Mo changé bibe nga na sarango ye ti mo awe?

1, 2. Na alege wa lege so a bata na e nga azo so angoro e asara ngangu na ndo ti e?

E KUE lege so a bata na e nga sarango ye ti azo so angoro e asara ngangu na ndo ti e. Ni la a yeke bâ ni na yâ ti yungo bongo ti e, ambeni kobe so e ye ni nga na sarango ye ti e.

² Ye oko, ambeni ye ayeke dä so ayeke kota mingi ahon lege so e yeke yü na bongo wala kobe so e yeke te. Na tapande, na ngoi so e yeke kono a yeke fa na e so ambeni ye ayeke dä so ayeke nzoni nga ambeni ayeke dä so ayeke sioni. Me bango ndo ti azo ayeke nde nde na ndo ti ye so ayeke nzoni na ye so ayeke sioni. Yingo-ti-hinga ti e asara nga ngangu na ndo ti aye so e yeke soro. Bible atene so fani mingi “azo ti amara so ayeke na ndia pëpe ayeke sara aye ti ndia gi na bê ti ala wani”. (aRom. 2:14). So aye ti tene so tongana Nzapa afa mbeni ndia polele tongaso ape na ndo ti mbeni ye, a lingbi e sara gi ye so afami ti e ayeke sara ka wala ye so mingi ti azo ti ndo so e yeke dä ayeke sara?

3. Ndali ti araison use wa aChrétien ayeke mû gi tongaso pëpe peko ti aye so azo ti dunia ayeke sara ka?

³ A-Chrétien ayeke mû gi tongaso pëpe peko ti aye so azo ti dunia ayeke sara ka ndali ti ambeni kpengba raison use. Kozo raison ni, Bible atene: “Mbeni lege ayeke so ayeke nzoni na lê ti zo, me nda ti lege so ayeke lege ti si na kui.” (aProv. 16:25). Teti so siokpari ayeke na tere ti e, e lingbi pëpe ti fa lege na gere ti e tâ na lege ni (aProv. 28:26; Jér. 10:23). Use raison ni, Bible atene so aye kue so ayeke na yâ ti dunia so ayeke na gbe ti komandema ti Satan, “nzapa ti aye ti ngoi so”. (2 aCor. 4:4; 1 Jean 5:19). Tongana e ye ti tene Jéhovah airi tënë nzoni na ndo ti e nga ti nzere na lê ti lo, a lingbi e sara ye alingbi na wango so ayeke na aRomain 12:2.​—Diko ni.

4. Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

⁴ Zia e gbu li ti e na ndo ti ambeni kpengba tënë so ayeke na aRomain 12:2. (1) Ngbanga ti nyen a lingbi e “changé”? (2) Aye wa la a lingbi e changé? (3) Tongana nyen la e lingbi ti changé?

NGBANGA TI NYEN A LINGBI E CHANGÉ?

5. Paul asû wango so ayeke na aRomain 12:2 na azo wa?

⁵ Paul asû pëpe atënë so ayeke na yâ ti lettre ti lo na aRomain na azo kue so ayeke na Rome, me na amba ti lo aChrétien so a soro ala ti gue na yayu (aRom. 1:7). Lo hunda na ala ti changé nga ti tene “ala zia ti sara ye akpa ti aye ti ngoi so”. Ti aChrétien so ayeke na Rome na ngoi ni so, na ngu 56, “aye ti ngoi so” andu aye so na lê ti azo ti Rome ayeke nzoni wala sioni, a lingbi ti duti ngobo ti ala, tambela ti ala, nga lege so ala yeke yü na bongo. So Paul atene “ala zia ti sara ye akpa”, a fa so aye ti ngoi so angbâ ti sara ngangu na ndo ti ambeni na popo ti ala. A sara ngangu na ndo ti ala tongana nyen?

6, 7. Na ngoi ti Paul, ngbanga ti nyen a yeke ngangu na mbeni zo ti duti Chrétien na Rome?

⁶ Laso atouriste so ague ti bâ ando na Rome ayeke bâ angbene temple so abuba, adû ti kuâ, astatue, alando, ando ti sarango ngia nga na ambeni ye. Ambeni ye ni so asara angu saki mingi awe. Aye so amû maboko na e ti hinga dutingo ti azo lani na Rome nga tongana nyen la ala yeke voro Nzapa. Abuku ti mbaï atene nga so na Rome a yeke wara angangu koli so ayeke sara angia ti ngangu. A sara nga tënë ti amandako ti mbarata, ti angia nga na amozoko so andu atënë nde nde so ambeni ayeke ye ti kamene. Rome ayeke nga mbeni gbata so dengo buze amaï dä mingi, tongaso a yeke ngangu pëpe na azo ni ti wara ngbâ ti nginza.​—aRom. 6:21; 1 Pi. 4:3, 4.

⁷ Azo ti Rome ayeke na gbâ ti atemple nga ala yeke voro gbâ ti anzapa, me mingi ti ala agi pëpe ti lë tâ songo na anzapa ti ala. Mingi ni, abungbi ti nzapa ti azo ti Rome ahunda na azo ti sara ambeni ye lakue na ngoi ti dungo, na ngoi ti mariage wala na ngoi ti kuâ ti mbeni zo. Aye ni so ayeke na popo ti aye so azo ayeke sara lâ oko oko na yâ ti fini ti ala. Aye ni so ayeke biani mbeni ngangu kpale ndali ti aChrétien so ayeke lani na Rome. Mingi ti ala alondo na yâ ti anzapa ti wataka, tongaso a lingbi ala changé si ala ga aChrétien. Même na peko ti batême ti ala, a lingbi ala ngbâ ti changé.

8. Ngbanga ti nyen dunia ti laso ayeke mbeni ndo so ayeke sioni mingi ndali ti aChrétien?

⁸ Legeoko nga, dunia ti laso ayeke mbeni ndo so ayeke sioni mingi ndali ti aChrétien. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so yingo ti dunia so ayeke na ndo kue. (Diko aÉphésien 2:2, 3; 1 Jean 2:16.) Dunia so ayeke gi ti pusu e ti sara nzara ti aye so ayeke na yâ ni, ti pensé tongana ti azo ti dunia ni, ti zia si aye so ayeke fa lege na azo ni afa lege na e nga ti sara ye tongana ti ala. Teti so lakue e yeke na yâ ti aye ni so, tongana e sara hange ape e yeke ga tongana azo ti dunia ni. Tongaso, e yeke biani na bezoin ti sara ye alingbi na wango so awa e ti “zia ti sara ye akpa ti aye ti ngoi so” nga ti “changé”. Nyen la a lingbi e sara ti changé?

AYE WA LA A LINGBI E CHANGÉ?

9. Aye wa azo mingi achangé na yâ ti fini ti ala ti mû lege na ala ti wara batême?

⁹ Tongana mbeni zo amanda Bible na lo sara ye alingbi na aye so lo manda, lo yeke komanse ti gue na li ni na lege ti yingo. Lo yeke changé aye na yâ ti fini ti lo ti lingbi na ye so lo manda. Lo yeke sigigi na yâ ti bungbi ti nzapa ti wataka nga lo yeke zia lege ti angbene sarango ye ti lo so ayeke nzoni ape na lo yeke gi ti sara ye tongana ti Christ (aÉph. 4:22-24). E yeke na ngia so ngu oko oko azo saki na saki ayeke gue na li ni, ala yeke mû tere ti ala na Jéhovah Nzapa na ala yeke wara batême. Kite ayeke pëpe so ye so azia ngia na bê ti Jéhovah (aProv. 27:11). Me gi achangement so a lingbi mbeni zo asara awe la?

10. Ngbanga ti nyen ti changé aye gi pëpe ti tene ti sara ye nzoni mingi ahon ti kozo?

¹⁰ Ti changé aye gi pëpe ti tene ti gue na li ni wala ti sara ye nzoni mingi ahon ti kozo. Mbeni bakari so asara tënë na ndo ti Bible atene so tënë “ala changé” so ayeke na aRomain 12:2 aye ti tene e zia si yingo vulu asara si apensé ti e akiri fini ni. Tongana a tene mbeni Chrétien achangé, a ye ti tene pëpe so lo zia gi lege ti sioni sarango ye wala sioni yanga. Ambeni zo so ahinga pëpe aye so Bible afa ayeke gi ti kpe aye so. Tongaso, nyen la a lingbi mbeni Chrétien asara ti changé?

11. Paul atene a lingbi mbeni zo asara nyen si lo changé?

¹¹ Paul atene: “Ala changé na sarango si bibe ti ala akiri fini ni.” “Bibe” aye ti sara tënë ti lege so e yeke pensé na ni. Me bibe so Bible asara tënë ni andu ye so e ye ti pensé dä, tambela ti e, nga na hingango ndo ti e. Na tongo nda ti lettre ti Paul na aRomain, lo sara tënë ti azo so ayeke ‘na mbeni bango ndo so anzere pëpe’. Lo tene tongaso ndali ti so ala si singo na “ye kue so ayeke mbilimbili pëpe, ye ti sioni kue, sarango bê ti ye kue, sioni bê kue, nga bê ti ala asi singo na kota bê, fango zo, tiri, handa,” nga na ambeni ye ti sioni (aRom. 1:28-31). Ye so amû lege na e ti hinga ngbanga ti nyen Paul amû wango na aChrétien so ayeke na popo ti mara ti azo tongaso ti “changé na sarango si bibe ti ala akiri fini ni”.

12. Pensé ti azo mingi laso ayeke so wa? Ngbanga ti nyen a yeke sioni ti tene aChrétien apensé tongaso?

¹² Mawa ni ayeke so, e kue e yeke na popo ti azo so sarango ye ti ala ayeke tongana ti so Paul asara tënë ni so. Ala pensé so ti sara ye alingbi na angobo ti sarango ye ayeke ngbene ye la, nga a lingbi mbeni zo agbu amba ti lo na ngangu pëpe ti sara ye alingbi na ni. Awafango mbeti mingi nga ababâ na amama mingi azia amolenge ti sara ye kue so ala ye. Ala fa même na amolenge ni so zo oko oko la ayeke na liberté ti soro ye so na lê ti lo ayeke nzoni wala sioni. Ala pensé so mbeni tâ lege so zo alingbi ti hinga na ye so ayeke nzoni wala sioni ayeke dä pëpe. Même azo mingi so atene ala mä na bê na Nzapa apensé so ala yeke pëpe na bezoin ti sara ye so Nzapa atene ayeke nzoni (Ps. 14:1). Bango ndo so ayeke sioni mingi ndali ti aChrétien. Tongana e sara hange ape, e lingbi ti zia ti sara ye alingbi na afango ye so bungbi ti Jéhovah ayeke fa na e nga même ti komanse ti dema teti ambeni ye so e ye ni ape. Wala e lingbi ti yeda na bê ti e kue pëpe na mbeni wango so a mû na e na yâ ti Bible na ndo ti angia, sarango kua na Internet nga na mandango mbeti ayo.

13. Ngbanga ti nyen a lingbi e gi ti bâ tâ ye so ayeke na yâ ti bê ti e?

¹³ Tongaso, tongana e ye “ti sara ye akpa ti aye ti ngoi so” ape, so ti tene ti zia pëpe si dunia so asara ngangu na ndo ti apensé ti e, a lingbi e gbu li ti e nzoni na ndo ti e wani. A lingbi e gi ti bâ tâ sarango ye ti e nga na ye so ayeke na gbe ti bê ti e, aye so e zia na gbele e nga na aye so ayeke kota ye na lê ti e. Azo alingbi ti bâ pëpe tâ ye so ayeke na yâ ti bê ti e, na ala lingbi ti tene na e so e sara ye nzoni. Me a yeke gi e oko la e hinga wala e zia biani si aye so e manda na yâ ti Bible achangé e nga a ngbâ ti changé e.​—Diko Jacques 1:23-25.

TONGANA NYEN LA E LINGBI TI CHANGÉ?

14. Nyen la alingbi ti mû maboko na e ti hinga achangement so a lingbi e sara?

¹⁴ Ti changé, a lingbi e changé ye so ayeke na yâ ti bê ti e, so ti tene, tâ sarango ye ti e. Nyen la alingbi ti mû maboko na e ti sara mara ti akota changement so? Tongana e manda Bible, e yeke hinga sarango ye so Jéhovah aye ti tene e duti na ni. Sarango ye ti e na gbele ye so e diko na yâ ti Bible la ayeke mû maboko na e ti hinga ye so ayeke biani na yâ ti bê ti e. A yeke mû maboko na e ti hinga ye so a lingbi e changé si e sara ‘ye so bê ti Nzapa aye, so alingbi kue.’​—aRom. 12:2; aHéb. 4:12.

15. Changement wa la ayeke si na e na ngoi so Jéhovah aleke e?

¹⁵ Diko Ésaïe 64:7. Tapande so prophète Ésaïe amû so afa mbeni kpengba ye na e. E yeke tongana ndô na Jéhovah ayeke tongana walekengo ta. Na ngoi so lo yeke leke e, lo yeke changé pëpe tere ti e. Me, lo yeke changé ye so ayeke na yâ ti bê ti e. Tongana e yeda si lo leke e, so ti tene, e zia lege na lo ti changé ye so ayeke na yâ ti bê ti e, lo yeke mû maboko na e ti changé lege so e yeke pensé na ni. A yeke tâ ye so e yeke na bezoin ni tongaso si e lingbi ti tiri na ngangu so dunia so ayeke sara na ndo ti e. Jéhovah ayeke leke e tongana nyen?

16, 17. (a) Fa ye so mbeni walekengo ta ayeke sara na ndô so lo yeke mû ti sara na pendere ta. (b) Na lege wa Bible ayeke mû maboko na e ti changé ti ga nzoni mingi na lê ti Jéhovah?

¹⁶ Ti leke mbeni pendere ta, a lingbi walekengo ta asara kua na ndô so ayeke nzoni mingi. Me ambeni ye use ayeke dä so a lingbi lo sara ni kozoni si. Kozoni, a lingbi lo zi asaleté na yâ ti ndô ni. Na pekoni a lingbi lo zia ngu dä alingbi na ni nga lo pete yâ ni tongaso si a gbu tere nzoni na ngoi so lo yeke mû ni ti leke na ta.

¹⁷ Walekengo ta ayeke sara kua na ngu ti zi asaleté na yâ ti ndô ni nga ti sara si a woko pendere si lo sara na kua. Na pekoni lo lingbi ti sara mara ti ata kue so lo ye ti sara, même ti so akpengba mingi ape. Legeoko tongana ti so ngu ayeke changé ndô, Mbeti ti Nzapa ayeke changé e. Bible alingbi ti mû maboko na e ti zia ngbene lege so e yeke pensé lani na ni na ngoi so e hinga Nzapa pëpe nga ti sara si e changé e ga nzoni na lê ti Nzapa (aÉph. 5:26). A wa e fani mingi ti diko Bible lâ oko oko nga ti gue na abungbi lakue. Ngbanga ti nyen la a yeke wa e ti sara aye so? Ngbanga ti so na sarango ni, e yeke yeda ti tene Jéhovah aleke e.​—Ps. 1:2; Kus. 17:11; aHéb. 10:24, 25.

18. (a) Ngbanga ti nyen a lingbi e gbu li na ndo ti Mbeti ti Nzapa tongana e ye ti tene a changé e? (b) Ahundango ndo wa alingbi ti mû maboko na e?

¹⁸ Tongana e ye ti tene Mbeti ti Nzapa achangé e, a lingbi e sara aye mingi ahon gi ti diko ni nga ti manda ni. Azo mingi ayeke diko Bible ngoi na ngoi nga ala hinga aye so Bible afa mingi. Peut-être mo tingbi na ambeni na fango tënë. Ambeni alingbi même ti fa na li ambeni versê.a Ye oko, mingi ni ye so achangé pensé ti ala pëpe nga na lege so ala yeke sara ye na yâ ti fini ti ala. Ngbanga ti nyen? Ti tene Mbeti ti Nzapa asara ngangu na ndo ti mbeni zo nga achangé lo, a lingbi lo zia si a ndu bê ti lo (aGal. 6:6). Tongaso, a lingbi e mû ngoi ti gbu li na ndo ti ye so e manda na yâ ti Bible. A yeke nzoni e hunda tere ti e: ‘Mbi hinga biani so ye so ayeke gi pëpe mbeni senge tënë? Mbi bâ na yâ ti fini ti mbi aye so afa so ye so ayeke biani tâ tënë? Mbi yeke sara ye alingbi na ye so mbi manda nga mbi bâ ni pëpe tongana mbeni ye so a lingbi mbi fa gi ni na azo awe? Mbi hinga biani so ye so mbi manda so alondo na Jéhovah, mo bâ mo tene lo yeke sara tënë na mbi?’ Tongana e gbu li na ndo ti mara ti ahundango ndo tongaso, e yeke ga nduru mingi na Jéhovah. Tongana ye so e manda andu bê ti e, e yeke duti nduru ti changé aye na yâ ti fini ti e ti zia ngia na bê ti Nzapa.​—aProv. 4:23; Luc 6:45.

19, 20. Na lege wa e yeke wara ye ti nzoni tongana e sara ye alingbi na wango ti Bible?

¹⁹ Tongana e diko Bible lakue nga e gbu li na ndo ni, a yeke mû maboko na e ti ngbâ ti sara ye so Paul asara tënë ni, lo tene: “Ala zi ngbene zo nga na asarango ye ti tere ti lo kue, na ala yü fini zo so na lege ti tâ hingango ye a sara si lo yeke ga gi fini.” (aCol. 3:9, 10). Tongana e hinga biani ye so Bible afa nga e sara ye alingbi na ni, a yeke pusu e ti yü fini zo nga a yeke bata e si e tï pëpe na yâ ti akûkû ti Satan.

²⁰ Bazengele Pierre adabe ti e, a tene: “Teti so ala yeke amolenge so amä yanga, a yeke nzoni ala zia lege ti sarango ye alingbi na anzara ti bê so ala yeke na ni ândö”, me ala ‘ga azo so ayeke nzoni-kue na yâ ti sarango ye ti ala kue.’ (1 Pi. 1:14, 15). Article ti peko ayeke fa tongana nyen la Jéhovah ayeke iri tënë nzoni na ndo ti e tongana e sara ngangu ti changé lege so e yeke pensé na ni nga na bango ndo ti e.