Gango nduru na ‘Lo so amä sambela’

“O Mo so Mo mä sambela, fade mi kue aga na Mo.”​—PSAUME 65:3.

NA POPO ti aye kue so ayeke na fini na ndo sese, gi azo si ayeke na ngangu ti voro Wasarango ye. Gi azo si ahinga so ye ti yingo atia ala na ala yeke gi lege ti kaï nzara so. Ye so azi lege na e ti duti na mbeni pendere songo na Babâ ti e ti yayu.

² Nzapa aleke zo na ngangu ti tene lo ga nduru na Walekengo lo. A leke lani Adam na Eve mbilimbili-kue. Tongaso, na mbeto pëpe ala lingbi lani ti ga nduru na Nzapa legeoko tongana mbeni molenge so aga nduru na babâ ti lo. Ye oko, ndali ti siokpari ala girisa kota matabisi so. Adam na Eve ake yanga ti Nzapa na ala buba nzoni songo ti ala na lo (Genèse 3:8-13, 17-24). So aye ti tene so amolenge ti Adam so aga awasiokpari awe alingbi ti ga nduru na Nzapa pëpe? Ên-ën, a yeke tongaso pëpe. Jéhovah angbâ lakue ti mû lege na ala ti ga nduru na lo me gi tongana ala sara ambeni ye so lo hunda. Aye ni so ayeke nyen?

Aye so a hunda ti ga nduru na Nzapa

³ Mbeni ye so asi lani na amolenge ti Adam use ayeke mû lege na e ti hinga ye so Nzapa ahunda na azo so ayeke mbilimbili-kue pëpe ti sara ni ti ga nduru na lo. Caïn na Abel agi ti ga nduru na Nzapa na mungo sandaga na lo. Nzapa ayeda na sandaga ti Abel, me ti Caïn pëpe (Genèse 4:3-5). Nda ni ayeke nyen? Mbeti ti aHébreu 11:4 atene: “Na lege ti mabe Abel amû na Nzapa sacrifice ti nzoni ahon sacrifice ti Caïn; na lege ti ye so lo wara tënë ti témoin so atene, lo yeke mbilimbili.” Tongaso, ti tene zo aga nduru na Nzapa, a yeke polele so kozo ye so a hunda ayeke mabe. Mbeni ye so a hunda nga asigigi na yâ tënë ti Jéhovah na Caïn: “Tongana mo sara nzoni, fade a gbian lê ti mo na ngia pëpe?” Biani, Nzapa alingbi fade ti yeda ti tene Caïn aga nduru na lo gi tongana lo zia sioni na lo sara nzoni. Ye oko, Caïn ake wango ti Nzapa na lo fâ Abel, na ye so asara si azo kue ake lo (Genèse 4:7-12). Tongaso, na tongo nda ti mbaï ti azo, ti tene zo aga nduru na Nzapa a gboto lê mingi na ndo ti mabe legeoko na nzoni kusala.

⁴ Ti hinga so e yeke awasiokpari ayeke kota ye tongana e ye ti ga nduru na Nzapa. Azo kue ayeke awasiokpari, na siokpari ayeke kanga lege na zo ti ga nduru na Nzapa. Na ndo Israël ti giriri prophète Jérémie atene: “E ke ndia awe, . . . Mo honde Mo mveni na yâ mbinda, si sambela alingbi si na Mo pëpe.” (Toto ti Jérémie 3:42, 44). Atâa so azo ayeke awasiokpari, na yâ mbaï ti azo Nzapa afa so lo yeke nduru ti mä sambela ti azo so aga nduru na lo na mabe, na nzoni bê nga na batango andia ti lo (Psaume 119:145). Ambeni zo ni so ayeke azo wa? Na e lingbi ti manda nyen na lege ti asambela ti ala?

⁵ Mbeni zo ni ayeke Abraham. Nzapa ayeda na Abraham ti ga nduru na lo, teti Nzapa airi lo “ndeko ti Mbi”. (Esaïe 41:8). Ye nyen e lingbi ti manda na ndo lege so Abraham aga nduru na Nzapa? Wakua be-ta-zo so ahunda Jéhovah na ndo mbeni hale, lo tene: “Fade Mo mû na mbi nyen? Mbi yeke gue, mbi dü molenge pëpe.” (Genèse 15:2, 3; 17:18). Mbeni lâ, lo fa gingo bê ti lo na ndo zo so fade asö kuâ na lâ ni so Nzapa ayeke fâ ngbanga na ndo azo ti sioni ti Sodome na Gomorrhe (Genèse 18:23-33). Abraham asambela nga ndali ti ambeni zo (Genèse 20:7, 17). Nga, legeoko tongana ti Abel, na ambeni ngoi Abraham amû sandaga ti ga nduru na Jéhovah.​—Genèse 22:9-14.

⁶ Na yâ ti angoi so kue, Abraham asara tënë na Jéhovah na mbeto pëpe. Ye oko, atâa so lo yeke na mbeto pëpe ti sara tongaso, lo bâ tere ti lo kete na gbele Wasarango lo. Bâ atënë ti yekiango ndo so lo tene na Genèse 18:27: “Bâ, fadeso mbi kanga bê ti mbi ti sara tënë na Seigneur, mbi so mbi yeke gi pupu-sese na mbi-wa.” So tâ pendere tapande ti mû pekoni!

⁷ Akpengba wakua ti Nzapa ti giriri asambela ndali ti aye nde nde, na Jéhovah ayeda ti mä ala. Jacob atene lani mbeni sambela so ayeke tongana zendo so lo mû. Na peko ti so lo hunda Nzapa ti mû maboko na lo, na bê kue lo mû zendo so: “Ye kue so Mo mû na mbi, biani fade mbi mû dîme ni na Mo.” (Genèse 28:20-22). Na pekoni, tongana lo ga nduru ti tingbi na ita ti lo, Jacob atoto na Jéhovah ti bata lo, lo tene: “Mbi hunda Mo, Mo zi mbi na tïtî ita ti mbi, na tïtî Esaü; teti mbeto agbu mbi tënë ti lo.” (Genèse 32:9-12). Job asambela Jéhovah ndali ti sewa ti lo, na lo mû asandaga ndali ti ala. Na ngoi so akamarade ti Job ota asara siokpari na lege ti atënë ti ala, Job asambela Nzapa ndali ti ala, na Jéhovah “ayeda na Job.” (Job 1:5; 42:7-9). Ambaï so amû lege na e ti hinga atënë so e lingbi ti fa na Jéhovah na yâ sambela. E bâ nga so Jéhovah ayeke nduru ti mä asambela ti azo so ayeke ga nduru na lo na lege ni.

Gango nduru na Nzapa na ngoi ti mbele ti Ndia

⁸ Na peko ti so Jéhovah azi lani azo ti Israël na ngbâa na Egypte lo mû na ala mbele ti Ndia. Ndia ni afa aye so Nzapa aleke na lege ti aprêtre ti tene azo aga nduru na lo. A soro ambeni zo ti mara ti Lévi ti sara kusala tongana aprêtre ndali ti tanga ti mara ni. Tongana ambeni tënë so andu amara ni kue abâ gigi, mbeni zo ayeke sambela Nzapa na iri ti amara ni kue, ngoi na ngoi zo ni so ayeke mbeni gbia wala prophète (1 Samuel 8:21, 22; 14:36-41; Jérémie 42:1-3). Na tapande, lani na matanga ti mungo temple na Nzapa, Gbia Salomon aga nduru na Jéhovah na lege ti mbeni sambela so alondo na bê ti lo. Na pekoni, Jéhovah afa so lo mä sambela ti Salomon na sarango si yâ ti temple ni asi na gloire ti lo, na lo tene: “Fade . . . mê ti Mbi amä sambela so zo asambela na ndo so.”​—2 Chronique 6:12–7:3, 15.

⁹ Na yâ ti Ndia so lo mû na Israël, Jéhovah afa mbeni ye so a lingbi ala sara ti ga nduru na lo na ndo so a yeke voro lo dä. A yeke nyen? Lakue na ndapre nga na lakui, na ndo ti sandaga ti anyama so a yeke mû, a hunda na kota prêtre ni ti zö yombo na gbele Jéhovah. Na pekoni, ambeni prêtre ni asara nga kusala so, me a yeke pëpe na Lâ ti lungula siokpari. Tongana aprêtre asara aye so pëpe ti yekia Jéhovah, lo yeke yeda na akusala ti ala pëpe.​—Exode 30:7, 8; 2 Chronique 13:11.

¹⁰ Na Israël ti giriri, zo alingbi ti ga nduru na Nzapa gi na lege ti azo so asara kua na iri ti lo? Ên-ën. Mbeti ti Nzapa afa so Jéhovah ayeke na ngia ti mä sambela ti ambeni zo. Na yâ sambela ti lo na matanga ti mungo temple ni na Jéhovah, Salomon ahunda mingi na Jéhovah, lo tene: “Tongana mbeni zo, wala azo ti Israël kue, asambela Mo na ahunda Mo, . . . na ala yä maboko ti ala na da so, tongaso, Mo mä tënë so na yayu.” (2 Chronique 6:29, 30). Mbeti ti Luc atene na e so na lâ ni so Zacharie, babâ ti Jean Baptiste, ayeke zö yombo na yâ ti temple, gbâ ti awavorongo Jéhovah so ayeke prêtre pëpe “ayeke sambela na gigi”. Ti bâ ni nzoni, a ga na yâ ngobo ti azo ni ândö ti bungbi na gigi ti temple ni ti sambela na ngoi so a yeke zö yombo na Jéhovah na ndo balaga ti lor.​—Luc 1:8-10.

¹¹ Tongaso, tongana zo aga nduru na Jéhovah na lege ni, lo yeke yeda na ngia na sambela ti ala so asara kua na iri ti mara ni kue nga na ti zo oko oko so agi lege ti ga nduru na lo. Laso e yeke na gbe ti mbele ti Ndia mbeni pëpe. Me, e lingbi ti manda ambeni kpengba ye na ndo lege so azo ti Israël ti giriri aga nduru na Nzapa na yâ sambela.

Gango nduru na Nzapa na ngoi ti aChrétien

¹² Fadeso e yeke na gbe ti aye so Christ azia na sese. Mbeni temple so aprêtre ayeke sara kua dä ndali ti azo ti Nzapa kue wala so e lingbi ti bâ ndo dä na ngoi so e yeke sambela Nzapa ayeke dä mbeni pëpe. Me, Jéhovah ayeke lakue na mbeni ye so lo zia na sese ti tene e ga nduru na lo. Ye ni so ayeke nyen? A yeke mbeni temple ti yingo so ato nda ti sara kua na lâ ni so a sa yingo ti Nzapa na ndo Christ na ngu 29 na a zia lo Kota Prêtre ni.a Temple ti yingo so ayeke fini ye so a leke ti tene na lege ti sandaga ti Jésus Christ so azi siokpari, azo aga nduru na Jéhovah ti voro lo.​—aHébreu 9:11, 12.

¹³ Aye nde nde ti temple ti Jérusalem aduti fä ti aye ti tere ti temple ti yingo, na andu nga aye so abâ sambela (aHébreu 9:1-10). Na tapande, a yeke zö yombo na ndo ti balaga so ayeke na yâ ti Ndo ti Nzoni Kue ti temple na ndapre nga na lakui. Yombo ni aduti fä ti nyen? Mbeti ti Apocalypse atene ‘yombo so ayeke sambela ti azo ti be-vulu’. (Apocalypse 5:8; 8:3, 4). Yingo ti Nzapa apusu David ti sû tënë so na mbeti: “Zia sambela ti mbi aga tongana yombo na gbele Mo.” (Psaume 141:2). Tongaso, ti aChrétien, yombo so afun pendere aduti biani fä ti asambela nga na sepelango ndo so azo ayeke tene na Jéhovah na so anzere na lo.​—1 aThessalonicien 3:10.

¹⁴ Zo wa alingbi ti ga nduru na Nzapa na yâ temple ti yingo so? Lani na Jérusalem, aprêtre na azo ti Lévi ayeke na matabisi ti sara kua na yâ sedu ti yâ ti temple, me gi aprêtre si alingbi ti lï na Ndo ti Nzoni Kue. Sedu so nga na Ndo ti Nzoni Kue aduti fä ti dutingo ti aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala na so ayeke na beku ti wara fini na yayu. Dutingo so ayeke na lege ti yingo na a yeke nde mingi nga a mû lege na ala ti sambela na ti sepela Nzapa.

¹⁵ Ti “ambeni ngasangbaga” so ayeke na beku ti wara fini na ndo sese a yeke tongana nyen? (Jean 10:16). Prophète Esaïe afa giriri so “na lâ ti nda ni” fade azo mingi ti amara ayeke ga ti voro Jéhovah (Esaïe 2:2, 3). Lo tene nga so fade “awande” ayeke ga ti voro Jéhovah. Ti fa so lo yeda ti tene ala ga nduru na lo, Nzapa atene: “Fade Mbi sara si ala wara ngia na yâ da ti sambela ti Mbi.” (Esaïe 56:6, 7). Apocalypse 7:9-15 afa ambeni nzene nzene tënë na ndo ni. A sara tënë ti “azo mingi so asi singo” so alondo na popo ti “amara kue” so abungbi ti voro nga ti sambela Nzapa “lâ na bï” tongana ala luti na yâ sedu ti gigi ti temple ti yingo. So tâ tënë ti dengo bê ti hinga so na mbeto pëpe awakua ti Nzapa kue laso alingbi ti ga nduru na lo na beku so lo yeke mä sambela ti ala!

Nzapa amä asambela wa?

¹⁶ Akozo Chrétien ayeke sambela lani mingi. Ye wa ala yeke sambela ndali ni? A-Chrétien so ayeke a-ancien ahunda na Nzapa ti mû maboko na ala ti soro azo so alingbi ti mû li ni na yâ ti bungbi (Kusala 1:24, 25; 6:5, 6). Epaphras asambela ndali ti amba ti lo awamabe (aColossien 4:12). Aita ti kongregation ti Jérusalem asambela ndali ti Pierre so ayeke na kanga (Kusala 12:5). Akozo Chrétien ahunda na Nzapa ti kpengba ala na gbele kangango lege, ala tene: “Seigneur, Mo bâ lege so ala yeke zingo, na Mo mû ngangu na aboi ti Mo ti fa tënë ti Mo na mbeto pëpe.” (Kusala 4:23-30). Disciple Jacques awa aChrétien ti sambela Nzapa ti mû na ala ndara na ngoi so ala yeke na yâ ti tara (Jacques 1:5). Na popo ti aye so mo fa na Nzapa, mo yeke yôro mara ti atënë tongaso dä?

¹⁷ Nzapa ayeda na asambela kue pëpe. Tongaso, na lege wa e lingbi ti sambela na dutingo na beku so lo yeke yeda na asambela ti e? Abe-ta-zo so Nzapa amä sambela ti ala giriri aga nduru na lo na bê ti ala kue. Ala fa mabe so ague oko na nzoni kusala. E lingbi ti hinga biani so fade Jéhovah ayeke mä ala so laso aga nduru na lo legeoko tongaso.

¹⁸ A hunda nga mbeni ye na ndo ni. Bazengele Paul afa lani pekoni tongaso: “Na lege ti Lo, e . . . si na Babâ na yâ Yingo oko.” Tongana lo tene “na lege ti Lo”, Paul ayeke sara tënë ti zo wa? Lo yeke sara tënë ti Jésus Christ (aEphésien 2:13, 18). Biani, na mbeto pëpe e lingbi ti ga nduru na Babâ gi na lege ti Jésus.​—Jean 14:6; 15:16; 16:23, 24.

¹⁹ Tongana ti so e sara tënë ni fade awe, yombo so aprêtre ti Israël azö lani aduti fä ti sambela ti awakua be-ta-zo ti Nzapa so lo yeda na ni. Ye oko, na ambeni ngoi, yombo so azo ti Israël azö afun sioni na hon ti Jéhovah. A yeke ye so asi lani tongana azo ti Israël azö yombo na temple me, na oko ngoi ni, ala kuku na gbele ayanda (Ezéchiel 8:10, 11). Laso nga, sambela ti ala so ayeke tene na yanga ti ala so ala yeke voro Jéhovah me na mbage ala yeke sara aye so ague nde na andia ti lo ayeke tongana ye so afun sioni na hon ti lo (aProverbe 15:8). Ni la, zia e ngbâ ti duti na sioni oko pëpe na yâ ti asarango ye ti e kue tongaso si sambela ti e aga tongana yombo so afun pendere na hon ti Nzapa. Sambela ti azo so amû peko ti ambilimbili ndia ti Jéhovah anzere na lo (Jean 9:31). Ye oko, ambeni hundango tënë angbâ. A lingbi e sambela tongana nyen? E lingbi ti sambela ndali ti aye wa? Na lege wa Nzapa ayeke kiri tënë na asambela ti e? Article ti peko ayeke kiri tënë na ahundango ndo so nga na ambeni.

[Kete tënë na gbe ni]

Mo lingbi ti fa nda ni?

• Tongana nyen azo so ayeke awasiokpari alingbi ti ga nduru na Nzapa na lege so lo yeda na ni?

• Tongana nyen e lingbi ti mû tapande ti akpengba wakua ti Nzapa ti giriri na yâ sambela ti e?

• E manda nyen na lege ti asambela ti akozo Chrétien?

• Na ngoi wa asambela ti e ayeke tongana yombo so afun pendere na hon ti Nzapa?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1. Ye nyen asara si zo ayeke nde na anyama? Ye so azi lege na nyen?

2. Siokpari asara ye ti sioni wa na songo so zo ayeke na ni na Wasarango lo?

3. Azo so ayeke mbilimbili-kue pëpe alingbi ti ga nduru na Nzapa tongana nyen? Tapande wa afa ni?

4. Tongana e ye ti ga nduru na Nzapa a lingbi e hinga nyen?

5, 6. E lingbi ti manda nyen na ndo lege so Abraham aga nduru na Nzapa?

7. Atënë wa akpengba wakua ti Nzapa giriri atene na lo na yâ sambela?

8. Na gbe ti mbele ti Ndia, tongana nyen a yeke sara tënë na Jéhovah na iri ti amara ni kue?

9. Ti ga nduru na Jéhovah na ndo so ayeke voro lo dä, a hunda lani nyen?

10, 11. Ye nyen afa so Jéhovah amä sambela ti azo?

12. Ye wa a leke ni ti tene aChrétien aga nduru na Jéhovah?

13. Na ndo tënë ti sambela, ye wa na yâ temple ti Jérusalem ague oko na ti temple ti yingo?

14, 15. E lingbi ti tene nyen na ndo tënë ti gango nduru na Jéhovah (a) ti aChrétien so a sa yingo na ndo ala? (b) ti “ambeni ngasangbaga”?

16. E lingbi ti manda nyen na ndo sambela ti akozo Chrétien?

17. Jéhovah amä sambela ti zo wa?

18. Ti tene Nzapa amä asambela ti ala, a hunda na aChrétien ti sara nyen?

19. (a) Lawa si zongo yombo ti azo ti Israël afun sioni na hon ti Jéhovah? (b) Na lege wa e lingbi ti bâ biani si asambela ti e aduti tongana yombo so afun pendere na hon ti Jéhovah?

[Foto na lembeti 23]

Ngbanga ti nyen Nzapa ayeda na sandaga ti Abel me ti Caïn pëpe?

[Foto na lembeti 24]

“Mbi yeke gi pupu-sese na mbi-wa”

[Foto na lembeti 25]

“Biani fade mbi mû dîme ni na Mo”

[Foto na lembeti 26]

Asambela ti mo ayeke tongana yombo so afun pendere na hon ti Jéhovah?