Zia kongregation akpengba
“[Kongregation, MN ] ayeke na siriri . . . na a kpengba.”—KUSALA 9:31.
1. Atënë wa a lingbi ti hunda na ndo ti ‘kongregation ti Nzapa’?
NA LÂ ti Pentecôte ti ngu 33, Jéhovah ayeda na groupe ti adisciple ti Christ ti ga mbeni fini mara, “Israël ti Nzapa”. (aGalate 6:16). A-Chrétien so, so a sa yingo na ndo ti ala, aga nga ye so Bible airi ni “[kongregation, MN ] ti Nzapa”. (1 aCorinthien 11:22). Ye oko, tongana ala ga kongregation ti Nzapa, ala yeke sara akusala wa? Fade a yeke leke aye na yâ ti ‘kongregation ti Nzapa’ tongana nyen ti tene a tambela nzoni? Fade kongregation ayeke sara kusala tongana nyen na ndo sese, atâa ndo so azo ti yâ ni ayeke dä? Na lege wa aye so andu fini ti e nga na ngia ti e?
2, 3. Na lege wa Jésus afa so fade a yeke leke aye ndali ti nzoni tambela ti kongregation?
2 Tongana ti so e bâ na yâ ti article so ahon, Jésus afa kozoni awe so kongregation ti adisciple ti lo so a sa yingo na ndo ti ala ayeke bâ gigi. Lo tene na bazengele Pierre, lo tene: “Fade Mbi sara [kongregation, MN ] ti Mbi na ndo kota tênë so [Jésus Christ]; fade yanga ti ndo-ti-awakinda alingbi hon ndo ti [kongregation, MN ] ni pëpe.” (Matthieu 16:18). Na ndo ni, na ngoi so Jésus angbâ lani na popo ti abazengele ti lo, lo fa na ala ye na ndo lege so fini kongregation ni, so aga lani nduru ti bâ gigi awe, ayeke sara kusala nga lege so a yeke leke aye na yâ ni ti tene a tambela nzoni.
3 Na lege ti atënë ti Jésus nga na kusala so lo sara, lo fa so fade ambeni zo ayeke mû ande li ni na yâ ti kongregation ni. Fade ala yeke sara ni na lege so ala yeke sara kusala teti amba ti ala na yâ ti kongregation. Christ atene: “I hinga azo so a diko ala ti komande aGentil, ala sara mokonzi na ndo ala, na akota zo ti ala akomande ala. Me a yeke tongaso na popo ti i pëpe; me zo so aye ti ga kota na popo ti i, fade lo sara boi na i. Zo so aye ti ga zo ti li ni na popo ti i, fade lo yeke ngbâa ti i kue.” (Marc 10:42-44). A yeke polele so ‘kongregation ti Nzapa’ ayeke duti pëpe mbeni bungbi so azo ti yâ ni akangbi kirikiri na yâ ti agroupe nde nde, na so aga gi mbeni kongregation so a leke ye pëpe ti tene a tambela na lege ni. Nde na so, fade a yeke leke aye na yâ ti kongregation ni, na azo ti yâ ni ayeke sara kusala maboko na maboko.
4, 5. E hinga tongana nyen so a hunda ti fa ye na kongregation na ndo Jéhovah?
4 Jésus, so na pekoni aga Li ti ‘kongregation ti Nzapa’, afa so fade abazengele ti lo nga na ambeni zo so amanda aye na mbage ti lo ayeke sara ande ambeni mbilimbili kusala teti atanga ti amba ti ala. Ala yeke sara ande akusala wa? Kota kusala ni ayeke ti fa ye na amembre ti kongregation na ndo Jéhovah. Girisa pëpe so, na ngoi so Jésus azingo lani na kuâ, lo tene na Pierre na dawa ti ambeni bazengele, lo tene: “Simon molenge ti Jean, mo ndoye Mbi?” Pierre akiri tënë, lo tene: “Biani, Seigneur, Mo hinga mbi ye Mo.” Jésus atene na lo: “Mû kobe na amolenge ti ngasangbaga ti Mbi. . . . Bata angasangbaga ti Mbi. . . . Mû kobe na angasangbaga ti Mbi.” (Jean 21:15-17). So ayeke biani mbeni kota kusala!
5 Atënë ti Jésus so afa na e so a haka azo so a bungbi ala na yâ ti kongregation na angasangbaga so ayeke na yâ ti mbeni yangbo. Angasangbaga so ayeke akoli, awali na amolenge so ayeke aChrétien, na ala yeke na bezoin ti tene a mû na ala kobe ti yingo na a fa lege na ala. Na ndo ni, teti so Jésus ahunda na adisciple ti lo kue ti fa ye na azo na ti sara si ala ga adisciple, a yeke hunda ti fa ye na afini ngasangbaga si ala sara ye alingbi na yanga so Nzapa amû.—Matthieu 28:19, 20.
6. Aye wa a leke lani na yâ ti ‘kongregation ti Nzapa’ so abâ gigi fini fini ti tene a tambela nzoni?
6 Na ngoi so ‘kongregation ti Nzapa’ abâ lani gigi, azo ti yâ ni ayeke bungbi lakue ti tene a fa ye na ala nga ti tene ala wa tere na popo ti ala. Bible atene: “Ala ngbâ na tënë so abazengele afa, na beoko, na tënë ti fango mapa, na sambela; ala zia pëpe.” (Kusala 2:42, 46, 47). Mbeni kpengba ye so Bible afa na ndo ti aye so asi lani ayeke so a soro ambeni koli so asara ye alingbi na ambeni mbilimbili ye so Bible ahunda ti mû maboko ti sara ambeni kusala na yâ ti kongregation. A soro ala pëpe ndali ti so ala manda mbeti ngu mingi wala ndali ti akode ti kua nde nde so ala yeke na ni. Ala yeke azo so ‘asi na Yingo na ndara’. Mbeni zo ni ayeke Etienne; na tondo ni afa so lo yeke mbeni zo so “asi na mabe na Yingo Vulu”. Mbeni ye ti peko ti aye so a leke na yâ ti kongregation ayeke so “Tënë ti Nzapa awu, na adisciple awu mingi na Jérusalem”.—Kusala 6:1-7.
Akoli so Nzapa amû ala ti sara kua ti lo
7, 8. (a) Abazengele na a-ancien so ayeke lani na Jérusalem asara kusala ti nyen na popo ti akozo Chrétien? (b) Ye wa asi tongana a fa ye lani na lege ti akongregation?
7 A yeke na lege ni so abazengele amû li ni lani na yâ ti aye so a leke na yâ ti akozo kongregation si a tambela nzoni. Me, ala sara ni lani gi ala oko pëpe. A si na mbeni ngoi, Paul na akamarade ti lo akiri na Antioche ti Syrie. Kusala 14:27 atene: “Tongana ala si kâ awe, ala bungbi azo ti [kongregation, MN ], ala fa ye kue so Nzapa asara” na lege ti ala. Na ngoi so ala ngbâ na yâ ti kongregation ni so, azo ni aye ti hinga wala a hunda ti tene aChrétien so ayeke aJuif pëpe afâ nganza. Ti wara kiringo tënë ni, a tokua Paul na Barnabas “na Jérusalem ti hunda abazengele na a-ancien”, so ayeke sara kusala lani polele tongana wabatango bungbi.—Kusala 15:1-3.
8 Jacques, so mama ti lo na Jésus ayeke oko, ayeke lani mbeni oko ti a-ancien so. Ye oko, lo yeke bazengele pëpe. A yeke lo si lo mû li ni tongana “abazengele na a-ancien abungbi ti bi bê ti ala na tënë so.” (Kusala 15:6). Na pekoni so ala sara lisoro na ndo ti tënë so na ala bâ tënë ni nzoni awe, nga na mungo maboko ti yingo vulu, ala mû mbeni desizion so ague oko na Mbeti ti Nzapa. Ala tokua alettre na akongregation ti ando nde nde ti fa desizion so ala mû (Kusala 15:22-32). Azo so awara alettre so ayeda na desizion so a mû nga ala sara ye alingbi na ni. Ye ti pekoni ayeke so wa? Ye ti pekoni ayeke so aita akpengba na ala wara ngangu. Bible atene: “Tongaso [akongregation, MN ] akpengba na mabe, na ala yeke wu lâ na lâ.”—Kusala 16:5.
9. Bible afa so a mû akusala wa na aita-koli so alingbi?
9 Ye oko, a hunda lani ti tene akongregation ti ando nde nde atambela lâ oko oko tongana nyen? Bâ, na tapande, akongregation ti zoa ti Crète. Atâa so sarango ye ti azo mingi ti Crète ayeke lani sioni, ambeni ti ala achangé asarango ye ti ala, na ala ga atâ Chrétien (Tite 1:10-12; 2:2, 3). A-Chrétien ti Crète alango lani na yâ ti agbata nde nde, na agbata so kue ayo mingi na Jérusalem, ndo so wabatango bungbi ayeke dä. Ye oko, ye so ayeke lani mbeni kota kpale pëpe ndali ti so a zia “a-ancien” na yâ ti akongregation nde nde ti kodoro ti Crète, legeoko tongana ti so a sara na yâ ti ambeni kodoro. Ala yeke akoli so asara ye ague oko na ye so Bible ahunda na akoli so aye ti yô kungba na yâ ti kongregation ti sara. A zia ala tongana a-ancien wala asurveillant so alingbi ti ‘wa azo na nzo tënë, na ti zingo’ na azo ti kengo tënë (Tite 1:5-9; 1 Timothée 3:1-7). Ambeni koli nde, so asara ye ague oko na ye so Bible ahunda na akoli so aye ti yô kungba na yâ ti kongregation, asara kusala tongana aserviteur ti mungo maboko wala adiacre.—1 Timothée 3:8-10, 12, 13.
10. Ti lingbi na Matthieu 18:15-17, a lingbi a leke lani akota kpale tongana nyen?
10 Jésus afa lani so mara ti lekengo aye tongaso ayeke duti ande dä na yâ ti kongregation. Dabe ti mo na tondo so ayeke na Matthieu 18:15-17. Na yâ ti aversê so, Jésus afa so, na ambeni ngoi, kpale alingbi ti londo na popo ti awakua ti Nzapa use na ngoi so mbeni asara siokpari na tere ti mba ti lo. A hunda ti tene zo so a sara siokpari ni na tere ti lo aga nduru na zo so asara siokpari ni ti “fa na lo siokpari ti lo” na ngoi so li ti ala ayeke gi use. Tongana ala wara lege ti leke kpale ni pëpe, zo so a sara siokpari na tere ti lo alingbi ti iri mbeni zo oko wala azo use so ahinga tënë ti ye so asi ti mû maboko na ala ti leke kpale ni. Ka tongana kpale ni angbâ lakue? Jésus atene: “Tongana lo ke ti mä ala, mo fa tënë so na [kongregation, MN ]; na tongana lo ke ti mä tënë ti [kongregation, MN ] nga, a lingbi lo ga tongana Gentil na zo ti kamata lampo na lê ti mo.” Na ngoi so Jésus asara tënë so, aJuif angbâ lani ‘kongregation ti Nzapa’ na tongaso tënë so abâ ala kozoni kue.a Ye oko, na ngoi so kongregation ti aChrétien abâ gigi, ye so Jésus afa abâ ala nga. So ayeke mbeni ye so afa so fade awakua ti Jéhovah ayeke duti ande na akongregation so ye ayeke tambela nzoni na yâ ni ti sara si Chrétien oko oko akpengba na awara nzoni fango lege.
11. Tongana a ndu tënë ti lekengo akpale, a-ancien ayeke sara nyen?
11 A yeke na lege ni so a-ancien, wala asurveillant ayeke sara kusala na iri ti kongregation na ngoi so ala yeke leke akpale wala ala yeke bâ tënë ti siokpari so mbeni zo asara. Ye so ague oko na aye so a hunda na ala so aye ti ga a-ancien ti sara, so a fa ni na Tite 1:9. A yeke tâ tënë so a-ancien ti akongregation nde nde ayeke mbilimbili-kue pëpe, legeoko tongana Tite so Paul atokua lo ti “leke ye so ade a leke pëpe”. (Tite 1:4, 5). Laso nga, a lingbi azo so a yeke gbu li na ndo ti ala ti mû na ala kungba ti a-ancien afa na yâ ti mbeni ngoi so ala yeke na mabe nga so ala yeke be-ta-zo. Ni la, tanga ti azo ti yâ ti kongregation ayeke na raison ti zia bê ti ala kue na fango lege so ala wara na lege ti aye so a leke.
12. Kungba wa a-ancien ayeke na ni na mbage ti kongregation?
12 Paul atene na a-ancien ti kongregation ti Ephèse, lo tene: “Ala sara hange na ala mveni nga na kundu ni kue, so yingo vulu azia ala tongana asurveillant na ndo ni, ti bâ lege ti kongregation ti Nzapa so lo vo na mênë ti Molenge ti lo mveni.” (Kusala 20:28, MN ). Laso nga, a yeke tâ tënë so a zia asurveillant na yâ ti akongregation “ti bâ lege ti kongregation ti Nzapa”. A ku ti tene ala sara ni na lege ti ndoye, me pëpe ti komande tongana amokonzi na ndo ti kundu ni (1 Pierre 5:2, 3). A yeke nzoni asurveillant asara kue ti kpengba “kundu ni kue” na ti mû maboko na ni.
Ngbâ nduru na kongregation
13. Ngoi na ngoi, ye wa alingbi ti si na yâ ti kongregation? Ngbanga ti nyen?
13 A-ancien nga na tanga ti azo kue so ayeke na yâ ti kongregation ayeke mbilimbili-kue pëpe. Tongaso, ngoi na ngoi, a yeke si so aita ayeke mä tere pëpe wala akpale ayeke londo, tongana ti so a si lani na ngoi ti akozo Chrétien, na ngoi so ambeni bazengele angbâ lani na fini (aPhilippien 4:2, 3). Mbeni ancien wala mbeni zo alingbi ti sara mbeni tënë so mo bâ mo tene akiri na nengo ti zo na peko, so aso bê wala so ayeke tâ tënë kue pëpe. Wala, e lingbi ti pensé so mbeni ita ayeke sara ye so Bible ake, na e bâ ti e so a-ancien ahinga tënë ni, me ala sara ye oko pëpe ti bâ lege ni. Ti tâ tënë ni, peut-être a bâ lege ti tënë ni awe wala a yeke bâ lege ni alingbi na ye so Bible afa nga na ambeni tënë so andu ni, so e hinga ye na ndo ni pëpe. Me, même tongana mbeni zo ayeke sara biani mbeni ye so Bible ake, zia e gbu li ti e na ndo tënë so ge: Jéhovah ayeke bi bê ti lo lani mingi na kongregation ti Corinthe. Ye oko, mbeni zo ti yâ ni ayeke sara mbeni kota siokpari teti mbeni ngoi. A si na mbeni ngoi, Jéhovah asara si a bâ lege ti siokpari so tongana ti so a hunda, sân ti woko na ndo ti akpengba-ndia ti Bible (1 aCorinthien 5:1, 5, 9-11). E lingbi ti hunda tere ti e, e tene: ‘Tongana mbi yeke lani na Corinthe, mbi yeke sara ye tongana nyen na ngoi so ade a bâ lege ti siokpari so pëpe?’
14, 15. Ngbanga ti nyen ambeni disciple ti Jésus azia ti mû peko ti lo? Ye so afa nyen na e?
14 Bâ nga mbeni ye so alingbi ti si na yâ ti kongregation. Peut-être mbeni zo abâ so a yeke ngangu na lo ti gbu nda ti mbeni ye so Bible afa na ti yeda na ni. Lo lingbi ti gi nda ti ye na ndo ni na yâ ti Bible nga na ambeti so e yeke wara na lege ti kongregation; lo lingbi nga ti hunda amba ti lo aChrétien so akpengba na lege ti yingo, même a-ancien, ti mû maboko na lo. Ye oko, a yeke lakue ngangu na lo ti gbu nda ti ye so a fa na lo nga ti yeda na ni. Lo lingbi ti sara nyen? Mbeni mara ti ye tongaso asi ngu oko tongaso kozoni si Jésus akui. Jésus atene ni yeke “Mapa so amû fini” nga so tongana mbeni zo aye ti ngbâ na fini teti lakue lakue, a lingbi lo ‘te mitele ti Molenge Ti Zo na lo nyon mênë ti Lo’. Tënë so aso lani bê ti ambeni disciple ti lo mingi. Ahon ti hunda Jésus ti fa na ala nda ti tënë so wala ti kanga bê ti ku na hingango so fade Jéhovah ayeke leke kpale ni, adisciple mingi ‘atambela na Jésus mbeni pëpe.’ (Jean 6:35, 41-66). Ge nga, tongana e yeke lani na ngoi ni so, e yeke sara ye tongana nyen?
15 Na ngoi ti e laso, ambeni ita azia ti ga na abungbi; ala bâ ti ala so ala lingbi ti sara na Nzapa gi ala oko. Ala lingbi peut-être ti tene so a yeke ngbanga ti so mbeni zo asara ye ti songo bê na ala, ala pensé so a gi pëpe ti bâ lege ti mbeni siokpari so mbeni ita ayeke sara wala ala lingbi pëpe ti yeda na mbeni ye so a fa. So ala zia ti ga na abungbi, a yeke na lege ni? Atâa so a yeke na lege ni ti tene Chrétien oko oko alë mbeni kpengba songo na Nzapa, e lingbi ti dë kite pëpe so Jéhovah ayeke sara kusala na kongregation ti lo so ayeke na ndo sese kue, tongana ti so lo yeke sara lani na ngoi ti akozo Chrétien. Na ndo ni, na ngoi ti akozo Chrétien, Jéhovah ayeke sara kusala na akongregation ti ando nde nde na lo yeke iri tënë nzoni na ndo ni. Nga, lo leke si a zia a-ancien na aserviteur ti mungo maboko na yâ ti akongregation ti sara akusala teti nzoni ti aita. A yeke ye so e yeke bâ nga laso.
16. Tongana mbeni ita aye ti zia ti ga na bungbi, a yeke nzoni lo gbu li ti lo na ndo ti nyen?
16 Tongana mbeni Chrétien atene so kota ye ni ayeke gi ti bâ na nene ni songo ti lo na Nzapa sân ti ga na bungbi, andâ lo gue yongoro na ye so Nzapa aleke: kongregation ti lo na ndo sese kue nga akongregation ti awakua ti lo so ayeke na ando nde nde. Mbeni Chrétien alingbi ti voro Nzapa gi lo oko wala ti sara bungbi gi na mbeni kete wungo ti aita. Me tongana Nzapa aye tongaso, ngbanga ti nyen lo leke si a zia a-ancien na aserviteur ti mungo maboko na yâ ti akongregation? Bâ so tongana Paul asû lani lettre na kongregation ti Colosses nga lo hunda ti tene a diko nga lettre so na aita ti kongregation ti Laodicée, Paul atene so ala yeke “ga tongana keke so gere ni alï na sese, [ala] maï na yâ [Christ]”. A yeke aita so ayeke na yâ ti kongregation, me pëpe ala so aduti ti ala nde si ayeke wara aye ti nzoni na lege ti lettre so.—aColossien 2:6, 7; 4:16.
Pilier na gere ti tâ tënë
17. Ye wa 1 Timothée 3:15 afa na ndo kongregation?
17 Na yâ ti lettre so bazengele Paul atokua na Timothée so ayeke mbeni ancien, lo fa aye so a hunda na akoli so aye ti yô kungba tongana a-ancien nga na aserviteur ti mungo maboko na yâ ti akongregation ti ando nde nde. Kete na pekoni so Paul afa aye so awe, lo sara tënë ti “[kongregation, MN ] ti Nzapa so ayeke na fini,” na lo tene so kongregation ni ayeke “pilier na gere ti tene-biani.” (1 Timothée 3:15). Kongregation kue ti aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala afa biani so ala yeke mara ti pilier so na ngoi ti akozo Chrétien. Na kite ayeke dä pëpe so akongregation ti ando nde nde ayeke kota ye so a leke lani ti tene na lege ni aChrétien oko oko kue awara tene-biani so. Kongregation ayeke ndo so a lingbi ti fa na ala tâ tënë dä nga a yeke fa nda ni, na a yeke ndo so ala lingbi ti wara ngangu dä.
18. Ngbanga ti nyen abungbi ti kongregation ayeke kota ye mingi teti e?
18 Legeoko nga, kongregation ti aChrétien na ndo sese kue ayeke azo ti da ti Nzapa, “pilier na gere ti tene-biani.” Ti ga lakue na abungbi na ti mû mbage dä ayeke mbeni kota ye so ayeke kpengba songo ti e na Nzapa nga ayeke mû ngangu na e. Nga, a yeke leke e ti sara ye so bê ti Nzapa aye. Na ngoi so lo yeke sû lettre na aChrétien ti kongregation so ayeke na Corinthe, Paul aluti mingi na ndo ti aye so a yeke tene na ngoi ti abungbi so. Lo fa so lo ye mingi ti tene aye so a yeke tene na ngoi ti abungbi so aduti polele, na zo alingbi ti gbu nda ni si azo so aga alingbi ti “kpengba”. (1 aCorinthien 14:12, 17-19). Laso nga, e lingbi ti kpengba tongaso tongana e hinga so a yeke Jéhovah la amû yanga ti tene a leke aye na yâ ti akongregation nde nde, na lo yeke mû maboko na ni.
19. Ngbanga ti nyen mo bâ so a lingbi mo kiri singila ndali ti kongregation?
19 Biani, tongana e ye ti ga aChrétien so akpengba, place ti e ayeke na yâ ti kongregation. Ngbene ye giriri, kongregation ayeke bata aChrétien nde na afango ye ti wataka. Na ndo ni, Nzapa ayeke sara kusala na kongregation ti aChrétien ti fa nzo tënë ti Royaume ti Messie na ndo sese kue. Kite ayeke dä pëpe so Nzapa asara aye mingi na lege ti kongregation ti aChrétien.—aEphésien 3:9, 10.
[Kete tënë na gbe ni]
a Albert Barnes, so ayeke mbeni wagingo nda ti Bible, afa so tënë so Jésus atene ‘mo fa tënë so na kongregation’ alingbi ti sara tënë ti “azo so amû ngangu na ala ti bâ lege ti mara ti atënë tongaso, so ti tene azo so ayeke na li ti eglize wala azo so ayeke sara kusala na iri ti azo so ayeke na li ti eglize ni. Na yâ ti synagogue ti aJuif, a yeke wara lani a-ancien so ayeke fâ ngbanga, na a yeke na gbele ala si a yeke ga na mara ti atënë tongaso.”
Mo dabe mo na ni?
• Ngbanga ti nyen a yeke na lege ni ti ku ti tene Nzapa asara kusala na akongregation na ndo sese?
• Atâa so a-ancien ayeke mbilimbili-kue pëpe, ye wa ala yeke sara ndali ti kongregation?
• Na lege wa kongregation ti mo ayeke kpengba mo?
[Foto na lembeti 15]
Abazengele nga na a-ancien so ayeke lani na Jérusalem asara ye lani tongana wabatango bungbi
[Foto na lembeti 16]
A fa ye na a-ancien nga na aserviteur ti mungo maboko tongaso si ala sara akusala so kongregation aku na mbage ti ala