“Tene na e: Lawa si aye so ayeke si ande?”

1. Legeoko tongana abazengele, nyen la e ye mingi ti hinga?

NA NGOI so kusala ti Jésus na ndo ti sese aga nduru ti hunzi, adisciple ti lo aye mingi ti hinga ye so ayeke ku ala na yâ ti ngoi so ayeke ga. Ni la ngoi kete kozoni na kuâ ti lo, abazengele ti lo osio ahunda lo atene: “Lawa si aye so ayeke si ande? Na fade fä ti ngoi so mo yeke si na mo yeke duti dä nga ti ngoi so aye ti ngoi so ayeke gue ti hunzi ayeke nyen?” (Mat. 24:3; Marc 13:3). Jésus akiri tënë na ala na lege ti mbeni prophétie so atënë mingi ayeke na yâ ni, so ayeke na Matthieu chapitre 24 na 25. Na yâ ti prophétie so, Jésus asara tënë ti gbâ ti akpengba ye so ayeke si ande. Atënë ti lo so ayeke kota mingi na lê ti e ndali ti so e nga kue e ye mingi ti hinga ye so ayeke si ande na yâ ti ngoi so ayeke ga.

2. (a) Na yâ ti angu mingi, nyen la e gi ti hinga ni nzoni mingi? (b) Ahundango ndo ota wa e yeke sara tënë na ndo ni?

² Na yâ ti angu mingi, awakua ti Jéhovah asambela nga ala manda ye na ndo ti prophétie ti Jésus na ndo ti alango ti nda ni. Ala gi ti hinga nzoni mingi ngoi so atënë ti Jésus so aga tâ tënë. Ti bâ tongana nyen la hingango ye ti e ague na li ni, zia e bâ ahundango ndo ota. Lawa la “kota ye ti vundu” ato nda ni? Lawa la Jésus ayeke kangbi popo ti “angasangbaga” na “angasa”? Lawa la Jésus ayeke “ga”?​—Mat. 24:21; 25:31-33.

LAWA LA KOTA YE TI VUNDU ATO NDA NI?

3. Ândö e pensé nyen na ndo ti kota ye ti vundu?

³ Teti angu mingi e pensé lani so kota ye ti vundu akomanse na ngu 1914 na lege ti Kozo Bira so Amû Sese Kue nga e pensé so Jéhovah ‘akiri na alango ti bira ni so nduru’ na lege so lo kaï ni na ngu 1918 ti tene tanga ti aChrétien so a soro ala ti gue na yayu awara lege ti fa nzoni tënë na amara kue (Mat. 24:21, 22). Tongana ala hunzi fango tënë ni awe, a yeke futi ande dunia ti Satan. Tongaso, e pensé lani so kota ye ti vundu ayeke na ambage ota. Kozo mbage ni alondo na ngu 1914 ti si na ngu 1918: so ayeke tongo nda ti kota ye ti vundu ni. Use mbage ni alondo na ngu 1918 ti ga na ni: ngoi so a kaï kota ye ti vundu ni. Ota mbage ni ayeke Harmaguédon na a yeke hunzingo ti kota ye ti vundu ni.

4. Ye wa ague na e ti mä yâ ti prophétie ti Jésus na ndo ti alango ti nda ni?

⁴ Ye oko, na pekoni so e kiri e gi nda ti ye mingi na ndo ti prophétie ti Jésus so, e ga ti bâ so aye so Jésus asara tënë ni na yâ ti mbage ti prophétie so andu alango ti nda ni ayeke si fani use (Mat. 24:4-22). Kozoni asi na Judée na ngoi ti akozo Chrétien nga use ni ayeke si ande na ndo ti sese kue na ngoi ti e. Ye so ague na e ti mä yâ ti ambeni mbage ti prophétie ti Jésus so nzoni mingi ahon ti kozo.a

5. (a) Ngoi ti ngangu wa ato nda ni na ngu 1914? (b) Ngoi ti ngangu so ague oko na ngoi wa ândö?

⁵ E hinga nga so kozo mbage ti kota ye ti vundu akomanse pëpe na ngu 1914. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so prophétie ti Bible afa so kota ye ti vundu ayeke to nda ni na lege ti mbeni bira so a yeke sara na bungbi ti vorongo nzapa ti wataka, me pëpe na lege ti mbeni bira so amara ayeke sara na popo ti ala. Tongaso, aye so ato nda ni na ngu 1914 ayeke pëpe tongo nda ti kota ye ti vundu, me “tongo nda ti aye ti vundu so akpa songo yâ so agbu wali so aye ti dü.” (Mat. 24:8). “Aye ti vundu so akpa songo yâ so agbu wali so aye ti dü” ague oko na aye so asi lani na Jérusalem nga na Judée ti londo na ngu 33 ti si na ngu 66.

6. Nyen la ayeke fa so kota ye ti vundu ato nda ni awe?

⁶ Nyen la ayeke fa so kota ye ti vundu ato nda ni awe? Jésus afa na lege ti prophétie, lo tene: “Tongana ala bâ ye ti saleté so asara si ye kue abuba aduti na ndo so ayeke nzoni-kue, ye ti saleté so a fa tënë ni na lege ti prophète Daniel (zia zo so ayeke diko tënë ni abâ nda ni nzoni), na ngoi ni so, zia ala so ayeke na Judée alondo akpe na li ti ahoto.” (Mat. 24:15, 16). Ti kozoni so prophétie so aga tâ tënë, a yeke na ngu 66 na ngoi so aturugu ti Rome (“ye ti saleté”) “aduti na ndo so ayeke nzoni-kue” na lege so ala ga na bira na Jérusalem nga na temple ti lo (ndo so ayeke nzoni-kue na lê ti aJuif). Ti ngoi so prophétie so ayeke ga tâ tënë na ndo ti sese kue, a yeke na ngoi so Bendo ti Gigi (“ye ti saleté” ti ngoi ti e) ayeke londo na bira na tere ti bungbi ti vorongo nzapa ti aChrétien ti wataka (so ayeke nzoni-kue na lê ti azo so atene ala yeke aChrétien) nga na tanga ti abungbi ti nzapa ti Babylone, Ngangu gbata. A sara nga tënë ti bira so na Apocalypse 17:16-18. Ye so la ayeke aduti ande tongo nda ti kota ye ti vundu.

7. (a) Na lege wa ‘mitele asö kuâ’ na ngoi ti akozo Chrétien? (b) Nyen la e lingbi ti ku tere ti e na ni so ayeke si ande na yâ ti ngoi so ayeke ga?

⁷ Jésus atene nga so a yeke “kiri na alango ni so nduru”. Ti kozoni, ye so asi na ngu 66 na ngoi so aturugu ti Rome ‘akiri’ na alango ti bira ti ala nduru. Na pekoni, aChrétien so a soro ala ti gue na yayu so ayeke lani na Jérusalem nga na Judée akpe tongaso si ala ‘sö mitele [wala fini] ti ala’. (Diko Matthieu 24:22; Mal. 3:17). Tongaso, nyen la e lingbi ti ku tere ti e na ni so ayeke si na ngoi ti kota ye ti vundu so ayeke ga? Jéhovah ayeke “kiri” ande na alango ti bira so Bendo ti Gigi ayeke sara na bungbi ti nzapa ti wataka “nduru”, lo yeke zia pëpe si a futi tâ vorongo legeoko na bungbi ti nzapa ti wataka. Ye so afa biani so azo ti Nzapa ayeke sö ande kuâ.

8. (a) Aye wa la ayeke si na peko ti kozo mbage ti kota ye ti vundu? (b) Na bango ni, na ngoi wa la ndangba membre ti azo 144 000 ayeke wara ande futa ti lo na yayu? (Bâ kete tënë.)

⁸ Nyen la ayeke si na peko ti kozo mbage ti kota ye ti vundu so? Atënë ti Jésus afa so mbeni ngoi ayeke duti dä juska na tongo nda ti Harmaguédon. Aye wa la ayeke si ande na yâ ti ngoi ni so? Kiringo tënë ni ayeke na Ézéchiel 38:14-16 nga na Matthieu 24:29-31. (Diko ni.)b Na peko ti aye so, a yeke duti Harmaguédon, ndangba mbage ti kota ye ti vundu, so ague oko na futingo ti Jérusalem na ngu 70 (Mal. 4:1). Kota ye ti vundu so ayeke ga, so ayeke hunzi na bira ti Harmaguédon, ayeke duti ande mbeni ye so ayeke nde mingi, mbeni ye so “mara ni ade ti si lâ oko pëpe ngbene ye so dunia abâ gigi”. (Mat. 24:21). Tongana a hon awe, Komandema ti Christ ti Ngu Saki Oko ayeke to nda ni.

9. Prophétie ti Jésus na ndo ti kota ye ti vundu asara nyen na ndo ti azo ti Jéhovah?

⁹ Prophétie so andu kota ye ti vundu akpengba e. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so a dë bê ti e so atâa akpale wa e tingbi na ni, e azo ti Jéhovah, e yeke sö kuâ ande na yâ ti kota ye ti vundu (Apoc. 7:9, 14). E yeke nga na ngia ndali ti so na Harmaguédon, Jéhovah ayeke fa so lo la lo yeke na droit ti komande dunia kue nga lo yeke sara si iri ti lo aga nzoni-kue.​—Ps. 83:19; Ézéch. 38:23.

LAWA LA JÉSUS AYEKE KANGBI POPO TI ANGASANGBAGA NA ANGASA?

10. Ândö, e pensé so a komanse ti kangbi popo ti angasangbaga na angasa lawa?

¹⁰ Zia e bâ fadeso mbeni mbage ti prophétie ti Jésus, parabole ti kangbingo popo ti angasangbaga na angasa (Mat. 25:31-46). Kozo, e pensé so a komanse ti kangbi popo ti azo so ayeke tongana angasa wala angasangbaga awe ngbene ye na ngu 1914. E tene lani so azo so ake tënë ti Royaume nga na ala so akui kozo na tongo nda ti kota ye ti vundu ayeke tongana angasa. Ala yeke na beku ti zingongo na kuâ pëpe.

11. Ngbanga ti nyen e tene so kangbingo popo ti azo so ayeke tongana angasangbaga wala angasa ato nda ni na ngu 1914 pëpe?

¹¹ Na ngu 1995, na yâ ti mbeni Tour ti Ba Ndo na Français, a kiri abâ tënë na ndo ti versê ti Matthieu 25:31 so atene: “Na ngoi so Molenge ti zo ayeke ga na yâ ti gloire ti lo na a-ange kue na tere ti lo, fade lo yeke duti na ndo ti trône ti lo ti gloire.” Tour ti Ba Ndo ni afa so Jésus aga lani Gbia ti Royaume ti Nzapa na ngu 1914, me lo “duti” pëpe “na ndo ti trône ti lo ti gloire” tongana Juge ti “amara kue”. (Mat. 25:32; bâ Daniel 7:13.) Ye oko, parabole ti angasangbaga na angasa afa Jésus kozoni kue tongana Juge. (Diko Matthieu 25:31-34, 41, 46.) Teti so Jésus asara kusala pëpe tongana Juge na ndo ti amara kue na ngu 1914, lo komanse ti kangbi popo ti azo so ayeke tongana angasangbaga wala angasa na ngu ni so pëpe.c Tongaso, lawa la Jésus ayeke komanse ande ti sara ni?

12. (a) Lawa la Jésus ayeke komanse ti sara kua tongana Juge ti amara kue? (b) Aye wa la a sara tënë ni na Matthieu 24:30, 31 nga na Matthieu 25:31-33, 46?

¹² Prophétie ti Jésus na ndo ti alango ti nda ni afa so lo yeke komanse ti sara kua tongana Juge ti amara kue na peko ti futingo abungbi ti nzapa ti wataka. Tongana ti so a fa na paragraphe 8, Matthieu 24:30, 31 asara tënë ti ambeni ye so ayeke si ande na ngoi ni so. Tongana mo diko aversê so, mo yeke bâ so na yâ ni Jésus asara lani tënë ti aye so ague oko na ati so lo sara tënë ni na yâ ti parabole ti angasangbaga na angasa. Na tapande: Molenge ti zo ayeke ga na yâ ti gloire na a-ange na tere ti lo, a yeke bungbi akete mara na amara kue, ala so a tene ala yeke tongana angasangbaga ayeke “yô li ti ala na nduzu” ndali ti so ala yeke ku ti wara “fini ti lakue lakue.”d Ti azo so a tene ala yeke tongana angasa, ala yeke “pika tere ti ala ti fa so ala yeke na vundu”, ala hinga so ala yeke ku ti wara “kuâ teti lakue lakue”.​—Mat. 25:31-33, 46.

13. (a) Lawa la Jésus ayeke fa ande azo so ayeke tongana angasangbaga wala angasa? (b) Na lege wa hingango ye so asara ngangu na ndo ti bango ndo ti e na ndo ti fango tënë?

¹³ Tongaso, e lingbi ti tene nyen na nda ni? Jésus ayeke fâ ande ngbanga ti amara kue, ala so ayeke tongana angasangbaga wala angasa, na ngoi so lo yeke ga na ngoi ti kota ye ti vundu. Na pekoni, na Harmaguédon, ndangba mbage ti kota ye ti vundu, ala so ayeke tongana angasa ayeke wara ande “kuâ” teti lakue lakue. Na lege wa hingango ye so asara ngangu na ndo ti bango ndo ti e na ndo ti fango tënë? A mû maboko na e ti bâ tongana nyen kusala ti fango tënë ayeke kota mingi. Juska ti tene kota ye ti vundu ato nda ni, lege ayeke ngbâ ti zi na azo ti tene ala changé bango ndo ti ala nga ti komanse ti tambela na ndo ti kete lege so “ague na fini”. (Mat. 7:13, 14). Biani, laso azo alingbi ti sara ye mo bâ mo tene ala yeke angasangbaga wala angasa. Me, a yeke nzoni e girisa pëpe so a yeke na ngoi ti kota ye ti vundu la Jésus ayeke fa ande azo so ayeke angasangbaga nga na ala so ayeke angasa. Tongaso, e yeke na nzoni raison ti ngbâ ti mû lege na azo mingi ti mä tënë ti Royaume nga ti sara ye alingbi na ni.

LAWA LA JÉSUS AYEKE GA?

14, 15. Aversê osio wa asara tënë ti gango ti Christ ande tongana Juge?

¹⁴ Tongana e kiri e gi nda ti ye na ndo ti prophétie ti Jésus so, e lingbi ti changé gbungo nda ti ye ti e na ndo ti ngoi so ambeni kpengba ye so ayeke na yâ ti prophétie so ayeke si na ni? Prophétie ni la ayeke mû lege na e ti wara kiringo tënë ni. Zia e bâ ni.

¹⁵ Na yâ ti mbage ti prophétie ti Jésus so ayeke na Matthieu 24:29–25:46, lo luti mingi na ndo ti ye so ayeke si ande na ngoi ti alango ti nda ni nga na ngoi ti kota ye ti vundu so ayeke ga. Na yâ ni Jésus asara tënë ti ‘gango’ ti lo, wala singo ti lo fani miombe.e Na ndo ti tënë ti kota ye ti vundu, lo tene: “Ala yeke bâ ande Molenge ti zo so ayeke ga na ndo ti ambinda.” “Ala hinga pëpe lango so Seigneur ti ala ayeke ga na ni.” “A yeke na mbeni ngbonga so ala bi bê ti ala na ni pëpe si Molenge ti zo ayeke ga.” Nga, na yâ ti parabole ti angasangbaga na angasa, Jésus atene: “Molenge ti zo ayeke ga na yâ ti gloire ti lo.” (Mat. 24:30, 42, 44; 25:31). Aversê so osio kue andu gango ti Christ ande tongana Juge. E yeke wara tanga ti aversê osio ni so na yâ ti prophétie ti Jésus wa?

16. Ambeni versê wa asara tënë ti gango ti Jésus?

¹⁶ Jésus asara tënë ti ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara, lo tene: “Ngia ayeke na ngbâa so tongana wa ti lo aga na awara lo na sarango tongaso.” Na yâ ti parabole ti amasia, Jésus atene: “Na ngoi so ala yeke gue ti vo mafuta ni, koli ni asi.” Na yâ ti parabole ti atalent, Jésus atene: “Lango mingi na pekoni, wa ti angbâa so aga.” Na yâ ti oko parabole ni, wa ti angbâa ni atene: “Si tongana mbi ga, mbi wara ye ti mbi na mbeni ye na ndo ni.” (Mat. 24:46; 25:10, 19, 27). Aversê osio so asara tënë ti gango ti Jésus so andu ngoi wa?

17. E pensé ti e lani nyen na ndo ti gango so a sara tënë ni na Matthieu 24:46?

¹⁷ Kozo e tene na yâ ti ambeti ti e so andangba versê osio so andu gango ti Jésus na ngu 1918. Na tapande, bâ tënë so Jésus atene na ndo ti “ngbâa be-ta-zo so ayeke sara ye na ndara.” (Diko Matthieu 24:45-47.) E pensé lani so ‘gango’ so a sara tënë ni na versê 46 andu ngoi so Jésus aga lani na ngu 1918 ti bâ dutingo ti aChrétien so a soro ala ti gue na yayu nga so a zia ngbâa ni na ndo ti aye ti Maître ti lo kue na ngu 1919 (Mal. 3:1). Ye oko, ambeni gingo nda ti ye na ndo ti prophétie ti Jésus afa so a lingbi e changé bango ndo ti e na ndo ti ngoi ti ambeni ye so so ayeke na yâ ti prophétie ti Jésus. Ngbanga ti nyen?

18. Tongana e gbu li na ndo ti prophétie ti Jésus so kue, e tene nyen na nda ni na ndo ti gango ti Jésus?

¹⁸ Na yâ ti aversê so ague ngbii asi na Matthieu 24:46, tënë “ga” andu mingi ni ngoi so Jésus aga ti fâ ngbanga nga ti sara ye alingbi na fango ngbanga ni na ngoi ti kota ye ti vundu (Mat. 24:30, 42, 44). Nga, tongana ti so e bâ na paragraphe 12, ‘gango’ ti Jésus so a sara tënë ni na Matthieu 25:31 andu gi oko ngoi ti fango ngbanga so ayeke ga ande. Ni la, a yeke na lege ni ti tene so gango ti Jésus ti zia ngbâa be-ta-zo na ndo ti aye ti lo kue, so a sara tënë ni na Matthieu 24:46, 47, andu nga gango ti lo ande, na ngoi ti kota ye ti vundu. Biani, tongana e gbu li na ndo ti prophétie ti Jésus so kue e bâ polele so aversê miombe so asara tënë ti gango ti lo andu ngoi ti fango ngbanga so ayeke ga ande na ngoi ti kota ye ti vundu.

19. Achangement wa so andu gbungo nda ti ye ti e na ndo ti ambeni tënë e bâ na yâ ti article so? Ahundango ndo wa e yeke kiri tënë na ni na yâ ti a-article ti peko?

¹⁹ Na nduru tënë, e manda nyen? Na tongo nda ti article so, e sigigi na ahundango ndo ota. Kozoni e bâ so kota ye ti vundu ato nda ni pëpe na ngu 1914, me a yeke to nda ni ande na ngoi so Bendo ti Gigi ayeke londo na bira na tere ti Babylone, Ngangu gbata. Na pekoni, e kiri e bâ ndani so a yeke pëpe na ngu 1914 la Jésus ato nda ti kangbi popo ti angasangbaga na angasa, me lo yeke sara ni ande na ngoi ti kota ye ti vundu. Na nda ni, e bâ so gango ti Jésus ti zia ngbâa be-ta-zo na ndo ti aye ti lo kue ayeke na ngu 1919 pëpe, me a yeke duti ande na ngoi ti kota ye ti vundu. Tongaso, ahundango ndo ota so kue andu gi ngoi oko so ade ti si pëpe: kota ye ti vundu. Achangement so asara nyen na ndo ti gbungo nda ti ye ti e na ndo ti toli so asara tënë ti ngbâa be-ta-zo? Ye so asara nyen na ndo ti gbungo nda ti ye ti e na ndo ti ambeni parabole ti Jésus so aga tâ tënë na ngoi ti nda ni so? A-article ti peko ayeke sara tënë na ndo ti akpengba hundango ndo so.