Jéhovah ayeke berger ti e

“L’Eternel ayeke Berger ti mbi; ye alingbi manke mbi pëpe.”​—PSAUME 23:1.

TONGANA a hunda na mo ti fa tongana nyen si Jéhovah ayeke bâ lege ti azo ti lo, mo yeke tene nyen? Mo yeke haka lo na nyen ti fa so lo yeke bâ lege ti abe-ta-zo ti lo na ndoye? A sala angu 3 000 tongaso awe, Gbia David asû mbeni pendere tënë na ndo ti Jéhovah. Na yâ ni lo sala tënë ti kua so ândö lo sala na lâ ti maseka ti lo.

² David ayeke bata lani ataba wala angasangbaga. Lo hinga mbilimbili tongana nyen ti bâ lege ti anyama so. Lo hinga so, tongana a bâ lege ti ataba pëpe, ala yeke girisa hio, nga azo ti nzi ayeke nzi ala na anyama ti ngonda ayeke te ala (1 Samuel 17:34-36). Tongana mbeni berger abâ lege ti ala pëpe, a lingbi ti duti ngangu na ala ti wara mbeni nzoni ndo ti tengo pele ti ala dä. Na lâ ti mbakoro ti lo, David adabe ti lo pendere mingi na angoi so lo mû ti fa lege na anyama ti lo, ti bata ala nga ti mû kobe na ala.

³ Na ndembe so yingo ti Jéhovah apusu lani David ti sû na mbeti tongana nyen si Jéhovah ayeke bâ lege ti azo ti lo, a yeke ye ti dongo bê pëpe so kua ti batango nyama si aga na li ti lo. Na yâ ti Psaume 23, lo tene: “L’Eternel ayeke Berger ti mbi; ye alingbi manke mbi pëpe.” Zia e bâ ngbanga ti nyen tënë ni alingbi biani na Jéhovah. Na pekoni awe, e yeke bâ ande tongana nyen Jéhovah ayeke bâ lege ti azo ti lo tongana ti so mbeni berger ayeke bâ lege ti anyama ti lo.​—1 Pierre 2:25.

Mbeni hakango ye so alingbi biani na ni

⁴ Na yâ ti Bible, Jéhovah ayô a-iri mingi, me ti iri ti “Berger” ni, tënë ti ndoye ayeke dä mingi ahon atanga ni (Psaume 80:2). Ti hinga nzoni mingi nda ni so iri ti Berger alingbi biani na Jéhovah, a yeke nzoni e hinga aye use: kozoni ayeke salango ye ti tele ti angasangbaga wala ataba, na use ni ayeke kua so mbeni nzoni berger ayeke sala nga na salango ye ti lo na mbage ti anyama ti lo.

⁵ Lege mingi Bible asala tënë ti salango ye ti ataba. Lo fa so ala yeda ka hio na nzobe so berger ti ala afa na ala (2 Samuel 12:3). Lo fa nga so ala yeke anyama so ayeke sala sioni na zo pëpe (Esaïe 53:7), na a lingbi a bâ lege ti ala lakue (Michée 5:7). Mbeni koli so abata ândö ataba ngu mingi asû na mbeti, lo tene: “Ambeni zo alingbi ti bâ so ‘ataba ala wani si ayeke bata ka tele ti ala’. Me, nde na mingi ti anyama so azo ayeke bata ka ni, a hunda ti tene zo si abata ala, nga si lê ti lo aduti lakue na ndo ti ala, na lo bâ lege ti ala nzoni.” Ti tene ala ngbâ na fini, anyama so ayeke na bezoin ti mbeni nzoni zo ti batango ala.​—Ezéchiel 34:5.

⁶ Giriri, mbeni berger ayeke sala kua ti lo ti lâ oko oko tongana nyen? Mbeni bakari so asala tënë na ndo Bible atene: “Lakue na ndapelele, lo yeke mû anyama ti lo, lo sigigi na ala. Ala mû peko ti lo juska lo zia ala na mbeni ndo so pele ayeke dä. Kâ lo duti na tele ti ala, lo bâ si mbeni oko ahon a yo pëpe. Tongana a si si mbeni oko amanke, lo yeke gi lo ngbii juska lo wara lo na lo kiri na lo. . . . A si na bï, lo kiri na ala na gbagba ti ala. Na ndembe so ala yeke lï na yâ ti gbagba ni, lo yeke diko ala oko na oko na keke ti lo ti bâ wala mbeni oko amanke pëpe. . . . Mingi ni a hunda ti tene lo bata gbagba ni juska ndo ahan ndali ti anyama ti ngonda, wala ndali ti azo ti nzi.”a

⁷ Ambeni ngoi ayeke dä so a hunda na berger ni ti kanga bê ti lo mingi na ti sala ye yeke na anyama ti lo. Na so abâ mingi ni awali taba so ayeke na ngo nga na akete taba (Genèse 33:13). Mbeni bakari nde so asala tënë na ndo Bible atene: “Mingi ni, tongana mbeni taba aye ti dü, lo yeke gue ka yongoro na atanga ni, na mbeni mbage ti hoto ni. Berger ni ayeke ngbâ ndulu na tele ti lo juska lo dü si. Na pekoni lo yô molenge ni, lo gue na lo na gbagba. Teti ambeni kete lango tongaso, lo yeke yô lo wala lo lingbi ti zia lo na yâ ti mbeni bongo ti lo so lo yü ni juska molenge ti taba ni akpengba kue awe si.” (Esaïe 40:10, 11). Biani, zo so ayeke mbeni nzoni berger ayeke na bezoin ti duti na ngangu nga na ndoye.

⁸ Bâ tënë so David atene: “L’Eternel ayeke Berger ti mbi.” Tënë so alingbi biani na Babâ ti e ti yayu pëpe? Na ndembe so e yeke hasa yâ ti Psaume 23 ni, e yeke bâ ande tongana nyen Nzapa, so ayeke mbeni berger, ayeke mû ngangu ti lo nga na ndoye ti lo ti bata na e. Na versê 1 ni, David afa so lo hinga biani so Nzapa ayeke mû aye kue so azo ti lo ayeke na bezoin ni, si ‘ye oko amanke’ ala pëpe. Na tanga ti aversê ni, David afa aye ota so apusu lo ti tene tongaso. Lo fa so Jéhovah ayeke fa lege na angasangbaga ti lo, lo yeke bata ala nga lo yeke mû kobe na ala. Zia e bâ ni oko na oko.

“Lo fa na mbi lege”

⁹ Kozoni kue Jéhovah ayeke fa lege na azo ti lo. David atene: “Lo sala si mbi hu tele na benyama so fini pele ayeke dä; Lo fa lege na mbi na tele ti ngu so asua na ngangu pëpe. Lo kiri ngangu na âme ti mbi; Lo fa na mbi lege ti mbilimbili teti iri ti Lo.” (Psaume 23:2, 3). Tara ti bâ ataba alango na siriri na ndo so apele ayeke dä mingi. Na yâ ti versê so, David afa tongana nyen si tele ti ala anzere, ala wara ngangu nga ala duti nzoni. Na yanga ti Hébreu, tënë “benyama” nda ni alingbi ti tene “mbeni nzoni ndo”. Peut-être, ataba ni mveni alingbi ti wara pëpe mbeni pendere ndo ti hu tele dä. Ni la, a lingbi berger ni ague na ala na ndo ni so.

¹⁰ Jéhovah ayeke fa lege na e laso tongana nyen? A yeke so lo mveni lo mû tapande ni. Tënë ti lo awa e ti ‘sala legeoko tongana lo sala’. (aEphésien 5:1). Versê so aga kozoni na so asala tënë ti nzobe nga na ti pardon. Ti versê so aga na pekoni, a sala tënë ti ndoye (aEphésien 4:32; 5:2). Biani, na ndo tënë ti fango mara ti apendere salango ye so, Jéhovah si afa tapande so ayeke nzoni ahon atapande kue. Ni la, tongana lo hunda na e ti sala ye tongana lo, lo yeke hunda ye ahon ndo ni? Ên-ën. Tënë so afa biani so Jéhovah azia bê ti lo kue na e. Tongana nyen? Na lege so lo leke e na image ti lo. So afa atene e yeke na anzoni salango ye nga lo leke e na bibe ti voro lo (Genèse 1:26). Jéhovah ahinga so e yeke mbilimbili-kue pëpe. Me atâa so kue, e lingbi ti sala ye tongana ti so lo mveni lo sala. Bâ kete si. Nzapa ti e ti ndoye, na bê ti lo, ahinga so e lingbi ti sala ye tongana lo. Tongana e haka peko ti lo, lo yeke gue na e, mo bâ mo tene, na mbeni nzoni ndo. Na yâ ti dunia so ye ti sioni awu dä mingi so, e yeke “duti na siriri”. Senge pëpe, ngbanga ti so e hinga e tene Nzapa abâ e na nzoni lê.​—Psaume 4:9; 29:11.

¹¹ Na ngoi so Jéhovah ayeke fa lege na e, lo yeke sala ye na e na nzobe nga lo yeke kanga bê ti lo na mbage ti e. Zo so ayeke bata anyama ayeke bâ akatikati ti anyama ti lo ni, si lo fa lege na ala “alingbi na tambela” ti ala (Genèse 33:14). Jéhovah ayeke fa nga lege na e, angasangbaga ti lo, “alingbi na tambela” ti e. Lo yeke bâ ngangu ti e nga na dutingo ti e. Ti tâ tënë ni, lo yeke hunda na e ye so ahon ngangu ti e pëpe. Me lo hunda ti tene e sala na lo na bê ti e kue (aColossien 3:23). Ka tongana mo yeke mbakoro awe, na mo lingbi ti sala ye tongana ti kozo mbeni pëpe? Wala tongana mbeni ngangu kobela akanga lege na mo? Ge la si e bâ pendere ti tënë so a hunda na e ti sala na Nzapa na bê ti e kue. Azo ayeke nde nde, mbeni oko ti lingbi na mba ti lo ayeke pëpe. Ni la, ti sala na Nzapa na bê ti mo kue aye ti tene ti sala kusala ti Nzapa alingbi na ngangu ti mo. Atâa aye alingbi ti woko ngangu ti e, Jéhovah ayeke bâ na nene mingi kusala so e sala na lo na bê ti e kue.​—Marc 12:29, 30.

¹² Ti bâ tongana nyen Jéhovah ayeke fa lege na angasangbaga ti lo “alingbi na tambela” ti ala, bâ ye so a tene na ndo ambeni offrande ti siokpari so a fa na yâ Ndia ti Moïse. Jéhovah aye si azo amû na lo anzoni offrande so alondo na bê, bê so asi na singila. Na oko ngoi ni, lo hunda na ala ti tene ala mû aye ni alingbi na ngangu ti ala. Ndia ni atene: “Tongana lo lingbi mû ngasangbaga pëpe, a lingbi lo ga na abungu use wala akolokoto use so ade pendere.” Ka tongana zo ni alingbi pëpe ti ga na akolokoto  use, lo yeke sala nyen? Ge so lo lingbi ti ga na “fuku ti nzoni mingi”. (Lévitique 5:7, 11). Ye so afa atene Jéhovah ahunda pëpe ye so ahon ngangu ti zo so amû sandaga ni. Teti so Jéhovah achangé pëpe, lo yeke hunda ye ahon ngangu ti e pëpe. Ni la, bê ti e alingbi ti dë, ngbanga ti so e hinga e tene lo yeke hunda lâ oko pëpe ye so ahon ngangu ti e. Ye kue so e wara ti mû na lo, lo yeke yeda na ni (Malachie 3:6). Bê ti e ayeke na ngia mingi ti tene mara ti Berger tongaso afa lege na e; mbeni Berger so ahinga dutingo ti e!

“Mbito ti sioye asala mbi pëpe, teti Mo yeke na mbi”

¹³ Bâ use ye so apusu lani David ti hinga biani so Jéhovah ayeke bâ lege ti lo: a yeke so Jéhovah ayeke bata angasangbaga ti lo. David atene: “Même tongana mbi hon na popo-hoto ti bingo ti kui, mbito ti sioye asala mbi pëpe, teti Mo yeke na mbi; keke na bâton ti Mo alungula vundu ti mbi.” (Psaume 23:4). Fadeso, David asala tënë na Nzapa ti fa so lo David ni, lo yeke ndulu na Lo mingi. Lo hiri Jéhovah “Mo”. A yeke ye ti dongo bê pëpe, ngbanga ti so David afa tongana nyen Nzapa amû maboko na lo ti hon ndo ti akpale ti lo. David ahon na “popo-hoto ti bingo ti kui” fani mingi, so ti tene lo bâ kuâ lege mingi. Me lo zia si mbito ahon ndo ti lo pëpe, lo hinga lo tene keke ti Nzapa ayeke ndulu na tele ti lo, so Jéhovah ayeke bata lo. Ye so adë bê ti lo na apusu lo ndulu mingi na Jéhovah ahon ti kozo.b

¹⁴ Jéhovah ayeke bata azo ti lo laso tongana nyen? Bible atene na e so mbeni wato oko alingbi ti zi azo ti Nzapa na ndo ti sese kue kue kue pëpe, atâa wato ni ayeke zo wala yingo sioni. Jéhovah ayeke bâ ni na lê senge pëpe (Esaïe 54:17; 2 Pierre 2:9). Ye oko, tënë so aye ti tene pëpe so Berger ti e ayeke zi e yamba na yâ aye ti ngangu kue. Ên-ën. Kpale kue so ayeke si na azo ayeke si nga na e, nga e kue e yeke wara kengo ndo so atâ Chrétien kue ayeke wara ni (2 Timothée 3:12; Jacques 1:2). Ambeni ngoi alingbi ti si so e bâ so e yeke “hon na popo-hoto ti bingo ti kui”. Na tapande, peut-être azo asala ngangu na e wala kobela abi e na sese si a ngbâ kete e kui. Wala peut-être mbeni zo ti e aga ndulu na kuâ wala même lo kui. Na yâ mara ti angoi ti ngangu so, Berger ti e ayeke ndulu na tele ti e, lo yeke bata e. Tongana nyen?

¹⁵ Jéhovah atene pëpe so lo yeke zi e na lege ti ye ti kpene.c Me e lingbi ti hinga biani na bê ti e so lo yeke mû ande maboko na e ti hon ndo ti akpale kue so e lingbi ti wara. Lo lingbi ti mû na e ndara ti sigigi na yâ ‘aye nde nde so atara e’. (Jacques 1:2-5). Mbeni berger ayeke ka na mbeni keke na maboko ti lo. Lo yeke mû ni ti tomba na anyama. Me lo yeke mû nga ni ti pusu yeke yeke anyama ti lo si ala tambela na ndo ti nzoni lege. Jéhovah alingbi nga ti pusu e yeke yeke ti yeda na mbeni wango na yâ ti Bible so alingbi ti sala ye mingi na yâ kpale ti e ni. Lo yeke sala peut-être kusala na aita ti e ti yingo ti sala ye so. Jéhovah alingbi ti mû nga na e ngangu ti kanga bê dä (aPhilippien 4:13). Yingo ti lo ayeke mû nga “kota ngangu” na e (2 aCorinthien 4:7). Yingo ni so alingbi ti mû lege na e ti kanga bê na yâ atara kue so Satan alingbi ti ga na ni na ndo ti e (1 aCorinthien 10:13). Ti hinga so Jéhovah ayeke lakue ndulu ti mû maboko na e, a dë bê ti e pëpe?

¹⁶ Biani, atâa ye ti ngangu wa asi na e, a hunda na e pëpe ti hon ndo ni gi e oko. Berger ti e ayeke ndulu na tele ti e, lo yeke mû maboko na e na alege so peut-être e bâ ni kozo pëpe. Bâ ye so asi na mbeni ancien so a wara kobela ti cancer na li ti lo. Lo tene: “Ti tâ tënë ni, kozoni mbi yeke hunda tele ti mbi lani wala Jéhovah ayeke na ngonzo na tele ti mbi wala lo ye mbi mbeni pëpe. Me na bê ti mbi, mbi tene mbi yeke zia Jéhovah lâ oko pëpe. Mbi zi bê ti mbi kue na lo, na Jéhovah amû maboko na mbi. Mingi ni lo dë bê ti mbi na lege ti aita ti mbi ti yingo. Mingi ti ala awara ngangu kobela ândö, na ala fa ambeni ye so alingbi ti mû maboko na mbi. Tënë ti ala ni afa so ye so asi na mbi asi nga na ambeni zo. Aita asala aye nde nde ndali ti mbi, na mbi bâ biani so Jéhovah ake mbi pëpe. Biani, a lingbi mbi ngbâ lakue ti tiri na kobela ni. Mbi hinga nga ye so ayeke si na pekoni pëpe. Me mbi hinga so Jéhovah ayeke na mbi na lo yeke mû lakue maboko na mbi ti gbu ngangu dä.”

“Mo leke table na gbele mbi”

¹⁷ Zia e bâ fadeso ota ye so apusu David ti hinga na bê ti lo biani so Berger ti lo ayeke bâ lege ti lo. A yeke so Jéhovah ayeke mû kobe gbâ ni gbâ ni na angasangbaga ti lo. David atene: “Mo leke table na gbele mbi na lê ti awato ti mbi; mo sa mafuta na li ti mbi; kopo ti mbi asi, a sa.” (Psaume 23:5). Na yâ ti versê so, David afa Berger ti lo tongana zo so ayamba agene ti lo na aye mingi. Lo mû kobe nga na ye ti nyongo ni gbâ ni gbâ ni. Tâ tënë, tapande ti nzoni berger so ayeke bâ lege ti anyama ti lo nga na ti zo so ayamba agene ti lo na aye mingi alingbi tele biani. Tongana a bâ nzoni, a lingbi nzoni berger ahinga ndo so lo lingbi ti gue na anyama ti lo dä si ala wara ye ti tengo ni nga na ngu ti nyongo ni, si ye oko amanke ala pëpe.​—Psaume 23:1, 2.

¹⁸ A yeke tâ na lege ni ti tene so Berger ti e ayeke nga zo so ayeke yamba azo ti lo na aye mingi. Bâ gi pendere ti kobe ti yingo so lo yeke mû na e, kobe ni ayeke gbâ ni gbâ ni, nga mo yeke wara mara ni nde nde. Na lege ti bungbi ti ngbâa be-ta-zo na ti ndara, Jéhovah ayeke mû gbâ ti ambeti so amû maboko na e. Lo leke nga na e abungbi nga na akota bungbi so yâ ti atënë ni ane mingi. Aye so kue akaï nzara ti e ti ye ti yingo (Matthieu 24:45-47, NW ). E yeke kui nzara na lege ti yingo oko pëpe. “Ngbâa be-ta-zo na ti ndara” asigigi na gbâ ti ambeti kutu mingi nga na aBible. A yeke wara ambeti so na ayanga 413. Jéhovah amû kobe ti yingo so ndenge na ndenge. E yeke wara “dulait,” wala akozo fango ye ti Bible, na e yeke wara nga “kpengba kobe”, so ti tene afango ye ti Nzapa so alï mingi (aHébreu 5:11-14). Ye so asala si tongana e tingbi na akpale wala e ye ti mû desizion, e yeke wara mingi ni tâ gi ye so e yeke na bezoin ni. Tongana mara ti kobe ti yingo so ayeke fade dä pëpe, ka e yeke ga nyen? Mbeni zo ti mû na e ye mingi tongana Berger ti e ayeke dä pëpe.​—Esaïe 25:6; 65:13.

“Fade mbi duti na da ti L’Eternel lakue lakue”

¹⁹ Na peko ti so lo bâ tongana nyen Berger ti lo nga na Zo ti mungo ye na lo asala ye na mbage ti lo, David atene na nda ni: “Biani, fade nzoye na nzobe ague na peko ti mbi na lâ ti fini ti mbi kue; na fade mbi duti na da ti L’Eternel lakue lakue.” (Psaume 23:6). David afa singila ti bê ti lo na Nzapa ngbanga ti aye so asi na lo giriri. Lo fa nga mabe ti lo na Jéhovah ndali ti ye so ayeke si ande. David, ngbele wabatango nyama, agi bê ti lo pëpe. Lo hinga lo tene na ngoi kue so lo ngbâ ndulu na tele ti Berger ti lo ti yayu, mo bâ mo tene na yâ ti da ti Nzapa, Jéhovah ayeke bâ lege ti lo lakue na ndoye.

²⁰ E kiri singila mingi ndali ti apendere tënë so e wara na Psaume 23 so! David alingbi lani ti wara mbeni lege nde pëpe ti fa tongana nyen Jéhovah ayeke fa lege na angasangbaga ti lo, lo yeke bata ala nga lo yeke mû kobe na ala. A bata apendere tënë ti David so na yâ ti Bible ti fa na e biani so e nga kue e lingbi ti bâ Jéhovah tongana Berger ti e. Tâ tënë, gi tongana e ngbâ ndulu na Jéhovah, lo yeke bâ lege ti e tongana mbeni Berger so ayeke bâ lege ti anyama ti lo na ndoye, na so teti “lakue lakue.” Me e angasangbaga ti lo, a yeke ti e ti tambela na kota Berger ti e, Jéhovah. E lingbi ti sala ni tongana nyen? E yeke bâ ande tënë so na yâ article ti peko.

[Akete tënë na gbe ni]

Mo dabe ti mo na ni?

• Ngbanga ti nyen a yeke na lege ni ti tene David ahaka Jéhovah na mbeni berger?

• Tongana nyen Jéhovah ayeke bâ lege ti e a lingbi na dutingo ti e?

• Jéhovah amû maboko na e tongana nyen ti hon ndo ti akpale ti e?

• Ye nyen afa so Jéhovah ayeke yamba agene ti lo na aye mingi?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1-3. So David ahaka Jéhovah na mbeni berger so, ngbanga ti nyen a dö bê ti e pëpe?

4, 5. Bible atene nyen na ndo salango ye ti ataba?

6. Mbeni bakari so asala tënë na ndo Bible afa so mbeni berger ti giriri ayeke bata anyama ti lo tongana nyen?

7. Ngbanga ti nyen a hunda na mbeni berger ti kanga bê ti lo mingi na ti sala ye yeke na anyama ti lo?

8. Ye wa apusu lani David ti hinga biani so Jéhovah ayeke bâ lege ti azo ti lo?

9. Pendere ye wa David afa ge? Nga, tongana nyen ataba alingbi ti si na ndo ni so?

10. Tongana nyen Jéhovah afa so, na bê ti lo, lo hinga so e lingbi ti sala ye tongana lo?

11. Na ngoi so Jéhovah ayeke fa lege na angasangbaga ti lo, lo yeke bâ nyen, na e yeke hinga ni tongana nyen?

12. Tapande wa na yâ Ndia ti Moïse afa so Jéhovah ayeke fa lege na angasangbaga ti lo “alingbi na tambela” ti ala?

13. Na Psaume 23:4, tongana nyen David afa so lo yeke ndulu mingi na Jéhovah? Tënë so adö bê ti e pëpe ngbanga ti nyen?

14. Bible atene nyen na ndo batango ndo so Jéhovah ayeke bata na azo ti lo? Me a ye ti tene nga nyen pëpe?

15, 16. (a) Jéhovah ayeke mû maboko na e tongana nyen ti hon ndo ti akpale ti e? (b) Fa mbeni ye so asi so afa tongana nyen Jéhovah ayeke mû maboko na e na ngoi ti akpale.

17. Na Psaume 23:5, David afa Jéhovah tongana zo wa? Ngbanga ti nyen tapande so alingbi biani na ti mbeni berger?

18. Nyen la afa atene Jéhovah ayeke yamba agene ti lo na aye mingi?

19, 20. (a) Na Psaume 23:6, tongana nyen David afa so lo hinga biani so Jéhovah ayeke bâ lege ti lo? E nga kue e lingbi ti sala tongaso tongana nyen? (b) E yeke bâ ande nyen na yâ article ti peko?

[Foto na lembeti 18]

Na tapande ti mbeni berger na Israël, Jéhovah ayeke fa lege na angasangbaga ti lo