Tënë ti Jéhovah ayeke na fini

Akota tënë ti mbeti ti Ezéchiel: Use mbage

E YEKE na nze ti décembre ngu 609 kozo ti Christ. Gbia ti Babylone ato nda ti se kando ti tanga ni na tere ti Jérusalem. Me kozoni na so, a gue na ambeni Juif na ngbâa awe na Babylone. Tënë so Ezéchiel ayeke na ni ti fa na aJuif so aluti lani mingi na ndo ti tingo ti Jérusalem nga na futingo ni. Jérusalem ayeke lani gbata so ala ye ni mingi. Me, fadeso, Ezéchiel asara tënë ti tingo ti amara so ayeke duti ande na ngia ndali ti aye ti vundu so ayeke si na azo ti Nzapa. Ngu oko na ndambo na pekoni, Jérusalem atï, na Ezéchiel akiri asara tënë ti mbeni ye nde: tënë ni ayeke so azo ayeke kiri ande ti voro Jéhovah, na ye so ayeke pika bê ti azo.

Na yâ ti Ezéchiel 25:1–48:35, a yeke wara tënë ti prophétie na ndo amara so angoro Israël nga na ndo zingo azo ti Nzapa.a A fa atënë ni na molongo ni nga alingbi na angbongboro tënë so Ezéchiel aluti na ndo ni. Me, gi atënë ti Ezéchiel 29:17-20 si ayeke na molongo pëpe. Ndali ti so mbeti ti Ezéchiel alondo na yanga ti Nzapa, atënë ni “ayeke na fini, na a yeke na ngangu ti sara ye”.​—aHébreu 4:12.

‘SESE SO AGA LEGEOKO TONGANA YAKA TI EDEN’

(Ezéchiel 25:1–39:29)

Ndali ti so Jéhovah ahinga sarango ye ti mara ti Ammon, ti Moab, ti Edom, ti Philistie, ti Tyr na ti Sidon na ndo tënë ti tingo ti Jérusalem, lo tene na Ezéchiel ti fa ye so ayeke si ande na ala. Babylone ayeke nzi ande anzoni ye ti Egypte kue. A haka “Pharaon gbia ti Egypte, na azo mingi mingi ti lo” na mbeni keke ti cèdre so “épée ti gbia ti Babylone” ayeke dë ni ande na sese.​—Ezéchiel 31:2, 3, 12; 32:11, 12.

Nze omene tongaso na peko ti futingo Jérusalem na ngu 607 kozo ti Christ, mbeni zo akpe aga atene na Ezéchiel, atene: “A futi kodoro awe.” Ezéchiel aduti tongana “buburu mbeni pëpe” na mbage ti aJuif so ayeke angbâa awe na Babylone (Ezéchiel 33:21, 22). Lo fa na ala so fade ala yeke kiri ti voro Jéhovah. Fade Jéhovah ayeke ‘zia Berger oko na ndo ala; Boi ti lo David’. (Ezéchiel 34:23). Fade a yeke futi azo ti Edom kue, na zo oko ayeke ngbâ pëpe. Me ti kodoro ti Juda, fade ayeke ga “legeoko tongana yaka ti Eden”. (Ezéchiel 36:35). Jéhovah amû yanga ti bata azo ti lo na ngoi so “Gog” aga ti tiri na ala.​—Ezéchiel 38:2.

Akiringo tënë na atënë na ndo Bible:

29:8-12​—Na ngoi wa a wara lani zo oko pëpe na Egypte teti ngu 40? Na pekoni so a futi Jérusalem na ngu 607 kozo ti Christ, tanga ti azo ti Juda akpe na Egypte, atâa so prophète Jérémie atene na ala ti gue kâ pëpe (Jérémie 24:1, 8-10; 42:7-22). Me so kue gbä, Nebucadnetsar ague atiri na Egypte na lo hon Egypte ni na ngangu. Peut-être a yeke na peko ti bira so la si a wara zo oko pëpe na kodoro ti Egypte teti ngu 40. Atâa so, nde na Bible, mbeni mbeti oko afa pëpe so ye ni asi biani tongaso, e lingbi ti duti na kite pëpe so ye ni asi tongaso ndali ti so Jéhovah ayeke Lo so asara si atënë ti prophétie aga tâ tënë.​—Esaïe 55:11.

29:18​—Tongana nyen “li ti [azo ni] kue amboko na ndogo ti ala kue aga gi kä”? Mungo kodoro ti Tyr ayeke lani ngangu mingi na aturugu ti Nebucadnetsar. Ye so asara si casque so ala yü akpaka li ti ala na amboko ni. Nga, ndali ti so ala yô na ndogo ti ala agbakuru ti lekengo na gbagba ti ngoro na kodoro ti Tyr, ndogo ti ala ni kue aga gi kä.​—Ezéchiel 26:7-12.

Aye ti manda teti e:

29:19, 20. Teti so azo ti Tyr akpe na mingi ti amosoro ti ala, Gbia Nebucadnetsar awara ye gi kete na yâ ti kodoro ni. Nebucadnetsar ayeke voro lani Jéhovah pëpe, na atâa so lo yeke pika lani kate ti lo mingi nga lo yeke gi gi ye ndali ti lo mveni, Jéhovah amû na lo Egypte tongana “futa teti aturugu ti lo” ndali ti kusala so lo sara. A lingbi e sara ye tongana tâ Nzapa pëpe? E futa lampo na angorogbia ngbanga ti akusala so ala yeke sara ndali ti e. Atâa sarango ye ti azo ti komande ni ayeke tongana nyen, wala kusala wa ala yeke sara na anginza so e futa teti lampo, ye so ayeke kanga lege na e pëpe ti futa ni.​—aRomain 13:4-7.

33:7-9. A lingbi bungbi ti azo so asara kua ti sinziri (ala so a sa yingo na ndo ti ala, so ade na ndo ti sese ge) nga na azo so ayeke mû maboko na ala angbâ lakue ti fa nzo tënë ti Royaume nga ti tene na azo so “kota ye ti vundu” aga nduru awe.​—Matthieu 24:21.

33:10-20. E yeke wara salut gi tongana e zia sioni lege ti e na e sara ye so Nzapa ahunda. Ti tâ tënë ni, lege ti Jéhovah ayeke biani “mbilimbili”.

36:20, 21. Azo ti Israël ayeke “azo ti L’Eternel”. Me ndali ti so ala sara ye pëpe tongana ti so Nzapa ahunda na ala, ala buba iri ti lo na popo ti amara. A lingbi e voro Jéhovah lâ oko pëpe gi na yanga senge.

38:1-23. So ye ti dengo bê ti hinga so Jéhovah ayeke sö ande azo ti lo na ngoi so Gog, zo ti sese ti Magog, aga ti tiri bira na ala! Gog ayeke iri so a mû na Satan Zabolo, “mokonzi ti sese so”, na pekoni so a tomba lo na yayu. Tongana a sara tënë ti sese ti Magog, a ye ti sara tënë ti ndo so a zia Satan na adémon ti lo dä na so a mû lege na ala ti sara ngangu gi na ndo ti aye so azo ayeke sara na sese. A yeke na ndo so la si a zia ala dä.​—Jean 12:31; Apocalypse 12:7-12.

“MO ZIA BÊ TI MO NA YE KUE SO FADE MBI FA NA MO”

(Ezéchiel 40:1–48:35)

Ngu 14 ahon awe na pekoni so a futi gbata ti Jérusalem (Ezéchiel 40:1). A ngbâ ngu 56 na aJuif ti tene ala sigigi na Babylone (Jérémie 29:10). Ngu ti Ezéchiel asi fadeso nduru na 50. Na yâ ti mbeni suma so lo bâ, a gue na lo na sese ti Israël. Kâ, a tene na lo: “Molenge ti zo, mo bâ ndo na lê ti mo, na mo mä ndo na mê ti mo, na mo zia bê ti mo na ye kue so fade mbi fa na mo.” (Ezéchiel 40:2-4). Kite ayeke pëpe so Ezéchiel ayeke lani na ngia mingi ti bâ mbeni fini temple na yâ ti suma so!

Pendere temple so Ezéchiel abâ na yâ ti suma ayeke na ayanga ti gbagba 6, ando ti tengo kobe 30, Ndo ti Nzoni-kue, Ndo ti Nzoni Ahon Kue, mbeni balaga so a sara na keke, nga na mbeni balaga ti zongo asandaga na ndo ni. Ngu “asigigi” na yâ ti temple ni na asua aga kota bale (Ezéchiel 47:1). Na yâ ti mbeni suma ni, Ezéchiel abâ nga kangbingo yâ ti sese na popo ti akete mara ti Israël. Sese ti amara ni oko oko kue alondo na mbage ti tö ti si na do. Na popo ti sese ti Juda na ti Benjamin, a yeke wara mbeni mbage ti sese so a zia ni gi ndali ti azo so ayeke mû li ni. “Ndo ti Nzoni-kue ti L’Eternel” na “kodoro ni” so a iri ni “L’Eternel Ayeke Kâ” ayeke na yâ ti mbage ti sese so.​—Ezéchiel 48:9, 10, 15, 35.

Akiringo tënë na atënë na ndo Bible:

40:3–47:12​—Temple so Ezéchiel abâ na yâ ti suma aduti fä ti nyen? Kota temple ni so, ade a leke ni pëpe. A yeke fä ti temple ti Nzapa na lege ti yingo, so ti tene aye so lo leke ndali ti vorongo so ayeke na sioni oko pëpe na ngoi ti e. Aye ni so akpa ti so a sara ândö na yâ ti temple (Ezéchiel 40:2; Michée 4:1; aHébreu 8:2; 9:23, 24). Atënë na ndo ti temple so Ezéchiel abâ na yâ ti suma aga tâ tënë na ngoi ti “lâ ti nda ni” so tongana a yeke sukula sioni ti aprêtre ni si ala ga nzoni (2 Timothée 3:1; Ezéchiel 44:10-16; Malachie 3:1-3). Ye oko, a yeke ga ande tâ tënë kue na yâ ti Paradis. Me, temple ti yâ ti suma so amû na aJuif so ayeke na ngbâa na Babylone beku so ala yeke kiri ande na kodoro ti ala ti voro Jéhovah, na so sewa ti ala oko oko kue ayeke wara mbeni mbage ti sese ni.

40:3–43:17​—Mungo yongo ti temple ni aye ti tene nyen? A ye ti fa so ye so Jéhovah aleke na ndo tënë ti vorongo so ayeke na sioni oko pëpe ayeke ga tâ tënë biani.

43:2-4, 7, 9​—“Kuâ ti agbia ti ala” so a hunda ti zi ni na yâ ti temple ni ayeke nyen? Akuâ ni so aye ti sara tënë ti ayanda. Agbia ti Jérusalem nga na azo ni abuba temple ti Nzapa na ayanda ti ala so aga tongana agbia ti ala.

43:13-20​—Balaga so Ezéchiel abâ na yâ ti suma aduti fä ti nyen? Balaga ni so ayeke ye so Nzapa aleke ti sara na lege ti sandaga ti Jésus Christ so azi zo. Na lege ti sandaga so, Nzapa abâ azo so a sa yingo na ndo ti ala tongana azo so ayeke mbilimbili, nga “azo mingi so asi singo” ayeke na sioni oko pëpe na lê ti lo (Apocalypse 7:9-14; aRomain 5:1, 2). A yeke peut-être nda ni la si “kota sembe ti gengere” ti temple ti Salomon ayeke na yâ ti temple so pëpe. Kota sembe so ayeke lani ndali ti aprêtre ti tene ala sukula tere ti ala dä.​—1 aGbia 7:23-26.

44:10-16​—Bungbi ti asacrificateur ayeke fä ti azo wa? Bungbi ni so ayeke fä ti aChrétien ti ngoi ti e so a sa yingo na ndo ti ala. A yeke na ngu 1918 si a sukula ala na ngoi so Jéhovah aduti tongana “zo ti lungula saleté” na yâ ti temple ti lo ti yingo (Malachie 3:1-5). Ala so aga nzoni wala so agbian bê ti ala alingbi ti ngbâ lakue ti sara kusala ti Nzapa. Na peko ti so a sukula ala awe, a lingbi ala sara kue ti bata tere ti ala si ala “ga sioni pëpe na lege ti ye ti sese so.” Na sarango tongaso, ala ga anzoni tapande teti “azo mingi so asi singo”, so akete mara so ayeke aprêtre pëpe aduti fä ti ala.​—Jacques 1:27; Apocalypse 7:9, 10.

45:1; 47:13–48:29​—“Sese ni” kue nga na kangbingo yâ ni aduti fä ti nyen? Sese ni aduti fä ti ndo so azo ti Nzapa ayeke sara kusala dä. Atâa ndo so mbeni wakua ti Jéhovah ayeke dä, lo yeke na yâ ti sese so Jéhovah amû na lo na ngoi kue so lo ngbâ ti sara na Nzapa. Tënë ti kangbingo yâ ti sese ni ayeke ga ande tâ tënë kue na yâ ti fini sese tongana abe-ta-zo kue awara sese ti ala.​—Esaïe 65:17, 21.

45:7, 16​—Offrande so azo ti kodoro ni amû na asacrificateur nga mokonzi ni ayeke nyen? Na yâ ti temple na lege ti yingo, offrande ni so aye kozoni kue ti sara tënë ti mungo maboko so a yeke mû na lege ti yingo, so ti tene dutingo nduru ti sara akusala na nzoni bibe.

47:1-5​—Ngu so asua, so Ezéchiel abâ na yâ ti suma, aduti fä ti nyen? Ngu ni so aduti fä ti aye so Jéhovah amû na lege ti yingo ndali ti fini. Mbeni oko ti aye ni so ayeke sandaga ti Jésus Christ so azi zo nga tënë so a fa na ndo ti Nzapa na yâ ti Bible (Jérémie 2:13; Jean 4:7-26; aEphésien 5:25-27). Ngu ni ayeke kono yeke yeke na ayeke lï ti tene alingbi na bezoin ti gbâ ti afini zo so ayeda na tâ tënë (Esaïe 60:22). Na ngoi ti Komandema ti Ngu Saki Oko, ngu ni ayeke sua ande ngangu mingi nga ayeke mû fini na azo. Ngu ni so aye ti fa nga so azo ayeke gbu nda ti ambeni fini tënë so ayeke duti ande na yâ ti “mbeti nde nde” so a yeke zi ni.​—Apocalypse 20:12; 22:1, 2.

47:12​—Akeke so alë gbani gbani aduti fä ti nyen? Akeke ni so aduti fä ti aye so Nzapa aleke na lege ti yingo ti sara si azo akiri aga mbilimbili-kue.

48:15-19, 30-35​—Kodoro so Ezéchiel abâ na yâ ti suma ayeke fä ti ye wa? Kodoro ni so, so iri ni ayeke “L’Eternel Ayeke Kâ”, ayeke na “ndo so ayeke teti ambeni kusala senge”. Ye so aye ti fa mbeni ye so ayeke na sese ge. Peut-être kodoro ni aduti fä ti aye nde nde so a zia na sese ti fa lege na azo ti mbilimbili so Bible asara tënë ti ala tongana mbeni fini sese (2 Pierre 3:13). Ayanga ti gbagba so ayeke na ambage kue ti kodoro ni afa so a yeke ngangu pëpe na zo ti lï dä. A lingbi a-ancien aduti azo so aita alingbi ti ga nduru na ala na mbeto pëpe.

Aye ti manda teti e:

40:14, 16, 22, 26. Tongana zo alï na ayanga ti temple ni, lo yeke bâ adessin ti akeke ti mburu na tere ti amur ni. A ye ti fa so gi azo so tambela ti ala ayeke mbilimbili si alingbi ti lï na yâ ni (Psaume 92:13). E manda nyen na lege ti ye so? E manda so Jéhovah ayeda na vorongo ti e gi tongana tambela ti e ayeke mbilimbili.

44:23. E kiri singila mingi na kusala so bungbi ti asacrificateur ayeke sara laso. “Ngbâa be-ta-zo na ti ndara” ayeke mû li ni ti mû na e kobe ti yingo na tâ ngoi ni, si e lingbi hinga popo ti ye so ayeke nzoni nga na ye so ayeke sioni na lê ti Jéhovah.​—Matthieu 24:45, MN.

47:9, 11. Hingango ye ayeke kota ye so ngu so Ezéchiel abâ na yâ ti suma aduti fä ni. A yeke sara kota ye mingi laso mo bâ mo tene a yeke sava zo. Atâa na ndo wa la azo ayeke nyon ni, a yeke mû na ala fini na lege ti yingo (Jean 17:3). Me ti ala so ake ti nyon ngu so amû fini, a yeke ‘zia ala na ingo’, so ti tene a yeke futi ande ala biaku biaku. So tâ kota ye ti tene e ‘gi lege ngangu ti fa nda ti tene-biani na lege ni’!​—2 Timothée 2:15.

“Fade Mbi sara si kota iri ti Mbi aga nzoni-kue”

Na pekoni so a zi ndangba gbia ti Israël so ayeke ti hale ti David, tâ Nzapa azia ngoi mingi ahon kozoni si “Lo so ye so ayeke ti Lo” alë gbia. Ye oko, Nzapa agirisa pëpe mbele so lo te na David (Ezéchiel 21:32; 2 Samuel 7:11-16). Ezéchiel asara lani tënë ti “Boi ti Mbi David,” lo so ayeke ga “Berger” na “gbia”. (Ezéchiel 34:23, 24; 37:22, 24, 25). Zo ni so ayeke gi Jésus Christ so ayeke komande na yâ ti Royaume ti Nzapa (Apocalypse 11:15). Na lege ti Royaume so, Jéhovah ayeke ‘sara ande si kota iri ti lo aga nzoni-kue’.​—Ezéchiel 36:23.

Na yâ ti ngoi kete, Nzapa ayeke futi ande azo kue so abuba iri ti lo so ayeke nzoni-kue. Me ala so ayeke sara si iri ti lo aga nzoni-kue ngbanga ti so ala yeke voro lo na lege ni ayeke wara ande fini ti lakue lakue. Tongaso, zia e gi ti wara ye ti nzoni mingi na lege ti ngu so amû fini na so ayeke sua mingi na ngoi ti e, nga e sara si tâ vorongo Nzapa aduti kota ye na yâ ti fini ti e.

[Kete tënë na gbe ni]

[Foto na lembeti 22]

Ngu ti fini so Ezéchiel abâ na suma ayeke fä ti nyen?

[Foto na lembeti 23]

Pendere temple so Ezéchiel abâ na yâ ti suma

[Lingu ti foto ni]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.