Sarango mariage so Nzapa na azo ayekia ni

“Pumba ti mariage ayeke na Cana . . . Na ala iri Jésus na adisciple ti Lo ti ga na pumba ni nga.”​—JEAN 2:1, 2.

JÉSUS, mama ti lo nga na ambeni disciple ti lo ahinga ngia so awakua ti Nzapa ayeke wara tongana ambeni na popo ti ala asara mariage so a yekia ni. Christ asara si mbeni mariage aduti nde na ngoi so lo sara kozo miracle ti lo so Bible asara tënë ni, na a sara si matanga ni akiri anzere (Jean 2:1-11). Peut-être mo gue awe na amariage ti aChrétien so aye ti sara na Jéhovah na ngia tongana koli na wali, na a nzere na mo ti duti dä. Wala peut-être mo yeke ku ti tene mo mveni mo sara ti ti mo wala ti mû maboko na mbeni kamarade ti mo ti tene lango ti mariage ti lo atambela nzoni. Ye wa alingbi ti mû maboko ti tene a tambela nzoni?

² A-Chrétien abâ so wango ti Mbeti ti Nzapa amû maboko mingi tongana koli na wali aye ti sara mariage (2 Timothée 3:16, 17). A yeke tâ tënë so Bible afa pëpe anzene nzene tënë kue na ndo ye so a lingbi a sara na ngoi ti mariage ti aChrétien. Tënë so ayeke na lege ni ngbanga ti so asarango ye ti ndo ni na aye so ndia ahunda ayeke nde nde alingbi na kodoro ni nga na ngoi ni. Na tapande, na kodoro ti Israël giriri, a hunda pëpe ti gue na gbele mbeni zo ti sara mariage. Na lango ti mariage ni, koli ni aga na wali ti lo na da ti lo wala na da ti babâ ti lo (Genèse 24:67; Esaïe 61:10; Matthieu 1:24). Ye so asara na gbele azo kue so ayeke gi mariage ni awe la, na a hunda ti sara mbeni ye nde pëpe tongana ti mingi ti amariage laso.

³ Azo ti Israël abâ ye so tongana sarango mariage. Na pekoni, ala lingbi ti sara mbeni matanga, tongana ti so a fa na Jean 2:1. Mingi ti abible akiri peko ti versê so tongaso: ‘Mariage ayeke na Cana.’ Me a yeke kiri peko ti ngbene tënë ni nzoni tongana a tene “pumba ti mariage” wala “matanga ti mungo tere ti koli na wali”.a (Matthieu 22:2-10; 25:10; Luc 14:8). Mbaï ni afa polele so Jésus ayeke lani dä na lo sara mbeni ye si matanga so a sara na peko ti mariage ti aJuif so akiri anzere. Ye oko, mbeni kota tënë ni ayeke so sarango mariage na ngoi ni kâ ayeke nde na ti so azo mingi ayeke sara na ngoi ti e.

⁴ Na yâ ti akodoro mingi laso, a lingbi aChrétien so aye ti sara mariage asara ambeni ye so ndia afa. Gi na pekoni awe si ala lingbi ti mû tere na mbeni lege so alingbi na lê ti ndia. Ala lingbi ti soro ti sara mariage na azo mingi na tere ti ala pëpe na ngoi so ala yeke na gbele mbeni juge, mokonzi-gbata wala mbeni oko ti aTémoin ti Jéhovah so Letäa amû na lo ngangu ti sara ni. Ambeni asoro ti sara mariage tongaso, peut-être ala hunda gi ambeni fami wala aita ti bungbi ti duti dä tongana atémoin wala ti ga ti kangbi ngia ti ala na kota ngoi so (Jérémie 33:11; Jean 3:29). Legeoko nga, ambeni Chrétien alingbi ti soro ti sara kota matanga ti mariage pëpe teti so a yeke hunda ti leke aye mingi na a yeke hunda nginza mingi. Nde na so, ala leke ti te kobe gi na ambeni kamarade wala afami. Atâa ye so e oko oko e ye ti sara, a yeke nzoni e hinga so ambeni Chrétien biazo alingbi ti bâ ti ala aye ni nde na ti e.​—aRomain 14:3, 4.

⁵ Mingi ti akoli na awali Chrétien aye si a mû mbeni diskur so aluti na ndo Mbeti ti Nzapa na lâ ti mariage ti ala.b Ala hinga so a yeke Jéhovah si asara kozo mariage na lo zia awango na yâ Tënë ti lo ti fa ye ti sara si mariage aga nzoni na amû ngia (Genèse 2:22-24; Marc 10:6-9; aEphésien 5:22-33). Na mingi ti akoli na awali Chrétien aye si akamarade na afami ti ala akangbi ngoi ti ngia so na ala. Ye oko, tongana nyen a lingbi e bâ aye nde nde so ndia ahunda, aye nde nde so azo ayeke sara ka ni na lango ti mariage na même angobo ti sarango ye ti kodoro? Article so ayeke sara tënë na ndo aye nde nde so a yeke sara na yâ ti akodoro nde nde. Ambeni alingbi ti duti nde mingi na ti so mo hinga wala na ti so a yeke sara na kodoro ti mo. Ye oko, mo lingbi ti bâ ambeni ye so ague oko wala ambeni so ane na lê ti awakua ti Nzapa.

Mariage so a yekia ni ague oko na ndia ti kodoro

⁶ Atâa so Jéhovah ayeke na gunda ti mariage, angorogbia ti azo ayeke na ngangu ti fa kamême ambeni ye so azo so aye ti sara mariage alingbi ti sara. So ayeke na lege ni. Jésus atene: “I mû na César ye so ayeke ti César, na i mû na Nzapa ye so ayeke ti Nzapa.” (Marc 12:17). Legeoko na tënë so, bazengele Paul afa tënë so: “A lingbi azo kue amä yanga ti azo so akomande ala; teti yanga-ti-komande kue alondo na Nzapa; na Nzapa azia azo ti komande na ndo ti ala.”​—aRomain 13:1; Tite 3:1.

⁷ Na yâ mingi ti akodoro, a yeke César, wala ayanga-ti-komande si ayeke fa azo so alingbi ti sara mariage. Tongaso, tongana aChrétien use aye ti mû tere si Mbeti ti Nzapa akanga lege na ala pëpe, ala yeke sara ye so ndia ti kodoro ti ala ahunda. A lingbi ti hunda ti wara mbeti ti mariage, ti gue na gbele mbeni wakua ti Letäa na peut-être ti sû maboko na gbe ti mbeti ti mariage ni. Lâ ni so César Auguste amû yanga na azo ti “zia iri ti [ala] na mbeti”, Marie na Joseph amä ni, na ala gue na Bethléhem “ti zia iri ti [ala] na mbeti”.​—Luc 2:1-5.

⁸ Tongana aChrétien use amû tere na lege ti ndia na azo ahinga atene ala sara mariage, mungo tere ti ala ni na lê ti Nzapa aga na kungba na zo oko oko na mbage ti mba ti lo. Tongaso, aTémoin ti Jéhovah use so asara mariage awe ayeke kiri ti sara ni na popo ti ala lege mingi pëpe, wala ti kiri ti deba yanga ti ala pëpe, na tapande ti sara ni na peko ti ngu 25 wala 50 ti mariage (Matthieu 5:37). (Ambeni eglize ayeda pëpe na amariage so azo asara na gbele mbeni wakua ti letäa. Ala tene so ade azo ni asara mariage pëpe tongana mbeni prêtre wala mbeni mokonzi-nzapa ayeda pëpe wala asara ambeni ye pëpe so afa atene ala mû tere koli na wali awe.) Na akodoro mingi, letäa amû ngangu na mbeni oko ti aTémoin ti Jéhovah ti sara amariage. Tongana lege ayeke dä, ita-koli ni ayeke ye ti mû mbeni diskur na ngoi ti mariage ni na Da ti Royaume. So ayeke ndo ti vorongo tâ Nzapa na ayeke nzoni ndo ti mû diskur ti mariage so Jéhovah Nzapa ayeke gunda ni.

⁹ Ti ambeni kodoro, ndia ahunda ti tene koli na wali asara mariage na mbeni biröo ti letäa, tongana mairie wala na gbele mbeni wakua ti letäa. Mingi ni aChrétien asoro ti sara na pekoni mbeni diskur na Da ti Royaume na oko lango ni wala na ndade ni. (Ala ye pëpe si alango mingi ahon na popo ti mariage ni na diskur ni, teti ala mû tere na gbele Nzapa na azo awe, so kongregation ti aChrétien ayeke nga dä.) Tongana mbeni koli na wali so ague na gbele wakua ti letäa ti sara mariage aye si a mû diskur na mbeni Da ti Royaume, a yeke nzoni ala hunda kozoni a-ancien ti Komite ti Kusala ti kongregation ni. A-ancien ayeke gi ti bâ wala koli na wali ni ayeke na nzoni iri na lê ti azo, na ala yeke bâ nga si ngoi ti diskur ni abuba pëpe yâ ti ngoi ti abungbi nga na akapa ti kusala kue so a leke na Da ti Royaume ni (1 aCorinthien 14:33, 40). Ala yeke kiri ti bâ nga aye kue so koli na wali ni ahunda ti tene a sara na Da ti Royaume ni na ala yeke bâ wala a lingbi ti sara mbeni tokua na ndo sarango kusala na da ni.

¹⁰ Ancien so ayeke mû diskur ti mariage ni ayeke gi ti sara tënë na nzobe, ti kpengba azo na lege ti yingo na ti ne ala. Tongana koli na wali ni asara mariage kozoni awe na gbele wakua ti letäa, fade ancien ni afa polele so ala mû tere alingbi na ndia ti César. Tongana ala de ti deba yanga ti ala na gbele wakua ti letäa pëpe, ala lingbi ti sara ni na ngoi ti diskur ni.c Tongana ala deba yanga ti ala na gbele wakua ti letäa awe me ala ye ti sara ni mbeni na gbele Jéhovah nga na kongregation, ala yeke tene ni na mbeni lege ti fa so ala sara ni kozo awe, ti fa so ‘a bungbi ala awe’.​—Matthieu 19:6; 22:21.

¹¹ Na ambeni ndo, ndia ahunda pëpe ti tene azo asara mariage na gbele mbeni zo, même na gbele mbeni wakua ti letäa pëpe. Azo ayeke sara mariage na ngoi so ala kiri na mbeti ti mariage so letäa amû na ala na so ala sû maboko ti ala na gbe ni. Na pekoni, a zia iri ti ala na kota mbeti ti mariage. Na lege so, azo abâ koli na wali ni tongana azo so asara mariage awe, na a bâ lango ni so tongana lango ti mariage ti ala. Tongana ti so e tene kozoni awe, ala so asara mariage na lege so aye peut-être ti tene mbeni ita-koli biazo na lege ti yingo asara hio na pekoni mbeni diskur na Da ti Royaume. Fade lo fa na azo kue so aga so koli na wali ni asara mariage awe ndali ti so a zia iri ti ala na mbeti awe. Ala yeke deba yanga ti ala alingbi na ye so a fa na paragraphe 10 nga na yâ kete tënë na gbe ni. Azo so ague na Da ti Royaume ayeke kangbi ngia ti koli na wali ni na ala yeke wara nzoni na yâ ti awango ti Mbeti ti Nzapa so a mû.​—Bia ti Salomon 3:11.

Mariage ti kodoro nga mariage na gbele wakua ti letäa

¹² Na ambeni kodoro, akoli na awali ayeke sara mariage so a iri ni mariage ti kodoro. A ye pëpe ti sara tënë ti azo use so aduti ndo oko tongana koli na wali na so azo alingbi ti bâ ala tongana koli na wali me ala sara mariage na lege ti ndia pëpe.d E ye ti sara tënë ti mbeni mariage so azo kue na yâ ti kodoro wala mara ni ahinga atene mariage ni ayeke tâ mariage. Ye so alingbi ti hunda ti tene a kä nginza na peko ti wali ni, na pekoni awe a yeke bâ so koli na wali ni amû tere na lege so alingbi na lê ti ndia nga na Mbeti ti Nzapa. Ngorogbia ayeke bâ amariage ti kodoro tongaso tongana mariage so ayeke na lege ni, so alingbi na ndia ti kodoro na so abungbi ala oko awe. Na pekoni, mingi ni a yeke zia iri ti azo so asara mariage ti kodoro na mbeti, nga na ngoi ni so, a yeke mû na koli na wali ni mbeni mbeti ti mariage. Ziango iri ti ala na mbeti ayeke fa so ala mû tere biani wala a yeke bata wali ni tongana lo ga womua nga a yeke bata amolenge so fade ala dü. Fade kongregation awa azo kue so asara mara ti mariage tongaso ti zia iri ti ala na mbeti hio na pekoni. Ambeni ye afa so na gbe ti Ndia ti Moïse a zia na mbeti iri ti azo so asara mariage nga iri ti amolenge so a dü ala.​—Matthieu 1:1-16.

¹³ Ala so asara mariage ti kodoro so letäa ayeda na ni aga koli na wali na ngoi ti mariage ni. Tongana ti so e tene fade, aChrétien so asara mara ti mariage so aye peut-être si a mû mbeni diskur na Da ti Royaume, so na ngoi ni ala deba yanga ti ala. Tongana a si tongaso, fade wamungo diskur ni ayeke tene so koli na wali ni amû tere awe tongana ti so ndia ti César afa. Fade a mû mara ti diskur so na ala gi fani oko. Mariage ayeke gi oko: mariage ti kodoro so letäa ayeda na ni, na a yeke mû gi diskur oko so aluti na ndo Mbeti ti Nzapa. Tongana ngoi ahon mingi pëpe na popo ti mariage ni nga na diskur ni, a yeke sara si azo ayekia mariage so aChrétien asara. A yeke nzoni aye use so atambela na oko lango ni.

¹⁴ Na ambeni ndo so ndia ayeda na mariage ti kodoro, azo alingbi nga ti sara mariage na gbele mbeni wakua ti letäa. Na ngoi ni, a lingbi ti hunda na azo ni ti deba yanga nga ti sû maboko na gbe ti mbeti. Ambeni Chrétien aye ti ala mara ti mariage so ahon mariage ti kodoro. Ndia ahunda pëpe ti sara ni use kue; use kue letäa ayeda na ni. Ye so a tene na paragraphe 9 na 10 na ndo diskur ti mariage nga na ndo atënë so ala tene ti deba yanga ti ala abâ tënë so nga. Kota ye ni ayeke ti tene koli na wali ni asara mariage ni na mbeni lege so Nzapa na azo ayekia ni.​—Luc 20:25; 1 Pierre 2:13, 14.

Bata yekiango ndo na yâ mariage ti mo

¹⁵ Tongana lani gbia ti Perse awara kpale na yâ mariage ti lo, Memucan so ayeke mokonzi ti awawango ti lo amû mbeni wango so alingbi ti ga na ye ti nzoni, ti tene “awali kue ayä iri ti akoli ti ala”. (Esther 1:20). Ti aChrétien, a hunda pëpe ti tene mbeni gbia ato mbela na ndo tënë ni; awali aye na bê ti ala ti yekia akoli ti ala. Legeoko nga, akoli Chrétien ayeke yekia awali ti ala na ala yeke gonda ala (aProverbe 31:11, 30; 1 Pierre 3:7). A lingbi ala ku pëpe juska ala sara mariage a ninga awe si ala to nda ti yekia tere. A lingbi ala to nda ti yekia tere tâ gi na lango ti mariage ni.

¹⁶ A lingbi a duti gi koli na wali si ayekia tere na lango ti mariage ti ala pëpe. Tongana mbeni ancien ayeke mû diskur ti mariage ni, lo yeke sara ni na yekiango ndo. Lo yeke sara tënë na koli ni nga na wali ni. Ti fa so lo yekia ala, wamungo diskur ni ayeke tene gi pëpe atënë ti ngia wala atënë ti akotara. A yeke nzoni lo yôro na yâ ni pëpe atënë so alingbi ti zia kamene na lê ti koli na wali ni nga na awamango lo. Nde na so, lo yeke sara ngangu ti sara tënë na nzobe na ti kpengba azo, na lege so lo yeke gboto lê na ndo Lo so ayeke lingu ti mariage nga na akota wango ti lo. Biani, diskur ti ancien so ane zo ayeke sara si mariage ni ayekia Jéhovah Nzapa.

¹⁷ Peut-être mo bâ na yâ article so atënë mingi na ndo aye so ndia atene na ndo sarango mariage. Peut-être ambeni tënë ni abâ kodoro ti mo pëpe. Me, a yeke nzoni e kue e hinga so a yeke kota ye mingi ti tene sarango mariage na popo ti aTémoin ti Jéhovah afa so ala kpe ndia ti kodoro, ye so César ahunda (Luc 20:25). Paul amû wango so: “I mû na ala kue ye ti ala; i mû lampo na ala so airi lampo; i mû douane na ala so airi douane; . . . i yä iri ti ala so a lingbi i yä iri ti ala.” (aRomain 13:7). Biani, a yeke na lege ni ti tene ti to nda ni na lango ti mariage ni, aChrétien afa so ala yekia ye so Nzapa azia ti tene a tambela na ngoi so e yeke dä.

¹⁸ A-Chrétien mingi so asara mariage ayeke sara mbeni matanga na pekoni, wala ala bungbi ti te mbeni kobe. Girisa pëpe so Jésus aduti lani na mbeni matanga tongaso. Tongana a sara mara ti matanga tongaso, tongana nyen si wango ti Bible alingbi ti mû maboko na e si matanga ni ayekia Nzapa na asara si azo abâ koli na wali so amû tere fini fini nga na kongregation na nzoni lê? Fade e yeke bâ tënë so na yâ article ti peko.

[Akete tënë na gbe ni]

Mo dabe mo na ni?

• Ngbanga ti nyen a yeke nzoni e bi bê na ndo ye so ndia ahunda nga na ye so Bible atene na ndo sarango mariage?

• Tongana aChrétien use asara mariage na gbele wakua ti letäa, nyen la ala lingbi ti soro ti sara hio na pekoni?

• Ngbanga ti nyen a yeke mû diskur ti mariage na Da ti Royaume?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1. Tënë ti ye so Jésus asara na Cana agboto lê ti e na ndo ye wa?

2. Bible atene nyen na ndo ti sarango mariage?

3. Ye wa asi lani na Cana so Jésus amû maboko dä?

4. Ambeni Chrétien asoro ti sara mariage ti ala tongana nyen? Ngbanga ti nyen?

5. Ngbanga ti nyen aChrétien mingi aye ti tene a mû diskur na ngoi ti mariage ti ala? Diskur ni aluti na ndo ti nyen?

6, 7. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni e bi bê na ye so ndia ahunda na ndo tënë ti sarango mariage? Tongana nyen e lingbi ti fa ni?

8. Sarango mariage aga na kungba wa? Sarango ye wa ti aTémoin ti Jéhovah afa so ala gbu nda ti tënë so?

9. (a) Tongana koli na wali Chrétien asoro ti sara mariage na gbele wakua ti letäa, ye nyen ala lingbi ti soro ti sara ni nga? (b) Kusala ti a-ancien na yâ ti lekengo mariage ni ayeke so wa?

10. Tongana a lingbi koli na wali asara mariage na gbele wakua ti letäa, a ndu diskur ti mariage ni tongana nyen?

11. Tongana nyen azo ayeke sara mariage na ambeni ndo? A ndu diskur ti mariage ni tongana nyen?

12. Mariage ti kodoro ayeke nyen? A yeke nzoni ti sara nyen na peko ti mara mariage tongaso?

13. Na peko ti mariage ti kodoro, ye nyen a yeke nzoni ti tene ni na yâ ti diskur ti mariage ni?

14. Ye wa Chrétien alingbi ti sara tongana mariage ti kodoro na mariage na gbele mbeni wakua ti letäa ayeke dä?

15, 16. Aye wa alingbi ti sara si a yekia mariage ni?

17. Ngbanga ti nyen tënë ti ndia andu mariage ti aChrétien?

18. A yeke nzoni ti bi bê na ndo ti ye wa so ambeni zo asoro ti sara na lango ti mariage? Na ndo wa la e lingbi ti wara tënë na ndo ni?

[Foto na lembeti 12]

Giriri na ngoi ti mariage na Israël, koli ni aga na wali ti lo na da ti lo wala ti babâ ti lo

[Foto na lembeti 15]

Na peko ti mariage ti kodoro so letäa ayeda na ni, aChrétien alingbi ti sara diskur na Da ti Royaume

Fa mabe ti mo na lege ti sarango ye ti mo

“Mabe so ayeke na kusala ni pëpe ayeke na fini pëpe.”​—JACQUES 2:17.

MINGI ni, akozo Chrétien afa mabe ti ala na lege ti sarango ye ti ala ti lâ oko oko. Disciple Jacques awa aChrétien kue lo tene: “I sara ye so Tënë ni afa na i, i mä senge pëpe.” Lo kiri lo tene: “Legeoko tongana tere so ayeke na yingo pëpe ayeke na fini pëpe, tongaso nga, mabe so ayeke na kusala ni pëpe ayeke na fini pëpe.” (Jacques 1:22; 2:26). Ngu 35 tongaso na peko ti so lo sû atënë so, aChrétien mingi angbâ ti fa mabe ti ala na lege ti anzoni kusala. Me mawa ni ayeke so, ambeni asara tongaso pëpe. Jésus agonda kongregation ti Smyrne; ye oko, na azo mingi ti kongregation ti Sardes, lo tene: “Mbi hinga kusala ti mo; ala tene mo yeke na fini, me mo kui awe.”​—Apocalypse 2:8-11; 3:1.

² Tongaso, Jésus awa aChrétien so ayeke na Sardes, nga na azo kue so ayeke diko atënë so, ti fa so ala ngbâ lakue na kozo ndoye so ala yeke na ni teti tâ tënë na ti lango pëpe na lege ti yingo (Apocalypse 3:2, 3). E oko oko e lingbi ti hunda tere ti e: ‘Ka ti akusala ti mbi ayeke tongana nyen? Asarango ye ti mbi afa polele so mbi yeke sara kue ti fa ni na lege ti aye kue so mbi sara, même na yâ ti aye so andu biani pëpe fango tënë wala abungbi?’ (Luc 16:10). E lingbi ti bâ ambage mingi ti fini, me zia e bâ gi oko: amatanga, so na popo ni mo wara amatanga so mingi ni a yeke sara na peko ti mbeni mariage ti aChrétien.

Akete matanga

³ A nzere na e mingi tongana a iri e ti sara matanga na popo ti aita so ayeke na ngia. Jéhovah ayeke “Nzapa so ayeke na ngia”, na lo ye si awakua ti lo aduti na ngia (1 Timothée 1:11, NW ). Lo pusu Salomon ti sû tâ tënë so na yâ ti Bible: “Mbi gonda ye ti ngia, teti zo ayeke na mbeni ye ti nzoni ahon so pëpe na gbe ti lâ, gi ti te na nyon, na ti duti na ngia; teti fade ye so angbâ na lo na yâ kusala ti lo, na lâ ti fini ti lo kue.” (Zo-ti-fa-tene 3:1, 4, 13; 8:15). Zo alingbi ti wara mara ti ngia tongaso na ngoi ti tengo kobe na sewa wala na mbeni kete matanga ti atâ wavorongo Nzapa.​—Job 1:4, 5, 18; Luc 10:38-42; 14:12-14.

⁴ Tongana mo leke ti sara mbeni matanga tongaso na mo la mo yeke na ndo ni, a lingbi mo bi bê na ndo ye so mo leke ti sara, même tongana mo iri gi mbeni kete wungo ti aita ti te kobe wala ti sara lisoro (aRomain 12:13). Mo ye ti tene a “sara ye kue mbilimbili na lege ni” alingbi na “ndara so alondo na nduzu” (1 aCorinthien 14:40; Jacques 3:17). Bazengele Paul atene: “Tongana i te, wala i nyon, wala i sara mbeni ye, i sara ye kue teti gloire ti Nzapa. I sara ye oko pëpe so asara si . . . [zo] atï.” (1 aCorinthien 10:31, 32). Ambeni ye wa e yeke na bezoin ti bi bê dä nzoni? Ti bi bê na ndo ti aye so kozoni alingbi ti mû maboko na mo ti bâ so ye so mo na agene ti mo asara afa mabe ti ala.​—aRomain 12:2.

A yeke duti ande mara ti matanga wa?

⁵ Azo mingi so aleke ti sara matanga ayeke hunda tere ti ala wala ala yeke mû sämba na azo. A hunda pëpe ti kangbi sämba si matanga ni asara nzoni na azo kue. Dabe mo so Jésus amû kobe na azo mingi so aga na mbage ti lo; lo sara si kete mapa na susu aga gbani. Bible atene pëpe so lo sara vin na lege ti kpene, atâa so e hinga so lo lingbi lani ti sara ni (Matthieu 14:14-21). Tongana mo ye ti mû sämba na azo na mbeni matanga, mû ni mingi na azo pëpe, na zia na tere ni ambeni ye teti ala so aye sämba pëpe (1 Timothée 3:2, 3, 8; 5:23; 1 Pierre 4:3). Sara pëpe si azo abâ so a gbu ala na ngangu ti nyon mbeni ye so ‘ate zo tongana ngbo’. (aProverbe 23:29-32). Ka ti mozoko na hengo bia a yeke tongana nyen? Tongana mo ye ti tene a pika mozoko na ngoi ni, biani mo yeke soro yâ ti abia ni nzoni, na mo yeke bi bê na ndo loro ni wala atënë ti yâ ni (aColossien 3:8; Jacques 1:21). A-Chrétien mingi abâ so a nzere na azo tongana a pika mozoko ti Royaume wala même tongana ala bungbi oko ti he abia ti Royaume (aEphésien 5:19, 20). Nga, bâ lakue si totongo ti go ti bia ni akanga lege na anzoni lisoro pëpe wala a so bê ti avoizin pëpe.​—Matthieu 7:12.

⁶ Na ngoi ti mbeni matanga, aChrétien alingbi ti sara lisoro na ndo atënë nde nde, ti diko ambeni ye na kota go wala ti fa peko ti ambeni nzoni ye so asi. Tongana lisoro ni ahon nde na ye so aChrétien ayeda na ni, lo so amû li ni alingbi ti sara ye na kode ti kiri na ni na lege ni. A yeke nzoni lo bâ nga si a duti gi zo oko si asara tënë pëpe. Tongana a si tongaso, na kode lo lingbi ti tene mbeni tënë na lo yôro ambeni zo na yâ ti lisoro ni, peut-être lo hunda ambeni tënë na amaseka wala lo sigigi na mbeni tënë ti tene azo kue asara tënë na ndo ni. Sarango tongaso ayeke nzere na azo kue: amaseka nga na akangba. Tongana mo so mo yeke na li ni mo sara ye na ndara nga na kode, fade azo kue ayeke hinga so mo sara ye na lege ni. Ala yeke hinga so mabe ti mo ayeke na fini, na a ndu ambage kue ti fini ti mo.

Amariage na amatanga ti mariage

⁷ Mbeni oko ti angoi so amû ngia mingi ayeke mariage ti aChrétien. Awakua ti Nzapa ti giriri, so Jésus na adisciple ti lo ayeke nga dä, ayeda ti kangbi mara ti angoi ti ngia so nga ti sara matanga ni (Genèse 29:21, 22; Jean 2:1, 2). Ye oko na yâ ti angoi so ahon ade ti ninga pëpe, aye so asi afa so a hunda na aChrétien ti sara ngangu ti leke aye kue nzoni ndali ti matanga ti mariage ti tene ala fa so ala sara ye na lege ni nga ahon ndo ni pëpe. Azo kue ayeke sara mara ti amatanga so, na a mû lege na aChrétien ti fa so mabe ti ala ayeke na fini.

⁸ Azo mingi so ahinga pëpe akpengba-ndia ti Nzapa na ndo sarango mariage na abi bê na ndo ni pëpe abâ ni tongana ngoi ti sarango aye ti bê ti ala, wala peut-être ngoi so amû lege na zo ti sara ye ahon ndo ni. Na yâ mbeni mbeti-sango ti Poto, mbeni wali so asara mariage fini fini atene tënë so na ndo mariage ti lo so akpa ti “gbia”: ‘E duti na yâ mbeni puse so ambarata osio agboto ni, na mbeni puse ni so ambarata 12 agboto ni amû peko ti e. Mbeni puse ni nde ayô azo ti pikango mozoko. Na pekoni e te tâ pendere kobe na e mä nzoni mozoko; ye ni ayeke pendere mingi. A yeke tâ ye so mbi ye la; mbi yeke gbia-wali ti lango ni so.’

⁹ Atâa so asarango ye ni ayeke nde nde na yâ ti akodoro, atënë so afa tâ tënë ti ye so bazengele Jean atene: “Ye kue so ayeke na sese so, nzara ti mitele, nzara ti lê, na fandara ti fini, alondo na Babâ pëpe, me a londo na sese so.” Mo pensé so mbeni koli na wali Chrétien biazo ayeke yeda ti sara mara mariage ti “gbia” tongaso na ti sara na pekoni mbeni kota matanga so akpa ti yâ ti apande? Nde na so, a lingbi ye so ala leke ndali ti mariage ti ala afa so ala bi bê na tënë so: “Zo so asara ye so Nzapa aye, lo duti lakue lakue.”​—1 Jean 2:16, 17.

¹⁰ A yeke nzoni aChrétien so aye ti sara mariage abâ ye tongana ti so ayeke biani na ala sara ye ahon ndo ni pëpe, na Mbeti ti Nzapa alingbi ti mû maboko na ala. Atâa so lango ti mariage ayeke kota biani, ala hinga so a yeke gi tongo nda ti fini ti aChrétien use so amû tere na so ayeke na fini ti lakue lakue na gbele ala. A gbu ala na ngangu pëpe ti sara kota matanga. Tongana ala soro ti sara matanga ti mariage, a yeke ngbanga ti ala ti bâ wungo ti nginza so ahunda ti vo na aye ti matanga ni nga ti bâ mara ti matanga wa si ala ye ti sara (Luc 14:28). Na peko ti mariage ti ala, a yeke koli si Mbeti ti Nzapa afa lo tongana mokonzi (1 aCorinthien 11:3; aEphésien 5:22, 23). Tongaso a yeke kozoni kungba ti koli so ayeke sara mariage ti bâ lege ti lekengo matanga ti mariage ni. Biani, koli ni ayeke hunda wali ni na ndo ti ambeni ye tongana azo so ala ye ti tisa ala wala azo so ala lingbi ti tisa ala. Peut-être ala lingbi pëpe ti tisa akamarade na afami ti ala kue; tongaso a lingbi ti hunda ti tene na tâ be-ti-molenge ala soro gi ambeni na popo ti ala. Koli na wali ni aduti na beku so même tongana ala lingbi pëpe ti tisa ambeni mba ti ala Chrétien na matanga ni, ala yeke hinga nda ni na fade bê ti ala aso pëpe.​—Zo-ti-fa-tene 7:9.

Zo so amû li ni na matanga ni

¹¹ Tongana mbeni koli na wali asoro ti sara matanga ti mariage, ye nyen ala lingbi ti sara ti tene kota ngoi so ane na lê ti azo? A sara angu mingi awe, aTémoin ti Jéhovah abâ so a yeke na lege ti ndara ti sara ye tongana ti so azo asara na matanga ti mariage so Jésus ague dä na Cana. A iri mbeni zo ti duti “kapita ti pumba” wala zo so amû li ni na matanga ni, biani mbeni mba ti ala wamabe so a lingbi ti zia bê na lo (Jean 2:9, 10). Legeoko nga, na ndara fade koli so aye ti sara mariage ayeke soro mbeni ita-koli so ayeke biazo na lege ti yingo ti sara kota kusala so. Na peko ti so lo so ayeke mû li ni na matanga ni ahinga ye so bê ti koli ni aye, lo lingbi ti sara ye tâ gi tongana ti so koli ni aye kozo na matanga ni nga na ngoi ni.

¹² Legeoko na ye so e sara tënë dä fade na paragraphe 5, ambeni zo so asara mariage asoro ti mû sämba na azo pëpe na ngoi ti matanga ni ti tene nyongo ye ahon ndo ni abuba ngia nga na nzoni tambelango ti ngoi ni pëpe (aRomain 13:13; 1 aCorinthien 5:11). Ye oko, tongana ala soro ti mû sämba, a yeke nzoni koli ni abâ si a mû ni alingbi na ni. Vin ayeke lani dä na matanga ti mariage so Jésus ague dä na Cana, na lo mû nzoni vin. Bâ tënë so lo so amû li ni na matanga ni atene: “Azo kue amû vin ti nzoni kozoni, na tongana azo anyon vin mingi awe, ala mû mbeni vin ti nzoni mingi pëpe, me mo bata vin ti nzoni ahon juska fadeso.” (Jean 2:10). Biani, Jésus asara sämba ni pëpe ti tene azo anyon asule, teti na lê ti lo ye so ayeke sioni (Luc 12:45, 46). Tongana zo so amû li ni na matanga ni afa so bê ti lo adö na ngoi so lo bâ nzoni vin, a fa so lo bâ kozoni awe ambeni zo so asule na ngoi ti ambeni matanga ti mariage (Kusala 2:15; 1 aThessalonicien 5:7). Tongaso, a yeke kungba ti koli ni nga ti zo so lo zia bê na lo ti mû li ni na matanga ni ti sara kue si azo kue amû peko ti wango so: “I zia vin asara i pëpe, teti ye ti sioni ayeke na yâ ni.”​—aEphésien 5:18; aProverbe 20:1; Osée 4:11.

¹³ Tongana tanga ti amatanga kue, tongana mozoko ayeke dä, a yeke nzoni a bâ si totongo ti go ni akanga lege na azo ti sara lisoro pëpe. Mbeni ancien atene: “Tongana matanga ni ayeke tambela, na lisoro ato nda ti nzere wala dodo akomanse, a yeke si so a yeke zi go ti mozoko ni kota. Mozoko so kozoni atoto ngangu pëpe na pekoni alingbi ti toto ngangu na akanga lege na azo ti sara lisoro. Matanga ti mariage azi lege na azo ti sara kamarade na popo ti ala. A yeke nzere ande pëpe tongana mozoko so atoto ngangu akanga lege na azo ti sara tongaso.” Ge nga, a yeke ti koli ni na ti zo so amû li ni na matanga ni ti yô kungba ti ala nzoni, ti zia pëpe si awapikango mozoko ni asara ye ti li ti ala na ndo mara ti mozoko so a pika ni nga na totongo ti go ni, atâa a futa nginza na ala wala pëpe. Paul asû tënë so: “Ye kue so i sara, tongana tënë wala kusala, i sara ye so kue na iri ti Seigneur Jésus.” (aColossien 3:17). Tongana agene akiri na kodoro ti ala na peko ti matanga ti mariage ni, ala yeke dabe ti ala so mozoko so ala mä kâ afa so ala so asara mariage ni asara ye kue na iri ti Jésus? A yeke nzoni a duti tongaso.

¹⁴ Biani, tongana a leke ye kue nzoni ndali ti mbeni mariage, azo ayeke dabe ti ala na ni na ngia. Adam na Edyta so amû tere a ninga ngu 30 awe, atene tënë so na ndo mbeni mariage: “Azo abâ so matanga ni ayeke biani matanga ti aChrétien. A he abia ti sepela Jéhovah me nga a sara ambeni pendere ye ti ngia. Dodo na mozoko ayeke kota ye pëpe. Matanga ni anzere na azo na asara nzoni na ala, na ye kue atambela alingbi na akpengba-ndia ti Bible.” Ye so afa so koli na wali so amû tere fini fini alingbi ti sara aye mingi ti fa mabe ti ala na lege ti akusala ti ala.

Acadeau ti mariage

¹⁵ Na akodoro mingi, akamarade na afami ayeke mû ka acadeau na ala so ayeke sara mariage. Tongana mo ye ti sara ni, ye wa mo lingbi ti bi bê na ndo ni? Dabe mo na tënë ti bazengele Jean na ndo “fandara ti fini”. Lo tingbi fandara tongaso na “sese so ayeke hon,” me pëpe na aChrétien so afa mabe ti ala na lege ti akusala ti ala (1 Jean 2:16, 17). Na bango tënë so Nzapa apusu Jean ti tene, a lingbi koli na wali so asara mariage fini fini afa na lê ti azo kue iri ti azo so amû cadeau na ala? A-Chrétien ti Macédoine na Achaïe atokua amatabisi na aita na Jérusalem, me ye oko afa pëpe so a fa iri ti ala na gigi (aRomain 15:26). A-Chrétien mingi so amû cadeau ti mariage aye si a fa iri ti ala pëpe ti tene a gboto lê ti azo senge senge na ndo ti ala pëpe. Na ndo tënë so, kiri mo bâ wango ti Jésus na Matthieu 6:1-4.

¹⁶ Tongana a fa iri ti azo so amû cadeau, a lingbi ti sara si azo ‘agi tënë’ wala asara mandako na popo ti ala, ti bâ wala zo wa si cadeau ti lo ayeke nzoni wala ayeke ti nginza mingi. Tongaso, aChrétien ti ndara ayeke kpe ti fa iri ti azo so amû na ala cadeau ni. Fango iri ti ala alingbi ti bi kamene na lê ti ambeni so awara lege pëpe ti mû cadeau (aGalate 5:26; 6:10). Tâ tënë, a yeke sioni pëpe ti tene koli na wali so amû tere fini fini ahinga zo so amû na ala mbeni cadeau. Ala lingbi ti hinga zo ni na lege ti mbeni mbeti so zo ni azia na tere ti cadeau ni, me a yeke ti diko ni na mê ti azo pëpe. Na ngoi so e yeke vo acadeau ti mariage, e yeke mû ni wala e yeke wara ni, lege azi na e ti fa so même na ndo atënë so abâ gi e, mabe ti e afa lege na asarango ye ti e.

¹⁷ Ti fa mabe ti e ahunda gi pëpe ti duti na nzoni tambela, ti gue na abungbi na ti mû mbage na kusala ti fango tënë. Zia zo oko oko na popo ti e afa so mabe ti lo ayeke na fini na lege so a ndu aye kue so e sara. Biani, e lingbi ti fa mabe ti e na lege ti akusala “so alingbi kue” wala so e sara ni kue, so na popo ni a wara akusala so e sara tënë ni na nduzu ge.​—Apocalypse 3:2.

¹⁸ Na peko ti so Jésus azia nzoni tapande na abazengele be-ta-zo ti lo na lege so na tâ be-ti-molenge lo sukula gere ti ala, lo tene: “Tongana i hinga ye so, ngia ayeke na i tongana i sara ye so.” (Jean 13:4-17). Na kodoro so e yeke dä na ndembe so, a lingbi ti duti kota ye pëpe ti sukula gere ti mbeni zo wala même a yeke na lege ni pëpe ti sara ni, na tapande ti sukula gere ti mbeni gene. Ye oko, tongana ti so e bâ na yâ article so, e lingbi ti fa mabe ti e na yâ ambeni mbage ti fini ti e na lege ti sarango aye na nzobe, so na popo ni a wara aye so andu amatanga na amariage ti aChrétien. Na e ye ti sara aye na nzobe atâa e yeke sara mariage wala a tisa e na mbeni mariage wala na matanga ti mariage ti aChrétien so aye ti fa mabe ti ala na lege ti asarango ye ti ala.

Fade mo kiri tënë tongana nyen?

Tongana nyen mo lingbi ti fa mabe ti mo

• tongana mo leke aye ndali ti mbeni matanga?

• tongana mo leke aye ndali ti mbeni mariage wala matanga ni?

• tongana mo mû cadeau ti mariage wala mo wara ni?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1. Ngbanga ti nyen akozo Chrétien abi bê ti ala na ndo mabe nga na akusala ni?

2. A yeke nzoni aChrétien ahunda tere ti ala na nyen na ndo tënë ti mabe ti ala?

3. Bible atene nyen na ndo sarango amatanga?

4. Ye nyen zo so aleke ti sara matanga ayeke bi bê ti lo dä?

5. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni zo so ayamba agene abi bê mingi na ndo tënë ti kangbingo sämba na pikango mozoko?

6. Na lege wa zo so ayamba azo alingbi ti fa so mabe ti lo ayeke na fini tongana a ndu lisoro wala sarango ambeni ye nde?

7. Ngbanga ti nyen a hunda ti bi bê nzoni kozo ti leke aye ndali ti mbeni mariage wala matanga ti mariage?

8, 9. Tongana nyen asarango ye na ngoi ti amariage mingi afa tâ tënë ti ye so 1 Jean 2:16, 17 atene?

10. (a) Ti tene a sara ye na ndara na ngoi ti mbeni mariage, ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti leke aye kozoni? (b) Tongana nyen ti soro azo so alingbi ti ga na matanga ni?

11. Kusala wa lo so amû li ni alingbi ti sara na ngoi ti mbeni mariage?

12. A yeke nzoni koli so ayeke sara mariage abi bê na ndo ti nyen tongana a ndu tënë ti mungo sämba na azo?

13. Atënë wa a yeke nzoni koli na wali so aye ti sara mariage abâ ni tongana ala ye si a pika mozoko na ngoi ti matanga ni? Ngbanga ti nyen?

14. Ye wa alingbi aChrétien adabe ti ala na ni na ngia na ndo mbeni mariage?

15. Wango ti Bible wa a lingbi ti mû pekoni na ndo tënë ti acadeau ti mariage?

16. Tongana nyen koli na wali so asara mariage fini fini alingbi ti kpe ti mû vundu na azo na ndo tënë ti acadeau ti mariage?

17. A lingbi aChrétien aleke na bê ti ala ti sara nyen na ndo tënë ti mabe nga na akusala ti ala?

18. Tongana nyen e lingbi ti fa so atënë ti Jean 13:17 ayeke tâ tënë tongana a ndu tënë ti amariage ti aChrétien nga na amatanga?

[Foto na lembeti 18]

Même tongana mo tisa azo mingi pëpe, zia “ndara so alondo na nduzu” afa lege na mo