CHAPITRE 24
Ye oko alingbi ti “kangbi e pëpe na ndoye ti Nzapa”
1. Asioni bibe wa azo mingi, même ambeni tâ Chrétien, ayeke na ni?
JÉHOVAH NZAPA aye tâ mo mveni? Ambeni zo ayeda so Nzapa aye azo kue, tongana ti so Jean 3:16 atene. Me ala tene so ‘Nzapa alingbi ti ye tâ ala mveni lâ oko pëpe.’ A lingbi même ti si so atâ Chrétien agi bê ti ala na ndo ni. Mbeni lâ, mbeni koli so bê ti lo anze atene: “A yeke tâ ngangu na mbi ti mä na bê so Nzapa ayeke bi bê ti lo biani na mbi.” Mo nga kue, a si na mo awe ti bi bê tongaso?
2, 3. Zo wa aye si e mä na bê so e yeke ye oko pëpe na lê ti Jéhovah wala e kpa zo pëpe ti tene lo ye e? E lingbi ti tiri na bibe so tongana nyen?
2 Satan aye si e mä na bê so Jéhovah Nzapa aye tënë ti e oko pëpe wala lo bâ e na nene ni pëpe. Mingi ni, Satan ayeke wara azo na gondango bibe ti baba ti ala so ayeke ye senge (2 aCorinthien 11:3). Me lo ye nga ti sala si asenge zo abâ tele ti ala, ala yeke ye oko pëpe (Jean 7:47-49; 8:13, 44). Na mbilimbili, a yeke na “lâ ti nda ni” so la si lo yeke sala ni mingi. Azo mingi laso akono na yâ ti sewa so azo ni “andoye asongo ti ala pëpe”. Ti ambeni, ala yeke tingbi lakue na azo ti ngonzo, azo ti kion, nga na azo ti kpengba-li (2 Timothée 3:1-5). Ngbango teti angu mingi na gbe ti salango sioni na zo, tënë ti mara, wala kengo ndo, apusu ala ti bâ so ala yeke ye oko pëpe, wala ala kpa zo pëpe ti tene azo aye ala.
3 Tongana mo bâ so mo yeke na mara ti sioni bibe so, gbu ngangu. Mingi ti azo na popo ti e ayeke bi tënë ngoi na ngoi na li ti ala mveni senge senge. Me dabe mo so nda ti Tënë ti Nzapa ayeke ti “kiri zo na lege ni” na ti “fâ gbada ti bira [wala, ti kinda aye so gunda ni akpengba]”. (2 Timothée 3:16; 2 aCorinthien 10:4). Bible atene: “E sala si bê ti e aduti nzoni na gbele Lo, teti tongana bê ti e afâ ngbanga na li ti e, Nzapa ayeke kota ahon bê ti e, na Lo hinga ye kue.” (1 Jean 3:19, 20). Zia e bâ alege osio so na yâ ni Mbeti ti Nzapa amû maboko na e ti tene “bê ti e aduti nzoni” na gbe ti ndoye ti Jéhovah.
Jéhovah ayeke bâ mo na nene ni
4, 5. Tongana nyen tapande ti Jésus na ndo anzêrë afa so Jéhovah ayeke bâ e na nene ni?
4 Kozoni kue, Bible afa polele so Nzapa ayeke bâ awakua ti lo oko oko kue na nene ni. Na tapande, Jésus atene: “Ala kä atiri [wala anzêrë] use teti pata oko pëpe? Na fade tiri oko atï na sese pëpe, tongana Babâ ti i ayeda pëpe; na A diko kuali ti i kue awe nga. Tongaso i zia mbito asala i pëpe; ngele ti i ayeke ngangu ahon ngele ti atiri mingi.” (Matthieu 10:29-31). Tënë so aye lani ti tene nyen na azo so ayeke mä Jésus na ngoi ni kâ na kozo siècle?
‘Ngele ti i ayeke ngangu ahon ngele ti anzêrë mingi’
5 Peut-être e yeke hunda tele ti e ngbanga ti nyen zo ayeke yeda ti vo nzêrë. Biani, na ngoi ti Jésus, nzêrë ayeke lani mbeni ndeke ti tengo ni so ngele ti lo ayeke kete mingi ahon atanga ni. Bâ so teti lê ti nginza oko, so ngele ni ayeke kete, zo alingbi ti vo anzêrë use. Me na pekoni Jésus atene so tongana zo ayeke na lê ti nginza use, lo lingbi ti wara anzêrë osio pëpe, me oku. A zia oku nzêrë ni na ndo ti a-osio ni mo bâ mo tene lo yeke ye oko pëpe. Peut-être na lê ti azo, anzêrë so ayeke ye oko pëpe, me Wasalango ala ayeke bâ ala lani tongana nyen? Jésus atene: “Nzapa agirisa mbeni oko ti ala [même lo so a zia lo na ndo ti ambeni so] pëpe.” (Luc 12:6, 7). Mo bâ awe tënë so Jésus aye lani ti tënë? Tongana Jéhovah ayeke bâ asenge nzêrë na nene ni tongaso, ka ti azo, a yeke duti tongana nyen? Tongana ti so Jésus afa, Jéhovah ahinga anzene nzene ye kue na ndo ti e, lo diko même kuali ti e!
6. Ngbanga ti nyen e lingbi ti tene biani so tënë ti Jésus so lo tene a diko kuali ti e ahon tâ ndo ni pëpe?
6 Lo diko kuali ti e? Ambeni zo alingbi ti tene so tënë ti Jésus ni ahon tâ ndo ni. Me bi bê kete na ndo beku ti zingongo akuâ. Ti tene lo kiri lo leke e, a lingbi Jéhovah ahinga e nzoni mingi si. Na teti so e ne na lê ti lo mingi, lo dabe lo na akete kete ye kue na ndo e, asalango ye ti tele ti e, aye so angbâ na yâ li ti e, nga na aye so asi na e.a Ni la, dikongo kuali ti e, so wungo ni asi 100 000 tongaso, ayeke duti ye oko pëpe na tele ni.
Ye so Jéhovah ayeke bâ na yâ e
7, 8. (a) Na ndembe so lo yeke bâ yâ ti bê ti azo, ambeni pendere lengo wa Jéhovah ayeke na ngia ti wara ni? (b) Ambeni kusala so e sala, so Jéhovah abâ ni na nene ni, ayeke so wa?
7 Use ni, Bible afa na e nene ye so Jéhovah ayeke bâ na yâ awakua ti lo. Na ndulu tënë, lo yeke na ngia ti bâ anzoni lengo ti e nga na angangu so e sala. Gbia David atene lani na molenge ti lo Salomon: “L’Eternel atara bê kue, na Lo hinga bibe kue.” (1 Chronique 28:9). Na ndembe so Nzapa ayeke bâ ye so ayeke na yâ bê ti azo ngbundangbu mingi, so ayeke na yâ sese so kengo tele nga na ye ti ngangu asi singo dä, so ngia si lo yeke na ni tongana lo tï na ndo mbeni bê so aye siriri, tâ tënë, nga na ye ti mbilimbili! Ye nyen ayeke si tongana Nzapa awara mbeni bê so aye tënë ti lo mingi, so agi ti manda ye na ndo ti lo na ti kangbi hingango ye so na azo? Jéhovah atene so lo yeke bi lê ti lo na ndo ala so ayeke fa tënë ti lo na azo. Lo yeke même na mbeni “mbeti ti dabe na gbele Lo tënë ti ala so akpe mbito ti L’Eternel, na ala bi bê ti ala na iri ti Lo.” (Malachie 3:16). Alengo tongaso ane mingi na lê ti lo.
8 Ambeni nzoni kusala so Jéhovah ayeke bâ ni na nene ni ayeke so wa? Biani, a yeke angangu so e yeke sala ti sala ye tongana Molenge ti lo, Jésus Christ (1 Pierre 2:21). Mbeni kota kusala so Jéhovah abâ na nene ni ayeke fango nzo tënë ti Royaume ti lo. A-Romain 10:15 atene: “Gere ti azo so aga na Tene-nzoni ti nzoye ayeke pendere mingi!” Peut-être e bâ ti e lâ oko pëpe so gere ti e ayeke “pendere mingi”. Me na yâ versê so, agere ni afa angangu so awakua ti Jéhovah ayeke sala ti fa na nzo tënë, angangu so Jéhovah abâ ayeke pendere nga ye ti ngele ngangu.—Matthieu 24:14; 28:19, 20.
9, 10. (a) Ngbanga ti nyen e lingbi ti hinga biani so Jéhovah ayeke bâ na nene ni gbungo ngangu ti e na gbele akpale nde nde? (b) Sioni bibe wa Jéhovah ayeke na ni lâ oko pëpe na mbage ti awakua be-ta-zo ti lo?
9 Jéhovah ayeke bâ nga gbungo ngangu ti e na nene ni (Matthieu 24:13). Girisa pëpe, Satan aye si mo zia peko ti mo na Jéhovah. Lâ oko oko so mo ngbâ be-ta-zo na Jéhovah ayeke mbeni lango so mo mû ti kiri tënë na gingo yanga ti Satan (aProverbe 27:11). Na ambeni ngoi, ti gbu ngangu ayeke mbeni kete ye pëpe. Akpale ti seni, ti nginza, vundu ti bê, nga na ambeni kpale nde alingbi ti sala si lango oko oko so ayeke hon aga mbeni tara. Ye so e yeke ku, si ade asi pëpe, alingbi ti woko nga bê ti e (aProverbe 13:12). Tongana e gbu ngangu na gbele akpale so, Jéhovah ayeke bâ ni na nene ni mingi. A yeke nda ni la si Gbia David ahunda na Jéhovah ti bata angule ti lo na yâ mbeni “ngbenda” na tenengo na bê kue: “Ye so ayeke na mbeti ti Mo pëpe?” (Psaume 56:8). Tâ tënë, Jéhovah ayeke bâ na nene ni nga lo yeke dabe lo nzoni mingi na angule ti e kue so ayuru nga na apasi ti e kue so e gbu ngangu dä ti ngbâ be-ta-zo na lo. Ala nga kue ane na lê ti lo mingi.
Jéhovah ayeke bâ na nene ni gbungo ngangu ti e na yâ atara
10 Me bê ti e so ayeke bi tënë na li ti e alingbi ti ke tënë so kue. A lingbi ti toto lakue na yâ li ti e tongaso: ‘Azo mingi ayeke dä so ayeke nzoni mingi ahon mbi. Tongana Jéhovah ahaka mbi na ala, so tâ vundu si lo yeke duti na ni!’ Jéhovah ayeke haka zo pëpe; lo luti ngangu nga pëpe na yâ bango ndo ti lo (aGalate 6:4). Anzene nzene ye kue so ayeke na yâ bê ti zo, lo yeke diko ni; nga nzoni ye so ayeke na yâ ni, atâa ayeke kete tongana nyen, lo yeke bâ ni na nene ni.
Jéhovah akangbi nzoni na sioni
11. Ye nyen e lingbi ti manda na ndo Jéhovah na lege ti ye so lo sala na Abija?
11 Ota ni, na ndembe so Jéhovah ayeke bâ yâ ti bê ti e, lo yeke gi ye so ayeke nzoni. Na tapande, tongana Jéhovah ahunda ti tene a fâ ahale ti Gbia Jéroboam kue, so ake yanga, Lo mû yanga ti tene a lu kuâ ti Abija (mbeni oko ti amolenge ti gbia ni) nzoni, teti so “a wara ye ti nzoni gi na yâ lo oko na gbele L’Eternel Nzapa ti Israël.” (1 aGbia 14:1, 10-13). Biani, Jéhovah abâ yâ ti bê ti maseka-koli so, na lo wara “ye ti nzoni” dä. Atâa ye ti nzoni so ayeke kete tongana nyen, Jéhovah abâ so a yeke nzoni a sû ni na yâ Tënë ti lo. Lo futa même ni, na fango be-nzoni so alingbi na ni na mbage ti zo oko ti yâ ti sewa so ake yanga.
12, 13. (a) Tongana nyen tapande ti Gbia Josaphat afa so Jéhovah ayeke gi ye ti nzoni na yâ e même tongana e sala siokpari? (b) Na ndo tënë ti anzoni kusala nga na alengo ti e, tongana nyen Jéhovah ayeke sala ye tongana mbeni Babâ ti ndoye?
12 E lingbi ti bâ nga mbeni pendere tapande ni na yâ nzoni Gbia Josaphat. Tongana gbia ni asala mbeni ye ti buba, prophète ti Jéhovah atene na lo: “Teti ye so si ngonzo ti L’Eternel aga na ndo mo.” So tâ ngangu tënë! Me tënë ti Jéhovah ni angbâ gi na ndo so pëpe. A kiri atene: “Me Lo wara mbeni ye ti nzoni na lege ti mo.” (2 Chronique 19:1-3). Tongaso, tâ mbilimbili ngonzo ti Jéhovah akanga lege na lo pëpe ti bâ nzoni ye so ayeke na yâ Josaphat. A yeke tâ nde mingi na azo so ayeke mbilimbili-kue pëpe! Tongana azo aso bê ti e, e yeke bâ peut-être pëpe anzoni ye so ayeke na yâ ala. Na tongana e sala siokpari, vundu, kamene, nga bango so tënë ayeke na li ti e alingbi ti sala si e bâ pëpe nzoni ye so ayeke na yâ e. Me, girisa pëpe so tongana e gbian bê ti e ndali ti asiokpari ti e na e sala kue ti kiri dä pëpe, Jéhovah ayeke pardone e.
13 Na ndembe so Jéhovah ayeke bâ yâ ti bê ti mo, lo yeke pusu yamba mara ti asiokpari so, tongana ti so mbeni zo so ayeke gi lor ayeke pusu yamba atênë so ayeke na ngele oko pëpe. Ka ti anzoni kusala na alengo ti mo? Ala yeke biani tongana “atênë ti lor” so lo yeke bata! Mo bâ awe tongana nyen ababâ na mama so ayeke na ndoye ayeke bata adessin na adevoir ti amolenge ti ala nzoni mingi, na même teti angu mingi na pekoni so li ti amolenge ni agirisa na ndo ni kue? Jéhovah ayeke Babâ so ayeke na ndoye ahon atanga ni kue. Na ngoi kue so e yeke ngbâ be-ta-zo na lo, lo yeke girisa lâ oko pëpe anzoni kusala na alengo ti e. Biani, girisango ni ayeke duti tongana mbeni ye ti kirikiri na lê ti lo, na lo sala ye ti kirikiri lâ oko pëpe (aHébreu 6:10). Lo yeke bâ nga bê ti e na mbeni lege nde.
14, 15. (a) Ngbanga ti nyen awokongo ti e ayeke kanga lege na Jéhovah lâ oko pëpe ti bâ ye ti nzoni na yâ e? Mû mbeni tapande. (b) Jéhovah ayeke sala ande nyen na aye ti nzoni so lo wara na yâ e? Lo yeke bâ nga abe-ta-zo ti lo tongana nyen?
14 Lê ti Jéhovah ayeke hulu na ndo awokongo ti e na lo yeke bâ angangu so e lingbi ti sala. Bâ mbeni tapande: Azo so aye apendere dessin wala ambeni ye nde tongaso, so a leke na kode, ayeke mû ngoi ti ala mingi ti kiri ti leke ni tongana abuba ngangu. Na tapande, mbeni lâ, mbeni koli apika ngombe na yâ National Gallery ti Londres, na Angleterre, na lo buba mbeni dessin ti Léonard de Vinci so ngele ni ahon ngbundangbu 16. Dessin ni asala angu 500 awe, na zo oko pëpe atene so, ngbanga ti so a buba mingi, a lingbi a zia ni gi tongaso. Me hio ala to nda ti leke ni. Senge pëpe, teti so ala bâ ni na nene ni mingi. Ngele ti mo ahon ti senge dessin so a sala na crayon so pëpe? Na lê ti Nzapa, ngele ti mo ane biani, atâa siokpari so a dü mo na ni asala sioni na mo tongana nyen (Psaume 72:12-14). Jéhovah Nzapa ayeke Wasalango sewa so ayeke na kode mingi. Lo yeke sala ande ye kue so a hunda, ti tene azo so ayeda na bingo bê ti lo na ndoye aga mbilimbili-kue.—Kusala 3:21; aRomain 8:20-22.
15 Tâ tënë, Jéhovah ayeke bâ ye ti nzoni na yâ e so e yeke bâ pëpe. Nga, na ndembe so e yeke sala na lo, lo yeke sala si ye ti nzoni so akono yeke yeke ngbii e ga tâ mbilimbili-kue na nda ni. Atâa ye so sese ti Satan asala na e, Jéhovah ayeke bâ awakua be-ta-zo ti lo tongana ye ti nzoni mingi.—Aggée 2:7.
Jéhovah afa ndoye ti lo polele
16. Kota fä ahon afä kue ti ndoye ti Jéhovah teti e ayeke so wa? Tongana nyen e hinga so a mû matabisi so tâ ndali ti e mveni?
16 Osio ni, Jéhovah ayeke sala ye mingi ti fa ndoye ti lo teti e. Biani, sandaga ti kota ngele ti Christ afa tâ ngangu mingi mvene ti Satan so atene e yeke ye oko pëpe, na so e kpa zo pëpe ti tene a ye e. A yeke nzoni e girisa lâ oko pëpe so ngangu kuâ ti Jésus na ndo keke ti pasi, nga kota vundu so asala bê ti Jéhovah na ngoi so lo yeke bâ Molenge ti lo na kuingo ni, ayeke fä ti ndoye ti ala teti e. Me mawa ni ayeke so a yeke ngangu na azo mingi ti mä na bê so a mû matabisi so tâ ndali ti ala mveni. Ala bâ tele ti ala, ala lingbi oko pëpe. Ye oko, dabe mo so atâa so bazengele Paul asala ândö ngangu mingi na adisciple ti Jésus, lo tene: ‘Molenge Ti Nzapa andoye mbi, Lo mû Lo mveni na kui teti mbi.’—aGalate 1:13; 2:20.
17. Na lege ti aye wa Jéhovah ayeke gboto e na mbage ti lo nga na mbage ti Molenge ti lo?
17 Jéhovah afa so lo ye e na mungo maboko na zo oko oko na popo ti e ti wara nzoni na lege ti sandaga ti Christ. Jésus atene: “Zo oko alingbi ga na Mbi pëpe, gi tongana Babâ so ato Mbi ahiri lo.” (Jean 6:44). Biani, Jéhovah mveni si ayeke gboto e na mbage ti Molenge ti lo, nga na mbage ti beku ti fini ti lakue lakue. Tongana nyen? Na lege ti kusala ti fango tënë, so andu e oko oko kue, nga na lege ti yingo vulu ti lo, so Jéhovah asala kusala na ni ti mû maboko na e ti gbu nda ti atâ tënë ti yingo nga ti sala ye alingbi na ni atâa akatikati nga na awokongo ti e. Tongaso, Jéhovah alingbi ti tene na e oko tënë so lo tene lani na Israël: “Mbi ndoye mo na ndoye ti lakue lakue, tongaso Mbi ngbâ ti sala na mo na nzobe.”—Jérémie 31:3.
18, 19. (a) Kota lege ahon atanga ni kue so Jéhovah afa na ndoye ti lo teti e ayeke so wa? Ye nyen afa so lo mveni lo yeke bâ lege ni? (b) Tongana nyen Tënë ti Nzapa adë bê ti e so Jéhovah ayeke mä zo na bingo bê na ndo lo?
18 Peut-être a yeke na lege ti sambela si e mveni e bâ ndoye ti Jéhovah nzoni mingi. Bible awa e oko oko kue ti “zia ti sambela” Nzapa pëpe (1 aThessalonicien 5:17). Lo yeke mä tënë, teti a hiri lo ‘Lo so amä sambela’. (Psaume 65:2). Lo mû kungba so na mbeni zo nde pëpe, même na Molenge ti lo pëpe. Bâ kete: Wasalango dunia kue awa e ti ga ndulu na lo na yâ sambela, na mbito pëpe. Lo yeke mä tënë tongana nyen? Lo dë dengo? Sambela ti e ayeke ndu bê ti lo pëpe? Oko pëpe.
19 Jéhovah ayeke bâ mawa ti azo. E lingbi ti bâ ni na ngoi so e yeke diko ye na ndo ye so lo sala tongana lo bâ na lê ti lo pasi ti azo ti lo Israël: “Na yâ pono kue ti ala, Lo hu pono nga.” (Ésaïe 63:9). Jéhovah abâ lani gi akpale ti ala ni pëpe, me lo bâ nga pasi legeoko na ala. Tâ gi atënë so Jéhovah mveni atene na awakua ti lo si afa na e ngangu ti pasi ti lo ni: “Zo so andu mo, lo ndu lê ti L’Eternel mveni.”b (Zacharie 2:8). So tâ pasi! Biani, ye so aso e aso nga Jéhovah. Tongana e bâ pasi, lo yeke bâ pasi nga.
20. Tongana e ye ti bata wango so ayeke na aRomain 12:3, sioni bibe wa a lingbi e kpe ni?
20 Tâ nzoni Chrétien ayeke mû afä ti ndoye ti Nzapa nga ti bango e na nene ni so ti sala baba wala ti pika na kate pëpe. Bazengele Paul asû na mbeti: “Na lege ti grâce so A mû na mbi, mbi tene na i oko oko kue, i bi bê ti i pëpe ti tene i yeke kota; me i bi bê ti i na lege ni, alingbi na mabe so Nzapa amû na azo oko oko kue.” (aRomain 12:3). Mbeni Bible atene: ‘Mbi tene na i oko oko kue, mbi tene, ayeke nzoni i mveni i bâ tele ti i tongana akota zo senge senge pëpe; me i bâ tele ti i tongana asenge zo alingbi na mabe so Nzapa amû na zo oko oko.’ (Mbeti ti Nzapa, Fini Mbuki, 2001). Tongaso, na ngoi so e yeke na yâ ndoye ti Babâ ti e ti yayu, zia e bi bê ti e na lege ni na e dabe ti e so a yeke pëpe na lege ti ngangu ti e mveni wala na lege ti mbeni ye so e sala si e wara ndoye ti Nzapa.—Luc 17:10.
21. Atënë ti mvene wa ti Satan a lingbi e ke ni lakue? E lingbi ti dë bê ti e na lege ti tâ tënë wa ti Nzapa?
21 Zia e oko oko kue e sala ngangu ti ke amvene kue ti Satan, nga tënë ti mvene so atene e yeke ye oko pëpe wala e kpa zo pëpe ti tene a ye e. Tongana aye so asi na mo afa na mo ti bâ tele ti mo tongana mbeni kpale so même kota ndoye ti Nzapa alingbi ti hon ndo ni pëpe, wala so anzoni kusala ti mo ahon senge senge na lê ti Lo so abâ ye kue, wala so asiokpari ti mo ayeke tâ kota mingi si kui ti Molenge ti lo so lo ye lo mingi alingbi ti kanga ndo ni pëpe, a fa na mo tâ mbeni tënë ti mvene. Ke ni na bê ti mo kue! Zia e dë lakue bê ti e na lege ti tâ tënë so ayeke na yâ atënë ti Paul so lo sû na gbe ti yingo: “Mbi hinga biani, fade kui, wala fini, wala a-ange, wala akozo-gere-ti-komande, wala ye ti fadeso, wala ye so ayeke ga, wala angangu, wala yongo ni na nduzu, wala yongo ni na gbe ti sese, wala mbeni ye nde so A créé awe, alingbi kangbi e pëpe na ndoye ti Nzapa so ayeke na yâ Christ Jésus Seigneur ti e.”—aRomain 8:38, 39.
a Fani mingi, Bible azia kamba na popo ti beku ti zingongo akuâ nga na ngangu ti Jéhovah ti bata ye na li. Mbeni lâ, be-ta-zo Job atene na Jéhovah: ‘Mo diko lâ ni na mbi, na Mo dabe Mo na mbi!’ (Job 14:13). Jésus asala lani tënë ti zingongo ti “azo kue so ayeke na dû ti kuâ ti dango bê”. Tënë so ayeke lani tâ na lege ni teti so Jéhovah adabe lo nzoni mingi na akuâ so lo ye ti zingo ala ande.—Jean 5:28, 29, NW.
b Na yâ versê so, ambeni zo so akiri peko ti Bible na ayanga nde atene ti ala so zo so andu lê ti azo ti Nzapa, lo yeke ndu tâ gi lê ti lo mveni wala ti Israël, me ti Nzapa pëpe. A yeke ambeni wasungo peko ti mbeti ti giriri si ayôro tënë so dä, teti ala bâ so tënë ni ane Nzapa pëpe, na tongaso ala gbian ni. Na salango tongaso, ala fa pëpe tongana nyen Jéhovah ayeke bâ mawa ti azo mingi.