Nda ni so apasi kue aga nduru ti hunzi

“Tênë ni, kusala ti Lo alingbi kue.”​—DEUTÉRONOME 32:4.

1, 2. (a) Ngbanga ti nyen mo bâ na nene ni mingi beku ti mo ti fini ti lakue lakue? (b) Nyen la akanga lege na azo mingi ti mä na bê na Nzapa so amû apendere zendo teti kekereke?

A NZERE na mo ti gbu li na ndo lege so fini ayeke duti ande na yâ ti Paradis? Peut-être mo bâ so mo yeke tambela ti bâ pendere sese so nga mo yeke manda ye na ndo ti aye ti yâ ni so zo alingbi ande ti hinga ye na ndo ni kue pëpe. Wala peut-être mo bâ so mo yeke na ngia ti sara kusala maboko na maboko na amba ti mo ti bâ lege ti sese na ti sara si a ga mbeni pendere ndo. Wala peut-être mo yeke gbu li na ndo lege so mo lingbi ti maï akode ti mo na ndo sarango aye ti pendere, lekengo da, mozoko wala ambeni ye so azo awara lege pëpe ti sara ni na yâ ti sese ti laso, so aye ayeke gue dä gi na loro. Atâa ye ni ayeke tongana nyen, e hinga so mo yeke bâ na nene ni mingi beku ti mo ti wara ye so Bible airi ni “tâ fini biani”, so ti tene fini ti lakue lakue so Jéhovah aleke lani ti tene e wara ni.​—1 Timothée 6:19.

² A nzere na e mingi nga a yeke mbeni kota ye na lê ti e ti fa tënë ti beku so ayeke na yâ ti Bible na amba ti e. Ni la pëpe? Ye oko, azo mingi ake tënë ti beku so. Ala ke ni ndali ti so na lê ti ala, a yeke mbeni ye so alingbi ti ga tâ tënë lâ oko pëpe, mbeni ye so alingbi gi na azo so ayeke nduru ti yeda hio na aye kue so a fa na ala. Ala lingbi même ti bâ so a yeke ngangu na ala ti mä na bê na mbeni Nzapa so amû zendo ti fini ti lakue lakue na yâ ti Paradis. Ye wa akanga lege na azo ti mä na bê na ni? Ti ambeni zo, a yeke tënë ti aye ti sioni. Ala bâ ti ala so tongana Nzapa ayeke dä, lo yeke na ngangu ahon kue nga lo yeke sara ye na ndoye, a lingbi pëpe ti fa nda ti aye ti sioni nga na pasi so ayeke na yâ ti sese so. Ala tene so, teti so Nzapa ayeke kanga lê na ndo ti aye ti sioni, a fa so lo yeke dä pëpe; na même tongana lo yeke dä, lo yeke na ngangu ahon kue pëpe wala lo yeke bi bê ti lo pëpe na e. Ti ambeni, mara ti atënë tongaso ayeke na lege ni. Satan afa kozoni awe so lo hinga ti kanga lê ti azo si ala bâ ndo nzoni pëpe.​—2 aCorinthien 4:4.

3. Kpengba hundango tënë wa e lingbi ti mû maboko na azo ti wara kiringo tënë ni? Ngbanga ti nyen gi e la e lingbi ti sara tongaso?

³ Teti so e yeke aTémoin ti Jéhovah, gi e la e lingbi ti mû maboko na azo so Satan nga na ndara ti sese so ahanda ala (1 aCorinthien 1:20; 3:19). E hinga ngbanga ti nyen azo mingi ake ti mä na bê na azendo ti Bible. Ala hinga Jéhovah pëpe. Peut-être ala hinga iri ti lo pëpe wala ala hinga nda ti iri ni pëpe, nga peut-être ala hinga ye kete wala ye oko pëpe na ndo asarango ye ti lo wala lege so lo yeke sara lakue si azendo ti lo aga tâ tënë. E yeke na ngia so Nzapa afa na e aye so. Ngoi na ngoi, a yeke nzoni ti gbu li na ndo lege so e lingbi ti mû maboko na azo so “bingo akanga bibe ti ala” ti wara kiringo tënë na mbeni kpengba hundango tënë ti ala: “Ngbanga ti nyen Nzapa azia lege na aye ti sioni nga na pasi?” (aEphésien 4:18). Kozoni kue, e yeke bâ ande ye so e lingbi ti tene kozoni ti mû lege na zo ni ti yeda na kiringo tënë ni. Na pekoni, e yeke bâ ande tongana nyen asarango ye ti Jéhovah asigigi polele na yâ ti lege so lo leke na tënë ti aye ti sioni.

Nzoni lege ti kiringo na tënë

4, 5. Tongana mbeni zo ahunda ti hinga ngbanga ti nyen Nzapa azia lege na pasi, ye wa e yeke peut-être na bezoin ti sara kozoni? Fa nda ni.

⁴ Tongana mbeni zo ahunda ti hinga ngbanga ti nyen Nzapa azia lege na pasi, e yeke kiri tënë tongana nyen? Ti kiri tënë na ni, peut-être e yeke gue hio ti fa na lo anzene nzene tënë na ndo ni, a to nda ni na ye so asi na yaka ti Eden. Na ambeni zo, a lingbi ti duti na lege ni ti tene e sara tongaso. Ye oko, a lingbi e sara hange. A hunda peut-être ti tene ambeni tënë kozoni (aProverbe 25:11; aColossien 4:6). Zia e bâ ambeni ye ota so ayeke mû maboko na e ti mû maboko na zo ni kozoni ti kiri tënë.

⁵ Kozoni, tongana mbeni zo agi bê ti lo mingi na ndo ti aye ti sioni so asi singo na yâ ti sese so, a yeke peut-être ngbanga ti so ye ti sioni asi na lo wala na mbeni zo so lo ye lo mingi. Tongaso, a lingbi ti duti na lege ti ndara ti fa kozoni na zo ni so e bâ mawa ti lo. Bazengele Paul awa aChrétien, lo tene: “I toto na ala so ayeke toto.” (aRomain 12:15). Ti fa so e bâ mawa ti azo wala e “sara be-nzoni na popo ti [e],” a lingbi ti ndu bê ti zo ni (1 Pierre 3:8). Tongana zo ni ahinga so e yeke bi bê ti e na lo, a lingbi ti pusu lo ti mä ye so e ye ti tene na lo.

6, 7. Ngbanga ti nyen a yeke na lege ni ti tene e gonda azo so ahunda akpengba tënë na ndo ti Bible, atënë so ala gi bê ti ala na ndo ni?

⁶ Use ni, e lingbi ti gonda zo ni ndali ti so lo hunda tënë so alondo na bê ti lo wani. Ambeni zo atene so teti so ala yeke gi bê ti ala mingi na ndo ti mara ti hundango tënë so, a fa so ala yeke na mabe pëpe wala ala ne Nzapa pëpe. Peut-être amokonzi-nzapa ti ala atene na ala tongaso. Ye oko, a yeke lakue tongaso pëpe, teti so ambeni zo so ayeke be-ta-zo na ngoi so a sû Bible ahunda mara ti atënë so. Na tapande, David so ayeke mbeni wasungo psaume ahunda tënë lo tene: “O L’Eternel, teti nyen Mo luti yongoro kâ? Teti nyen Mo honde tere ti Mo na lâ ti vundu?” (Psaume 10:1). Legeoko nga, prophète Habakuk ahunda lani tënë, lo tene: “O L’Eternel, a lingbi mbi dekongo lâ oke? na Mo mä mbi pëpe. Mbi dekongo na Mo, mbi tene, Sioye ti ngangu ayeke! na Mo sö pëpe. Teti nyen Mo sara si mbi bâ sioye, na [mo] bâ vundu tongaso? Ye ti futi na sioye ti ngangu ayeke na gbele mbi. Tiri ayeke, na papa alondo.”​—Habakuk 1:2, 3.

⁷ Akoli so ayeke lani be-ta-zo nga ala ne Nzapa mingi. Nzapa asuku na ala ndali ti so ala hunda mara ti atënë tongaso? Ên-ën. Nde na so, Jéhovah abâ so a yeke na lege ni ti tene a sû ahundango tënë ti ala na yâ ti Mbeti ti lo. Laso nga, mbeni zo so ayeke gi bê ti lo na ndo nda ni so aye ti sioni ahon ndo ni na yâ ti sese so alingbi ti duti na nzara ti aye ti yingo, wala ti duti na nzara ti wara akiringo tënë so gi Bible oko alingbi ti mû ni. Girisa pëpe so Jésus asara lani nzoni tënë ti azo so ayeke na nzara ti aye ti yingo, wala so “ahinga ye ti yingo amanke ala”. (Matthieu 5:3). E yeke na kota ngia ti mû maboko na mara ti azo tongaso ti wara tâ ngia so Jésus amû zendo ni.

8. Afango ye ti kirikiri wa apusu azo ti bâ so Nzapa ayeke na gunda ti apasi? Tongana nyen e lingbi ti mû maboko na ala?

⁸ Ota ni, e yeke peut-être na bezoin ti mû maboko na azo ti bâ so Nzapa ayeke pëpe na gunda ti aye ti sioni so asi singo na yâ ti sese so. A fa na azo mingi so Nzapa la ayeke komande sese so nga so lo diko kozoni awe ye kue so ayeke si na e. A fa na ala nga so Nzapa ahinga ngbanga ti nyen lo zia lege na azo ti bâ pasi, na zo alingbi pëpe ti gbu nda ti araison so apusu lo ti sara tongaso. Mara ti afango ye tongaso ayeke na lege ni pëpe. Afango ye so asara si iri ti Nzapa abuba nga apusu azo ti bâ so lo la lo yeke na gunda ti aye ti sioni na apasi so ayeke na yâ ti sese so. Tongaso, a yeke nzoni e sara kusala na Bible ti kiri tënë na ahundango tënë so (2 Timothée 3:16). A yeke Jéhovah la ayeke komande sioni sese ti laso pëpe, me a yeke Satan (1 Jean 5:19). Jéhovah adiko kozoni pëpe ye kue so ayeke si na a-ange nga na azo; lo mû na ala liberté ti soro ye nga lo mû na ala lege ti soro na popo ti ye so ayeke nzoni wala sioni, ye so ayeke na lege ni wala ayeke na lege ni pëpe (Deutéronome 30:19). Nga, Jéhovah ayeke lâ oko pëpe na gunda ti aye ti sioni; lo ke tënë ti aye ti sioni nga lo yeke bi bê ti lo na azo so ayeke bâ pasi senge senge.​—Job 34:10; aProverbe 6:16-19; 1 Pierre 5:7.

9. Ambeni mbeti wa “ngbâa be-ta-zo na ti ndara” asigigi na ni ti mû maboko na azo ti hinga ngbanga ti nyen Jéhovah Nzapa azia lege na pasi?

⁹ Tongana mo sara akozo ye so awe, mo lingbi peut-être ti bâ so zo so ayeke mä mo ayeke nduru ti hinga ngbanga ti nyen Nzapa azia lege na pasi ti ngbâ ti gue. Ti mû maboko na mo ti sara ni, “ngbâa be-ta-zo na ti ndara” asigigi na gbâ ti ambeti (Matthieu 24:45-47, MN ). Na tapande, na ngoi ti Kota Bungbi ti District ti ngu 2005 ti si na ngu 2006, so kota li ti tënë ni ayeke “E mä yanga ti Nzapa”, a sigigi na tract Apasi kue aga ndulu ti hunzi awe! Tongana tract so ayeke na yanga ti kodoro ti mo, ngbanga ti nyen pëpe ti gi ti hinga atënë ti yâ ni nzoni? Legeoko nga, a sigigi na buku Bible afa nyen biani? fadeso na ayanga ti kodoro 157. Mbeni chapitre ti yâ ni asara tënë mingi na ndo ti kpengba hundango tënë so. Sara kusala mingi na ambeti so. Ambeti so afa polele ye so Bible atene na ndo lege so a dë kite na ndo yanga-ti-komande ti Jéhovah na yaka ti Eden, nga a fa ngbanga ti nyen Jéhovah aleke kpale ni tongana ti so lo sara. Nga, girisa pëpe so na ngoi so mo yeke sara lisoro na ndo tënë so, mo yeke mû lege na zo so ayeke mä mo ti wara tâ kota hingango ye so zo alingbi ti wara. A yeke hingango ye na ndo Jéhovah nga na apendere sarango ye ti lo.

Gboto lê na ndo asarango ye ti Jéhovah

10. Ye wa ayeke ngangu na azo mingi ti gbu nda ni na ndo raison so Nzapa azia lege na pasi? Hingango ye wa alingbi ti mû maboko na ala?

¹⁰ Na ngoi so mo yeke mû maboko na azo ti hinga ngbanga ti nyen Jéhovah azia si azo akomande tere ti ala wani na gbe ti ngangu ti Satan, tara ti gboto lê ti ala na ndo apendere sarango ye ti Jéhovah. Azo mingi ahinga so Nzapa ayeke na ngangu mingi; ala yeke mä ka so a yeke iri lo Nzapa ti Ngangu Ahon Kue. Ye oko, a lingbi peut-être ti duti ngangu na ala ti bâ ngbanga ti nyen lo sara kusala pëpe na kota ngangu so lo yeke na ni ti hunzi fade fade asarango ye ti kirikiri nga na pasi. Peut-être ala hinga pëpe so Jéhovah ayeke nga nzoni-kue, lo yeke mbilimbili, lo yeke na ndara nga lo sara ye na ndoye. Jéhovah ayeke sara kusala na asarango ye ti lo so tâ na lege ni. Ni la Bible atene: “Kusala ti Lo alingbi kue.” (Deutéronome 32:4). Mo yeke sara tongana nyen ti gboto lê na ndo ti asarango ye so na ngoi so mo yeke kiri tënë na atënë so azo ayeke hunda ka ni mingi? Zia e bâ ambeni tapande.

11, 12. (a) Ngbanga ti nyen Jéhovah alingbi lani pëpe ti pardone siokpari ti Adam na Eve? (b) Ngbanga ti nyen Jéhovah ayeke kanga ande lê pëpe na ndo ti siokpari teti lakue lakue?

¹¹ Jéhovah alingbi gi fade ti pardone Adam na Eve awe? Lo lingbi lani pëpe ti pardone ye so ala sara. Teti so Adam na Eve ayeke lani mbilimbili-kue, ala soro na bê ti ala wani ti ke yanga-ti-komande ti Jéhovah nga ti yeda si Satan afa lege na ala. A dö bê ti e pëpe tongana azo ti kengo yanga so asara lani mbeni ye pëpe ti fa so ala changé bê ti ala. Ye oko, tongana azo ahunda ti hinga ngbanga ti nyen Jéhovah apardone ala pëpe, ala ye peut-être ti hinga ngbanga ti nyen Jéhovah awoko na ndo ti akpengba-ndia ti lo pëpe na lo kanga lê na ndo ti siokpari nga na kengo yanga so. Kiringo tënë ni andu mbeni kota sarango ye so ahinga Jéhovah na ni: lo yeke nzoni-kue.​—Exode 28:36; 39:30.

¹² Bible afa fani mingi so Jéhovah ayeke nzoni-kue. Ye oko, ye ti mawa ni ayeke so azo mingi na yâ ti sese ti laso, so abuba kue, agbu nda ti sarango ye ti Jéhovah so pëpe. Jéhovah ayeke na sioni oko pëpe nga lo kangbi na siokpari kue (Esaïe 6:3; 59:2). Tongana a ndu tënë ti siokpari, lo leke mbeni ye ti zi azo na yâ ti siokpari, me lo yeke kanga lê pëpe na ndo ni teti lakue lakue. Tongana Jéhovah ayeda fade ti kanga lê na ndo ti siokpari teti lakue lakue, e lingbi fade ti duti pëpe na beku teti kekereke (aProverbe 14:12). Na ngoi so alingbi, Jéhovah ayeke sara ande si azo kue akiri aga nzoni-kue. Ye so ayeke si ande biani, ndali ti so a yeke ye so bê ti lo so ayeke Nzoni-Kue aye.

13, 14. Ngbanga ti nyen Jéhovah asoro pëpe ti fâ azo so ake yanga na yaka ti Eden?

¹³ Jéhovah alingbi gi lani ti fâ azo so ake yanga na yâ ti yaka ti Eden na ti kiri ti sara ambeni fini zo? Lo yeke biani na ngangu ti sara tongaso; na yâ ti ngoi kete, lo yeke sara kusala na ngangu ti lo ti futi azo ti sioni kue. Ambeni zo alingbi ti hunda tere ti ala: ‘Ngbanga ti nyen lo fâ lani pëpe azo ti sioni so na ngoi so ala yeke gi ota na yâ ti dunia kue? Tongana lo sara lani tongaso, ka lo yeke kanga lege pëpe na siokpari nga na pasi so e yeke bâ laso ti mû ndo?’ Ngbanga ti nyen Jéhovah asoro lani pëpe ti sara tongaso? Deutéronome 32:4 atene: “Lege ti Lo kue ayeke mbilimbili.” Tënë ti sarango ye mbilimbili agbu bê ti lo mingi. Biani, Jéhovah “aye fango ngbanga ti mbilimbili”. (Psaume 37:28). Teti so Jéhovah aye fango ngbanga ti mbilimbili, lo ke ti futi azo ti kengo yanga so na yaka ti Eden. Ndali ti nyen?

¹⁴ Na ngoi so Satan ake yanga, lo dë kite na ndo droit ti Nzapa ti komande dunia kue. Teti so sarango ye ti mbilimbili agbu bê ti Jéhovah mingi, a hunda ti tene lo leke tënë so na lege ni. Tongana Jéhovah alondo lani hio ti fâ azo so ake yanga, atâa so ala lingbi na ni, a yeke duti pëpe tâ nzoni lege ti lekengo tënë ni. Ti sara tongaso ayeke fa so Jéhovah ayeke na ngangu mingi ahon ala, me tënë ni andu lani pëpe tënë ti ngangu so lo yeke na ni. Na ndo ni, Jéhovah afa lani na Adam na Eve ye so lo leke ti sara. Lo ye si ala dü amolenge, ala ga mingi mingi na ndo ti sese nga ala komande na ndo ti aye kue (Genèse 1:28). Tongana Jéhovah afâ lani Adam na Eve, ka peko ti atënë ti lo angbâ gi senge. Teti so Jéhovah ayeke mbilimbili, lo yeke sara lâ oko pëpe si mara ti ye tongaso asi, ndali ti so aye so lo leke ti sara ayeke ga tâ tënë lakue.​—Esaïe 55:10, 11.

15, 16. Tongana azo ayeke fa alege nde nde ti lekengo na kpale so alondo na Eden, tongana nyen e lingbi ti mû maboko na ala?

¹⁵ Mbeni zo na yâ ti dunia ti leke tënë ti kengo yanga so na lege ti kota ndara tongana ti Jéhovah ayeke dä? Ambeni zo alingbi ti fa ti ala lege so ala lingbi ti “leke” na tënë ti kengo yanga so alondo na Eden. Ye oko, na sarango tongaso, ala ye ti fa so ala hinga nzoni mingi tongana nyen ti leke tënë so ahon ti Nzapa. Ye so apusu ala ti tene tongaso alingbi ti duti sioni pëpe, me ala hinga pëpe tongana nyen Jéhovah ayeke sara ye, nga ala hinga pëpe kota ndara so lo yeke na ni. Na ngoi so bazengele Paul ayeke sû lani mbeti na aChrétien ti Rome, lo gi ti hinga ye mingi na ndo ndara ti Nzapa so mo yeke bâ nga ni na lege ti “tënë ti nda-gigi”. “Tënë ti nda-gigi” so andu lege so Jéhovah aleke ti sara kusala na Royaume ti Messie ti sö azo so ayeke be-ta-zo nga ti sara si iri ti lo aga nzoni-kue. Paul abâ ndara ti Nzapa so, so aleke ti sara ye so, tongana nyen? Bazengele Paul ahunzi ti sara lettre ti lo na lege ti atënë so: “A mû gloire na [Nzapa so lo oko ayeke na ndara, MN ], a mû na Lo gloire lakue lakue na lege ti Jésus-Christ! Amen.”​—aRomain 11:25; 16:25-27.

¹⁶ Paul ahinga so Jéhovah gi ‘lo oko ayeke na ndara’, so ti tene ndara ti lo ahon ti a-ange nga na azo kue na yâ ti dunia. Zo wa na popo ti azo so ayeke mbilimbili-kue pëpe alingbi ti gbu li na ndo ti mbeni nzoni lege ti leke mbeni oko ti akpale so azo awara? Tongana nyen si ala lingbi ti leke kota kpale so Satan asigigi na ni na ndo droit ti Nzapa ti komande dunia? Tongaso, a hunda ti tene e mû maboko na azo ti duti na mara ti mbeto so e yeke na ni na mbage ti Nzapa so “bê ti [lo] ayeke na ndara”. (Job 9:4). Tongana e hinga ndara ti Jéhovah nzoni, e yeke zia bê ti e kue na lo, na hingango so lo yeke leke kpale so na mbeni lege so ayeke nzoni mingi.​—aProverbe 3:5, 6.

Hinga kusala so ndoye ti Jéhovah ayeke sara

17. Na lege wa ti hinga ye mingi na ndo ndoye so Jéhovah ayeke na ni ayeke mû maboko na azo so ayeke gi bê ti ala na ndo raison so Nzapa azia lege na pasi?

¹⁷ “Nzapa ayeke Ndoye.” (1 Jean 4:8). Na lege ti akpengba tënë so, Bible afa kota sarango ye ti Jéhovah, mbeni sarango ye ti lo so anzere na azo mingi ahon atanga ni kue. Nga, sarango ye ti lo so ayeke dë bê ti azo so ayeke gi bê ti ala ndali ti aye ti sioni so amû ndo kue. Jéhovah afa ndoye ti lo na yâ aye kue so lo sara ti leke na akota kpale so siokpari aga na ni na ndo aye so lo créé. Ndoye apusu Jéhovah ti mû beku na amolenge ti Adam na Eve (Genèse 3:15). Nzapa amû lege na ala ti sambela lo nga ti lë kpengba songo na lo. Ndoye apusu Nzapa ti leke mbeni ye ti tene na lege ni lo pardone siokpari ti ala nga lo sara si ala kiri aga mbilimbili-kue na ala wara fini ti lakue lakue (Jean 3:16). Nga, ndoye apusu Jéhovah ti sara ye na be-nze-pepe na mbage ti azo, ti mû lege na ala ti ke Satan nga ti yeda ti tene Jéhovah akomande ala.​—2 Pierre 3:9.

18. A nzere na e ti hinga ye wa? E yeke bâ ande nyen na yâ ti article ti peko?

¹⁸ Na ngoi so mbeni pasteur ayeke sara tënë na azo so abungbi na ngoi ti mbeni matanga so a yeke sara ni ngu oko oko ti dabe na azo so awara kuâ ndali ti aterroriste, lo tene: “E hinga pëpe raison so apusu Nzapa ti zia lege na aye ti sioni nga na pasi ti ngbâ ti gue.” So tâ ye ti mawa! A nzere na e pëpe ti hinga ye mingi na ndo nda ni so Nzapa azia lege na pasi ti ngbâ ti gue? (Deutéronome 29:29). Na teti so Jéhovah ayeke na ndara, lo yeke mbilimbili nga lo yeke na ndoye, e hinga so lo yeke hunzi apasi kue na yâ ti ngoi kete. Biani, lo mû zendo ti sara tongaso (Apocalypse 21:3, 4). Ka ti azo mingi mingi so awara kuâ ngbene ye so azo abâ gigi, a yeke tongana nyen? Jéhovah agirisa ala na ngoi so lo yeke leke kpale so abâ gigi na Eden? Ên-ën. Ndoye apusu lo ti leke mbeni ye ndali ti ala, na lege so lo yeke zingo ande akuâ. A yeke ye so e yeke bâ ande na yâ ti article ti peko.

Mo yeke kiri tënë tongana nyen?

• E lingbi ti tene nyen na mbeni zo so ahunda ti hinga nda ni so Nzapa azia lege na pasi?

• Na lege wa a yeke bâ so Jéhovah ayeke nzoni-kue nga lo yeke mbilimbili na lege so lo sara ye na mbage ti azo so ake yanga na Eden?

• Ngbanga ti nyen a yeke nzoni e mû maboko na azo ti hinga ye mingi na ndo ndoye ti Jéhovah?

[Foto na lembeti 15]

Gi ti mû maboko na azo so ayeke gi bê ti ala ndali ti pasi so ayeke na ndo sese

[Foto na lembeti 17]

David na Habakuk so ayeke be-ta-zo ahunda na Nzapa atënë so agbu bê ti ala