E gi ti duti na bango ndo ti Christ na ndo dutingo kota

“Zo so aye ti ga kota na popo ti i, fade lo sala boi na i.”​—MATTHIEU 20:26.

NDULU na Thèbes, ngbele gbata ti Egypte so aga fadeso Karnak, na so ayo kilomètre 500 tongaso na mbongo ti Caire, a yeke wara mbeni kota statue ti Pharaon Aménophis III so ayo na nduzu mètre 18. Tongana lo haka tele ti lo na kota image so, mbeni zo ayeke bâ biani so lo yeke tâ kete mingi. Kota statue so, so nda ni ayeke ti pusu zo ti yekia mingi kota ti gbia ni, ayeke mbeni fä ti bango ndo ti sese so na ndo dutingo kota. Bango ndo so ayeke ti sala tele ti mo mveni kota mingi na ti sala si tanga ti azo abâ tele ti ala tongana mbeni senge ye.

² Fadeso, haka bango ndo so na ti so Jésus Christ afa, na bâ kota kangbi so ayeke na popo ni. Atâa so lo yeke “Maître na Seigneur” ti adisciple ti lo, Jésus afa na ala so dutingo kota ayeke ga na lege ti salango na azo. Na ndangba lango ti fini ti lo ge na sese, Jésus afa nda ti ye so na sukulango gere ti adisciple ti lo. So tâ mbeni kusala ti tâ be-ti-molenge! (Jean 13:4, 5, 14). Ti sala na azo wala azo si asala na mo; so wa la mo ye ni mingi? Tapande ti Christ ayeke zingo na yâ mo nzara ti duti na tâ be-ti-molenge legeoko tongana lo? Tongaso, zia e gi nda ti bango ndo ti Christ na ndo dutingo kota, so ayeke nde na bango ndo so amû ndo kue.

Kpe bango ndo ti sese so na ndo dutingo kota

³ Na yâ ti Bible, a yeke wara atapande mingi so afa atene bango ndo ti sese so na ndo dutingo kota ayeke gue na zo na futingo. Dabe mo na Haman, zo ti ngangu so, na ngoi ti Esther na Mardochée, lo yeke lani kota zo na yangbo ti gbia ti Perse. Kota nzara ti lo ti wara gloire ague na lo na kota kamene nga na kuâ (Esther 3:5; 6:10-12; 7:9, 10). Ka ti Nebucadnetsar, zo ti fandara so aga zo ti fou na ngoi so komandema ti lo aga kota ahon atanga ni kue na ngoi ni kâ, a yeke tongana nyen? Sioni bibe so lo yeke na ni na ndo dutingo kota asigigi na yâ ti atënë so: “So ayeke kota Babylone pëpe? so mbi sala teti ndo ti duti ti gbia ti royaume, na lege ti ngangu ti mbi, na teti gloire ti yango-iri ti mbi.” (Daniel 4:30). Na pekoni, e yeke na zo ti baba Hérode Agrippa I, so ayeda na gloire so lo lingbi na ni pëpe ahon ti mû gloire na Nzapa. “Anyama ti yâ ate lo, na lo kui.” (Kusala 12:21-23). Dutingo na yekiango ndo pëpe na mbage ti bango ndo ti Jéhovah na ndo dutingo kota ague na akoli so kue na tingo ti kamene.

⁴ Na yâ ti tele ti e, e yeke na nzara ti sala kusala na fini ti e na mbeni lege so ayeke sala si azo ayekia e. Ye oko, Zabolo ayeke sala kusala na nzara so ti maï bibe ti baba, so ayeke bibe ti lo mveni ti wara kota ndo (Matthieu 4:8, 9). Girisa lâ oko pëpe so lo yeke “nzapa ti sese so”, na lo leke na bê ti lo ti sala si abibe ti lo amû ndo ge na sese (2 aCorinthien 4:4; aEphésien 2:2; Apocalypse 12:9). Teti so ala hinga ye so ayeke na gunda ti bibe so, aChrétien ayeke kpe bango ndo ti sese so na ndo dutingo kota.

⁵ Mbeni bibe so Zabolo ayeke hulu wâ na gbe ni ayeke so: Gigi so ayeke na ngia ayeke ga gi na lege ti dutingo zo so iri ti lo awu, zo so azo agonda lo nga zo so ayeke na gbâ ti nginza. A yeke tâ tënë? Aye so zo awara, yango-iri nga na mosoro ayeke biani gunda ti mbeni gigi so anzere gi nzerengo? Bible awa e ti sala hange si mara bibe so ahanda e pëpe. Gbia ti ndara, Salomon, asû na mbeti: “Mbi bâ azo asala kusala kue, na ala sala ye kue na mayele, teti bê ti hon azo so ayeke ndulu na ala asala ala. So ayeke ye senge senge nga ayeke tombango pupu senge.” (Zo-ti-fa-tene 4:4). Mingi ti azo so asala kue ti wara kota ndo na sese so alingbi ti yeda biani so wango ti Bible so, so a sû ni na gbe ti yingo, ayeke tâ tënë. Mbeni tapande ni ayeke ti mbeni koli so amû lani maboko na yâ salango plan, lekengo nga na tarango lapara so ague na zo na lê ti nze. Lo tene: “Mbi sala kusala ngangu nga mbi ga mbeni kota wakode na yâ ti aye so mbi sala. Me, a yeke tâ gi mbeni senge ye, na a mû maboko na mbi pëpe ti wara tâ ngia nga na siriri ti bibe so aninga.”a Atâa a yeke na lege ti dengo buze, aye ti wanguru wala aye ti ngia, bango ndo ti sese so na ndo dutingo kota ayeke biani pëpe gunda ti nzoni dutingo so aninga.

Dutingo kota aga na lege ti akusala so aluti na ndo ndoye

⁶ Mbeni ye so asi na yâ fini ti Jésus ayeke fa ye so tâ dutingo kota andu ni. Lo na adisciple ti lo ayeke gue na Jérusalem teti matanga ti Pâque ti ngu 33. Na lege, Jacques na Jean, asongo ti Jésus, afa na gigi mbeni sioni bango ndo na ndo dutingo kota. Na lege ti mama ti ala, ala hunda na Jésus: ‘Komande si e lingbi duti, oko na koti ti Mo, na mbeni na gati ti Mo, na yâ royaume ti Mo.’ (Matthieu 20:21). Na popo ti aJuif, a yeke bâ dutingo na tele ti zo na mbage ti koti wala na gati tongana mbeni ye ti gonda (1 aGbia 2:19). Na nzara ti wara kota ndo, Jacques na Jean ahunda kozoni ti tene a bata na ala akota place ni. Ala ye ti zia iri ti ala na tele ti akota ndo ti komande ni si a ga ti ala biani. Jésus ahinga ye so ayeke na bê ti ala na lo gbu oko ndembe ni so ti leke bango ndo ti ala, so ayeke na lege ni pëpe, na ndo dutingo kota.

⁷ Jésus ahinga so na yâ sese so, so ayeke na bibe ti baba, zo so a yeke bâ lo tongana kota zo ayeke zo so akomande azo nga lo lingbi ti wara hio ye kue so lo ye sân ti ku. Me na popo ti adisciple ti lo, a yeke hinga dutingo kota na lege ti akusala ti tâ be-ti-molenge. Jésus atene: “Zo so aye ti ga kota na popo ti i, fade lo sala boi na i; na zo so aye ti ga zo ti li ni na popo ti i, fade lo yeke ngbâa ti i.”​—Matthieu 20:26, 27.

⁸ Na yâ ti Bible, tënë ti yanga ti Grec so a kiri pekoni na “boi” wala wakua aye ti sala tënë ti mbeni zo so, lakue nga na bê kue, lo yeke sala ngangu ti sala kusala ndali ti ambeni zo. Jésus afa na adisciple ti lo mbeni kpengba ye ti manda: Ti mû yanga na azo ti sala ye ayeke sala pëpe si zo aga kota, me a yeke salango na azo na lege ti ndoye. Hunda tele ti mo: ‘Tongana lani mbi yeke Jacques wala Jean, mbi yeke sala ye tongana nyen? Mbi yeke gbu nda ni biani so tâ dutingo kota ayeke ga na lege ti akusala so aluti na ndo ndoye?’​—1 aCorinthien 13:3.

⁹ Jésus afa na adisciple ti lo so bango ndo ti sese so na ndo dutingo kota ayeke nde na ti Christ. Lo wara lâ oko pëpe bibe ti sala tele kota na lê ti ala so lo sala na ala, wala lo sala pëpe si ala bâ tele ti ala so ala yeke kete na lê ti lo. Mara ti azo kue, akoli, awali na amolenge, azo ti mosoro, awanzinga, azo ti ngangu nga na azo so a hinga ala tongana awasiokpari, ayeke na ngia ti duti na tele ti lo (Marc 10:13-16; Luc 7:37-50). Mingi ni, bê ti azo ayeke so na tele ti azo so a yeke bâ awokongo ti ala hio. Me Jésus ayeke ti lo nde. Na ambeni ngoi, atâa so adisciple ti lo ayeke sala ye sân ti gbu li kozoni, nga ala yeke papa na popo ti ala, ti fa na ala so lo yeke sala ye na ngangu pëpe nga lo yeke na tâ be-ti-molenge, lo yeke mû ngoi ti fa ye na ala.​—Zacharie 9:9; Matthieu 11:29; Luc 22:24-27.

¹⁰ Tapande ti gbanzingo ye na tele, so Molenge ti Nzapa so lo yeke kota mingi azia, afa ye so ayeke biani dutingo kota. Jésus aga lani na sese ti tene azo si asala na lo pëpe me ti sala na azo, na zingo “kobela nde nde” na tele ti ala nga na tombango ayingo sioni so ayeke sala sana na ala. Atâa so lo yeke nze na lo yeke na bezoin ti hu tele ti lo, lakue lo zia aye so azo ayeke na bezoin ni kozoni na ti lo, na salango kue ti dë bê ti ala (Marc 1:32-34; 6:30-34; Jean 11:11, 17, 33). Ndoye ti lo apusu lo ti mû maboko na azo na lege ti yingo, na tambelango kilomètre mingi na alege so poussière ayeke dä mingi ti fa nzo tënë ti Royaume (Marc 1:38, 39). Biani, Jésus abâ salango na azo tongana mbeni ye so ayeke kota mingi.

Mû tapande ti tâ be-ti-molenge ti Christ

¹¹ Na yâ ti ngu 1890 ti ga na ngu 1899, nzoni bibe wa a hunda ni tongana a yeke soro aita-koli Chrétien ti duti asurveillant so ayeke gue na ndo nde nde ti mû maboko na azo ti Nzapa? Na lege ti Tour ti Ba Ndo ti Anglais ti lango 1 ti nze ti septembre 1894, ye so a hunda na akoli so ayeke ti tene ala duti na “tâ be-ti-molenge, bê asala ala pëpe . . ., ala yeke azo so ayeke na bibe ti sala tele kete, ala yeke gi pëpe ti gboto lê na ndo ti ala mveni, me na ndo Christ; ala yeke fa pëpe hingango ye ti ala, me Tënë ti lo, so akpengba pëpe na ayeke na ngangu.” Biani, a lingbi atâ Chrétien agi lâ oko pëpe ti yô kungba gi ti kaï nzara ti ala ti wara kota ndo nga na ngangu, wala ti komande na ndo ambeni zo. Mbeni surveillant so ayeke na tâ be-ti-molenge ayeke dabe ti lo lakue so akungba so lo yeke na ni ayeke mbeni “nzo kusala”, pëpe mbeni ndo ti yango-iri so ayeke ga na gloire na lo (1 Timothée 3:1, 2). A lingbi a-ancien na aserviteur ti mungo maboko kue asala ngangu ti sala na azo na tâ be-ti-molenge na ti mû li ni na yâ kusala ti nzoni-kue. Na tongaso, ala zia mbeni tapande so alingbi ti tene azo amû pekoni.​—1 aCorinthien 9:19; aGalate 5:13; 2 Timothée 4:5.

¹² A lingbi mbeni ita-koli so aye ti wara amatabisi ti kusala ahunda tele ti lo: ‘Mbi yeke gi alege so azi ti sala na azo, wala mbi ye azo si asala na mbi? Mbi yeke ndulu ti sala akusala ti mungo maboko so azo ayeke bâ ni hio pëpe?’ Na tapande, mbeni maseka-koli alingbi ti duti gi na nzara ti mû adiskur na yâ kongregation, me lo ye pëpe ti mû maboko na ambakoro. Lo lingbi ti duti kamarade ti aita so ayeke na kungba, ye oko lo yeke ndulu pëpe ti mû mbage na kusala ti fango tënë. A yeke nzoni mbeni maseka-koli so ayeke na bibe so ahunda tele ti lo: ‘Lê ti mbi ayeke kozoni kue na ndo ambage ti kusala ti Nzapa so agboto lê ti azo na ndo ti mbi na aga na gonda na mbi? Mbi yeke sala ngangu ti za na lê ti azo?’ Biani, tongana e gi gloire ti e mveni, e yeke mû pëpe tapande ti Christ.​—Jean 5:41.

¹³ Tongana e yeke sala ngangu ti mû tapande ti tâ be-ti-molenge ti Christ, bê ti e ayeke pusu e ti sala na azo. Zia e bâ tapande ti mbeni surveillant ti zone so ague ti bâ lege ti akusala na yâ ti mbeni biröo ti aTémoin ti Jéhovah. Atâa so lo yeke na mbeni kapa so asi na gbâ ti kua nga lo yeke na mbeni kungba so ane, surveillant so aluti ti mû maboko na mbeni maseka ita-koli so ayeke pika li ti lo ti leke mbeni masini ti fungo ambeti si a lingbi na mbilimbili konongo ti mbeti so lo ye. Ita-koli ni atene: “Ye ni apika bê ti mbi! Lo tene na mbi so lo sala kua na oko mara ti masini so tongana lo yeke sala kua na Béthel na ngoi so lo de maseka, na lo dabe ti lo na lege so a yeke tâ ngangu ti wara mbilimbili ye so alingbi na konongo ti mbeti so mo ye. Atâa so lo yeke na ambeni kota kua nde, lo sala kusala legeoko na mbi na ndo masini so a ninga. Ye so apika bê ti mbi biani.” Ita-koli ni so ayeke fadeso surveillant na yâ ti mbeni biröo ti aTémoin ti Jéhovah, nga lo ngbâ ti dabe ti lo na kusala ti tâ be-ti-molenge so. A lingbi e tene lâ oko pëpe so e yeke tâ kota mingi na tongaso e lingbi pëpe ti sala akete kete kua so ahunda tâ be-ti-molenge. Nde na so, a lingbi e yü “be-kota-pepe”. Ti sala tongaso a yeke pëpe ye so zo oko oko alingbi ti soro. A yeke mbage ti “zo-ti-fini” so a lingbi mbeni Chrétien ayü ni.​—aPhilippien 2:3; aColossien 3:10, 12; aRomain 12:16.

Lege ti wara bango ndo ti Christ na ndo dutingo kota

¹⁴ Tongana nyen e lingbi ti wara nzoni bango ndo na ndo dutingo kota? Mbeni lege ni ayeke ti gbu li na ndo songo ti e na Jéhovah Nzapa. Dutingo ti lo ti gbia, ngangu nga na ndara ti lo ayä lo na nduzu mingi ahon ndo so asenge zo ayeke dä (Esaïe 40:22). Gbungo li na ndo songo ti e na amba ti e ayeke mû nga maboko na e ti gi ti duti na bibe ti sala tele kete. Na tapande, e lingbi ti hon ambeni zo na yâ ti ambeni ye, me ala nga alingbi ti hon e na yâ ti ambage nde nde ti fini so ayeke kota mingi; wala aita ti e so ayeke aChrétien alingbi ti duti na ambeni lengo so e yeke na ni pëpe. Ti tâ tënë ni, azo so ayeke na ngele mingi na lê ti Nzapa ayeke ndulu pëpe ti gi ti duti kota ndali ti so ala yeke sala ye na tâ be-ti-molenge.​—aProverbe 3:34; Jacques 4:6.

¹⁵ Aye so asi na aTémoin ti Jéhovah so ayeke na gbele tara ngbanga ti tënë ti mabe ti ala afa so ye ni ayeke tongaso biani. Mingi ni, a yeke azo so sese abâ ala tongana asenge zo si abata be-biani ti ala na gbele angangu tara. Gbungo li na ndo mara ti atapande so alingbi ti mû maboko na e ti ngbâ ti duti na tâ be-ti-molenge, nga ayeke fa na e ti ‘bi bê ti e pëpe ti tene e yeke kota’.​—aRomain 12:3.b

¹⁶ A-Chrétien kue, maseka na mbakoro, alingbi ti gi ti duti na bango ndo ti Christ na ndo dutingo kota. Na yâ ti kongregation, a lingbi ti mû na mo mara ti akusala nde nde. Zia bê ti mo aso lâ oko pëpe tongana a hunda na mo ti sala mbeni kua so akpa senge ye (1 Samuel 25:41; 2 aGbia 3:11). Ababâ na mama, i yeke wa amolenge ti i nga na ala so aga maseka awe ti sala akusala kue so a mû na ala na ngia, atâa a yeke na Da ti Royaume wala na ando ti kota bungbi? Ala yeke bâ mo na salango asenge kusala? Mbeni ita-koli so ayeke sala kusala fadeso na kota ndokua ti aTémoin ti Jéhovah adabe ti lo nzoni mingi na tapande ti babâ na mama ti lo. Lo tene: “Lege so ala yeke bâ na kua ti lekengo ndo na Da ti Royaume wala na mbeni ndo ti kota bungbi afa na mbi so ala yeke bâ ni na nene ni mingi. Mingi ni, ala yeke mû tele ti ala mveni ti sala akusala so ayeke teti nzoni ti kongregation wala ti aita, atâa a lingbi ti duti asenge kusala. Bibe so amû maboko na mbi ti duti ndulu ti yeda na kusala kue so a mû na mbi ge na Béthel.”

¹⁷ Na ndo tënë ti ziango aye ti ambeni zo kozoni na ti e mveni, e yeke na pendere tapande ti Esther, so aga gbia-wali ti Kodoro-togbia ti Perse na yâ ti ngu 500 ti ga na ngu 400 kozoni na ngoi ti e. Atâa so lo yeke lango na da ti gbia, Esther ayeke lani ndulu ti zia fini ti lo na yâ kpale ndali ti azo ti Nzapa, na salango ye alingbi na ye so bê ti Nzapa aye (Esther 1:5, 6; 4:14-16). Atâa dutingo ti ala na lege ti konomi ayeke tongana nyen, awali Chrétien ti laso alingbi ti fa mara bibe ti Esther na lege ti dengo bê ti azo so bê ti ala anze, guengo ti bâ azo ti kobela, mungo mbage na kusala ti fango tënë nga salango kusala maboko na maboko na a-ancien. Aita-wali tongaso, so ayeke na tâ be-ti-molenge, ayeke mbeni deba nzoni teti kongregation!

Aye ti nzoni ti dutingo na bango ndo ti Christ na ndo dutingo kota

¹⁸ Mo yeke wara aye ti nzoni mingi tongana mo ngbâ ti duti na bango ndo ti Christ na ndo dutingo kota. Ti mû tele ti mo kue ti sala na azo ayeke ga na ye ti nzoni na mo nga na azo ni (Kusala 20:35). Tongana, na bê kue, mo yeke sala kusala ngangu ndali ti aita ti mo, mo yeke ga zo so ala ye lo mingi (Kusala 20:37). Ye ti kota ahon, Jéhovah ayeke bâ ye so mo yeke sala ti maï nzoni duti ti amba ti mo Chrétien tongana mbeni pendere sandaga ti sepela so ague na lo.​—aPhilippien 2:17.

¹⁹ A yeke kota ye teti zo oko oko na popo ti e ti gi yâ ti bê ti lo na ti hunda: ‘Mbi yeke tene gi na yanga so mbi ye ti duti na bango ndo ti Christ na ndo dutingo kota, wala mbi yeke sala kue ti gi ti duti na ni biani?’ Bango ndo ti Jéhovah na mbage ti azo ti fandara ayeke polele (aProverbe 16:5; 1 Pierre 5:5). Zia akusala ti e afa so a nzere na e ti fa na gigi bango ndo ti Christ na ndo dutingo kota, atâa na yâ ti kongregation ti aChrétien, na yâ ti sewa ti e wala na yâ salango ye ti e ti lâ oko oko na mbage ti amba ti e. Zia e sala ye kue teti gloire nga na gonda ti Nzapa.​—1 aCorinthien 10:31.

[Kete tënë na gbe ni]

Mo lingbi ti fa nda ni?

• Ngbanga ti nyen a lingbi e kpe bango ndo ti sese so na ndo dutingo kota?

• Ti Jésus, nyen la amû lege ti hinga na dutingo kota ti mbeni zo?

• Tongana nyen asurveillant alingbi ti mû tapande ti tâ be-ti-molenge ti Christ?

• Ye nyen alingbi ti mû maboko na e ti gi ti duti na bango ndo ti Christ na ndo dutingo kota?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1. Bango ndo ti sese so na ndo dutingo kota ayeke so wa?

2. Tapande wa Jésus azia na adisciple ti lo? Na atënë wa ayeke kota ye ti tene e hunda na tele ti e?

3. Atapande wa ti Bible afa ye ti sioni so asi na azo so agi gloire ti azo?

4. Zo wa ayeke na gunda ti bibe ti baba ti sese so?

5. Aye so zo awara, yango-iri na mosoro ayeke biani gunda ti nzoni dutingo so aninga? Fa nda ni.

6. Ye nyen afa so Jacques na Jean ayeke na sioni bango ndo na ndo dutingo kota?

7. Jésus atene nyen ti fa lege ti hinga na tâ dutingo kota ti Chrétien?

8. Ti duti wakua aye ti tene nyen? Na a lingbi e hunda tele ti e na atënë wa?

9. Na yâ salango ye ti lo na azo, tapande wa Jésus azia?

10. Tongana nyen Jésus afa na yâ ti fini ti lo kue so kozo ye so agbu bê ti lo ayeke ti mû maboko na azo?

11. Alengo wa a hunda ni na mbage ti aita so a hiri ala ti sala kusala tongana asurveillant na yâ ti kongregation?

12. A lingbi azo so aye ti wara amatabisi ti kusala na yâ kongregation ahunda tele ti ala na atënë wa?

13. (a) Tongana nyen tapande ti tâ be-ti-molenge ti mbeni surveillant alingbi ti sala ngangu na ndo ambeni zo? (b) Ngbanga ti nyen a lingbi ti tene so tâ be-ti-molenge, wala dutingo na bibe ti sala tele kete, ayeke pëpe ye so Chrétien alingbi ti soro ni?

14. Tongana nyen gbungo li na ndo songo ti e na Nzapa nga na amba ti e alingbi ti mû maboko na e ti gi ti duti na nzoni bango ndo na ndo dutingo kota?

15. Tongana nyen be-biani ti azo ti Nzapa afa so mbeni zo ayeke pëpe na nda ti tënë ti bi bê ti lo so lo yeke kota ahon ambeni?

16. Tongana nyen azo kue ti kongregation alingbi ti gi ti duti kota na mungo tapande so Jésus azia?

17. Tongana nyen awali so ayeke na tâ be-ti-molenge alingbi ti duti mbeni deba nzoni teti kongregation?

18. Aye ti nzoni wa ayeke ga na lege ti fango na gigi bango ndo ti Christ na ndo dutingo kota?

19. Tongana a yeke ti duti na bango ndo ti Christ na ndo dutingo kota, a lingbi ye so e leke na bê ti e aduti so wa?

[Kete tënë na lembeti 17]

Zo wa ayeke na bango ndo ti Christ na ndo dutingo kota?

Zo so aye azo asala na lo wala zo so ayeke ndulu ti sala na azo?

Zo so aye kota ndo wala zo so aye asenge kusala?

Zo so ayeke bâ tele ti lo kota wala zo so ayeke bâ amba ti lo kota ahon lo?

[Foto na lembeti 14]

Kota image ti Pharaon Aménophis III

[Foto na lembeti 15]

Mo hinga ye so ague na tingo ti Haman?

[Afoto na lembeti 16]

Mo yeke gi alege so azi ti sala na azo?