“Zia bê ti mo na hingango ye ti mo mveni pëpe”

“Zia bê ti mo kue na L’Éternel, na zia bê ti mo na hingango ye ti mo mveni pëpe.”—APROV. 3:5.

1, 2. (a) Akpale wa e lingbi ti tingbi na ni? (b) Na yâ ti ambeni ngangu ye, a lingbi e zia bê ti e kue na ndo ti zo wa? Ngbanga ti nyen?

PATRON ti Cynthiaa akanga ambeni ndokua so lo yeke na ndo ni so awe nga lo zi azo mingi na kua. Cynthia apensé so ti peko a yeke ni la a yeke zi ni na kua. Nyen la lo yeke sara tongana a zi lo na kua? Lo yeke futa ande aye tongana ngu wala courant tongana nyen? Mbeni ita-wali so iri ti lo Pamela aye ti gue na mbeni ndo so a yeke na bezoin ti awafango tënë dä mingi, me lo yeke gi bê ti lo wala lo gue wala lo gue pëpe? Mbeni maseka-koli so iri ti lo Samuel ayeke gi ti lo bê ti lo ndali ti mbeni ye nde. Na ngoi so lo de kete, lo yeke bâ lani porno. Ti fadeso Samuel awara ngu 20 tongaso awe, me bê ti lo ayeke pusu lo ngangu ti kiri ti tï na yâ ti sarango ye so. Lo yeke sara tongana nyen ti hon ndo ni?

² Tongana mo yeke na yâ ti aye so amû vundu na zo wala mo yeke na akota desizion ti mungo ni wala mo yeke gi ti hon ndo ti atara, zo wa la mo yeke zia bê ti mo na lo? Mo yeke zia bê ti mo gi na ndo ti mo wani wala mo yeke “zia kungba ti mo na ndo L’Éternel”? (Ps. 55:23). Bible atene: “Lê ti L’Éternel ayeke na ndo azo ti mbilimbili, na mê ti Lo ayeke mä toto ti ala.” (Ps. 34:16). Ni la, a yeke biani kota ye ti tene e zia bê ti e kue na Jéhovah me pëpe na ndo ti hingango ye ti e mveni.​—aProv. 3:5.

3. (a) Ti zia bê kue na Jéhovah aye ti tene nyen? (b) Ngbanga ti nyen ambeni zo ayeke nduru ti zia bê ti ala na ndo ti hingango ye ti ala wani?

³ Ti zia bê ti e kue na Jéhovah ahunda ti sara ye ague oko na ye so bê ti lo aye. Kota ye so a lingbi e sara ayeke ti ga lakue nduru na lo na yâ ti sambela nga ti hunda lo na bê ti e kue ti fa lege na e. Ye oko, a yeke ngangu na ambeni zo ti zia bê ti ala kue na Jéhovah. Na tapande, mbeni ita-wali so iri ti lo Lynn atene: “Ti manda ti zia bê ti mbi kue na Jéhovah ayeke mbeni ye so ayeke lakue ngangu mingi na mbi.” Ngbanga ti nyen? Lo tene: “Mbi yeke na songo na babâ ti mbi pëpe nga mama ti mbi ayeke mbeni zo so ayeke bâ nga lani lege ti mbi pëpe nga lo yeke gi ti hinga aye so ayeke na bê ti mbi pëpe. Ye so asara si ngbene ye so mbi de kete, mbi yeke zia bê ti mbi gi na ndo ti mbi wani.” Ndo so Lynn akono dä asara si a yeke ngangu na lo ti zia bê ti lo kue na ndo ti mbeni zo. Akode so mbeni zo ayeke na ni nga na aye ti nzoni so lo sara alingbi nga ti pusu lo ti zia bê ti lo gi na ndo ti lo wani. Mbeni ancien so azia bê ti lo gi na ndo ti akode ti lo alingbi ti komanse ti bâ lege ti aye so andu congrégation sân ti sambela Nzapa kozoni.

4. Nyen la e yeke bâ na yâ ti article so?

⁴ Jéhovah aye ti tene e sara ngangu ti sara ye alingbi na asambela ti e nga ti sara ye alingbi na ye so bê ti lo aye. Tongaso, e lingbi ti sara nyen ti hinga angangu kpale so a lingbi e zia na maboko ti Jéhovah nga na ati so a lingbi e sara ngangu ti leke ni? Tongana a ndu mungo adesizion, nyen la a lingbi e sara hange na ni? Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti sambela na ngoi so e yeke gi ti luti na gbele atara? E yeke bâ ahundango ndo so na ngoi so e yeke gbu li ti e na ndo ti atapande so a sara tënë ni na yâ ti Bible.

Na ngoi so e yeke na yâ ti aye ti vundu

5, 6. Ézéchias asara ye tongana nyen na ngoi so gbia ti Assyrie agi yanga ti lo?

⁵ Bible asara tënë ti Ézéchias gbia ti Juda atene: “Lo zia bê ti lo na L’Éternel, lo zia lege ti L’Éternel oko pëpe, me lo bata commandement ni kue so L’Éternel akomande Moïse.” Biani, “bê ti lo ayeke na L’Éternel, Nzapa ti Israël”. (2 aGbia 18:5, 6). Ézéchias asara ye tongana nyen na ngoi so Sanchérib gbia ti Assyrie atokua ambeni zo, so na popo ni a yeke wara Rabsaké nga na gbâ ti aturugu, ti gue na Jérusalem na iri ti lo? Angangu turugu ti Assyrie amû gbâ ti angangu gbata ti kodoro ti Juda awe, na ti fadeso Sanchérib aturnê lê ti lo na ndo ti Jérusalem. Ézéchias ague lani na da ti Jéhovah na lo to nda ti sambela lo tene: “O L’Éternel Nzapa ti e, mbi voro Mo, Mo sö e na tïtî Sanchérib si aroyaume ti sese kue alingbi hinga gi Mo L’Éternel oko Mo yeke Nzapa.”​—2 aGbia 19:14-19.

⁶ Ézéchias asara ye ague oko na sambela ti lo. Kozoni si lo gue na temple ti sambela, lo tene na azo ni ti kiri tënë pëpe na agingo yanga ti Rabsaké. Ézéchias atokua nga ambeni zo na prophète Ésaïe ti gi wango (2 aGbia 18:36; 19:1, 2). Ézéchias asara aye so lo lingbi biani ti sara. Na ngoi ni so, lo gi pëpe ti sara mbeni ye so ague nde na ye so bê ti Jéhovah aye ti gi mungo maboko na mbage ti azo ti Égypte wala na mbage ti amara so ayeke nduru na ala. Ahon ti tene Ézéchias azia bê ti lo gi na ndo ti hingango ye ti lo wani, lo zia bê ti lo kue na Jéhovah. Na pekoni so ange ti Jéhovah afâ azo ti Sanchérib 185 000, Sanchérib “alondo” lo kiri na Ninive.​—2 aGbia 19:35, 36.

7. Dengo bê wa e lingbi ti wara na lege ti sambela ti Anne na ti Jonas?

⁷ Anne, wali ti Elkana so ayeke mbeni Lévite, amanda nga ti zia bê ti lo na ndo ti Jéhovah na ngoi so lo yeke lani na yâ ti vundu ndali ti so lo dü pëpe (1 Sam. 1:9-11, 18). Kozoni si a zi prophète Jonas na yâ ti kota susu so amene lo, lo sambela lo tene: “Mbi toto na L’Éternel teti ye ti vundu ti mbi, na Lo kiri tënë na mbi; mbi toto na yâ ndo-ti-awakinda, na Mo mä yanga ti mbi.” (Jonas 2:2, 3, 11). Bê ti e adë biani ti hinga so atâa dutingo ti e ayeke ngangu tongana nyen, e lingbi ti toto na Jéhovah nga ti “hunda” lo ti mû maboko na e.​—Diko Psaume 55:2, 17.

8, 9. Na yâ ti sambela ti Ézéchias, ti Anne nga na ti Jonas nyen la agbu bê ti ala mingi? Ye so afa nyen na e?

⁸ Tapande ti Ézéchias, ti Anne nga ti Jonas afa nga na e mbeni kota ye so a lingbi e girisa ni pëpe tongana e yeke sambela na ngoi so e yeke na yâ ti aye ti vundu. Ala ota kue ayeke na vundu na ngoi so ala yeke na yâ ti kpale. Ye oko, asambela ti ala afa so ala bibe ti ala pëpe gi na ndo ti ala wani wala gi ti tene kpale ti ala ahunzi. Aye so ayeke kota mingi na lê ti ala ayeke iri ti Nzapa, vorongo so ala yeke voro na lo nga na sarango ye so bê ti lo aye. Ézéchias ayeke lani na vundu so a bi zonga na ndo ti iri ti Nzapa. Anne amû zendo ti mû molenge ti lo ti koli so lo ye lo mingi ti sara kua na yâ ti tabernacle so ayeke na Shilo. Jonas atene: “Fade mbi futa ye ti zendo ti mbi so mbi zê awe.”​—Jonas 2:10.

⁹ Tongana e sambela ti tene Jéhovah azi e na yâ ti mbeni kpale, a yeke nzoni ti gi ti bâ ye so apusu e ti sambela ni. Ye so agbu bê ti e ayeke gi ti tene e sigigi na yâ ti kpale ni so wala e ngbâ lakue ti pensé na ndo ti Jéhovah nga na ye so lo leke ti sara? Tongana e wani e yeke bâ pasi, a yeke ngangu pëpe ti bi bê ti e mingi gi na ndo ti e wani nga ti pensé na ndo ti aye ti yingo pëpe. Tongana e sambela ti tene Nzapa amû maboko na e, zia e ngbâ lakue ti bi bê na ndo ti Jéhovah nga na ndo ti droit ti lo ti duti Gbia ti dunia kue. Zia e bi nga bê ti e ti sara si iri ti lo aga nzoni-kue. Sarango tongaso ayeke mû maboko na e ti ngbâ ti duti na nzoni bango ndo atâa e wara pëpe ye so e yeke ku ni. Nzapa alingbi peut-être ti kiri tënë na sambela ti e na mungo maboko na e ti gbu ngangu na yâ ti kpale ni so.​—Diko Ésaïe 40:29; aPhilippien 4:13.

Na ngoi so e ye ti mû desizion

10, 11. Nyen la Josaphat asara na ngoi so lo tingbi na mbeni kpale so lo hinga ye ti sarango ni pëpe?

¹⁰ Ti mû akota desizion mo yeke sara tongana nyen? Peut-être mo yeke mû desizion ni awe si na pekoni mo sambela ti tene Jéhovah airi tënë nzoni na ndo ni? Bâ ye so Josaphat, gbia ti Juda, asara na ngoi so aturugu ti kodoro ti Moab na ti Ammon abungbi ti ga ti sara bira na lo. Azo ti kodoro ti Juda alingbi lani pëpe ti gbu lê ni na yâ ti bira so. Nyen la Josaphat asara lani?

¹¹ Bible atene: “Mbeto asara Josaphat na lo leke bê ti lo ti gi L’Éternel.” Lo to mbela na azo ti Juda kue ti mû jeûne na lo bungbi ala kue “ti gi L’Éternel.” Lo luti na popo ti azo ti Juda na ti Jérusalem lo sambela. Lo voro yanga na Nzapa lo tene: “O Nzapa ti e, fade Mo fâ ngbanga na ala pëpe? teti e yeke na ngangu pëpe ti sara bira na azo mingi mingi so aga na e. E hinga ye ti sara pëpe, me lê ti e angbâ na Mo.” Tâ Nzapa amä sambela ti Josaphat na lo sö ala na lege ti miracle (2 Chron. 20:3-12, 17). Na ngoi so e yeke na adesizion ti mungo ni, mbilimbili adesizion so andu songo ti e na Nzapa, a yeke nzoni ti zia bê ti e na ndo ti Jéhovah ahon ti zia bê ti e na ndo ti hingango ye ti e wani.

12, 13. Na ndo ti tënë ti mungo adesizion, tapande wa Gbia David azia?

¹² Tongana e tingbi na mbeni kpale so e bâ so e lingbi ti leke ni hio ndali ti so mara ni tongaso asi na e ândö awe, a lingbi e sara nyen? Mbeni ye so asi na Gbia David afa na e ye so a lingbi e sara. Na ngoi so azo ti mara ti Amalek aga amû gbata ti Tsiklag, ala mû awali ti David, amolenge ti lo nga na ti azo ti lo ala hon na ala. David ahunda Jéhovah lo tene: “Fade mbi tomba peko ti azo ti nzi so?” Jéhovah atene na lo: “Mo tomba peko ti ala, fade mo wara ala biani, na fade mo wara ye ti mo kue.” David amä yanga ti Jéhovah lo gue, lo ‘wara ye kue so azo ti mara ti Amalek anzi’.​—1 Sam. 30:7-9, 18-20.

¹³ Ngoi kete na peko ti ye so azo ti mara ti Amalek asara so, aPhilistin aga na bira na tere ti azo ti Israël. David akiri ahunda Jéhovah na Jéhovah akiri tënë na lo polele. Nzapa atene na lo: “Mo gue, fade Mbi zia aPhilistin na tïtî mo biani.” (2 Sam. 5:18, 19). Kete na pekoni, aPhilistin akiri aga na bira na tere ti David. Nyen la David ayeke sara na ngoi so? Lo lingbi peut-être ti tene: ‘Mbi tingbi na mara ti kpale so fani use awe. Zia mbi gue mbi tiri na awato ti Nzapa, tongana ti so mbi sara kozo.’ Wala David ayeke gi fango lege ti Nzapa? Lo zia bê ti lo pëpe na ndo ti asongo benda so lo sö na ndo ti awato ti lo kozo. Lo kiri lo sambela Jéhovah. Bâ tongana nyen tere ti lo anzere ndali ti ye so lo sara so! Ti so ni so, aye so Jéhovah afa na lo ti sara ayeke tâ nde na ati kozoni so (2 Sam. 5:22, 23). Tongana e tingbi na mbeni ye wala mbeni kpale so mara ni asi na e kozo awe, a lingbi e sara hange si e zia bê ti e gi pëpe na ndo ti aye so e sara ândö.​—Diko Jérémie 10:23.

14. Nyen la e lingbi ti manda na ndo ti lege so Josué na a-ancien ti Israël asara ye na mbage ti azo ti Gabaon?

¹⁴ Teti so e kue e yeke awasiokpari, a lingbi e kue, même a-ancien so aninga na yâ ti kusala ni, e girisa pëpe ti gi fango lege ti Jéhovah na ngoi so e yeke mû adesizion. Bâ ye so Josué so amû li ni na peko ti Moïse nga na a-ancien ti Israël asara na ngoi so azo ti Gabaon, so asara ye na mayele ayü bongo na asara ye mo bâ mo tene ala londo ayo, aga ti bâ ala. Sân ti hunda Jéhovah, Josué na ambeni zo amû li ni ala gue ala leke tënë ti tene siriri aduti na popo ti ala na azo ti Gabaon nga ala te mbele na ala. Atâa so na nda ni Jéhovah ayeda na ye so ala sara, me so ala gi fango lege ti lo pëpe, lo sara si a sû ni na mbeti ndali ti nzoni ti e.​—Jos. 9:3-6, 14, 15.

Na ngoi so e yeke gi ti luti na lê ti atara

15. Fa ndani so a yeke kota ye ti tene e sambela si e luti na gbele tara.

¹⁵ Teti so e yeke na “ndia ti siokpari” na yâ ti amembre ti e, a lingbi e tiri ngangu na bibe so ayeke pusu e ti sara aye ti sioni (aRom. 7:21-25). A yeke mbeni bira so e lingbi ti sö benda na yâ ni. Tongana nyen? Jésus afa na adisciple ti lo so ti luti na gbele tara, a yeke kota ye ti tene ala sambela. (Diko Luc 22:40.) Même tongana na pekoni so e sambela si asioni nzara wala asioni bibe angbâ na yâ ti bê ti e, a lingbi e ‘ngbâ ti hunda na Nzapa’ ti mû na e ndara ti gbu ngangu na gbele tara ni. Jacques atene Nzapa “ayeke mû ye na azo kue na lo yeke suku ngbanga ni pëpe”. (Jacq. 1:5). Jacques atene nga lo tene: “Mbeni zo na popo ti ala ayeke na kobela [na lege ti yingo]? Zia lo iri a-ancien ti congrégation ti ga na tere ti lo, na zia a-ancien ni asambela ndali ti lo, ala sara mafuta na tere ti lo na iri ti Jéhovah. Na sambela so a sara na mabe ayeke sara si zo ti kobela ni awara sava.”​—Jacq. 5:14, 15.

16, 17. Tongana e yeke gi mungo maboko ti luti na gbele mbeni tara, ngoi wa la ayeke nzoni mingi ti tene e sambela?

¹⁶ Ti luti na gbele tara, a yeke kota ye ti sambela. Me a lingbi e hinga so e yeke na bezoin ti sambela na mbilimbili ngoi ni. Bâ tapande ti mbeni maseka-koli so a sara tënë ti lo na aProverbe 7:6-23. Na lakui, lo yeke hon na lege so azo ahinga atene mbeni wali ndumba alango na ndo ni so. Wali ndumba ni ahanda lo na atënë ti yanga ti lo na lo woko bê ti lo na lo mû peko ti wali ni, mo bâ mo tene bagara so a yeke gue na lo ti fâ lo. Maseka-koli ni ahon na ndo ni so ngbanga ti nyen? Teti so lo ‘hinga ye pëpe’, peut-être lo yeke tiri lani na asioni nzara (aProv. 7:7). Ngoi wa la sambela alingbi fade ti mû maboko na lo mingi? Biani, tongana lo sambela na ngoi kue na ndembe so lo wara tere na wali so, a yeke duti nzoni. Me ngoi so ayeke nzoni mingi ti tene lo sambela, a yeke na ngoi so bibe ti hongo na lege ni so aga na li ti lo.

¹⁷ Laso, peut-être mbeni koli ayeke sara ngangu ti kpe ti bâ porno. Ye oko, ka tongana lo gue na ndo ti Internet na mbeni place so lo hinga so afoto wala afilm so ayeke nzoni pëpe ayeke dä? Ye so ayeke duti mara ti ye so maseka-koli so a sara tënë ti lo na aProverbe chapitre 7 asara. Biani mara ti sarango ye so alingbi ti gue na lo ti wara sioni. A lingbi mbeni zo so ayeke sara ngangu ti kpe ti bâ porno agi mungo maboko ti Jéhovah na yâ ti sambela kozoni si lo gue na ndo ti Internet na place ni so.

18, 19. (a) Ngbanga ti nyen a yeke kete ye pëpe ti luti na gbele mbeni tara? Mo lingbi ti sara nyen ti hon ndo ni? (b) Nyen la mo leke na bê ti mo ti ngbâ ti sara?

¹⁸ Ti luti na gbele mbeni tara wala ti zia lege ti asioni sarango ye ayeke kete ye pëpe. Bazengele Paul atene: “Mitele na lege ti nzara ti lo aye yingo pëpe, na yingo aye mitele pëpe.” Ndani la “ambilimbili ye so [e] ye ti sara, [e] sara ni pëpe.” (aGal. 5:17). Ti hon ndo ti kpale so, a lingbi e sambela na bê ti e kue na ngoi so e wara asioni pensé kpâ tongaso wala bê ti e apusu e ti sara ye ti sioni. Nga a lingbi e sara ye alingbi na asambela ti e. ‘Mbeni tara nde asi na e pëpe, gi ti so ayeke si ka na azo kue’ nga grâce na mungo maboko ti Jéhovah, e lingbi ti ngbâ be-ta-zo lo.​—1 aCor. 10:13.

¹⁹ Atâa e yeke tirika na mbeni kpale so ayeke ngangu, wala e yeke na mbeni kota desizion ti mungo ni wala e yeke sara ngangu ti hon ndo ti mbeni tara, Jéhovah amû na e mbeni pendere matabisi so ayeke sambela. Na lege ni, e yeke fa so e zia bê ti e kue na lo. A yeke nga nzoni ti ngbâ ti hunda Nzapa ti mû na e yingo ti lo, yingo ni so ayeke fa lege na e nga ayeke kpengba e (Luc 11:9-13). Na yâ ti aye kue, zia e zia bê ti e na Jéhovah me pëpe na ndo ti hingango ye ti e wani.

[Kete tënë na gbe ni]

Mo dabe ti mo na ni?

• Nyen la mo manda na lege ti Ézéchias, Anne nga na Jonas na ndo ti tënë ti ziango bê na Jéhovah?

• Tongana nyen la tapande ti David na ti Josué afa so a lingbi e sara hange na ngoi so e yeke mû adesizion?

• Tongana a ndu tënë ti atara, ngoi wa la ayeke mbilimbili nzoni ngoi ti tene e sambela?

[Foto na lembeti 13]

Na gbele mbeni tara, ngoi wa la ayeke nzoni mingi ti tene mo sambela?