Mo lingbi ti sara nyen ti bâ nzoni na lege ti pardon ti Jéhovah?
“L’Éternel [ayeke] Nzapa ti be-nzoni na ti grâce, ngonzo ti Lo alondo fade pëpe . . . , Lo pardone sioye na kengo-ndia, na siokpari.”—EX. 34:6, 7.
GI AKIRINGO TËNË NI
Jéhovah asara nyen na ngoi so David na Manassé asara siokpari? Lo sara tongaso ngbanga ti nyen?
Ngbanga ti nyen Jéhovah apardone mara ti Israël ape?
Nyen la a lingbi e sara tongana e ye ti tene Jéhovah apardone e?
1, 2. (a) Na yâ ti songo ti Jéhovah na azo ti Israël, lo fa so lo sara ye tongana nyen? (b) Hundango tënë wa article so ayeke sara tënë na ndo ni?
NA NGOI ti Néhémie, mbeni groupe ti aLévite atene na yâ ti mbeni sambela na gbele azo kue so fani mingi mara ti Israël ‘ake ti mä’ acommandement ti Jéhovah. Me fani mingi Jéhovah afa so lo yeke ‘Nzapa so aye ti pardone, Nzapa ti grâce, ti be-nzoni, ngonzo agbu Lo fade pëpe. Nzobe ti Lo ayeke kota mingi’. Jéhovah angbâ lakue ti fa kota nzobe ti lo na mbage ti ala.—Néh. 9:16, 17.
2 E oko oko kue e lingbi ti hunda tere ti e: ‘Mbi lingbi ti sara nyen ti bâ nzoni na lege ti pardon ti Jéhovah?’ Ti mû maboko na e ti wara kiringo tënë ni, zia e bâ lege so Nzapa apardone Gbia David na Gbia Manassé nga tongana nyen la ala bâ nzoni na lege ti pardon ti lo.
AKOTA SIOKPARI SO DAVID ASARA
3-5. Akota siokpari wa David asara?
3 Atâa so David ayeke mbeni zo so akpe mbeto ti Nzapa, lo sara akota siokpari. Na popo ti akota siokpari so, use andu mbeni koli na wali ti lo, Urie na Bath-Séba. Asiokpari so aga na aye ti vundu mingi na David, Urie na Bath-Séba. Me fason so Nzapa akiri na David na nzoni lege amû lege na e ti hinga ye na ndo ti pardon ti Jéhovah. Zia e bâ ye so asi lani.
4 David atokua lani aturugu ti Israël ti gue ti mû Rabba, kota gbata ti kodoro ti Ammon. Gbata so ayo akilomètre 80 na tö ti Jérusalem nga a lingbi zo afâ Ngu ti Jourdain si lo si dä. Na ngoi so aturugu ni ahon, David atambela na ndo ti da ti lo ti gbia na Jérusalem, lo bâ Bath-Séba so ayeke sukula ngu. Koli ti lo ayeke na popo ti aturugu so ahon na bira. Na ngoi so David ayeke bâ Bath-Séba, David asara nzara ti lo na lo tokua azo ague amû Bath-Séba a ga na ni na lo, na lo sara lango-sioni na lo.—2 Sam. 11:1-4.
5 Tongana David abâ so Bath-Séba ayeke na ngo, lo hunda ti tene koli ti lo Urie akiri na Jérusalem tongaso si lo lingbi ti bungbi na wali ti lo. Me atâa so David asara kue ti wa Urie ti kiri na yanga-da, Urie ake ti gue. Tongaso, na hondengo ni gbia ni atokua mbeti na mokonzi ti aturugu ti lo, lo tene na lo ti zia Urie “na ndo so bira ayeke ngangu mingi” dä nga ti tene na amba ti lo aturugu ni ti dö lo ti zia. Tâ gi tongana ti so David aleke, a ninga pëpe awato afâ Urie (2 Sam. 11:12-17). Gbia ni asara lango-sioni nga lo sara si siokpari ti lo ni akiri aga sioni mingi na lege so lo hunda si a fâ zo so asara ye oko pëpe so.
DAVID ACHANGÉ BANGO NDO TI LO
6. Nyen la Nzapa asara na pekoni so David asara siokpari? Ye so afa nyen na e na ndo ti Jéhovah?
6 Biani, Jéhovah ayeke bâ aye kue, tongaso lo hinga ye so David asara so (aProv. 15:3). Atâa so Gbia David asara mariage na Bath-Séba na peko ti kuâ ti Urie, “ye so David asara ayeke sioni na lê ti L’Éternel.” (2 Sam. 11:27). Nyen la Nzapa asara? Lo tokua prophète ti lo Nathan na David. Teti so Jéhovah ayeke Nzapa ti pardon, lo ye ti sara nzoni bê na David. Me lo ye ti bâ wala David achangé lani bê ti lo biani. A yeke ye ti dengo bê ti bâ so Jéhovah aye lani ti sara tongaso. Lo gbu lani David na ngangu pëpe ti fa siokpari ti lo na gigi me lo tene gi na Nathan ti fa na gbia ni na lege ti mbeni mbaï so asiokpari so lo sara so ayeke sioni mingi. (Diko 2 Samuel 12:1-4.) So ayeke tâ nzoni lege ti tene Jéhovah abâ tâ ye so ayeke na bê ti David!
7. Na ngoi so David amä mbaï so Nathan afa pekoni, a sara lo tongana nyen?
7 Gbia ni abâ so ye so asi na yâ ti mbaï so Nathan afa pekoni so ayeke na lege ni pëpe. Ngonzo agbu David na tere ti zo ti mosoro ti yâ ti mbaï ni na lo tene na Nathan, lo tene: “L’Éternel ayeke! zo so asara ye so, a lingbi lo kui.” David atene nga so a yeke nzoni a mû mbeni ye na wa ti ngasangbaga ni. Me Nathan atene na David: “Mo yeke zo ni so!” Ye so amû vundu na David mingi. Nathan atene so ndali ti ye so David asara so, “épée” ayeke zia da ti lo pëpe nga azo ti sewa ti lo ayeke kui kuâ ti ngangu. A yeke zia ande kamene na lê ti lo na gbele azo kue ndali ti asiokpari so lo sara so. David aga ti bâ sioni ti ye so lo sara so nga na vundu na bê, lo tene: “Mbi sara sioye so ake L’Éternel!”—2 Sam. 12:5-14.
DAVID ASAMBELA NA NZAPA APARDONE LO
8, 9. Tongana nyen la na yâ ti Psaume 51 David afa vundu ti bê ti lo na ndo ti asiokpari ti lo? Nyen la e lingbi ti manda na ndo ti Jéhovah na lege ti Psaume 51?
8 Na pekoni Gbia David asû Psaume 51. Atënë ti psaume so afa tongana nyen lo yeke lani na vundu mingi. Lo voro yanga na Jéhovah ti mû maboko na lo. Lo yeda so ye so lo sara so ayeke sioni nga lo changé bê ti lo. Ye so agbu bê ti David mingi ayeke songo ti lo na Nzapa. Lo tene: “Mbi sara siokpari so ake Mo, gi Mo oko.” Lo toto na Jéhovah, lo tene: “O Nzapa, Mo créé bê so avuru na yâ mbi; Mo kiri Mo sara yingo na yâ mbi so aduti kpô . . . Kiri tâ ngia ti salut ti Mo na mbi; Mo mû na mbi bê so aye ti sara ye.” (Ps. 51:3-6, 9-14). Tongana ti David, na ngoi so mo yeke sara tënë ti afaute ti mo na Jéhovah, mo yeke fa aye ni kue na lo nga mo honde ye oko ape?
9 Jéhovah azi pëpe David na yâ ti aye ti peko ti asiokpari so lo sara. David abâ pasi na aye ni so na yâ ti tanga ti gigi ti lo kue. Me teti so “bê” ti David “afâ awe na ayeke na vundu,” wala lo changé bango ndo ti lo, Jéhovah apardone lo. (Diko Psaume 32:5; Ps. 51:17). Nzapa ti Ngangu Ahon Kue ahinga tâ ye so ayeke na bê ti zo nga na aye so apusu zo ti sara mbeni siokpari. Ahon ti tene Jéhovah azia si aJuge afâ ngbanga ti kuâ na ndo ti David na Bath-Séba alingbi na Ndia ti Moïse, na nzoni bê lo wani la lo bâ lege ti tënë ti ala (Lév. 20:10). Nzapa asara même si molenge ti ala Salomon aga gbia ti Israël.—1 Chron. 22:9, 10.
10. (a) Mbeni raison wa la peut-être ndali ni Jéhovah apardone David? (b) Nyen la a lingbi mbeni zo asara si Jéhovah apardone lo?
10 Peut-être mbeni raison so ndali ni Jéhovah apardone David ayeke so David asara nzoni bê na Saül (1 Sam. 24:5-8). Jésus afa so Jéhovah ayeke sara ye na e alingbi na lege so e sara ye na amba ti e. Lo tene: “Ala zia ti fâ ngbanga na li ti azo si a fâ ngbanga na li ti ala pëpe. Teti a yeke oko ngbanga so ala yeke fâ na li ti azo si a yeke fâ ande na li ti ala. Na a yeke oko ye so ala mû ti haka na ye na azo si a yeke mû ande ti haka na ye na ala.” (Mat. 7:1, 2). Bê ti e adë ti hinga so Jéhovah ayeke pardone asiokpari ti e, même akota siokpari tongana lango-sioni wala fango zo. Me lo yeke pardone e gi tongana e yeke nduru ti pardone amba ti e, tongana e fa asiokpari ti e na lo nga tongana e changé bango ndo ti e na bango asiokpari ti e tongana ti so Jéhovah abâ na ni. Tongana azo so asara siokpari achangé bê ti ala biani, Jéhovah ayeke mû na ala “angoi ti kiringo ti wara ngangu”, wala lo yeke mû maboko na ala ti duti na nzoni yingo-ti-hinga.—Diko Kusala 3:19.
MANASSÉ ASARA AKOTA SIOKPARI ME LO CHANGÉ BÊ TI LO
11. Aye ti sioni wa Manassé asara?
11 Bible afa mbeni tapande so afa so Jéhovah ayeke nduru ti pardone même akota siokpari. Manassé ayeke mbeni oko ti azo so akomande na ndo ti Juda na peko ti David. Ngu 360 tongaso ahon na popo ti komandema ti David na Manassé. Manassé akomande teti ngu 55. Jéhovah afâ ngbanga na ndo ti Manassé ndali ti akota siokpari so lo sara na ngoi ti komandema ti lo. Na tapande, lo leke agbalaka teti Baal, lo voro “ye kue ti yayu,” lo gbi amolenge ti lo na sandaga na anzapa ti wataka nga lo pusu azo ti sara yorö. “Lo sara sioni mingi na lê ti L’Éternel.”—2 Chron. 33:1-6.
12. Manassé akiri na mbage ti Jéhovah tongana nyen?
12 Na nda ni, a gbu Manassé a gue a kanga lo na Babylone. Kâ, peut-être lo dabe ti lo na tënë so Moïse atene lani na azo ti Israël lo tene: “Na lâ ti vundu ti i, tongana ye so kue aga na ndo i, na lâ ti nda ni, fade mo kiri na L’Éternel Nzapa ti mo, na mo mä yanga ti Lo.” (Deut. 4:30). Manassé akiri na mbage ti Jéhovah. Lo sara ni tongana nyen? Lo “sara lo mveni kete mingi” nga lo “sambela” Nzapa (tongana ti so a fa na lembeti 21) (2 Chron. 33:12, 13). Bible afa pëpe ambilimbili tënë so Manassé atene na yâ ti asambela ti lo, me atënë ti yâ ni alingbi ti kpa tere na ti Gbia David so ayeke na Psaume 51. Atâa atënë wa la Manassé atene, e hinga so lo changé bango ndo ti lo kue kue kue.
13. Jéhovah apardone Manassé ngbanga ti nyen?
13 Nyen la Jéhovah asara na ngoi so Manassé asambela na lo? “Nzapa amä toto ti lo, na Lo mä ye so Manassé ahunda.” Legeoko tongana ti David, Manassé ahinga so asiokpari so lo sara so ayeke sioni mingi na lo changé bê ti lo biani. Ye so la asara si Nzapa apardone Manassé na lo kiri na lo na ndo ti mbata ti gbia na Jérusalem. Ye so asara si “Manassé ahinga [Jéhovah ayeke tâ, FD] Nzapa.” (2 Chron. 33:13). Tapande so nga adë bê ti e mingi ti hinga so Jéhovah Nzapa ti bê nzoni ayeke pardone azo so achangé bê ti ala biani.
LAKUE LA JÉHOVAH AYEKE PARDONE ZO?
14. Nyen la afa wala Jéhovah ayeke pardone ande azo so asara siokpari?
14 Mingi ti awakua ti Nzapa ayeke sara ande pëpe akota siokpari tongana ati David na Manassé. Me so Jéhovah apardone agbia use so amû maboko na e ti hinga so Nzapa ayeke nduru ti pardone même asiokpari so ayeke kota mingi tongana zo ni achangé bê ti lo biani.
15. E hinga tongana nyen so lakue la Jéhovah ayeke pardone pëpe azo kue so asara siokpari?
15 Biani, e lingbi pëpe ti tene so Jéhovah ayeke pardone azo kue so asara asiokpari. Bango ndo ti David na Manassé ayeke tâ nde mingi na ti azo ti Israël na ti Juda so ake yanga lani. Na ngoi so David asara siokpari, Nzapa atokua na lo Nathan ti mû lege na lo ti changé bê ti lo. David akiri singila ndali ti ye so na lo changé bê ti lo. Manassé nga kue ayeke na yâ ti mbeni ye ti ngangu na lo bâ so a lingbi lo changé bê ti lo. Me, fani mingi azo ti Israël na ti Juda achangé bê ti ala pëpe, atâa so fani mingi Nzapa atokua na ala aprophète ti fa na ala apensé ti lo na ndo ti sioni tambela ti ala. Ni la Jéhovah apardone ala pëpe. (Diko Néhémie 9:30.) Même na pekoni so azo ti Israël alondo na Babylone akiri na Juda, Jéhovah angbâ ti tokua na ala awakua be-ta-zo ti lo, azo tongana prêtre Esdras na prophète Malachie. Tongana azo ni asara ye alingbi na ye so bê ti Jéhovah aye, ala yeke na kota ngia.—Néh. 12:43-47.
16. (a) Nyen la asi na mara ti Israël so ake ti changé bê ti lo? (b) Pasa wa Jéhovah amû na azo so a dü ala na yâ ti mara ti Israël?
16 Na pekoni so Jéhovah atokua Jésus na sese ti duti oko sandaga so alingbi kue ti zi na azo kue, Jéhovah ayeda mbeni pëpe na asandaga ti nyama so azo ti Israël ayeke mû lani (1 Jean 4:9, 10). Na ngoi so Jésus ayeke na sese, lo sara tënë ti Jérusalem na mbeni lege so afa bibe ti Jéhovah na ndo ni. Lo tene: “Jérusalem, Jérusalem, lo so afâ aprophète nga lo so abo na tênë ala so a tokua ala na mbage ti lo. Fani mingi mbi ye ti bungbi amolenge ti mo na ndo oko tongana ti so mama ti kondo abungbi amolenge ti lo na gbe ti maboko ti lo. Me ala yeda pëpe!” Ni la Jésus atene: “Bâ, a zia da ti ala na ala awe.” (Mat. 23:37, 38). Tongaso, Israël ti yingo wala “Israël ti Nzapa” amû place ti mara ti Israël so asara siokpari na ake ti changé bê ti lo (Mat. 21:43; aGal. 6:16). Lege ayeke dä ti tene a pardone azo so a dü ala na yâ ti mara ti Israël? Biani, Jéhovah ayeke nduru ti pardone ala nga ti sara nzoni bê na ala tongana ala mä na bê na Nzapa nga na sandaga ti Jésus Christ. A yeke mû nga ande pasa so na azo so akui sân ti changé bê ti ala me so a zingo ala na ndo ti sese so ye ti sioni oko ayeke dä pëpe.—Jean 5:28, 29; Kus. 24:15.
BÂ NZONI NA LEGE TI PARDON TI JÉHOVAH
17, 18. E lingbi ti sara nyen ti tene Jéhovah apardone e?
17 So Jéhovah ayeke nduru ti pardone e so, a yeke nzoni e sara nyen? Biani, a yeke nzoni e changé bê ti e tongana ti David na Manassé. A yeke nzoni e yeda so siokpari ayeke na tere ti e, e changé bê ti e, e voro tere na Jéhovah ti pardone e nga e hunda lo ti mû maboko na e ti zi asioni nzara na yâ ti bê ti e (Ps. 51:12). Tongana e sara mbeni kota siokpari, a yeke nzoni e gi mungo maboko ti a-ancien na lege ti yingo (Jacq. 5:14, 15). Atâa asiokpari ti e ni ayeke kota tongana nyen, bê ti e adë ti hinga so Jéhovah ayeke “Nzapa ti be-nzoni na ti grâce, ngonzo ti Lo alondo fade pëpe, tene-biani na nzobe ti Lo ayeke kota mingi; Lo bata nzobe teti azo [saki] mingi, Lo pardone sioye na kengo-ndia, na siokpari”. Jéhovah achangé ape.—Ex. 34:6, 7.
18 Jéhovah amû zendo na azo ti Israël so achangé bê ti ala so lo yeke pardone ala biani biani. Lo tene so asiokpari ti ala ayeke tongana bengba ye, me lo yeke sara si a vuru tongana “neige”. (Diko Ésaïe 1:18.) Tongaso e lingbi ti sara nyen ti bâ nzoni na lege ti pardon ti Jéhovah? Jéhovah alingbi ti pardone e biani biani tongana e kiri singila ndali ti pardon ti lo na e changé bê ti e.
19. Nyen la e yeke bâ ande na yâ ti article ti peko?
19 E lingbi ti sara tongana nyen ti duti nduru ti pardone amba ti e tongana ti Jéhovah so ayeke nduru ti pardone azo? E lingbi ti sara nyen ti duti zo so ayeke pardone azo tongana amba ti e asara akota siokpari na ala changé bê ti ala biani? Article ti peko ayeke mû maboko na e ti gbu li na ndo ti atënë ti bê ti e tongaso si e sara ye tongana ti Babâ ti e, Jéhovah, so ayeke “nzoni, na [Lo] ye ti pardone” azo.—Ps. 86:5.
[Foto na lembeti 24]
Teti so Jéhovah apardone Manassé, a sara si lo kiri lo ga gbia na Jérusalem