayeke na popo ti Jéhovah Nzapa na Molenge ti lo ngengele oko. Yengo tele so ala fa ni na popo ti mba ayeke tâ nzoni mingi. Ngbele ye giriri, zo ti yingo so, so na pekoni aga Jésus Christ, aduti na nzoni songo na Babâ ti lo. Lo fa ni tongaso: “Lakue Lo wara ngia na yâ mbi, mbi duti na ngia na gbele Lo lakue.” (aProverbe 8:30). Teti so Molenge ni ahinga biani so Babâ ti lo aye tënë ti lo, lo tene na azo so Jéhovah awara mbilimbili ngia na yâ lo lâ na lâ. Bê ti lo anzere ti duti na gbele Babâ ti lo lakue lakue.

Même so Jésus, so ayeke Molenge ti Nzapa, aga na sese tongana zo, Babâ ti lo afa na lo so Lo ye lo mingi. Na peko ti so Jésus awara batême, lo mä go ti Babâ ti lo, atene: “So ayeke Molenge ti Mbi so Mbi ndoye Lo, Lo mû ngia na Mbi mingi.” (Matthieu 3:17). Biani, tënë tongaso, so afa ndoye na gigi, akpengba Jésus na tongo nda ti kusala ti lo na ndo sese. Na ngoi so Jésus ayeke dabe lo na kozo fini ti lo na yayu kâ, tënë so Babâ ti lo atene so lo mû ngia na ni mingi andu biani bê ti lo.

Na lege so, Jéhovah azia tâ pendere tapande ti Babâ so afa so lo ye sewa ti lo ti ndagigi kue ahon ndo ni. Tongana e yeda na Jésus Christ, Jéhovah alingbi nga ti ye e (Jean 16:27). Atâa so kâ na yayu lo yeke sala tënë na e pëpe, e yeke bâ ndoye ti Jéhovah na yâ aye so lo leke, na yâ sandaga ti kota ngele ti Jésus, nga na yâ ambeni ye nde (1 Jean 4:9, 10). Jéhovah ayeke dengi nga mê ti mä asambela ti e na ti kiri tënë na ni teti nzoni ti e (Psaume 145:18; Esaïe 48:17). Na ndembe so e yeke lë kota songo na Jéhovah, bê ti kiri singila ti e teti so lo bi bê na e na ndoye ayeke kiri ti kono.

Jésus amanda aye mingi na mbage ti Babâ ti lo. Na tapande, lo manda ti zia tele ti lo na place ti mbeni zo, ti bi bê, na ti fa nzobe na azo. Lo fa nda ni tongaso: “Ye kue so [Babâ a] sala, Molenge asala ye so tongaso nga. Teti Babâ andoye Molenge, na Lo fa na Molenge ye kue so Lo mveni asala.” (Jean 5:19, 20). E nga kue e lingbi ti manda lege ti fa ndoye na azo na mandango tapande so Jésus azia na ngoi so lo yeke lani na sese.​—aPhilippien 1:8.

Tongana nyen ti fa ndoye na yâ ti sewa?

Teti so “Nzapa ayeke ndoye” na lo leke e na “image ti Lo”, e lingbi ti ye azo na ti fa ni na ala nga (1 Jean 4:8; Genèse 1:26, 27). Me a yeke ga gi tongaso pëpe. Ti fa ndoye, a yeke ngbanga ti e kozoni kue ti ye koli wala wali ti e nga na amolenge ti e. Zi lê ti mo nzoni ti bâ apendere lengo so ala yeke na ni, même si na tongo nda ni a yeke ye oko pëpe, na gbu li ti mo na ndo ni. Peut-être mo yeke tene: “Mbi bâ mbeni ye ti nzoni na tele ti koli [wali wala amolenge] ti mbi pëpe.” Ala so ababâ na mama ti ala si asoro akoli wala awali na ala alingbi ti ye tele mingi pëpe. Ambeni aye ti ala peut-être ti dü amolenge pëpe. Atâa so kue, bâ lege so Jéhovah abâ na wali ti lo na lege ti fä, so ti tene mara ti Israël, na siècle bale-oko K.N.E. Na ngoi so prophète ti lo Élisée atene so mbeni zo ti voro Jéhovah ayeke dä pëpe na popo ti amara bale-oko ti Israël, Jéhovah agi yâ ti mara ni nzoni, na lo wara azo 7 000 so asala aye so anzere na lê ti lo. Mo lingbi ti manda tapande ti Jéhovah na gingo ti bâ anzoni ye so azo ti sewa ti mo ayeke na ni?​—1 aGbia 19:14-18.

Me ti tene sewa ti mo ahinga so mo ye tënë ti ala, a yeke ngbanga ti mo ti sala kota ngangu ti fa ni na ala. Na ngoi kue so mo bâ mbeni ye ti nzoni na mbage ti ala, tene ni na ala. Na salango tënë ti wali so alingbi, Mbeti ti Nzapa afa mbeni ye ti nzoni so ayeke na yâ ti sewa ti lo, a tene: “Amolenge ti lo alondo, ala di iri ti lo, wali so ayeke na ngia, na koli ti lo nga asepela lo”. (aProverbe 31:28). Bâ tongana nyen azo ti sewa ni afa so ala ye tele, mbeni ye ti kanga lege na ala ayeke pëpe. Tongana babâ ni agonda wali ti lo na tenengo ni na lo, lo yeke zia mbeni pendere tapande na molenge ti lo ti koli, nga lo yeke fa na molenge ni ti gonda wali ti lo tongana mbeni lâ lo mû wali.

A yeke nga nzoni ti tene ababâ na mama agonda amolenge ti ala. A lingbi ti sala si amolenge ni ahinga na bê ti ala so ala ne. Teti biani, tongana zo abâ tele ti lo so lo ne pëpe, lo lingbi ti ‘ye zo so ayeke ndulu na lo’ tongana nyen? (Matthieu 22:39). Na mbeni mbage nde, tongana ndade ndade, ababâ na mama akasa amolenge ti ala, ala gonda ala oko pëpe, amolenge ni alingbi ti bâ so ala yeke ye oko pëpe, na a lingbi ti duti ngangu na ala ti fa so ala ye azo.​—aEphésien 4:31, 32.

Mo lingbi ti wara mungo maboko

Ka tongana mo kono na yâ mbeni sewa so azo ni aye tele pëpe, mo lingbi ti sala nyen? Mo lingbi lakue ti manda ti fa so mo ye ala. Kozoni kue, a lingbi mo hinga kpale ni na mo bâ nene ni ti sala mbeni ye. Tënë ti Nzapa alingbi ti mû maboko na mo mingi na yâ ye so. A lingbi ti haka ni na mbeni tatara. Tongana e bâ tele ti e na tatara, a yeke fa na e aye so a lingbi e leke ni. Legeoko nga, tongana e bâ tele ti e na yâ aye so Bible afa, a yeke fa na e awokongo ti e (Jacques 1:23). Ti gue oko na afango ye ti Bible, e lingbi ti leke yâ ti abibe kue so ayeke na lege ni pëpe (aEphésien 4:20-24; aPhilippien 4:8, 9). A lingbi e sala ni lakue lakue, ‘bê ti e anze lâ oko pëpe na salango kusala ti nzoni’.​—aGalate 6:9.

Ti ambeni zo, sewa wala kodoro so ala londo dä alingbi ti sala si a duti ngangu na ala ti fa ndoye. Ye oko, ambeni mbeti afa so zo alingbi ti hon ndo ti mara ti aye tongaso. Pakara Daniel Goleman, mbeni kota wanganga ti akobela ti li, atene so ‘même ambeni salango ye so mbeni zo amanda ni na ngoi so lo de molenge, na so alï ngangu na yâ bê ti lo, a lingbi ti leke ni.’ Na yâ ti angu 1 900 so ahon awe, Bible afa so na lege ti yingo ti Nzapa, a lingbi ti changé même abibe so alï mingi na yâ bê ti mbeni zo. Lo wa e tongaso: “Lungula zo-ti-giriri na kusala ti lo . . . na i yü zo-ti-fini”.​—aColossien 3:9, 10.

Tongana a hinga kpale ni awe, sewa ni alingbi ti manda Bible na ndo ni. Na tapande, mo lingbi ti gi ti hinga ye so Bible atene na ndo “yengo tele”. Mo lingbi peut-être ti wara mbeni versê tongana ti so ge: “I mä tënë ti Job so lo gbu ngangu, na i bâ ye so Seigneur asala na lo na ndani, teti Seigneur asi na be-ti-ndoye na be-nzoni.” (Jacques 5:11). Na pekoni, bâ ye so Bible atene na ndo Job. Gi ti bâ tongana nyen Jéhovah aye lani tënë ti Job mingi na Lo sala be-nzoni na lo. Mo yeke duti nga biani na nzara ti kpa Jéhovah na yengo sewa ti mo mingi nga na salango be-nzoni na lo.

Me teti so e yeke mbilimbili-kue pëpe, “e kue e pika gere ti e lege mingi” na lege ti atënë ti yanga ti e (Jacques 3:2). Na yâ ti sewa, peut-être e yeke tene pëpe atënë so akpengba zo. A yeke biani na ndo so si a lingbi e sambela Jéhovah na e zia bê ti e kue na lo. Ngbâ lakue ti sala ni. “Zia ti sambela pëpe.” (1 aThessalonicien 5:17). Jéhovah ayeke mû ande maboko na azo so aye si azo ti sewa ti ala afa na ala so ala ye tënë ti ala nga na ala so aye ti fa ni na gigi, me so ye akanga lege na ala.

Nga, Jéhovah amû maboko na nzobe na yâ kongregation ti aChrétien. Jacques asû na mbeti, lo tene: “Mbeni zo na popo ti i ayeke na kobela [na lege ti yingo]? A lingbi lo hiri a-ancien ti [kongregation], na a lingbi ala sambela na tele ti lo, ala sa mafuta na ndo lo na iri ti Seigneur”. (Jacques 5:14). Tâ tënë, a-ancien na yâ ti akongregation ti aTémoin ti Jéhovah alingbi ti mû maboko mingi na asewa so a yeke ngangu na azo ni ti fa yengo tele na popo ti ala. Atâa so ala yeke adocteur pëpe, na be-nze-pepe, a-ancien alingbi ti mû maboko na afon ala awamabe. A-ancien ni ayeke fa na ala pëpe ye so a lingbi ala sala, me ala yeke dabe ti ala na bango ndo ti Jéhovah, nga ala yeke sambela legeoko na ala nga teti ala.​—Psaume 119:105; aGalate 6:1.

Ti Paul na Jeanne, lakue lakue, a-ancien adengi mê ti mä tënë ti akpale ti ala, na ti dë bê ti ala (1 Pierre 5:2, 3). Na ambeni ngoi, mbeni ancien ni na wali ti lo ague ka ti bâ ala, si Jeanne alingbi wara ye ti nzoni na dutingo na tele ti wali Chrétien so alingbi ti wa lo ‘ti ndoye koli ti lo’. (Tite 2:3, 4). Tongana ala fa so ala hinga pasi nga na vundu so afon ala aChrétien ayeke bâ, na tongana ala sala be-nzoni na ala, a-ancien ayeke ga ‘ndo ti honde tele ngbanga ti kota pupu, nga na ndo ti bata tele ngbanga ti pupu ti ngangu.’​—Esaïe 32:1, 2.

Na lege ti maboko so a-ancien ti nzoni bê amû na ala, Paul aga ti bâ so a yeke ngangu na lo ti fa atënë ti bê ti lo, nga so na “lâ ti nda ni,” Satan ayeke gi ti buba yâ ti asewa (2 Timothée 3:1). Tongaso, Paul amû desizion ti hon ndo ti kpale ti lo. Lo to nda ti bâ so teti so lo kono na yâ ti sewa so afa ndoye pëpe, a yeke ndali ni si a yeke ngangu na lo ti fa na wali ti lo so lo ye lo. Na mandango Bible nzoni nga na sambelango Nzapa, yeke yeke Paul ato nda ti sala ambeni ye so andu atënë ti bê ti Jeanne.

Atâa so kozo lo sala ngonzo na tele ti Paul, na ngoi so Jeanne ahinga nzoni awe ye na ndo dutingo ti sewa ti koli ti lo, na lo bâ awokongo ti lo mveni, lo sala kota ngangu ti bâ aye ti nzoni so koli ti lo ayeke na ni (Matthieu 7:1-3; aRomain 5:12; aColossien 3:12-14). Lo toto ngangu na Jéhovah ti mû maboko na lo ti ngbâ ti ye koli ti lo (aPhilippien 4:6, 7). Na nda ni, Paul ato nda ti fa ndoye ti lo, na ye so azia ngia na bê ti wali ti lo.

Tâ tënë, même tongana a yeke ngangu na mo ti ye sewa ti mo na ti fa ni na ala na gigi, mo lingbi biani ti hon ndo ni. Tënë ti Nzapa amû na e anzoni wango (Psaume 19:8). Tongana mo hinga nene ti tënë ni, tongana mo gi ti bâ aye ti nzoni so azo ti sewa ti mo ayeke na ni, tongana mo manda Tënë ti Nzapa na mo sala ye alingbi na ni, tongana mo mû bê ti mo kue na Jéhovah na yâ ti sambela, nga tongana mo gi mungo maboko ti a-ancien so akpengba, mo yeke hon ndo ti ye so akanga lege na mo ti fa na sewa ti mo so mo ye lo (1 Pierre 5:7). Mo nga kue mo lingbi ti duti na ngia, tongana ti so mbeni koli na Amerika abâ ni na lê ti lo. A wa lo ti fa na wali ti lo so lo ye lo. Tongana na nda ni lo kanga bê na lo tene na wali ti lo “Mbi ye mo,” kiringo tënë ti wali ni adö bê ti lo. Na ngule, wali ni atene na lo: “Mbi nga kue mbi ye mo, me a yeke ti fani oko ni ti mbi la na yâ angu 25 ti mä na yanga ti mo tongaso.” Ku pëpe aninga si mo ga ti fa na koli, wali, wala amolenge ti mo so mo ye ala!

[Kete Tene na Gbe Ni]

[Foto na lembeti 28]

Jéhovah amû maboko na lege ti Tënë ti lo, Bible