Jésus angbâ ti lï na Jérusalem tongana mbeni gbia na ndö ti kororo

Eskê aprophétie so asara tënë na ndö ti Messie afa so Jésus la ayeke Messie ni?

Kiringo tënë ti Bible

En. Na ngoi so Jésus ayeke lani na sese, lo sara si gbâ ti aprophétie na ndö ti “Messie, Zo so amû li ni,” lo so lo yeke “Sauveur ti dunia” aga tâ tënë (Daniel 9:25; 1 Jean 4:14). Nga même na peko ti kuâ ti lo, Jésus angbâ ti sara si aprophétie so a tene na ndö ti Messie aga tâ tënë.—Psaume 110:1; Kusala 2:34-36.

Nda ti iri “Messie” aye ti tene nyen?

Tënë ti Hébreu so atene Ma·shiʹach (wala Messie) so na yanga ti Grec ayeke Khri·stos (wala Christ) aye ti tene “Zo so a soro lo.” Tongaso, iri “Jésus Christ” aye ti tene “Jésus Zo so a soro lo,” wala “Jésus Messie ni.”

Ândö, mingi ni a yeke tuku mafuta na li ti mbeni zo ti soro lo ti sara mbeni kua so ayeke nde (Lévitique 8:12; 1 Samuel 16:13). Nzapa asoro Jésus ti ga Messie, so ti tene lo mû na lo mbeni kota ndo (Kusala 2:36). Me, a hon ti tene a tuku mafuta na li ti Jésus, Nzapa asoro lo na lege ti yingo vulu.—Matthieu 3:16.

Eskê azo mingi apeut ti sara si aprophétie na ndö ti Messie aga tâ tënë?

Ên-ën. Empreinte ti mbeni zo apeut gï ti mû lege ti hinga gï zo ni awe. Legeoko nga, aprophétie ti Bible aga tâ tënë gï na ndö ti Messie oko, wala Christ oko. Me, Bible atene so “aChrist ti wataka nga na aprophète ti wataka ayeke londo, na ala yeke sara ande akota fä nga na aye ti kpene si, tongana lege ayeke dä, ala handa même azo so a soro ala.”—Matthieu 24:24.

Eskê Messie ni ayeke si ande na yâ ti angoi so ayeke ga?

Ên-ën. Bible atene so Messie ni ayeke mbeni hale ti David, so ayeke lani Gbia ti Israël (Psaume 89:3, 4). Me, a hinga ndo so laso mbeti so a sara na lê ni molongo ti ahale ti David ayeke dä ape; a doit ti buba ni na ngoi so aRomain amû lani gbata ti Jérusalem na ngu 70 ti ngoi ti e.a Depuis na ngoi ni so, a yeke possible encore ape ti tene mbeni zo afa so ni yeke mbeni hale ti David. Na ngoi ti Jésus lani, mbeti ni so ayeke dä, na même awato ti Jésus ake na Jésus ape so lo yeke mbeni hale ti David.—Matthieu 22:41-46.

Aprophétie ti Bible oke la asara tënë na ndö ti Messie?

A yeke ngangu ti hinga wungo ti aprophétie kue ti Bible so asara tënë na ndö ti Messie. Na tapande, fason ti dikongo wungo ti aprophétie ni apeut ti duti nde nde, même tongana a yeke polele so aversê ni asara tënë ti Messie. Atënë so ayeke na Ésaïe 53:2-7 afa aprophétie mingi so andu Messie. Ambeni zo apeut ti bâ aversê ni kue tongana prophétie oko la, me ambeni zo apeut ti diko ambage ti aversê ni nde nde tongana aprophetie so ayeke nde nde.

Ambeni prophétie na ndö ti Messie so aga tâ tënë na ndö ti Jésus

Prophétie ni	A wara ni na	Gango tâ tënë ni
Lo yeke hale ti Abraham	Genèse 22:17, 18	Matthieu 1:1
Lo yeke hale ti Isaac molenge ti Abraham	Genèse 17:19	Matthieu 1:2
A dü lo na yâ ti mara ti Juda (Israël)	Genèse 49:10	Matthieu 1:1, 3
Lo yeke mbeni hale ti Gbia David	Ésaïe 9:7	Matthieu 1:1
Mbeni wali so ade ti hinga koli ape la ayeke dü lo	Ésaïe 7:14	Matthieu 1:18, 22, 23
A yeke dü lo na Bethléhem	Michée 5:2	Matthieu 2:1, 5, 6
A yeke iri lo na iri ti Emmanuelb	Ésaïe 7:14	Matthieu 1:21-23
A dü lo na yâ ti mbeni sewa so ayeke na moyen ape	Ésaïe 53:2	Luc 2:7
A fâ akete molenge na peko ti so a dü lo	Jérémie 31:15	Matthieu 2:16-18
A yeke iri lo ti sigi na Égypte	Osée 11:1	Matthieu 2:13-15
A yeke iri lo zo ti Nazarethc	Ésaïe 11:1	Matthieu 2:23
Mbeni watokua ayeke hon kozo na lo	Malachie 3:1	Matthieu 11:7-10
A soro lo ti ga Messie na ngu 29 ti ngoi ti ed	Daniel 9:25	Matthieu 3:13-17
Nzapa ayeke fa so lo yeke Molenge ti lo	Psaume 2:7	Kusala 13:33, 34
Tënë ti da ti Nzapa agbu bê ti lo mingi	Psaume 69:9	Jean 2:13-17
Lo yeke fa nzoni tënë	Ésaïe 61:1	Luc 4:16-21
Kua ti fango tënë ti lo na Galilée ayeke su tongana kota lumière	Ésaïe 9:1, 2	Matthieu 4:13-16
Lo yeke sara amiracle tongana ti Moïse	Deutéronome 18:15	Kusala 2:22
Lo yeke fa apensé ti Nzapa, tongana ti so Moïse asara lani	Deutéronome 18:18, 19	Jean 12:49
Lo yeke sava gbâ ti azo na kobela	Ésaïe 53:4	Matthieu 8:16, 17
Lo yeke gi ti gboto lê ti azo na ndö ti lo ape	Ésaïe 42:2	Matthieu 12:17, 19
Lo yeke bâ mawa ti azo so ayeke bâ pasi	Ésaïe 42:3	Matthieu 12:9-20; Marc 6:34
Lo yeke fa fango ngbanga ti mbilimbili ti Nzapa	Ésaïe 42:1, 4	Matthieu 12:17-20
Lo yeke Zo ti mungo wango ti ndara	Ésaïe 9:6, 7	Jean 6:68
Lo yeke fa iri ti Jéhovah na azo	Psaume 22:22	Jean 17:6
Lo yeke fa ye na lege ti atapande	Psaume 78:2	Matthieu 13:34, 35
Lo yeke Zo so amû li ni	Daniel 9:25	Matthieu 23:10
Mingi ti azo ayeke mä na bê na lo ape	Ésaïe 53:1	Jean 12:37, 38
Lo yeke mbeni tênë so zo ayeke pika gere ti lo dä	Ésaïe 8:14, 15	Matthieu 21:42-44
Mingi ti azo ayeke ke lo	Psaume 118:22, 23	Kusala 4:10, 11
A yeke ke lo senge senge	Psaume 69:4	Jean 15:24, 25
Lo yeke lï na Jérusalem tongana mbeni gbia na ndö ti kororo	Zacharie 9:9	Matthieu 21:4-9
Amolenge ayeke gonda lo	Psaume 8:2	Matthieu 21:15, 16
Lo yeke ga na iri ti Jéhovah	Psaume 118:26	Jean 12:12, 13
Mbeni kamarade ti lo ayeke kä lo	Psaume 41:9	Jean 13:18
A yeke kä lo teti alê ti nginza ti argent 30e	Zacharie 11:12, 13	Matthieu 26:14-16; 27:3-10
Akamarade ti lo ayeke dö lo azia	Zacharie 13:7	Matthieu 26:31, 56
A yeke bi ande tënë ti mvene na ndö ti lo	Psaume 35:11	Matthieu 26:59-61
Lo yeke zi yanga pëpe na azo so abi tënë na li ti lo	Ésaïe 53:7	Matthieu 27:12-14
A yeke tuku ngu ti yanga na lê ti lo	Ésaïe 50:6	Matthieu 26:67; 27:27, 30
A yeke pika li ti lo	Michée 5:1	Marc 15:19
A yeke pika lo na zaza	Ésaïe 50:6	Jean 19:1
Lo yeke sara ye oko ape na azo so apika lo	Ésaïe 50:6	Jean 18:22, 23
Akota zo ti komande ayeke mä terê ti ke lo	Psaume 2:2	Luc 23:10-12
A yeke pika amaboko ti lo nga na gere ti lo na ndö ti keke	Psaume 22:16	Matthieu 27:35; Jean 20:25
Azo ayeke bi mbeni ye ti mû lege na ala ti bâ wala bongo ti lo ayeke ga ti zo wa	Psaume 22:18	Jean 19:23, 24
A yeke diko lo na popo ti azo ti kengo ndia	Ésaïe 53:12	Matthieu 27:38
A yeke he lo nga a yeke zonga lo	Psaume 22:7, 8	Matthieu 27:39-43
Lo yeke bâ pasi ndali ti awasiokpari	Ésaïe 53:5, 6	1 Pierre 2:23-25
Na bango ni mo bâ mo tene Nzapa ake lo awe	Psaume 22:1	Marc 15:34
A yeke mû vinaigre nga na sengo ye na lo ti nyon	Psaume 69:21	Matthieu 27:34
Kozo si lo kui nzara ti ngu ayeke sara lo	Psaume 22:15	Jean 19:28, 29
Lo yeke zia yingo ti lo na maboko ti Nzapa	Psaume 31:5	Luc 23:46
Lo yeke mû fini ti lo na kuâ	Ésaïe 53:12	Marc 15:37
Lo yeke mû fini ti lo tongana ye so a futa ti zi siokpari ti azo	Ésaïe 53:12	Matthieu 20:28
A yeke kungbi mbeni bio ti lo oko ape	Psaume 34:20	Jean 19:31-33, 36
A yeke kpo lo	Zacharie 12:10	Jean 19:33-35, 37
A yeke lu lo na popo ti azo ti mosoro	Ésaïe 53:9	Matthieu 27:57-60
A yeke zingo lo na kuâ	Psaume 16:10	Kusala 2:29-31
A yeke soro mbeni zo na place ti zo so akä lo	Psaume 109:8	Kusala 1:15-20
Lo duti na mbage ti maboko ti Nzapa ti koli	Psaume 110:1	Kusala 2:34-36

a Mbeni mbeti atene: “Kite ayeke dä ape so, mbeti so a sû molongo ti amara ti aJuif nga na ti sewa ti ala dä agirisa na ngoi ti futingo ti Jérusalem, me a girisa kozo na ngoi ni so ape.” (Cyclopedia ti McClintock na Strong)

b Iri ti yanga ti Hébreu so atene Emmanuel so ndani atene “Nzapa ayeke na e” afa pendere mingi kua so Jésus ayeke na ni ti sara tongana Messie. Gango ti lo na sese nga na aye so lo sara afa so Nzapa ayeke na azo ti Lo.—Luc 2:27-32; 7:12-16.

c Na bango ni, tënë “Nazareth” alondo na mbeni tënë ti Hébreu so ayeke neʹtser so ndani aye ti tene “fini keke.”

d Ti hinga ngbanga ti nyen la a tene ngu 29 ti ngoi ti e ayeke ngu so Messie ni asi, bâ article so atene “Prophétie ti Daniel afa tënë ti gango ti Messie.”

e A yeke wara prophétie so na yâ ti mbeti ti Zacharie, me Matthieu so asû mbeni mbage ti Bible atene so a fa tënë ni so “na lege ti prophète Jérémie.” (Matthieu 27:9). Parfois a yeke zia lani mbeti ti Jérémie kozo na popo ti mbage ti Mbeti ti Nzapa so a iri ni “ambeti ti aProphète.” (Luc 24:44). Na bango ni, Matthieu asara kua na tënë “Jérémie” ti sara tënë ti mbage ti mbeti ti Nzapa so, so na popo ni a yeke wara nga mbeti ti Zacharie.