Mo hinga fä ti singo ti Jésus?

ZO OKO aye pëpe ti tï kobela ngangu wala ti tene mbeni ye ti ngangu asi na lo. Ti kpe mara ti akpale tongaso, zo ti ndara ayeke zia lê ti lo na ndo aye so afa atene kpale ayeke dä na lo sala ye alingbi na ni. Jésus Christ asala tënë ti mbeni fä so a lingbi e hinga ni. Fä ni ayeke ndu ande sese kue nga na azo kue. So ti tene fä so abâ mo nga na sewa ti mo.

Jésus asala lani tënë ti Royaume ti Nzapa so fade ayeke lungula ye ti sioni kue na a yeke sala si sese aga paradis. Adisciple ti lo ayeke na nzara mingi ti hinga ye na ndo ni nga ti hinga lawa si Royaume so ayeke ga. Ala hunda lo: “Fade fä ti singo ti Mo, na ti nda ti ngoi so, ayeke nyen?”​—Matthieu 24:⁠3.

Jésus ahinga lani so na peko ti fango lo na zingongo lo na kuâ, ngoi mingi ayeke hon kozoni si a zia lo na yayu tongana Gbia Messie ti komande na ndo azo. Teti azo ayeke bâ na lê ti ala pëpe ziango lo na ndo ngende ti gbia, Jésus amû mbeni fä so fade alingbi ti mû lege na adisciple ti lo ti hinga “singo” ti lo nga na “nda ti ngoi so”. Aye mingi ayeke na yâ ti fä so, so tongana a bungbi ni kue oko a ga fä ti singo ti Jésus.

Awasungo a-Évangile Matthieu, Marc, na Luc asû na mbeti nzoni mingi kiringo tënë ti Jésus (Matthieu, chapitre 24 na 25; Marc, chapitre 13; Luc, chapitre 21). Ambeni wasungo Bible azia na ndo fä ni ambeni nzene nzene tënë (2 Timothée 3:1-5; 2 Pierre 3:3, 4; Apocalypse 6:1-8; 11:18). Place ayeke dä pëpe ti bâ yâ ti akete kete tënë so kue, me e yeke bâ ande ambeni kota ye oku so ayeke na yâ ti fä so Jésus asala tënë ni. Mo yeke bâ ande so gbungo li na ndo fä so ayeke kota ye teti mo mveni.​—Bâ encadré na lembeti 6.

“Gbiango ye so aga na mbeni fini ngoi”

“Fade mara alondo ti ke mbeni mara, na royaume alondo ti ke mbeni royaume.” (Matthieu 24:7). Mbeni mbeti-sango ti Zamani (Der Spiegel) atene so kozo ti ngu 1914 azo “amä na bê ândö na mbeni kekereke ti nzoni mingi, so liberté, guengo na li ni na mosoro ayeke duti dä.” Na pekoni, ye kue aga nde. Mbeni mbeti-sango (GEO) atene: “Bira so alondo lani na nze ti août ngu 1914 ti hunzi na novembre ti ngu 1918 apika bê ngangu. Gi hio tongaso, lo gbian yâ ti mbaï ti azo, na lege so lo kangbi ngbele ngoi na fini ngoi.” Aturugu ahon kutu 60 ti ambage kue ti sese asala sioni bira so. Wungo ti ala so afâ na bira lango oko oko, asi 6 000 tongaso. Ngbele ye na ngoi ni so, awasungo mbaï ti awagame oko oko na ti atënë ti poroso kue abâ “ngu 1914 ti si na 1918 tongana mbeni gbiango ye so aga na mbeni fini ngoi.”

Kozo Bira so Amû Sese Kue aga na angangu gbiango ye na popo ti azo, na a pusu ala na ngangu na yâ lâ ti nda ni ti aye ti sese so. Ti londo kâ ti ga na ngu 2000, a bâ amara ti bira nde nde na asioye ti ngangu. Ngbele ye na ngu 2000 aye angbâ lakue sioni mingi. Na tele ti abira, a yeke bâ nga ambeni mbage ti fä ni.

Kota nzara, kobela ti futi kodoro, na yengingo ti sese

“Fade boma aya.” (Matthieu 24:7). Na ngoi ti kozo bira so amû sese kue, nzara atï na Poto, na kota nzara ahara lakue azo ti sese ngbele ye na ngoi ni so. Wasungo mbaï, Alan Bullock, atene so na kodoro ti Russie na Ukraine na ngu 1933, “gbâ ti azo so nzara ahon ndo ti ala amû lege ti akete kodoro . . . A bungbi akuâ ti azo na tele ti lege.” Na ngu 1943, wagosinga T. H. White abâ lani na lê ti lo kota nzara so atï na kodoro ti Henan, na Chine. Lo sû na mbeti: “Tongana kota nzara atï, ye kue alingbi ti ga ye ti tengo ni na a lingbi ti neka ni, a te ni na a ga ye so amû ngangu na zo. Me mbito ti kuâ asala si zo ate ye so lâ oko azo ate ni pëpe.” Mawa ni ayeke so, na yâ ti angu bale-oko na ndo ni so ahon, kota nzara aga mbeni ye so abâ na ndo kue na Afrika. Atâa so sese adü kobe mingi teti azo kue, bungbi ti Bendo ti Gigi so abâ tënë ti kobe na fango yaka adiko so, azo kutu 840 na ndo lê sese awara gi kete ye ti tengo ni.

“Kobela ti futi kodoro aya na ndo nde nde.” (Luc 21:11). Mbeni mbeti-sango (Süddeutsche Zeitung) atene: “Kobela ti grippe Espagnole afâ lani azo na popo ti kutu 20 na kutu 50 na ngu 1918, a hon même ti kobela so afâ azo na Poto na ngu 1347 ti si na 1350 wala ti kozo bira so amû sese kue.” Ngbele ye na ngoi ni so, azo mingi akui na akobela tongana palu, yangba, kota koro, polio na choléra. Na li ti azo akpe kue na bango kobela ti SIDA so ayeke mû ndo. Laso, e yeke na yâ ti mbeni ye so e gi li ti e na ni gbä: akobela angbâ gi ngbango atâa so akode ti kaïngo kobela ague na li ni na apika bê. So ayeke mbeni tënë so azo ahinga ni kozoni pëpe, na a kiri a fa polele so e yeke na yâ ti mbeni ngoi so ayeke ngangu mingi.

“Sese ayengi na ndo nde nde.” (Matthieu 24:7). Na yâ ti angu 100 so ahon, ayengingo ti sese afâ azo saki ngbangbo mingi. Mbeni mbeti atene so, ngbele ye na ngu 1914 ti ga na ni, ayengingo ti sese so ayeke na ngangu ti buba akota da na ti suru sese ayeke si fani 18 na yâ ti ngu oko oko. Ti ambeni so ayeke fâ azo mingi, so ngangu ni alingbi ti kungbi akota da kue na sese, ayeke si fani oko na yâ ti ngu oko tongaso. Atâa so senda-kode ague na li ni, wungo ti azo so akui angbâ na nduzu, ndali ti so mingi ti agbata so angbâ ti kono ayeke na ando so sese ni akpengba nzoni pëpe.

Mbeni pendere nzo tënë!

Mingi ti aye so ayeke na yâ fä ti lâ ti nda ni amû vundu na zo. Me Jésus asala nga lani tënë ti mbeni nzo tënë.

“Fade a fa Tene-nzoni so ti royaume na sese so kue teti tënë ti témoin na amara kue.” (Matthieu 24:14). Kusala so lo Jésus mveni lo to nda ni, so ayeke fango tënë ti Royaume, ayeke si ande na yâ ngangu ti lo kue na lâ ti nda ni. Na a yeke ye so asi biani la. A-Témoin ti Jéhovah ayeke fa tokua ti Mbeti ti Nzapa na ala yeke fa na azo so aye tënë ni ti sala ye alingbi na ye so ala manda na yâ fini ti ala ti lâ oko oko. Ti ndembe so, aTémoin kutu omene na ndo ni ayeke fa tënë na yâ ti akodoro 235, na yâ ayanga ti kodoro ahon 400.

Bâ so Jésus atene pëpe so fade ye kue akaï ndali ti aye ti vundu so atambela na ndo lê sese. Lo tene nga pëpe so gi mbage oko ti fä ni si ayeke mû sese kue. Me lo tene so fade gbâ ti aye ayeke si so tongana a bungbi ni oko aga mbeni fä so azo na ndo kue alingbi ti bâ ni.

Na bango aye kue so asi, me gi pëpe mbeni ye ni oko, mo bâ ti mo mbeni fä so aye mingi ayeke dä so abâ sese kue? Aye so asi na sese andu mo nga na sewa ti mo. Me e lingbi ti hunda tele ti e, ngbanga ti nyen gi azo kete si ahinga ni?

Ye so agbu bê ti zo la ayeke kota ye

“Zo atï ngu ge pëpe!”, “Hange na kuran”, “Kpe yeke”. So ayeke ambeni tënë ti gbotongo mê so e yeke bâ me so mingi ni azo amû ni na nene ni pëpe. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so e ye ti sala ye so agbu bê ti e ngangu. Na tapande, e ye peut-être ti kpe na kutukutu ti e na loro, andâ ndia afa ti lo nde, wala e ye mingi ti tï ngu na ando so ndia ake. Ye oko, a yeke lege ti ndara pëpe ti ke atënë ti gbotongo mê so.

Mbeni tapande ayeke ti gbâ ti aneige na li ti ahoto ti Autriche, France, Italie na Suisse so, ngoi na ngoi, ayeke tï kâ na ngangu, gi hio tongaso. Atouriste mingi awara kuâ ndali ti so ala mä pëpe agbotongo mê so ahunda na ala ti kpe gi na ando so neige ni akpengba nzoni. Mbeni mbeti-sango ti Zamani (Süddeutsche Zeitung) atene so atouriste mingi so ake ti mä ndo ayeke azo so amû peko ti mato so: ti tene ngia ni anzere ngangu, a lingbi e sala ngia na kuâ. Mawa ni ayeke so, kengo agbotongo mê so alingbi ti ga na akota kpale.

Ndali ti aye wa azo abi bê oko pëpe na ndo fä so Jésus asala tënë ni? Peut-être kion ahon ndo ti ala, ye oko andu bê ti ala pëpe, ala hinga ti mû desizion pëpe, akusala ti lâ oko oko ahon ndo ti ala wala kota mbito ti wara kamene na lê ti azo asala ala. Ti mo, mbeni oko ti aye so ayeke kanga lege na mo ti bi bê na ndo fä ti singo ti Jésus? Ti tënë mo hinga fä ni na mo sala ye alingbi na ni, a yeke lege ti ndara?

Fini na ndo sese so aga paradis

Azo mingi mingi ayeke dä so abi bê ti ala na fä ti singo ti Jésus. Kristian, mbeni maseka-koli na kodoro ti Zamani so amû wali awe, atene: “Angoi so ayeke anzoni ngoi oko pëpe. Kite ayeke pëpe so e yeke na ‘lâ ti nda ni’. ” Lo na wali ti lo amû ngoi mingi ti sala tënë ti Royaume ti Messie na azo. Frank nga alango na Zamani. Lo na wali ti lo ayeke kpengba azo na lege ti nzo tënë ti Bible. Frank atene: “Ndali ti aye so ayeke tambela na ndo sese, azo mingi laso ayeke gi bê ti ala na ndo gigi ti kekereke. Tongaso e yeke gi ti mû ngangu na ala na lege ti aprophétie ti Bible na ndo mbeni sese so ayeke ga paradis.” Na lege so Kristian na Frank amû maboko ti sala si mbeni mbage oko ti fä ti Jésus aga tâ tënë. So wa? Kusala ti fango nzo tënë ti Royaume.​—Matthieu 24:14.

Tongana lâ ti nda ni asi na nda ti lo awe, fade Jésus ayeke futi aye ti ngbele sese so na azo kue so ayeda na ni. Na pekoni fade Royaume ti Messie ayeke bâ lege ti akusala ti sese; na sese ayeke ga paradis alingbi na zendo so a mû kozo. Fade a zi azo yamba na gbe ti kobela na kuâ, na fade azo so akui azingo ti duti na ndo sese. Apendere ye so kue ayeke ku ala so ahinga fä ti ngoi so. Lege ti ndara ayeke so wa? A yeke ti manda ye mingi na ndo ti fä ni, na ye so zo alingbi ti sala si lo sö kuâ na hunzingo ti aye ti sese so. Tâ tënë, ye ni ayeke ti tene azo kue asala ye hio.​—Jean 17:3.

[Kete tënë na lembeti 4]

Jésus atene so fade gbâ ti aye ayeke si so, tongana abungbi ni oko aga mbeni fä so azo na ndo kue alingbi ti bâ ni

[Kete tënë na lembeti 6]

Mo bâ ti mo mbeni fä so aye mingi ayeke dä, so abâ sese kue?

[Encadré/Afoto na lembeti 6]

AYE SO AYEKE NA YÂ FÄ TI LÂ TI NDA NI

Bira so ade asi lâ oko pëpe.​—Matthieu 24:7; Apocalypse 6:4

Kota nzara.​—Matthieu 24:7; Apocalypse 6:5, 6, 8

Akobela ti futi kodoro.​—Luc 21:11; Apocalypse 6:8

Kengo-ndia so ague na li ni.​—Matthieu 24:12

Yengingo ti sese.​—Matthieu 24:7

Lâ ti ye ti ngangu.​—2 Timothée 3:1

Kota ndoye ti nginza.​—2 Timothée 3:2

Kengo yanga ti ababâ na mama.​—2 Timothée 3:2

Ndoye ti asongo ayeke pëpe.​—2 Timothée 3:3

A ndoye ngia ahon Nzapa.​—2 Timothée 3:4

A kanga nzara ti tele pëpe.​—2 Timothée 3:3

A ndoye nzoye pëpe.​—2 Timothée 3:3

A bi bê pëpe na ndo kpale so ayeke ga.​—Matthieu 24:39

Awahengo zo ake fä ti lâ ti nda ni.​—2 Pierre 3:3, 4

Fango tënë ti Royaume ti Nzapa na ndo sese kue.​—Matthieu 24:14

[Lingu ti foto na lembeti 5]

WWI aturugu: A londo na buku The World War ​—A Pictorial History, 1919; sewa ti mawa: AP Photo/Aijaz Rahi; lo so ayeke na polio: © WHO/P. Virot