Tongana nyen ti duti zo so abâ aye ti yingo na nene ni?

BAZENGELE PAUL atene: “Bibe ti mitele ayeke kui, me bibe ti Yingo ayeke fini na siriri.” (aRomain 8:6). Na lege ti atënë so, bazengele ni ayeke fa lani so ti duti zo so abâ aye ti yingo na nene ni andu ye mingi ahon gi ti soro ti sara tongaso wala ti bâ so a yeke nzoni ti sara ni. Ti tâ tënë ni, a yeke mbeni desizion so ayeke gue na zo ti wara fini wala ti wara kuâ. Ye oko, na lege wa mbeni zo so abâ aye ti yingo na nene ni awara “fini na siriri”? Bible afa so mara ti zo tongaso ayeke na siriri laso, so ti tene lo wani lo yeke na siriri nga lo yeke na siriri na Nzapa. Na ndo ni, lo yeke wara ande fini ti lakue lakue (aRomain 6:23; aPhilippien 4:7). A yeke ye ti dongo bê pëpe tongana Jésus atene: “Ngia ayeke na azo so ahinga ye ti yingo amanke ala.”​—Matthieu 5:3.

Teti so mo yeke diko mbeti so, ye so afa so aye ti yingo agbu bê ti mo, na a yeke na lege ti ndara ti sara tongaso. Ye oko, teti so bango ndo ti azo na ndo ti tënë so ayeke nde nde, mo lingbi ti hunda tere ti mo: ‘Ti duti zo so abâ aye ti yingo na nene ni aye biani ti tene nyen? Nga, zo ayeke sara nyen ti bâ aye ti yingo na nene ni?’

“Bibe ti Christ”

Bazengele Paul afa raison so a yeke kota ye ti duti zo so abâ aye ti yingo na nene ni, nga na aye ti nzoni so zo ayeke wara na pekoni. Lo fa nga ye mingi na ndo ye so dutingo zo so abâ aye ti yingo na nene ni aye ti tene. Paul afa na aChrétien ti ngbene gbata ti Corinthe kangbi so ayeke na popo ti zo ti mitele, so ti tene zo so ayeke sara gi ye so nzara ti bê ti lo afa na lo, nga na zo ti yingo, so ti tene zo so aye ti yingo agbu bê ti lo mingi. Paul atene: “Zo ti sese akamata ye ti Yingo ti Nzapa pëpe; teti ye so ayeke ye ti buba na lê ti lo.” Na mbage, Paul afa so a yeke hinga zo so abâ aye ti yingo na nene ni na lege so lo yeke na “bibe ti Christ”.​—1 aCorinthien 2:14-16.

Ti duti na “bibe ti Christ” aye kozoni kue ti tene ti ‘bi bê ti e legeoko tongana Christ abi bê ti Lo giriri’. (aRomain 15:5; aPhilippien 2:5). Ti tene ni na mbeni lege nde, zo so ayeke bâ aye ti yingo na nene ni ayeke zo so ayeke na oko bibe so Jésus ayeke na ni na lo yeke sara ye gi tongana ti Christ (1 Pierre 2:21; 4:1). Tongana mbeni zo ayeke gi mingi ahon ti tene bibe ti lo ague oko na ti Christ, lo yeke bâ aye ti yingo na nene ni mingi ahon ti kozo nga lo yeke na ndo ti lege so ayeke gue na lo ti wara “fini na siriri.”​—aRomain 13:14.

A yeke hinga “bibe ti Christ” tongana nyen?

Ti duti na bibe ti Christ, a lingbi e hinga kozoni kue lege so Christ ayeke bi bê ti lo na ni. Tongaso, kozo ye so ayeke sara si e bâ aye ti yingo na nene ni ayeke ti gi ti hinga lege so Jésus ayeke bi bê ti lo na ni lani. Me, e yeke sara tongana nyen ti hinga bibe ti mbeni zo so aduti lani na fini na ndo sese a sara angu 2 000 awe? Gbu li na ndo ti tapande so si: Mo yeke sara tongana nyen ti hinga ye na ndo ti akota zo ti kodoro ti mo so ayeke na fini giriri? Mo hinga ni peut-être na lege ti dikongo aye na ndo ti ala. Legeoko nga, dikongo ambeti so a sû na ndo ti Jésus ayeke mbeni kota ye so ayeke mû lege na mo ti hinga bibe ti Christ.​—Jean 17:3.

A sû ambeti osio so amû lege na e ti hinga ye nzoni mingi na ndo ti Jésus. A yeke Évangile ti Matthieu, ti Marc, ti Luc nga na ti Jean. Ti diko ambeti so nzoni ayeke mû maboko na e ti hinga bibe ti Jésus, aye so agbu bê ti lo mingi nga aye so ayeke pusu lo ti sara aye. Tongana mo mû ngoi ti gbu li na ndo ti aye so mo diko na ndo Jésus, a yeke sara si mo bâ na yâ ti li ti mo mara ti zo wa Jésus ayeke lani. Atâa tongana mo bâ kozoni awe so mo yeke sara ye tongana ti Christ, dikongo ambeti tongaso nga na gbungo li na ndo ni ayeke mû maboko na mo ti ngbâ ti “maï na yâ grâce na ndara ti hinga Seigneur na Sauveur ti e Jésus-Christ.”​—2 Pierre 3:18.

Na hingango so a yeke nzoni mo ngbâ ti maï hingango ye ti mo na ndo Jésus, zia e bâ ambeni versê ti aÉvangile ti bâ aye so asara si Jésus abâ aye ti yingo na nene ni mingi. Na pekoni, hunda tere ti mo ti bâ tongana nyen mo lingbi ti sara ye alingbi na tapande so Jésus azia.​—Jean 13:15.

Bango aye ti yingo na nene ni nga na “lengo ti Yingo”

Luc so asû mbeni Évangile atene so Nzapa asa yingo vulu ti lo na ndo ti Jésus na ngoi so lo wara batême na nga Jésus “asi na Yingo Vulu”. (Luc 3:21, 22; 4:1). Jésus nga kue afa na adisciple ti lo nene ti zia si yingo vulu ti Nzapa so ayeke ngangu so lo yeke sara na kusala afa lege na ala (Luc 11:9-13). Ngbanga ti nyen a yeke kota ye? Ngbanga ti so yingo ti Nzapa ayeke na ngangu ti changé bibe ti mbeni zo, na ti sara si lo bi bê ti lo tongana ti Christ (aRomain 12:1, 2). Yingo vulu ayeke pusu mbeni zo ti duti na “ndoye, tâ ngia, siriri, be-nze-pepe, nzobe, bê ti sara nzoye, be-biani [wala “mabe,” Fini Mbuki, 2001], tâ be-ti-molenge, na ngangu ti kanga nzara ti tere”. A yeke hinga mbeni zo so ayeke bâ biani aye ti yingo na nene ni na lege so lo yeke sara ye alingbi na ambage nde nde ti “lengo ti Yingo”. (aGalate 5:22, 23). Ti tene ni nduru, zo so abâ aye ti yingo na nene ni ayeke zo so yingo ti Nzapa ayeke fa lege na lo.

Na yâ ti ngoi kue so Jésus ayeke sara kusala so Nzapa amû lani na lo, lo fa na gigi ambage nde nde ti lengo ti yingo. Lege so Jésus asara ye lani na mbage ti azo so aJuif abâ ala tongana asenge zo afa polele so lo yeke sara ye na ndoye, na nzobe nga lo sara anzoni ye (Matthieu 9:36). Na tapande, bâ mbeni ye so asi, so bazengele Jean asara tënë na ndo ni, lo tene: “Tongana Jésus ayeke hon, Lo bâ mbeni zo so a dü lo waziba.” Adisciple ti Jésus abâ koli so me na ala, lo yeke zo so ayeke sara siokpari. Ala hunda Jésus ala tene: “Zo [wa] asara siokpari? Zo so ayeke waziba wala babâ na mama ti lo.” Avoizin ti koli so abâ lo nga me na ala, lo yeke zo ti iringo ye. Ala hunda ndo, ala tene: “A yeke lo so si a duti ti [iri] ye giriri pëpe?” Ye oko, Jésus abâ waziba so tongana mbeni zo so ayeke na bezoin ti mungo maboko. Lo sara tënë na waziba so nga lo sava lo.​—Jean 9:1-8.

Nyen la ye so asi afa na mo na ndo bibe ti Christ? Kozoni kue, Jésus ayeke bâ na nene ni azo so amba ti ala aJuif abâ ala tongana asenge zo na lo yeke sara nzoni bê na ala. Use ni, lo yeke mû li ni ti mû maboko na azo. Mo bâ so mo yeke sara ye tongana ti Jésus? Jésus ayeke mû maboko na azo si fini ti ala aduti nzoni ahon ti kozo nga ala duti na mbeni nzoni beku teti kekereke. Mo yeke sara tongaso nga? Wala, mo yeke nduru ti sara nzoni bê na azo so a ne ala nga mo yeke sara sanka ti azo so a bâ ala tongana asenge zo? Tongana mo yeke mû maboko na azo tongana ti so Jésus asara lani, mo yeke mû tapande ti Jésus la.​—Psaume 72:12-14.

Bango aye ti yingo na nene ni nga na sambela

Atondo so a sû na yâ ti aÉvangile afa so fani mingi, Jésus asambela Nzapa (Marc 1:35; Luc 5:16; 22:41). Na ngoi so Jésus ayeke na sese na lo yeke sara kusala so Nzapa amû na lo, lo zia mbeni ngoi nde ndali ti sambela. Disciple Matthieu atene: “Tongana [Jésus atokua] azo mingi so na kodoro awe, Lo ma hoto ti sambela na ndo so zo ayeke dä pëpe.” (Matthieu 14:23). Angoi so Jésus amû ti sara lisoro na Babâ ti lo ti yayu asara si lo wara ngangu (Matthieu 26:36-44). Laso nga, ala so abâ aye ti yingo na nene ni ayeke gi lege kue ti sara tënë na Nzapa, teti ala hinga so sambela ayeke kpengba songo ti ala na Wasarango ala nga ayeke mû maboko na ala ti sara ye tongana ti Christ ahon ti kozo.

Fani mingi, Jésus amû ngoi mingi ti sambela (Jean 17:1-26). Na tapande, kozo ti soro akoli 12 ti ga abazengele ti lo, Jésus ‘ague na hoto ti sambela, na Lo ngbâ ti sambela Nzapa na bï so kue.’ (Luc 6:12). Atâa so a hunda pëpe ti tene azo so abâ aye ti yingo na nene ni amû bï kue ti sambela, ala yeke mû ngoi ti sambela tongana ti so Jésus asara. Kozo ti mû akota desizion, ala yeke mû ngoi ti sambela Nzapa, ti gi ti tene yingo vulu ti lo afa lege na ala si ala soro ti sara aye so ayeke sara si ala bâ aye ti yingo na nene ni mingi ahon ti kozo.

Na yâ ti asambela ti Jésus, lo fa aye so agbu bê ti lo mingi. A yeke nzoni e sara nga tongaso na yâ ti asambela ti e. Bâ ye so Luc atene na ndo lege so Jésus asambela na bï so aga kozoni na kuâ ti lo. Luc atene: ‘Teti vundu agbu Lo mingi, Lo sambela mingi ahon; na gbiki ti tere ti Lo asigigi tongana mênë, a yuru na sese.’ (Luc 22:44). Jésus asambela na bê kue kozoni awe, me na ngoi ni so, lo sambela ngangu ‘mingi ahon’ ti kozo teti so lo yeke na gbele tara so ayeke ngangu ahon atanga ni kue; na Nzapa amä sambela ti lo (aHébreu 5:7). Azo so abâ aye ti yingo na nene ni ayeke mû tapande ti Jésus. Na ngoi so ala wara atara so ayeke ngangu mingi, ala yeke sambela Nzapa ngangu “mingi ahon” ti kozo ti tene lo mû na ala yingo vulu, lo fa lege na ala nga lo mû maboko na ala.

Teti so a yeke polele so Jésus ayeke sambela mingi, a yeke ye ti dongo bê pëpe tongana adisciple ti lo aye lani ti mû tapande ti lo na ndo tënë ti sambela. Ni la ala hunda Jésus ala tene: “Seigneur, Mo fa na e lege ti sambela.” (Luc 11:1). Legeoko nga, azo so abâ aye ti yingo na nene ni na so aye si yingo vulu ti Nzapa afa lege na ala ayeke mû tapande ti Jésus tongana ala yeke sambela Nzapa. Zo so abâ biani aye ti yingo na nene ni ayeke sambela mingi.

Bango aye ti yingo na nene ni nga na fango nzo tënë

Na yâ ti Évangile so Marc asû, lo tene so Jésus asava azo mingi, na lo ngbâ ti sara ni juska ndo avuko. Lango oko na pekoni, na kota ndapre tongana Jésus ayeke sambela gi lo oko, adisciple ti lo aga na ala tënë na lo so azo mingi ayeke gi lo, peut-être ala ye ti tene lo sava ala. Ye oko, Jésus atene na adisciple ti lo, lo tene: ‘Zia e gue na mbeni ndo, na ambeni kodoro so ayeke nduru, si Mbi lingbi fa tënë kâ nga.’ Na pekoni, Jésus afa nda ni lo tene: “Mbi ga teti tënë so.” (Marc 1:32-38; Luc 4:43). Atâa so a yeke kota ye na lê ti Jésus ti sava azo, lo bâ fango nzo tënë ti Royaume tongana kozo ye so lo ga ndali ni.​—Marc 1:14, 15.

Laso nga, fango nzo tënë ti Royaume ti Nzapa na azo ayeke mbeni ye so a yeke hinga na azo so ayeke na bibe ti Christ. Jésus amû yanga na azo kue so aye ti ga adisciple ti lo, lo tene: “I gue, i fa tënë na amara kue si ala ga adisciple, . . . i fa na ala ti bata ye kue so Mbi komande i.” (Matthieu 28:19, 20). Na ndo ni, Jésus afa kozoni awe, lo tene: “Fade a fa Tene-nzoni so ti royaume na sese so kue teti tënë ti témoin na amara kue; na tongaso fade nda ni aga.” (Matthieu 24:14). Teti so Mbeti ti Nzapa afa so fade yingo vulu ayeke mû maboko na azo ti fa tënë, fango tënë na wâ afa so e yeke bâ biani aye ti yingo na nene ni.​—Kusala 1:8.

Ti fa nzo tënë ti Royaume na ndo sese kue a hunda ti tene azo kutu mingi asara kusala maboko na maboko (Jean 17:20, 21). Azo so amû mbage na yâ ti kusala so ayeke na bezoin ti duti gi pëpe azo so abâ aye ti yingo na nene ni, me nga a hunda ti tene ala leke aye nzoni ti mû lege na ala ti sara ni na ndo sese kue. Mo hinga azo so ayeke mû tapande ti Christ nga ayeke fa nzo tënë ti Royaume na ndo sese kue?

Mo yeke fa so mo bâ biani aye ti yingo na nene ni?

Biani, ambeni ye nde ayeke dä so amû lege ti hinga na zo so abâ biani aye ti yingo na nene ni. Me, mo yeke sara ye alingbi na aye so e bâ ni kozo awe ti fa so mo bâ aye ti yingo na nene ni? Ti wara kiringo tënë ni, mo lingbi ti hunda tere ti mo: ‘Mbi yeke diko Mbeti ti Nzapa, Bible, lakue nga mbi yeke gbu li na ndo ti ye so mbi diko? Mbi yeke fa ambage nde nde ti lengo ti yingo na yâ ti fini ti mbi? Mbi yeke sambela lakue lakue? Mbi ye ti bungbi oko na azo so ayeke fa nzo tënë ti Royaume ti Nzapa na ndo sese kue?’

Ahundango tënë tongaso alingbi ti mû maboko na mo wani ti bâ wala mo yeke zo so abâ aye ti yingo na nene ni mingi. E wa mo ti sara aye so a hunda laso ti sara si mo wara “fini na siriri”.​—aRomain 8:6; Matthieu 7:13, 14; 2 Pierre 1:5-11.

[Encadré/Afoto na lembeti 5]

ZO SO ABÂ AYE TI YINGO NA NENE NI

◆ Aye Mbeti ti Nzapa mingi

◆ Ayeke fa na gigi ambage nde nde ti lengo ti yingo

◆ Ayeke sambela Nzapa lakue nga na bê kue

◆ Ayeke fa nzo tënë ti Royaume na azo