Alisoro ti yingo akpengba zo

“I zia sio tënë asigigi na yanga ti i pëpe, me i sala nzo tënë so alingbi kpengba zo na amû grâce na ala so amä tënë so.”​—AEPHÉSIEN 4:29.

“NGANGU so zo ayeke na ni ti sala tënë ayeke tâ ye ti ndima biani; a yeke mbeni matabisi ti Nzapa, na ye ti kpene.” So ayeke atënë so mbeni wasungo bakari Ludwig Koehler asû na mbeti. Peut-être e yeke bâ tâ na nene ni kue pëpe matabisi ti ngele ngangu ti Nzapa so (Jacques 1:17). Me bâ tâ ye ti kota ngele mingi so zo ayeke girisa tongana kobela ti tension abi mbeni zo so e ndoye lo mingi na alungula na lo ngangu ti sala tënë nzoni. Joan so tension abi koli ti lo ade ti ninga mingi pëpe atene: “Mbi na lo e yeke sala lani apendere lisoro so amû lege ti kpengba songo ti e. So tâ vundu si mbi yeke na ni teti so alisoro ti e so ayeke dä fadeso mbeni pëpe!”

² Alisoro alingbi ti kpengba songo na popo ti akamarade, ti kiri na songo na popo ti azo so amä tele pëpe, ti mû ngangu na zo so bê ti lo anze, ti kpengba mabe, na ti mû wâ na fini; ye oko, aye so kue ayeke ga gi na bê ti ala mveni pëpe. Gbia ti ndara Salomon atene: “Tënë senge ti ambeni zo akpo tongana épée, me menga ti wandara asala si ye aga nzoni.” (aProverbe 12:18). Teti so e yeke awakua ti Jéhovah, e ye si lisoro ti e asala nzoni na akpengba zo ahon ti zö bê ti zo na ti futi ni. E ye nga ti sala kusala na menga ti e ti gonda Jéhovah na yâ kusala ti e ti fango tënë nga na yâ alisoro ti e na amba ti e. Wasungo psaume ahe bia so: “E yä iri ti e na yâ Nzapa lakue, na fade e mû merci na iri ti Mo lakue.”​—Psaume 44:9.

³ Disciple Jacques atene: “Zo oko alingbi komande menga pëpe.” Lo dabe ti e tongaso: ‘E kue e pika gere ti e lege mingi. Tongana mbeni zo apika gere ti lo na tënë ti yanga ti lo pëpe, zo so alingbi kue, lo lingbi bata tele ti lo kue nga.’ (Jacques 3:2, 8). Zo oko na popo ti e ayeke mbilimbili-kue pëpe. Ni la, atâa anzoni bibe so e lingbi biani ti duti na ni ti sala si atënë ti e kue aduti gi nzoni, a yeke lakue lakue pëpe si yanga ti e ayeke kpengba amba ti e wala ayeke gonda Wasalango e. Ni la, a lingbi e manda ti dengi mê na ye so e yeke tene. Na ndo ni, Jésus atene: “Tënë oko oko kue so azo atene senge senge, fade ala kiri tënë ngbanga ti tënë so na lâ ti ngbanga. Teti fade a diko mo mbilimbili na lege ti tënë ti mo, na fade ngbanga atï na li ti mo na lege ti tënë ti mo.” (Matthieu 12:36, 37). Biani, tâ Nzapa ayeke hunda na e oko oko ti kiri tënë teti atënë ti yanga ti e.

⁴ Oko ti anzoni lege ni kue ti kpe ti tene mbeni tënë ti sioni ayeke ti gi lakue ti duti na alisoro ti yingo. Na yâ article so, fade e yeke bâ tongana nyen e lingbi ti sala ni, mara ti atënë wa e lingbi ti sala lisoro dä, na nga aye ti nzoni so e lingbi ti wara na tenengo atënë so akpengba zo.

Bâ bê ti mo nzoni

⁵ Ti tene lakue alisoro so akpengba zo, a lingbi e hinga kozoni kue so atënë ti yanga ti e ayeke fa na gigi ye so ayeke na yâ ti bê ti e. Jésus atene: “Yanga ti zo asala tënë ti ye so asi bê ti lo.” (Matthieu 12:34). Ti tene ni ndulu, e ye ka mingi ti sala lisoro gi na ndo aye so agbu bê ti e mingi ahon atanga ni. Ni la, a lingbi e hunda tele ti e: ‘Alisoro ti mbi afa nyen na ndo bê ti mbi? Tongana mbi duti na sewa ti mbi wala na aita ti mbi na yâ vorongo, alisoro ti mbi ayeke luti mingi ni na ndo aye ti yingo? Wala a yeke ngoro gi na tele ti atënë tongana ndembo, abongo, alimon, kobe, ndangba kungba so mbi vo, wala ambeni mbumbuse ye nde?’ Peut-être e hinga ti e pëpe, me fini ti e nga na abibe ti e ayeke ngoro fadeso gi na tele ti ambeni ye so a lingbi fade ti ga na kozo ndo pëpe na yâ fini ti e. Tongana e kiri e bâ aye so aga na kozo ndo na yâ fini ti e, fade a yeke sala si alisoro ti e nga na fini ti e aga nzoni mingi.​—aPhilippien 1:10.

⁶ Mbeni lege ni nde ti sala si tënë ti yanga ti e akiri aga nzoni mingi ayeke ti gbu li ngangu na ndo aye ti yingo. Tongana e sala ngangu biani ti gbu li na ndo aye so, e yeke bâ ande so alisoro ti yingo ayeke ga gi na bê ti ala mveni. Gbia David abâ lani ngangu so gbungo li ayeke sala na ndo alisoro ti e. Lo he na bia: “Zia tënë ti yanga ti mbi na [gbungo li] ti mbi amû ngia na Mo, O L’Eternel.” (Psaume 19:15). Nga, wasungo psaume Asaph atene: “Fade mbi gi bê ti mbi na kusala ti [Nzapa] kue, na mbi bi bê ti mbi tënë ti ye so [Lo] sala.” (Psaume 77:13). Zo so azia li ti lo nga na bê ti lo kue na ndo atâ tënë ti Mbeti ti Nzapa, fade atënë ti gonda ayeke yuru gi na bê ti ala na yâ atënë ti yanga ti lo. Jérémie agbanzi lani tele ti lo gbä ti sala tënë na ndo aye so Jéhovah afa na lo (Jérémie 20:9). Ni la, e lingbi ti sala tongaso nga tongana e gbu li ti e lakue na ndo aye ti yingo.​—1 Timothée 4:15.

⁷ Tongana e yeke na mbeni nzoni programme ti aye ti yingo, ye so ayeke sala si e duti na gbâ ti atënë so e lingbi ti sala alisoro ti yingo dä (aPhilippien 3:16). Akota bungbi, abungbi ti kongregation, ambeti so ayeke sigigi, nga na aversê ti lâ oko oko so a mû ni na atënë na tele ni, ayeke aye kue so amû na e aye ti mosoro ti yingo so e lingbi ti kangbi na amba ti e (Matthieu 13:52). Nga aye so asi na e na fango tënë alingbi ti kpengba zo na lege ti yingo.

⁸ A nzere lani na Gbia Salomon mingi ti bâ gbâ ti amara ti akeke, anyama, andeke, na asusu nde nde so ayeke na Israël (1 aGbia 4:33). Lo wara lani ngia mingi ti sala lisoro na ndo aye so Nzapa aleke. E lingbi ti sala tongaso nga. A nzere mingi na awakua ti Jéhovah ti sala lisoro na ndo atënë nde nde; ye oko, atënë so andu aye ti yingo ayeke lakue nzerengo mbage ti alisoro ti azo so abi bê ti ala na aye ti yingo.​—1 aCorinthien 2:13.

‘I zia bê ti i na ndo atënë so’

⁹ Atâa atënë so e yeke sala lisoro na ndo ni ayeke so wa, alisoro ti e ayeke kpengba ande amba ti e gi tongana ague oko na wango ti Paul na kongregation ti Philippes. Lo sû na mbeti: ‘A yeke nzoni i zia bê ti i na ndo ti ye so ayeke tâ tënë, ye so ayeke ye ti nengo ni, ye so ayeke mbilimbili, ye so ayeke nzoni kue, ye so zo alingbi ti ye ni, ye so zo alingbi ti gonda ni, ye so kue ayeke nzoni mingi, ye so zo alingbi ti tene nzoni tënë ni na lê ti azo.’ (aPhilippien 4:8, Fini Mbuki, 2001). Atënë ni so lo fa ayeke tâ kota ye mingi si Paul atene: ‘A yeke nzoni i zia bê ti i dä lakue’. A lingbi atënë so amû yâ ti li ti e nga na ti bê ti e kue. Ni la, zia e bâ oko oko aye miombe so Paul afa ni ge, na tongana nyen ala lingbi ti mû maboko na e na yâ alisoro ti e.

¹⁰ Tongana a sala tënë ti ye so ayeke tâ tënë, a ndu ye mingi ahon gi senge tënë so ayeke na lege ni na tënë so ayeke wataka pëpe. A ndu ye so ayeke mbilimbili na so zo alingbi ti zia bê ti lo na ndo ni, na tapande tâ tënë ti Mbeti ti Nzapa. Ni la, tongana e sala lisoro na amba ti e na ndo atâ tënë ti Bible so andu bê ti e, wala na ndo adiskur na adevoir so akpengba e, wala na ndo mbeni wango ti Mbeti ti Nzapa so amû maboko na e, e yeke zia bê ti e na aye so ayeke tâ tënë. Na mbeni mbage, e yeke ke ye kue “so zo adi iri ni ndara, me [so] a yeke mvene”, teti a kpa gi tâ tënë ni kpango (1 Timothée 6:20). Nga, e ye pëpe ti kangbi atënë ti kpere-kpere wala atondo na ndo ti aye so a tene a si, me so zo alingbi pëpe ti hinga tâ gunda ni.

¹¹ Aye so ayeke ye ti nengo ni ayeke atënë so a lingbi ti bâ na nene ni nga so ayeke kota ye mingi, me a yeke pëpe ambumbuse tënë senge. A ndu nga anene ye so abâ kusala ti e ti fango tënë, angoi ti ngangu so e yeke na yâ ni, nga nene ti batango lakue nzoni tambela. Salango lisoro na ndo mara ti akota tënë tongaso ayeke kpengba e ti ngbâ ti zi lê ti e na lege ti yingo, ti bata be-biani ti e, na nga ti ngbâ ti fa nzo tënë. Biani, anzerengo ye so asi na e na yâ kusala ti fango tënë nga na aye so ayeke si laso na sese, so afa so e yeke na lâ ti nda ni, ayeke aye nde nde so e lingbi ti luti na ndo ni ti sala alisoro so akpengba zo.​—Kusala 14:27; 2 Timothée 3:1-5.

¹² Tënë “mbilimbili” andu ye so ayeke na tâ lege ni na lê ti Nzapa; a yeke ye kue so ague oko na akpengba-ndia ti lo. Ye so ayeke nzoni kue aye ti fa tënë ti bibe na tambela so ayeke na sioni oko pëpe. Dikongo atënë ti mvene na ndo azo, angia ti buba, wala asioni tënë ti ngia na ndo bungbingo ti koli na wali ayeke na place ti ala pëpe na yâ alisoro ti e (aEphésien 5:3; aColossien 3:8). Na place ti kua wala na ekole, aChrétien na lege ti ndara ayeke gboto tele ti ala yamba tongana alisoro ti azo ni atara ti gue na ndo mara ti asioni tënë tongaso.

¹³ Tongana Paul ahunda ti zia bê na ndo ti ye so zo alingbi ti ye ni, lo ye ti sala tënë ti aye so anzere na zo na amû ngia na bê wala so amaï ndoye, me pëpe atënë so amaï kengo ndo, batango tënë na bê, wala papa. Ye so zo alingbi ti gonda ni ayeke atënë so a bâ ni mingi na nene ni, wala so a mû nzoni tondo dä. Na yâ mara ti anzoni tondo tongaso, a yeke wara ambaï ti fini ti aita ti koli na ti wali be-ta-zo so ayeke sigigi ka lakue na yâ Tour ti Ba Ndo na Réveillez-vous! Tongana mo hunzi dikongo mara ti a-article tongaso, so akpengba zo, ngbanga ti nyen pëpe ti fa na amba ti mo atënë ti bê ti mo na ndo a-article so? Nga, a yeke ye ti kpengbango zo biani ti mä tondo ti aye so amba ti mo asala na lege ti yingo. Mara ti alisoro tongaso ayeke kpengba ande ndoye nga na salango beoko ti kongregation.

¹⁴ Paul asala tënë ti ‘ye kue so ayeke nzoni mingi.’ Ye so ayeke nzoni mingi andu nzoye wala nzoni salango ye. A lingbi e sala kue ti tene Mbeti ti Nzapa si afa lege na atënë ti yanga ti e na ti tene yanga ti e ague yongoro pëpe na ye so ayeke mbilimbili, nzoni kue, na nzoni mingi. Ye so zo alingbi ti tene nzoni tënë ni na lê ti azo ayeke aye so alingbi na gonda. Tongana mo mä mbeni nzoni diskur ti mbeni ita, wala mo bâ mbeni ita so ayeke mbeni tapande ti be-biani na yâ kongregation, sala tënë na ndo ni na lo, nga na ambeni zo. Lege mingi bazengele Paul ayeke gonda ka anzoni lengo ti aita ti lo na yâ vorongo (aRomain 16:12; aPhilippien 2:19-22; Philémon 4-7). Nga, aye so Wasalango e aleke ni ayeke aye so e lingbi biani ti tene nzoni tënë na ndo ni na lê ti azo. Na yâ aye so, e yeke wara gbâ ti atënë ti sala lisoro dä so akpengba zo.​—aProverbe 6:6-8; 20:12; 26:2.

Sala alisoro so akpengba zo

¹⁵ Deutéronome 6:6, 7 atene: “A lingbi komandema so mbi mû na mo laso aduti na bê ti mo; na fade mo fa tënë ni na amolenge ti mo biani, na mo sala tënë ti komandema so, tongana mo yeke duti na da ti mo, tongana mo yeke tambela na lege, tongana mo gue ti lango, na tongana mo londo.” A yeke polele so komandema ni ahunda ti tene ababâ na mama asala anzoni lisoro ti yingo na amolenge ti ala.

¹⁶ E lingbi ti bâ gi na li ayongoro lisoro so Jésus alingbi lani ti sala ni na Babâ ti lo ti yayu tongana ala yeke bâ tënë ti aye so lo yeke ga ande ti sala na sese. Jésus atene na adisciple ti lo: “Babâ so ato Mbi, Lo mû komandema na Mbi, tënë ti ye so Lo ye Mbi tene, na tënë ti ye so Lo ye Mbi fa na azo.” (Jean 12:49; Deutéronome 18:18). Kite ayeke pëpe so Babâ ti sewa Abraham asala lani lisoro teti angbonga mingi na molenge ti lo Isaac na ndo lege so Jéhovah ahiri deba nzoni na ndo lo nga na ndo akotara ti ala. Biani, mara ti alisoro tongaso amû maboko lani na Jésus nga na Isaac ti yeda na tâ be-ti-molenge na ye so bê ti Nzapa aye na mbage ti ala.​—Genèse 22:7-9; Matthieu 26:39.

¹⁷ A yeke nga teti amolenge ti e ti mä alisoro so akpengba zo. A yeke ti ababâ na mama ti wara ngoi na yâ aprogramme ti ala so asi na aye ti salango ni mingi, ti sala lisoro na amolenge ti ala. Tongana lege ayeke dä, ngbanga ti nyen pëpe ti leke ti tene sewa ni kue ate ye place oko kamême fani oko na yâ lango oko? Na angoi ti tengo kobe tongaso nga na pekoni, lege ayeke dä ti sala alisoro so akpengba zo na so alingbi ti sala nzoni mingi na sewa ni na lege ti yingo.

¹⁸ Alejandro, mbeni pionnier so awara ngu 20 ade ti ninga mingi pëpe, adabe lo so lo duti lani na akite na bê ti lo tongana lo de na ngu 14. Lo tene: “Ngbanga ti ngangu so akamarade ti mbi ti ekole nga na awafango mbeti na mbi ayeke sala na ndo mbi, mbi yeke lani na kite so Nzapa ayeke dä na so Bible ayeke tâ ye biani. Ababâ na mama ti mbi amû angbonga mingi ti sala lisoro na mbi na be-nze-pepe. Alisoro so amû maboko na mbi pëpe gi ti hon ndo ti akite so mbi wara na yâ ngoi ti ngangu so, me nga ti mû anzoni desizion na yâ fini ti mbi.” Me ti fadeso ayeke tongana nyen? Alejandro akiri atene: “Mbi ngbâ lakue ti lango na da ti ababâ na mama ti mbi. Me ti fadeso, programme ti e asala si a yeke tâ ngangu na mbi nga na babâ ti mbi ti duti place oko tongaso ti sala lisoro. Ni la, fani oko na yâ yenga, mbi na lo e yeke te ye na place ti kua ti lo. Mbi yekia biani alisoro so e yeke sala na angoi so.”

¹⁹ Nga, a nzere mingi na e pëpe ti sala alisoro ti yingo so akpengba zo na aita ti e na yâ vorongo? Angoi ayeke dä ti sala mara ti alisoro tongaso na ngoi ti abungbi, na yâ kusala ti fango tënë, nga tongana e yeke bungbi na ambeni zo na e yeke na yâ tambela. Paul aku lani kungo ti sala lisoro na aChrétien ti Rome. Lo sû mbeti na ala lo tene: “Nzara ti bâ i asala mbi mingi, si mbi lingbi mû na i mbeni matabisi ti Yingo, si i lingbi kpengba; so atene, si e kue e lingbi kpengba na lege ti mabe ti e, mabe ti i na ti mbi.” (aRomain 1:11, 12). Johannes so ayeke mbeni ancien atene: “Salango alisoro ti yingo na aita ti e Chrétien ayeke mû na e ambeni kpengba ye so e ye ni biani. Alisoro so ayeke mû wâ na bê na ayeke sala si lango ni ane mo mingi pëpe. Fani mingi, mbi yeke hunda na ambakoro ti sala tënë na ndo gigi ti ala na mbi, na ti fa na mbi ye so asala si ala ngbâ be-ta-zo juska fadeso. Tongana angu ayeke hon, mbi sala lisoro na ala mingi, na ala oko oko amû na mbi mbeni ndara wala hingango ye so asala nzoni mingi na fini ti mbi.”

²⁰ Ka tongana mo sala lisoro na ndo mbeni ye ti yingo me si mo bâ so zo ni asala nzara ti tënë ni pëpe, mo yeke sala tongana nyen? Mo zia pëpe. Peut-être mbeni nzoni lege ahon ti so alingbi ti zi na mo ande. Salomon atene: “Tënë so zo atene so alingbi na lege ni, a yeke legeoko tongana ye ti lor na ndo ye ti argent.” (aProverbe 25:11). Gi ti zia tele ti mo na place ti azo ti kamene. “Tënë ti wango na bê ti zo ayeke tongana ngu so alï, me zo so ahinga nda ti ye, fade lo tö ngu ni so.”a (aProverbe 20:5). Na ahon so, zia lâ oko pëpe si asalango ye ti amba ti mo agbanzi lege na mo ti sala tënë ti aye so andu bê ti mo.

Alisoro ti yingo aga na aye ti nzoni na zo

²¹ Paul amû wango so: “I zia sio tënë asigigi na yanga ti i pëpe, me i sala nzo tënë so alingbi kpengba zo na amû grâce na ala so amä tënë so.” (aEphésien 4:29; aRomain 10:10). A yeke hunda na zo ti sala ngangu tongana lo ye ti gue na alisoro ti lo gi na ndo aye so ayeke nzoni; ye oko, anzoni ye ti pekoni ayeke mingi. Alisoro ti yingo amû lege na e ti kangbi mabe ti e na amba ti e na ti kpengba songo ti e ti aita.

²² Tongaso, zia e sala kusala na matabisi ti e ti salango tënë ti kpengba na amba ti e na ti gonda Nzapa. Mara ti alisoro tongaso ayeke mû ngia ande mingi na e, na ayeke kpengba amba ti e. Na ahon so, alisoro ni ayeke zia ngia na bê ti Jéhovah ngbanga ti so lo yeke dengi mê ti lo na alisoro ti e na lo yeke wara ngia ti bâ so e sala kusala na yanga ti e nzoni (Psaume 139:4; aProverbe 27:11). Tongana alisoro ti e aluti na ndo aye ti yingo, kite ayeke pëpe so Jéhovah ayeke girisa e ande pëpe. Na salango tënë ti ala so asala na Jéhovah na ngoi ti e, Bible atene: “Ala so akpe mbito ti L’Eternel, ala sala tënë na popo ti ala; na L’Eternel azia mê ti Lo ti mä, na Lo mä. Na a sala mbeti ti dabe na gbele Lo tënë ti ala so akpe mbito ti L’Eternel, na ala bi bê ti ala na iri ti Lo.” (Malachie 3:16; 4:5). A yeke tâ kota ye biani ti tene alisoro ti e agi ti kpengba zo na lege ti yingo!

[Akete tënë na gbe ni]

Fade mo kiri tënë tongana nyen?

• Alisoro ti e afa nyen na ndo e mveni?

• E lingbi ti sala lisoro na ndo anzoni tënë wa?

• Kota kusala wa alisoro ayeke sala na yâ sewa nga na yâ kongregation ti aChrétien?

• Aye ti nzoni wa ayeke ga na lege ti alisoro so akpengba zo?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1, 2. (a) Ngangu ti zo ti sala tënë ayeke ye ti ngele biani? (b) Awakua ti Jéhovah aye ti sala kusala na yanga ti ala tongana nyen?

3, 4. (a) Kpale wa e kue e yeke tingbi na ni na ndo tënë ti yanga ti e? (b) Ngbanga ti nyen tënë ti yanga ti e ayeke kota ye mingi?

5. Na lege wa bê ti zo ayeke sala kota kusala mingi ti maï alisoro so akpengba zo?

6. Kamba wa a yeke na popo ti gbungo li nga na alisoro ti yingo?

7, 8. Atënë wa ayeke nzoni teti alisoro so akpengba zo?

9. Wango wa Paul amû na azo ti Philippes?

10. Tongana nyen alisoro ti e alingbi ti ndu aye so ayeke tâ tënë?

11. Aye wa so ayeke ti nengo ni e lingbi ti yôro na yâ alisoro ti e?

12. Na bingo bê na wango ti Paul ti zia bê na ndo aye so ayeke mbilimbili na nzoni kue, ye nyen a lingbi e kpe ni?

13. Fa tapande ti ambeni lisoro so angoro na ndo aye so zo alingbi ti ye ni na so a lingbi ti gonda ni.

14. (a) Fango na gigi ye so ayeke nzoni mingi ahunda nyen na mbage ti e? (b) Tongana nyen atënë ti yanga ti e alingbi ti ndu aye so zo alingbi ti tene nzoni tënë ni?

15. Komandema wa ti Bible ahunda na ababâ na mama ti sala anzoni lisoro na amolenge ti ala?

16, 17. Ye nyen ababâ na mama Chrétien alingbi ti manda na ndo atapande ti Jéhovah na Abraham?

18. Fa mbeni tapande so afa aye ti nzoni so ayeke ga na peko ti anzoni lisoro na popo ti ababâ na mama nga na amolenge.

19. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni e kue e sala alisoro ti yingo?

20. Ye nyen e lingbi ti sala tongana e tingbi na mbeni zo ti kamene?

21, 22. Aye ti nzoni wa e yeke wara na mungo mbage ti e na alisoro ti yingo?

[Afoto na lembeti 12]

Alisoro so akpengba zo aluti na ndo . . .

‘aye so ayeke tâ tënë’

‘aye so ayeke ye ti nengo ni’

‘aye so alingbi ti tene nzoni tënë dä’

‘aye so alingbi ti gonda ni’

[Lingu ti afoto ni]

Staline na ndo kasete vidéo: U.S. Army photo; Foto ti ndo ti buku Créateur, Eagle Nebula: J. Hester na P. Scowen (AZ State Univ.), NASA

[Foto na lembeti 13]

Angoi ti tengo kobe ayeke apendere ngoi ti sala alisoro ti yingo