Manda ye na lege ti sewa ti Jésus ti mitele

YE NYEN mo hinga na ndo sewa ti Jésus so ayeke na yâ da oko na lo juska na batême ti lo, teti akozo ngu 30 so lo sala na ndo sese? Ye nyen atondo ti Évangile atene na e? Ye nyen e lingbi ti wara na bingo lê na ndo sewa ti lo? Mo lingbi ti wara aye ti nzoni na lege ti akiringo tënë ni.

A dü Jésus lani na yâ sewa so ayeke na mosoro mingi? Joseph, babâ ti batango lo, ayeke lani mbeni zo ti kpakango keke. A yeke mbeni kua so ahunda ngangu ti mitele teti fani mingi, a hunda ti gue ti fâ akeke ti salango na kua ni. Tongana Joseph na Marie ague lani na Jérusalem lango 40 tongaso na peko ti dungo lo, ala mû mbeni sandaga tongana ti so Ndia afa. Ala mû lani mbeni koli-taba na mbeni bungu wala kolokoto, tongana ti so Ndia ahunda ni? Oko pëpe. A bâ so ala yeke na nginza pëpe ti mû mara ti a-offrande so. Ye oko, Ndia ni aleke mbeni ye teti awanzinga. Na salango ye alingbi na lekengo ye so, Joseph na Marie amû “abungu use, wala amolenge ti kolokoto use.” Mungo anyama so ngele ti ala ayeke ngangu pëpe afa so ala yeke na yâ ti mbeni fami so ayeke na mosoro pëpe.​—Luc 2:22-24; Lévitique 12:6, 8.

Mo lingbi ti bâ so a dü lani Jésus Christ, Mokonzi so ayeke komande ande azo kue, na popo ti asenge zo, azo so ayeke sala kua ngangu ti wara na aye ti fini. Tongana lo kono, lo ga mbeni zo ti kpakango keke legeoko tongana babâ ti batango lo (Matthieu 13:55; Marc 6:3). Bible atene so “[Jésus a]yeke na mosoro” na ngoi so lo yeke mbeni kpengba zo ti yingo na yayu, na lo “ga wanzinga” teti e. Lo sala tele ti lo kete tongana mbeni zo na lo kono na yâ mbeni sewa ti asenge zo (2 aCorinthien 8:9; aPhilippien 2:5-9; aHébreu 2:9). A dü ândö Jésus na yâ mbeni fami so ayeke na mosoro mingi pëpe, na ye so amû peut-être lege na ambeni zo ti duti nzoni na tele ti lo. Dutingo ti lo agboto lani lê ti ala pëpe. Ala ye tënë ti lo teti afango ye ti lo, alengo ti lo so anzere na zo mingi nga teti apendere kusala ti lo (Matthieu 7:28, 29; 9:19-33; 11:28, 29). E lingbi ti bâ ndara ti Jéhovah Nzapa na ziango lege na Jésus si a dü lo na yâ mbeni sewa ti asenge zo.

Zia e bâ fadeso azo ti sewa ti Jésus na zia e bâ ye so e lingbi ti manda na mbage ti ala.

Joseph: Zo ti mbilimbili

Tongana Joseph abâ so wali so lo ye ti mû lo ayeke lani na ngo “tongana lo de lo hinga lo pëpe,” bê ti lo agi lo mingi. Lo ye Marie mingi, na mbeni mbage, lo ye pëpe si azo atene so lo na Marie asala pitan. Aye so kue asi, a bâ ni tongana mbeni dorongo droit ti lo ti duti koli ti wali so. Na ngoi ti lo, a yeke bâ lani wali so mbeni koli aye ti mû tongana wali ti koli. Na peko ti so lo gbu li ti lo mingi, Joseph amû yanga ti kangbi na Marie na lingo ti kpe ti tene a bo lo na tênë tongana mbeni wali so asala lango-sioni.​—Matthieu 1:18; Deutéronome 22:23, 24.

Na pekoni mbeni ange asi na Joseph na yâ suma na lo tene: “Zia mbito ti kamata wali ti mo Marie asala mo pëpe; teti ngo so lo më ayeke ngo so Yingo Vulu amû na lo. Na fade lo dü Molenge-koli; na fade mo di iri ti Lo Jésus, teti fade Lo sö azo ti Lo na siokpari ti ala.” Tongana lo wara fango lege ti Nzapa so, Joseph asala lani ye alingbi na ni na lo mû Marie lo kiri na lo na da.​—Matthieu 1:20-24.

Na mungo desizion tongaso, zo ti mbilimbili nga zo ti be-ta-zo so amû mbage ti lo na yâ gango tâ tënë ti ye so Jéhovah atene lani na lege ti prophète Esaïe: “Bâ, fade masia amë ngo, na lo dü molenge-koli; fade lo di iri ti lo Emmanuel.” (Esaïe 7:14). Joseph ayeke biani mbeni zo ti yingo so abâ na nene ni matabisi ti duti babâ ti batango Messie, atâa so kozo molenge ti Marie ni ayeke ti lo pëpe.

Joseph ake ti bungbi na Marie juska lo dü Jésus (Matthieu 1:25). Ti afini zo so asala mariage awe, ti gbanzi tele alingbi peut-être ti duti mbeni kpale. Ye oko, a lingbi ti tene so ala ye pëpe ti tene azo aduti na kite ti hinga wala Babâ ti molenge ni ayeke zo wa. So tâ pendere tapande ti ngangu ti kanga nzara ti tele! Joseph azia aye ti yingo na kozo ndo ahon anzara ti tele ti lo.

Fani osio Joseph awara fango lege ti mbeni ange na ndo lege ti bata molenge ti lo. Ota andu ndo so a lingbi ti bata molenge ni dä. Ti mä yanga hio ayeke lani kota ye mingi ti sö fini ti molenge ni. Na yâ atapande ni kue, Joseph asala ye fade fade, lo mû kete molenge ni lo gue na lo kozoni na Egypte, na pekoni lo kiri na lo na Israël. Ye so abata Jésus na fini na yâ fango gbâ ti amolenge so Hérode afâ. Na ndo ni, mango yanga ti Joseph asala si aprophétie so andu Messie aga tâ tënë.​—Matthieu 2:13-23.

Joseph afa lani na Jésus mbeni kua so alingbi ti mû lege na lo ti wara ye ti bata na tele ti lo mveni. Ni la, a hinga lani Jésus, pëpe gi tongana “Molenge ti charpentier” me nga tongana “charpentier”. (Matthieu 13:55; Marc 6:3). Bazengele Paul asû na mbeti so “a tara [Jésus] na ye kue legeoko tongana e”. Ye so andu biani ngangu kusala so lo sala ti mû maboko na sewa ti lo.​—aHébreu 4:15.

Na nda ni, e yeke bâ fä ti mungo tele ti Joseph kue na yâ kusala ti tâ vorongo na yâ ndangba tondo so asala tënë ti lo na yâ Mbeti ti Nzapa so aChrétien asû na yanga ti Grec. Joseph ague na sewa ti lo na Jérusalem teti matanga ti Pâque. Ndia ahunda lani gi na akoli ti gue kâ. Me, “ngu na ngu”, Joseph ayeke gue lakue na sewa ti lo na Jérusalem. Ti sala ni lo sala kota sacrifice, teti so ala yeke tambela lani akilomètre 100 ti londo na Nazareth ti gue na Jérusalem. Ye oko, na ndangba tondo so Bible asala tënë ti Joseph, mbeni ye akangbi Jésus na sewa ti lo. A wara lo na yâ temple, lo yeke mä na lo yeke hunda tënë na awafango Ndia. Gi na ngu 12 senge, Jésus afa na gigi kota ndara nga na hingango ye ti Tënë ti Nzapa. Na lege ti ye so, e lingbi ti bâ so babâ na mama ti Jésus ti mitele afa ye na lo nzoni, na ala bata lo ti ga mbeni molenge so akpengba na lege ti yingo (Luc 2:41-50). A lingbi ti tene so Joseph akui lani ngoi kete na peko ti ngoi so, teti so a sala tënë ti lo mbeni pëpe na yâ atondo ti Bible so aga na pekoni.

Biani, Joseph ayeke lani mbeni zo ti mbilimbili so abata sewa ti lo nzoni na lege ti yingo nga na ti mitele. Mo yeke zia, legeoko tongana Joseph, aye ti yingo na kozo ndo na yâ fini ti mo tongana mo hinga ye so Nzapa aye na mbage ti e laso? (1 Timothée 2:4, 5). Mo yeke mä, na bê kue, tënë so Nzapa ayeke tene tongana ti so a fa pekoni na yâ Tënë ti lo, na fango na gigi mara ti mango yanga so Joseph afa ni? Mo yeke fa ye na amolenge ti mo si ala lingbi sala anzoni lisoro na ndo aye ti yingo na ambeni zo?

Marie: Mbeni wakua ti Nzapa so agi ye ti lo mveni pëpe

Marie, mama ti Jésus, ayeke lani mbeni nzoni wakua ti Nzapa. Na ngoi so ange Gabriel atene lani na lo so lo yeke dü mbeni molenge, bê ti lo adö. Lo yeke mbeni masia, ade lo “hinga koli pëpe.” Na hingango so molenge so lo yeke dü ayeke ga na lege ti yingo vulu, na tâ be-ti-molenge lo yeda na tokua ni na lo tene: “Bâ, mbi yeke boi-wali ti Seigneur; a lingbi ye aga na mbi legeoko tongana mo tene.” (Luc 1:30-38). Lo bâ na nene ni mingi matabisi ti yingo na tongaso, lo yeke lani ndulu ti hon ndo ti akpale so mungo desizion ti lo ayeke ga na ni.

Biani, yengo dä na kungba ni agbian fini ti Marie kue. Tongana lo gue lani na Jérusalem teti sukulango tele a lingbi na Ndia ti Moïse, Siméon, mbeni mbakoro-koli so akpe mbito ti Nzapa mingi, atene na lo: “Fade épée akpo âme ti mo nga.” (Luc 2:25-35). A lingbi ti tene so Siméon asala tënë ti vundu so Marie ayeke duti ande na ni na bango so azo mingi ayeke ke Jésus nga na nda ni, a yeke pika lo na pointe na ndo keke ti pasi.

Na ngoi so Jésus ayeke kono, Marie abata na li ye so asi na yâ fini ti lo, na “lo bi bê ti lo dä.” (Luc 2:19, 51). Legeoko tongana Joseph, lo yeke lani mbeni zo ti yingo na lo bâ na nene ni aye so asi nga na atënë so asala si aprophétie aga tâ tënë. A lingbi ti tene so lo bata na li ti lo ye so ange Gabriel atene na lo: “Fade Lo ga kota, na fade ala di iri ti Lo Molenge Ti Lo Ti Nduzu Ahon Kue; na fade Seigneur Nzapa amû na Lo trône ti babâ ti Lo David. Na fade Lo komande azo ti da ti Jacob lakue, na fade royaume ti Lo awe lâ oko pëpe.” (Luc 1:32, 33). Biani, lo bâ na nene ni matabisi ti dutingo mama ti Messie.

Dutingo ti Marie na lege ti yingo akiri aga polele na ngoi so lo tingbi na Elisabeth, mbeni fami ti lo so lo nga kue lo mû ngo na lege ti kpene. Tongana lo bâ Elisabeth, Marie agonda Jéhovah na lo fa na gigi ndoye ti lo na mbage ti Tënë ti Nzapa. Lo sala tënë ti sambela ti Anne so afa pekoni na 1 Samuel chapitre 2 nga atënë so alondo na yâ ambeni buku ti Mbeti ti Nzapa so a sû kozoni na yanga ti Hébreu. Mara ti hingango yâ ti versê ti Bible tongaso afa na gigi so lo lingbi ti ga mbeni mama so asala na Nzapa na bê kue na lo yeke na kota mbito ti Lo. Lo yeke sala kusala maboko na maboko na Joseph ti bata molenge ti lo na lege ti yingo.​—Genèse 30:13; 1 Samuel 2:1-10; Malachie 3:12; Luc 1:46-55.

Marie ayeke na kpengba mabe na mbage ti molenge ti lo so ayeke Messie, na mabe ti lo awoko pëpe même na peko ti kui ti Jésus. Ngoi kete na peko ti londongo ti Jésus na popo ti akuâ, Marie ayeke lani na popo ti adisciple be-ta-zo so abungbi ti sambela legeoko na abazengele (Kusala 1:13, 14). Lo bata dutingo be-biani ti lo atâa na ngoi so lo hon ndo ti vundu so asala lo na bango molenge ti lo so lo ye tënë ti lo mingi akui na ndo keke ti pasi.

Tongana nyen mo lingbi ti wara ye ti nzoni na mandango ye na ndo fini ti Marie? Mo yeke yeda na matabisi ti salango na Nzapa même tongana a hunda ti gbanzi ye na tele ti mo? Mo yeke bi bê ti mo na ndo nene ti matabisi so na ngoi ti e? Mo yeke bata na li tënë so Jésus atene ândö, na mo yeke haka ni na aye so ayeke si laso, na mo yeke ‘bi bê ti mo dä’? (Matthieu, achapitre 24 na 25; Marc, chapitre 13; Luc, chapitre 21). Mo yeke mû tapande ti Marie na hingango aversê ti Bible nzoni, na salango kusala na ni fani mingi na yâ lisoro ti mo? Mo yeke bata mabe ti mo na Jésus atâa kota gingo bê so ayeke si na mo teti so mo yeke disciple ti lo?

Aita ti Jésus ti koli afa so zo alingbi ti gbian

A bâ so aita ti Jésus ti koli afa mabe na lo pëpe juska na peko ti kui ti lo. Peut-être, a yeke nda ni la si ala yeke dä pëpe na ngoi so lo kui na ndo keke ti pasi na tongaso lo mû mama ti lo na bazengele Jean ti bâ lege ti lo. Azo ti da ti Jésus afa so ala yekia lo pëpe, na mbeni ngoi, ala tene même so “li ti lo aga kirikiri awe.” (Marc 3:21, Fini Mbuki, 2001). Teti so ambeni zo ti da ti Jésus ayeke lani awamabe pëpe, ala so ayeke laso na ambeni zo ti da ti ala so ayeke awamabe pëpe, alingbi ti duti na beku so Jésus ahinga bibe ti ala nzoni tongana afami ayeke he ala teti mabe ti ala.

Ye oko, na peko ti zingongo ti Jésus na kuâ, a lingbi ti tene so aita ti lo ti koli ato nda ti fa mabe na lo. Ala yeke lani na popo ti bungbi ti azo so atingbi na Jérusalem kozoni na Pentecôte ti ngu 33 ti sambela na bê kue legeoko na abazengele (Kusala 1:14). Biani londongo ti Jésus na popo ti akuâ apusu aita ti lo ti gbian bê ti ala ti ga adisciple ti lo. Tongaso a lingbi e duti lakue na beku ndali ti afami ti e so vorongo ti e na ala ayeke oko pëpe.

Bible afa so Jacques, ita ti Jésus na mbage ti mama so Jésus mveni asi na lo, ayeke lani na mbeni kota kusala mingi ti sala na yâ kongregation ti aChrétien. Lo sû mbeni mbeti so a sala ni na gbe ti yingo ti Nzapa na amba ti lo Chrétien ti wa ala ti bata mabe ti ala (Kusala 15:6-29; 1 aCorinthien 15:7; aGalate 1:18, 19; 2:9; Jacques 1:1). Jude, mbeni ita ti Jésus na mbage ti mama, asû mbeni mbeti so a sala na gbe ti yingo ti wa amba ti lo wamabe ti tiri mbeni ngangu bira teti mabe (Jude 1). A lingbi e hinga so, na yâ ambeti ti ala, Jacques wala Jude asala kusala pëpe na songo so abungbi ala na Jésus ti sala ngangu na ndo amba ti ala Chrétien. So tâ mbeni pendere tapande ti salango tele kete si e lingbi ti manda na mbage ti ala!

Tongaso, ambeni ye so e lingbi ti manda na lege ti sewa ti Jésus ayeke so wa? A lingbi ti wara atapande ti mungo tele na Nzapa so a fa ni na gigi na ambeni lege nde tongana ti so ge: (1) Ti yeda na be-biani na ye so bê ti Nzapa aye, na ti luti na gbele akpale kue so alingbi ti ga na peko ti salango tongaso. (2) Ti zia aye ti yingo na kozo ndo, même tongana a hunda ti gbanzi ye na tele ti mo. (3) Ti mû na amolenge ti mo fango lege so ague legeoko na ti Bible. (4) Ti duti lakue na beku na mbage ti afami ti mo so vorongo ti mo na ala ayeke oko pëpe. (5) Ti pika kate pëpe na ndo mbeni songo so mo lingbi peut-être ti duti na ni na mbage ti ambeni zo so ayeke na kota kungba na yâ kongregation ti aChrétien. Biani, ti manda ye na ndo sewa ti Jésus ti mitele asala si e ga ndulu na lo na e yeke kono bê ti kiri singila ti e na Jéhovah so asoro mbeni sewa ti asenge zo ti bata Jésus na ngoi so lo ngbâ kete.

[Afoto na lembeti 4, 5]

Joseph amû Marie tongana wali ti lo na lo mû mbage na yâ gango tâ tënë ti aprophétie ti Messie

[Afoto na lembeti 6]

Joseph na Marie afa aye ti yingo nga na nene ti kusala na amolenge ti ala

[Afoto na lembeti 7]

Atâa so a bata ala na yâ sewa so andoye aye ti yingo, aita ti Jésus ti koli afa mabe na lo pëpe juska na peko ti kui ti lo

[Afoto na lembeti 8]

Jacques na Jude, aita ti Jésus na mbage ti mama, akpengba amba ti ala aChrétien