Mo leke yingo-ti-hinga ti mo nzoni?

“MBI hinga so a yeke na lege ni pëpe,” wala, “Mbi lingbi ti sala ye so mo hunda na mbi so pëpe. Mbeni ye atene na mbi so ye ni ayeke nzoni pëpe.” Ade mo tene mara ti tënë tongaso lâ oko pëpe? Ye ni so ayeke “go” ti yingo-ti-hinga ti mo; a fa na zo ti hinga nzoye na sioye, a zi tënë wala a fâ ngbanga na li ti zo. Biani, a dü e na yingo-ti-hinga.

Même na yâ dutingo ti lo yongoro na Nzapa, zo angbâ lakue na ngangu ti sala kangbi na popo ti nzoni na sioni. Ye ni ayeke tongaso teti a sala zo na image ti Nzapa, nda ni la si na yâ ambeni lege lo lingbi ti mû peko ti ndara na mbilimbili ti Nzapa (Genèse 1:​26, 27). Na ndo tënë ni, bazengele Paul asû na gbe ti yingo ti Nzapa tënë so: ‘Tongana aGentil so ayeke na Ndia pëpe asala ye ti Ndia na bê ti ala, kamême ala yeke na Ndia ni pëpe, ndia ti ala ayeke na yâ ala mveni; ala so afa na gigi kusala ti ndia so a sala na mbeti na bê ti ala awe, na yingo-ti-hinga ti ala asala tënë ti témoin na ala nga; bibe ti ala afa na ala sioye ti ala wala nzoye ti ala.’a​—aRomain 2:​14, 15.

Adam, kozo koli, adü e na yingo-ti-hinga so, na a yeke sala kua tongana mbeni “ndia” so afa lege na tambela ti azo ti amara kue ti sese. A yeke ngangu so e yeke na ni ti bâ na tele ti e na ti fâ ngbanga na ndo ti e mveni (aRomain 9:⁠1). Adam na Eve afa na gigi ngangu so teti hio na peko ti so ala ke ndia ti Nzapa, ala honde tele ti ala (Genèse 3:⁠7, 8). Mbeni tapande so afa lege so yingo-ti-hinga ayeke sala kua ayeke salango ye ti Gbia David tongana lo bâ so lo sala siokpari na dikongo azo ti Israël. Mbeti ti Nzapa atene so “bê ti David agi lo mingi.”​—2 Samuel 24:​1-​10.

Ngangu ti kiri ti bâ na ti fâ ngbanga na ndo ye so mo zo mo sala kozo alingbi ti pusu zo ti sala tâ ye ti nzoni so ayeke ti gbian bê ti lo tongana ti so Nzapa ahunda. David asû na mbeti: “Tongana mbi sala tënë pëpe, bio ti mbi awoko na lege ti bimango ti mbi lakue. Mbi fa siokpari ti mbi na Mo, na mbi honde sioni ti mbi pëpe. Mbi tene, Fade mbi fa tënë ti kengo-ndia ti mbi na L’Eternel; na Mo pardone ngbanga ti siokpari ti mbi.” (Psaume 32:⁠3, 5). Tongaso, mbeni yingo-ti-hinga so asala kua alingbi ti kiri na wasiokpari na Nzapa, ti mû maboko na lo ti bâ so a lingbi lo wara pardon ti Nzapa na lo mû peko ti alege ti Lo.​—Psaume 51:​3-6, 11, 15-​17.

Yingo-ti-hinga ayeke mû nga agbotongo mê wala a mû afango lege tongana e ye ti soro ye wala ti mû mbeni desizion so andu nzoni tambela. A yeke lani mbage ti kusala ti yingo-ti-hinga so si a mû maboko na Joseph ti hinga kozoni si a lu ndia so lango-sioni ayeke tâ sioni, a yeke mbeni salango ye so alingbi oko pëpe na so ayeke mbeni siokpari so ake Nzapa. Na pekoni mbeni mbilimbili ndia so ake tënë ti lango-sioni abâ gigi na ngoi so a mû aKomandema bale-oko na Israël (Genèse 39:​1-⁠9; Exode 20:​14). Biani, e yeke wara nzoni tongana e leke yingo-ti-hinga ti e ti fa lege na e ahon ti tënë lo duti gi mbeni wafango ngbanga na ndo ti e. Yingo-ti-hinga ti mo atambela tongaso?

Leke yingo-ti-hinga ti mo ti mû anzoni desizion

Atâa so a dü e na yingo-ti-hinga, mawa ni ayeke so nzoni ye so ayeke tambela lakue nzoni pëpe. Na tongo nda ni azo ayeke mbilimbili-kue, me “azo kue asala siokpari awe, ala lingbi na gloire ti Nzapa pëpe”. (aRomain 3:​23). Ndali ti siokpari, yingo-ti-hinga ti e alingbi ti ba bango na tongaso a tambela mbeni pëpe tongana ti so Jéhovah asala ni kozo (aRomain 7:​18-​23). Na ndo ni, ambeni ye nde alingbi ti ga ti sala ngangu na ndo yingo-ti-hinga ti e. A lingbi ti duti aye so a fa na e na ngoi so e ngbâ kete, angobo ti salango ye ti kodoro ti e, atënë ti mabe nga na azo so angoro e. Biani, asioni salango ye na tambela ti azo so akiri gi na peko alingbi pëpe ti duti aye wala ambeni ndia so afa lege na nzoni yingo-ti-hinga.

Ni la, a lingbi Chrétien awara mungo maboko ti mbeni ndia so akpengba na ayeke mbilimbili, so ayeke na yâ Tënë ti Nzapa, Bible. Andia so alingbi ti fa lege na yingo-ti-hinga ti e ti bâ yâ ti atënë ni na lege ni na ti leke ni nzoni (2 Timothée 3:​16). Tongana akpengba-ndia ti Nzapa afa lege na yingo-ti-hinga ti e, a lingbi ti mû maboko na e ti kpe asalango ye so alingbi ti sala sioni na e, a mû lege na e ti “hinga nzoni na sioni.” (aHébreu 5:​14). Tongana andia ti Nzapa ayeke dä pëpe, yingo-ti-hinga ti e alingbi ti gboto mê ti e pëpe tongana e mû sioni lege. Mbeti ti Nzapa atene: “Mbeni lege ayeke so ayeke nzoni na lê ti zo, me nda ti lege so ayeke lege ti si na kui.”​—aProverbe 16:​25; 17:⁠20.

Na yâ fini ti zo, ambeni ye ayeke dä so Mbeti ti Nzapa afa tënë polele na ndo ni, na e yeke sala nzoni ti mû pekoni. Na mbeni mbage, ambeni ye mingi ayeke dä so Bible afa tënë mbilimbili na ndo ni pëpe. A lingbi ti ndu aye tongana kua ti nginza, atënë ti seni, salango ngia, yungo bongo na salango li, nga na ambeni nde. A yeke kete ye pëpe ti hinga ye ti sala na yâ ti aye oko oko so kue na ti mû nzoni desizion. Ni la, a lingbi e sala ye tongana David, so asambela atene: “O L’Eternel, fa na mbi lege ti Mo; fa nda ti lege ti Mo na mbi. Fa lege ti tene-biani ti Mo na mbi, fa nda ti tënë na mbi, teti Mo yeke Nzapa ti salut ti mbi.” (Psaume 25:​4, 5). Tongana e gbu nda ti abango ndo ti Nzapa na aye so lo fa nzoni mingi, fade e lingbi ti gbu li na ndo dutingo ti e nzoni na e yeke mû adesizion na mbeni nzoni yingo-ti-hinga.

Tongaso, na ngoi so e tingbi na mbeni tënë wala mbeni desizion, a lingbi e gbu li kozoni kue na ndo akpengba-ndia ti Bible so andu ye ni. Ambeni kpengba-ndia so alingbi ti bâ aye tongana: ti kpe zo so amû li ni na yâ sewa (aColossien 3:​18, 20); ti sala ye na lege ni na yâ ti aye kue (aHébreu 13:​18); ti ke sioye (Psaume 97:​10); ti gi lakue siriri (aRomain 14:​19); ti mä yanga ti azo ti komande (Matthieu 22:​21; aRomain 13:​1-⁠7); ti voro gi Nzapa oko (Matthieu 4:​10); ti mû mbage na sese so pëpe (Jean 17:​14); ti kpe asioni kamarade (1 aCorinthien 15:​33); ti yü bongo na ti sala li na lege so alingbi (1 Timothée 2:​9, 10); na ti sala si azo apika gere ti ala pëpe (aPhilippien 1:​10). Tongaso, hingango nzoni kpengba-ndia ti Bible so andu tënë ni alingbi ti kpengba yingo-ti-hinga ti e na ti mû maboko na e ti mû nzoni desizion.

Mä yingo-ti-hinga ti mo

Ti tene yingo-ti-hinga ti e amû maboko na e, a lingbi e mä ni. A yeke gi na ngoi so e sala ye hio alingbi na tënë so yingo-ti-hinga ti e so Bible aleke ni atene na e si e yeke wara nzoni na lege ti lo. E lingbi ti haka yingo-ti-hinga ti e so a leke ni na gango ti kota pupu ti ngu-nzapa. Zo ayeke bâ ambinda so ato nda ti vuko, pupu so ayeke sala ngangu, lo bâ nyekpa na lo yeke mä toto ti bekpa. Ye nyen ayeke si tongana zo ni agirisa aye so na lo gi lege ti bata tele ti lo pëpe? Biani, fade ngu alingbi ti pika lo, lo tï kobela, wala même ti wara kä wala kuâ. Legeoko nga, yingo-ti-hinga ti e, wala go ti e ti yâ ni, alingbi ti zingo e na ndo mbeni sioni salango ye. Ti haka andia ti Mbeti ti Nzapa na ye so e yeke sala wala ye so e bi bê ti e ti sala, yingo-ti-hinga ayeke tongana aye so afa gango ti ngu-nzapa. Ti mä ni ayeke mû lege na e ti kpe gi pëpe asioni ye so aga na peko ti sioni salango ye, me nga a yeke bata yingo-ti-hinga ti e si a tambela nzoni.

Nyen la alingbi ti si tongana e ke na mbana gbotongo mê ti yingo-ti-hinga? Yeke yeke, yingo-ti-hinga alingbi ti kpengba. Ye ti peko ti kengo lakue ti mä tënë ti yingo-ti-hinga ti mo ayeke tongana maboko ti zo so lakue lo yeke gbu wen so ayeke wâ mingi. Na pekoni maboko ti lo akpengba na lo yeke mä songo ni mbeni pëpe (1 Timothée 4:⁠2). Mara ti yingo-ti-hinga tongaso ayeke sala kua na peko ti salango siokpari mbeni pëpe, a gboto mê ti kanga lege na mbeni fini siokpari pëpe. Mbeni yingo-ti-hinga so akpengba ake andia ti Bible na ndo nzoye na sioye, na mara ti yingo-ti-hinga tongaso ayeke nzoni pëpe. Zo so yingo-ti-hinga ti lo akui awe, ‘kamene asala lo mbeni pëpe’ na lo kangbi tele ti lo na Nzapa (aEphésien 4:​17-​19; Tite 1:​15). So ye ti vundu biani si ayeke si!

“Duti na nzo yingo-ti-hinga”

Ti bata mbeni nzoni yingo-ti-hinga, a hunda ti sala lakue ngangu. Bazengele Paul atene lani tënë so: “Mbi bata lege ti mbi lakue si mbi duti na nzo yingo-ti-hinga na gbele Nzapa na azo.” (Kusala 24:​16). Teti lo yeke Chrétien, lakue Paul abâ lege so lo yeke tambela na ni na lo leke ni tongaso si na bê ti lo, lo hinga so lo sala siokpari na tele ti Nzapa pëpe. Paul ahinga lani so, na nda ti ye kue, a yeke gi Nzapa si abâ mbilimbili wala sioni ti ye so lo sala (aRomain 14:​10-​12; 1 aCorinthien 4:⁠4). Paul atene: “Ye kue ayeke na gigi senge na a honde pëpe na lê ti Lo so tënë ti e ayeke na tïtî Lo.”​—aHébreu 4:⁠13.

Paul asala tënë nga na ndo salango sioni pëpe na gbele azo. Tapande ni ayeke wango ti lo na aChrétien ti Corinthe na ndo tengo “ye so azo amû na sacrifice na ayanda”. Tënë ti lo ni ayeke so, même si mbeni ye so zo asala ayeke sioni pëpe na bango ni na lege ti Tënë ti Nzapa, a yeke kota ye ti bâ ye so yingo-ti-hinga ti amba ti e atene. Ti sala tongaso pëpe alingbi ti sala si e ‘futi aita ti e so Christ akui teti ala’. E lingbi nga ti futi songo ti e na Nzapa.​—1 aCorinthien 8:​4, 11-​13; 10:​23, 24.

Tongaso, ngbâ ti leke yingo-ti-hinga ti mo na ti bata ni nzoni. Tongana mo yeke mû adesizion, gi fango lege ti Nzapa (Jacques 1:⁠5). Manda Tënë ti Nzapa na mû peko ti akpengba-ndia ni ti leke bê ti mo na bibe ti mo (aProverbe 2:​3-⁠5). Na ngoi so angangu tënë alondo, bâ aChrétien biazo ti hinga biani wala mo gbu nda ti akpengba-ndia ti Bible so andu atënë ni nzoni (aProverbe 12:​15; aRomain 14:1; aGalate 6:⁠5). Gbu li ti mo na ndo lege so desizion ti mo ni andu yingo-ti-hinga ti mo, tongana nyen a yeke ndu ande amba ti mo, nga, na ndo ni kue, tongana nyen a yeke ndu songo ti mo na Jéhovah.​—1 Timothée 1:​5, 18, 19.

Yingo-ti-hinga ti e ayeke mbeni pendere matabisi so alondo na Babâ ti e ti yayu na ti ndoye, Jéhovah Nzapa. Na salango kusala na ni alingbi na ye so bê ti Wamungo ni aye, fade e yeke ga ndulu na Wasalango e. So e yeke sala ngangu ti “duti na nzo yingo-ti-hinga” na yâ ye kue so e sala, e yeke fa polele na gigi so Nzapa asala e na image ti lo.​—1 Pierre 3:​16; aColossien 3:⁠10.

[Kete tënë na gbe ni]

[Afoto na lembeti 13]

Mo leke yingo-ti-hinga ti mo ti fa lege na mo ahon ti tënë lo duti gi mbeni wafango ngbanga na ndo ti mo?

[Foto na lembeti 14]

E yeke leke yingo-ti-hinga ti e nzoni tongana e manda na e sala ye alingbi na akpengba-ndia ti Bible

[Afoto na lembeti 15]

Ke pëpe agbotongo mê ti yingo-ti-hinga ti mo