Tënë ti Jéhovah ayeke na fini

Akota tënë ti mbeti ti aRomain

NA NGU 56 tongaso, na ngoi ti ota voyage ti missionnaire ti bazengele Paul, lo si na gbata ti Corinthe. Lo mä so na kodoro ti Rome, bango ndo ti aChrétien so ayeke aJuif ayeke nde na ti ala so ayeke aJuif pëpe. Teti so Paul aye ti sara si aChrétien so aduti beoko na yâ ti Christ, lo mû li ni ti tokua lettre na ala.

Na yâ ti lettre so Paul atokua na aRomain, lo fa tongana nyen a yeke diko azo azo ti mbilimbili. Lo fa nga ye so a yeke nzoni ala sara. Lettre so lo tokua na aChrétien ti Rome asara si e hinga ye nzoni ahon ti kozo na ndo ti Nzapa nga na Mbeti ti lo, agboto lê na ndo ti kota nzobe ti Nzapa nga afa kota kua so Christ ayeke sara ti sö e.​—aHéb. 4:12.

NA LEGE WA A DIKO AZO AZO TI MBILIMBILI?

(ARom. 1:1–11:36)

Paul atene: “Azo kue asara siokpari awe, ala lingbi na gloire ti Nzapa pëpe; na lege ti grâce ti [Nzapa], so ayeke matabisi, A diko ala azo ti mbilimbili, na lege ti ton e na yâ Christ Jésus.” Paul akiri atene: “A diko azo azo ti mbilimbili na lege ti mabe, na lege ti kusala ti Ndia pëpe.” (aRom. 3:23, 24, 28). Na lege ti mabe na yâ ti “kusala oko ti mbilimbili”, a lingbi ti “diko [aChrétien] azo ti mbilimbili”. Ti aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala, a yeke diko ala azo ti mbilimbili ti wara fini na yayu na ti komande legeoko na Christ. Ti “azo mingi so asi singo” so ayeke ti “ambeni ngasangbaga”, a yeke diko ala azo ti mbilimbili na lege so ala yeke na nzoni songo na Nzapa, na ala yeke na beku ti sö kuâ ande na ngoi ti “kota ye ti vundu”.​—aRom. 5:18; Apoc. 7:9, 14; Jean 10:16; Jacq. 2:21-24; Mat. 25:46.

Paul ahunda tënë, lo tene: “Teti e yeke na gbe ti Ndia pëpe, me e yeke na gbe ti grâce, fade e sara siokpari?” Lo kiri tënë, lo tene: “Kete pëpe!” Paul afa nda ni lo tene: “I yeke angbâa ti siokpari ti si na kui, wala i yeke angbâa ti mango tënë ti si na mbilimbili.” (aRom. 6:15, 16). Paul atene: “Tongana i sara si kusala ti tere akui na lege ti Yingo, fade i yeke na fini.”​—aRom. 8:13.

Akiringo tënë na atënë na ndo ti Bible:

1:24-32​—Aversê so aye ti sara tënë ti asioni sarango ye ti aJuif wala ti azo so ayeke aJuif pëpe? Atâa so asioni sarango ye so alingbi ti ndu aJuif na azo so ayeke aJuif pëpe, Paul aye mbilimbili ti sara tënë ti azo ti Israël ti giriri so azia ti voro Jéhovah na ala voro ambeni nzapa nde. Atâa so ala hinga nzoni mingi andia ti Nzapa so ayeke mbilimbili, “ala ke ti hinga Nzapa”. Ala lingbi biani ti tene a fâ ngbanga na ndo ti ala.

3:24, 25​—Kozo ti tene Jésus amû fini ti lo na sandaga, azo ayeke sara ândö asiokpari. Na lege wa ‘a ton na yâ ti Christ Jésus’ “asiokpari so azo asara ândö”? (Fini Mbuki, 2001.) Kozo prophétie so Bible afa na ndo ti Messie, so ayeke na Genèse 3:15, aga tâ tënë na ngu 33 na ngoi so a fâ Jésus na ndo ti keke ti pasi (aGal. 3:13, 16). Ye oko, na ngoi so Jéhovah atene prophétie so, na lê ti lo a yeke tongana ti so Christ amû fini ti lo awe ti kanga ndo ti asiokpari ti azo, ndali ti so mbeni ye alingbi ande pëpe ti kanga lege na Nzapa ti sara ye so lo leke na bê ti lo ti sara. Tongaso, na bingo bê lani na ndo ti fini ti Jésus Christ so lo yeke mû ande na sandaga, Jéhovah alingbi lani ti pardone asiokpari ti amolenge ti Adam so aduti na mabe na yâ ti zendo so. Fini ti Christ so lo mû na sandaga ti zi azo asara nga si a lingbi ti zingo na kuâ awakua ti Nzapa ti ngoi so aga kozoni na aChrétien.​—Kus. 24:15.

6:3-5​—Ti wara batême na yâ ti Jésus Christ nga na yâ ti kui ti lo aye ti tene nyen? Na ngoi so Jéhovah asa yingo vulu na ndo ti adisciple ti Christ, ala ga oko na Jésus nga ala ga amembre ti kongregation so ayeke tere ti Christ, na Christ ayeke Li ti tere ni (1 aCor. 12:12, 13, 27; aCol. 1:18). A yeke na lege so la ala wara batême na yâ ti Jésus Christ. A-Chrétien so a sa yingo na ndo ti ala, ‘a batize ala na yâ ti kui ti Christ’ na lege so ala yeke lakue nduru ti sara asacrifice nga ala zia lege ti beku ti wara fini ti lakue lakue na sese ge. Tongaso, ala wara mara ti kuâ ti sandaga so Jésus awara, atâa so kuâ ti ala ni alingbi pëpe ti zi azo na gbe ti siokpari ti Adam. Batême ti ala na yâ ti kui ti Jésus ayeke hunzi na ngoi so ala kui na a zingo ala ti wara fini na yayu.

7:8-11​—A tene so ‘na lege ti komandema, siokpari awara lege ti sara si mara ti sarango bê kue alondo na yâ ti azo’. Na lege wa? Ndia amû lege na azo ti hinga aye nde nde kue so a bâ ni tongana siokpari, na a sara si ala hinga nzoni ahon ti kozo so ala sara siokpari. Ndia asara si ala kiri ahinga mingi ahon ti kozo asiokpari so ala yeke sara ni. A sara nga si azo mingi so ahinga kozoni pëpe so ala yeke sara siokpari aga ti hinga ni. A yeke na lege so la a lingbi ti tene so na lege ti komandema, siokpari asara si asioni nzara nde nde alondo na yâ ti bê ti azo.

Aye ti manda teti e:

1:14, 15. E yeke na gbâ ti araison ti fa nzo tënë na bê ti e kue. Mbeni oko ti araison ni ayeke so kuda ayeke na li ti e na mbage ti azo so a vo ala na mênë ti Jésus na a lingbi e mû maboko na ala na lege ti yingo.

1:18-20. Azo so ake Nzapa nga ayeke sara ye mbilimbili pëpe ayeke na “tënë ti kiri pëpe,” ndali ti so a yeke bâ asarango ye ti Nzapa polele na yâ ti aye so lo créé.

2:28; 3:1, 2; 7:6, 7. Na pekoni so Paul atene atënë so alingbi ti so bê ti aJuif, lo tene atënë so alingbi ti dë bê ti ala. Ye so amû maboko na e ti bâ so a yeke nzoni e sara tënë na kode na ngoi so e yeke sara tënë na ndo ti ambeni ye so alingbi ti so bê ti azo.

3:4. Tongana atënë ti azo ague nde na ti Mbeti ti Nzapa, zia e ‘hinga so Nzapa ayeke Nzapa ti tene-biani’ na lege so e yeke yeda na bê ti e kue na atënë ti Bible nga e yeke sara ye ague oko na ye so bê ti Nzapa aye. Tongana na bê ti e kue e fa nzo tënë ti Royaume nga e sara si azo aga adisciple, e yeke mû maboko na azo ti hinga so Nzapa ayeke Nzapa ti tâ tënë.

4:9-12. Kozo si Abraham afâ ganza na ngoi so lo yeke na ngu 99, Nzapa abâ lo tongana zo ti mbilimbili (Gen. 12:4; 15:6; 16:3; 17:1, 9, 10). So ayeke mbeni pendere tapande so afa ye so ayeke sara si Nzapa abâ mbeni zo tongana zo ti mbilimbili.

4:18. Beku ayeke mbeni kota ye so asara si zo aduti na mabe. Mabe ti e aluti na ndo ti beku so e yeke na ni.​—aHéb. 11:1.

5:18, 19. Na mbeni lege so akpengba pëpe, Paul afa na nduru tënë tongana nyen Jésus ayeke tongana Adam. Na sarango tongaso, Paul afa lege so zo oko alingbi ti “mû fini ti Lo tongana wen teti azo mingi.” (Mat. 20:28). Ti leke atënë ti e nzoni na ti fa ni na nduru tënë ayeke anzoni kode ti fango ye ti gi ti duti na ni.​—1 aCor. 4:17.

7:23. Amembre ti tere ti e tongana amaboko ti e, agere ti e nga na menga ti e alingbi ti ‘sara si e ga ngbâa ti ndia ti siokpari’. Ni la a yeke nzoni e sara hange si e sara kusala pëpe na amembre ti e so na mbeni lege so ayeke sioni.

8:26, 27. Na ngoi so e tingbi na akpale so asara si li ti e aga kirikiri na e hinga pëpe ye so a lingbi e sambela ndali ni, “yingo mveni asambela teti e”. Tongaso, Jéhovah so ayeke “mä sambela” ayeke yeda na asambela so alondo na yâ ti Bible na ague oko na dutingo ti e, na lo yeke bâ ni tongana atënë ti e mveni.​—Ps. 65:3.

8:38, 39. Angangu kpale, adémon nga na angorogbia ti azo alingbi pëpe ti kanga lege na Jéhovah ti ye e; nga, a lingbi e zia lege pëpe na aye so ti kanga lege na e ti ye Jéhovah.

9:22-28; 11:1, 5, 17-26. Gbâ ti aprophétie so andu kiringo na azo ti Israël na place ti ala aga tâ tënë na ndo ti kongregation ti aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala, so a ‘iri ala gi na popo ti aJuif pëpe, me na popo ti aGentil nga.’

10:10, 13, 14. Ndoye ti e na mbage ti Nzapa, na mbage ti azo nga na kota mabe so e yeke na ni na mbage ti Jéhovah nga na azendo ti lo alingbi ti pusu e ti fa tënë na bê ti e kue.

11:16-24, 33. “Nzobe na kpengba ngbanga ti Nzapa” alingbi tere tâ nzoni mingi. Biani, “tênë ni, kusala ti Lo alingbi kue, lege ti Lo kue ayeke mbilimbili”.​—Deut. 32:4.

SARA YE TONGANA ZO SO A BÂ LO TONGANA ZO TI MBILIMBILI

(ARom. 12:1–16:27)

Paul atene: “Tongaso, aita, mbi hunda i mingi, na lege ti be-nzoni ti Nzapa, i mû tere ti i na Nzapa tongana sacrifice so ayeke na fini, na a yeke nzoni-kue, na a lingbi na lê ti Nzapa.” (aRom. 12:1). “Tongaso,” wala teti so a bâ aChrétien tongana azo ti mbilimbili ndali ti mabe ti ala, a yeke nzoni atënë so Paul ayeke tene na pekoni asara ngangu na ndo ti bango ndo so ala yeke na ni na ndo ti ala wani, na ndo ti azo nga na ndo ti azo ti komande.

Paul atene: “Mbi tene na i oko oko kue, i bi bê ti i pëpe ti tene i yeke kota.” Lo mû wango, lo tene: “I zia ndoye ti i aga tâ ndoye.” (aRom. 12:3, 9). “A lingbi azo kue amä yanga ti azo so akomande ala”. (aRom. 13:1). Tongana a ndu atënë so abâ gi yingo-ti-hinga ti zo oko oko, lo wa aChrétien ti ‘fâ ngbanga na li ti aita ti ala mbeni pëpe’.​—aRom. 14:13.

Akiringo tënë na atënë na ndo ti Bible:

12:20​—Na lege wa e yeke “zia lê ti wâ” na ndo ti li ti wato ti e? Na ngoi so a sû na Bible, a yeke zia atênë so argent wala lor ayeke dä na yâ ti four ti wâ, na a zia charbon na ndo ni nga na gbe ni. Wâ ti charbon so ayeke na ndo ni asara si tênë ni amû wâ mingi, aga ngu na tongaso asaleté ni asigigi na ndo ni. Legeoko nga, na sarango nzobe na wato ti e, a lingbi ti woko bê ti zo ni na ti pusu lo ti sara aye ti nzoni.

12:21​—E yeke “hon ndo ti sioni na lege ti ye ti nzoni” tongana nyen? Mbeni lege ti sara ni ayeke ti tene na mbeto pëpe e sara kua so Nzapa amû na e ti fa nzo tënë ti Royaume juska na ngoi so Jéhovah abâ so kua ni alingbi na lê ti lo awe.​—Marc 13:10.

13:1​—Na lege wa “Nzapa azia azo ti komande na ndo ti ala”? “Nzapa azia azo ti komande na ndo ti ala” na lege so lo zia lege na ala ti komande, nga lo sara tënë ti komandema ti ambeni ti ala kozoni awe. A yeke bâ ni polele na lege ti ye so Bible afa kozoni awe na ndo ti ambeni zo so akomande.

Aye ti manda teti e:

12:17, 19. Tongana e kiri sioni teti sioni, a yeke fa so e ye ti sara ye so Jéhovah la alingbi fade ti sara ni. A yeke ti e pëpe ti ‘kiri sioni na zo so asara sioni na e’.

14:14, 15. A yeke nzoni e zia vundu na bê ti ita ti e pëpe wala e sara pëpe si lo tï na lege ti kobe wala ye ti nyongo ni so e mû na lo.

14:17. A yeke pëpe aye so e yeke te wala e yeke nyon wala e ke ti te wala e ke ti nyon la ayeke sara si Nzapa ayeda na e. Me a yeke mbilimbili, siriri nga na ngia la ayeke sara si Nzapa ayeda na e.

15:7. A yeke nzoni e “kamata”, wala e yamba nzoni na yâ ti kongregation azo kue so ayeke biani na nzara ti hinga tâ tënë nga e fa tënë ti Royaume na azo kue so e tingbi na ala.

[Afoto na lembeti 13]

Fini ti Jésus so lo mû na sandaga ti zi azo alingbi ti kanga ndo ti asiokpari so azo asara ândö kozoni si Jésus akui?