Chapitre Bale Use na Omene

“I Duti na Ngia Lakue na yâ Ye so Mbi Yeke Leke”

Esaïe 65:1-25

1. Atene wa ti dengo bê bazengele Pierre asû na mbeti, na ahundango tene wa alondo?

FADE mbeni lâ e yeke ba hunzingo ti kirikiri na ti pasi? A sala angu a hon 1 900 awe, bazengele Pierre asû na mbeti atene ti dengo bê so: “Me na lege ti zendo ti [Nzapa], e yeke ku ayayu ti fini na sese ti fini so mbilimbili aduti na yâ ni.” (2 Pierre 3:13) Pierre, legeoko na ambeni wakua be-ta-zo ti Nzapa mingi na yâ asiècle mingi, aku kungo kota lango so na ngoi ni kengo-ndia, sioni komandema, nga na salango ngangu ayeke hunzi, na mbilimbili ahon na ngangu. E lingbi ti hinga biani so zendo so ayeke ga ande tâ tene?

2. Prophète wa asala tene ti “ayayu ti fini na sese ti fini,” na agango tâ tene wa ngbele prophétie so ayeke na ni?

² E lingbi biani! Tongana Pierre asala tene ti “ayayu ti fini na sese ti fini,” lo yeke fa la ni pepe mbeni fini ye. Kozoni ndulu na angu 800, na lege ti prophète Isaïe, Jéhovah atene mara ti atene tongaso. Zendo so a mu kozoni ayeke na mbeni kete gango tâ tene na ngu 537 K.N.E. tongana a zi aJuif na gbe ti ngba ti Babylone, na mungo lege na ala ti kiri na kodoro ti ala. Me prophétie ti Isaïe ayeke na mbeni kota gango tâ tene laso, na e yeke ku kungo mbeni kota gango tâ tene ti pendere ahon na yâ fini sese ti Nzapa so ayeke ga. Biani, prophétie ti dengo bê so a mu na lege ti Isaïe afa kete mbage ti adeba nzoni so Nzapa aleke teti azo so andoye lo.

Jéhovah Ahunda Mingi na “Azo so Ake Tene”

3. Hundango tene wa a kiri tene na ni teti e na Esaïe chapitre 65?

³ Dabe mo so na yâ Esaïe 63:15–64:12 a wara sambela ti prophétie ti Isaïe teti aJuif so ayeke angba na Babylone. Tongana ti so atene ti Isaïe afa ni polele, aJuif mingi ayeke voro Jéhovah pepe na âme kue, me ambeni ti ala agbian bê na akiri na lo. Ti so, fade Jéhovah akiri na mara ni teti so tanga ni so ayeke na vundu? E wara kiringo tene ni na Esaïe chapitre 65. Me kozoni si lo mu zendo ti zi aJuif be-ta-zo so wungo ti ala ayeke mingi pepe, Jéhovah afa tongana nyen ngbanga ayeke ku mingi ti ala so ayeke na mabe pepe.

4. (a) Nde na azo ti lo so ayeke kpengba-li, fade azo wa ayeke gi Jéhovah? (b) Tongana nyen bazengele Paul asala kusala na Esaïe 65:1, 2?

⁴ A ninga awe si Jéhovah akanga bê na gbele salango lakue kpengba-li ti azo ti lo. Ye oko, fade ngoi ayeke ga so lo yeke zia ala na tïtî awato ti ala, na lo yeda na ambeni zo nde na nzobe. Na lege ti Isaïe, Jéhovah atene: “Mbi ye ala gi Mbi, me azo so ahunda tene ti Mbi pepe; Mbi ye ala wara Mbi, me azo so agi Mbi pepe. Mbi tene, Mbi yeke na ndo so, Mbi yeke na ndo so, Mbi tene ye so na mara so adi iri ti Mbi pepe.” (Esaïe 65:1) A yeke ye ti mawa teti azo so Jéhovah ate mbele na ala ti ba so azo ti amara ayeke ga na Jéhovah, me Juda, tongana bungbi, so li ti lo akpengba, ayeke ke ande ti sala tongaso. Isaïe ayeke pepe gi oko prophète so afa kozoni so fade na nda ni Nzapa ayeke soro ambeni zo so a hinga ala kozoni pepe. (Osée 1:10; 2:23) Bazengele Paul afa peko ti Esaïe 65:1, 2 na yâ ti Septante ti fa so azo ti amara ayeke wara “mbilimbili so ayeke ti mabe” atä so ala so a dü ala Juif ake ti sala tongaso.​—aRomain 9:30; 10:20, 21.

5, 6. (a) Kota nzala wa Jéhovah afa ni na gigi, me azo ti lo akiri tene tongana nyen? (b) E lingbi ti manda nyen na lege ti asalango ye ti Jéhovah na mbage ti Juda?

⁵ Jéhovah afa nda ni so fade lo zia si azo ti lo mveni aba pasi: “Mbi ye tïtî Mbi lakue na azo so ake tene, ala so atambela na lege ti nzoni pepe, na lege ti bê ti ala mveni.” (Esaïe 65:2) Ti ye tïtî aye ti sala tene ti tisango ndo wala hundango ye. Jéhovah aye tïtî lo, pepe gi teti kete ngoi, me lakue. Kota nzala ti lo ayeke ti tene Juda akiri na lo. Ye oko, azo ti kpengba-li so ake ti yeda.

⁶ So tâ pendere ye si e manda na lege ti atene ti Jéhovah! Lo ye si e ga ndulu na lo mingi teti lo yeke Nzapa so a lingbi ti ga ndulu na lo. (Jacques 4:8) Atene so afa nga na e so Jéhovah ayeke na tâ be-ti-molenge. (Psaume 113:5, 6) Teti biani, lo ngbâ lakue na lege ti fä ti ye tïtî lo, na hundango na azo ti lo ti kiri, atä so kpengba-li ti ala asala si lo wara “vundu.” (Psaume 78:40, 41) Gi na peko ti hiringo ala teti asiècle mingi si na nda ni lo zia ala na tïtî awato ti ala. Même na ngoi ni so, lo ke pepe azo ti be-ti-molenge so ayeke na popo ti ala.

7, 8. Na alege wa azo ti Jéhovah so ayeke akpengba-li agi yanga ti lo?

⁷ A-Juif ti kpengba-li agi yanga ti Jéhovah fani mingi na lege ti tambela ti ala ti kamela. Jéhovah sala tene ti akusala ti ala ti gingo yanga so: “Azo so ake Mbi na lê ti Mbi lakue, ala mu sadaka na yâ yaka, ala zö yombo na ndo brique; ala duti na tele ti dukua, ala lango na yâ gamba; ala te nyama ti gaduru, na kobe ti ye ti sioni mingi ayeke na yâ ta ti ala; ala tene, Luti kâ, mo ga ndulu na mbi pepe, teti mbi yeke nzoni ahon mo. Azo so ayeke tongana guru ti wâ na hôn ti Mbi, ala yeke tongana wâ so aza lakue.” (Esaïe 65:3-5) Awavorongo so a ba a tene ala yeke voro na wâ mingi ayeke sala siokpari ti ke Jéhovah ‘tâ na lê ti lo,’ mbeni tene so aye ti fa salango ye na kamela pepe nga na yekiango zo pepe. Ala gi nga pepe ti honde asioni salango ye ti ala. A yeke mbilimbili ye ti sioni pepe ti sala asiokpari tâ na lê ti Lo so a lingbi a yekia lo na a mä yanga ti lo?

⁸ Awasiokpari so aba tele ti ala azo ti mbilimbili ayeke tene biani na ambeni Juif: ‘I luti yongoro, teti mbi yeke nzoni ahon i.’ So tâ ndendia! Azo so “asala ye na wâ” ayeke mu asadaka na yombo ti zongo ni na anzapa ti wataka, so Ndia ti Nzapa ake ni. (Exode 20:2-6) Ala yeke duti na tele ti adukua, so na lê ti Ndia asala si ala ga sioni. (Nombre 19:14-16) Ala yeke te nyama ti gaduru, mbeni kobe so ayeke sioni.a (Lévitique 11:7) Ye oko, akusala ti ala ti vorongo asala si ala ba tele ti ala nzoni ahon ambeni Juif nde, na ala ye si ambeni zo aluti yongoro na ala, si azo ni aga pepe nzoni, tongana a lingbi ti tene so, wala nzoni-kue, na bungbingo oko na ala. Me, a yeke oko pepe na lege so si Nzapa so “asala mbanda” aba atene ni.​—Deutéronome 4:24.

9. Jéhovah aba azo so aba tele ti ala mveni mbilimbili tongana nyen?

⁹ A hon ti ba azo so aba tele ti ala mveni azo ti mbilimbili tongana ala so ayeke nzoni-kue, Jéhovah atene: “Azo so ayeke tongana guru ti wâ na hôn ti Mbi.” Fani mingi, a sala kusala na lege ti fä na tene ti Hébreu “hôn” wala “du-hon” teti ngonzo. Guru ague nga oko na ngonzo ti Jéhovah so agbi tongana wâ. (Deutéronome 29:20) Sioni vorongo yanda so azo ti lo atï dä asala si ngonzo ti Jéhovah so agbi tongana wâ alondo.

10. Tongana nyen fade Jéhovah ayeke futa azo na Juda teti asiokpari ti ala?

¹⁰ Na yâ mbilimbili ti lo, Jéhovah alingbi pepe ti zia asioni wasiokpari so tongaso. Isaïe asû na mbeti: “Ba, a sala na mbeti na gbele Mbi, L’Eternel atene: Fade Mbi duti kpö pepe, me fade Mbi futa i, fade Mbi futa i na yâ bê ti i, teti sioye ti i mveni, na sioye ti akotara ti i, ala so azö yombo na ndo ahoto, ala so azonga Mbi na ndo akete hoto; tongaso fade Mbi diko na ala futa ti kusala ti ala so ala sala giriri.” (Esaïe 65:6, 7) Na bingo tele na yâ vorongo ti wataka, aJuif so abi zonga na ndo Jéhovah. Ala sala si vorongo tâ Nzapa aga gi tongana ti amara so angoro ala. ‘Teti sioye ti ala mveni,’ so andu vorongo yanda na salango ye ti ayingo sioni, fade Jéhovah ayeke futa ala ‘na yâ libe ti ala.’ Tene ‘libe’ andu biani bungbingo yanga ti nduzu-bongo so aga tongana mbeni kete bozo, so na yâ ni awakango ye alingbi ti tuku mbeni wungo ti ye dä. (Luc 6:38) Teti aJuif so ake tene ti mabe, nda ni ayeke polele, fade Jéhovah ayeke diko “futa,” wala sengo ala. Nzapa ti mbilimbili ayeke hunda ande sengo ndo. (Psaume 79:12; Jérémie 32:18) Teti so Jéhovah agbian pepe, e lingbi ti hinga na bê kue so na ngoi so lo mveni a diko, fade na oko lege so lo yeke diko sengo ndo na ndo bungbi ti aye ti sioni ti fadeso.​—Malachie 3:6.

“Tene ti Aboi ti Mbi”

11. Tongana nyen Jéhovah afa so fade lo sö mbeni tanga ni so ayeke be-ta-zo?

¹¹ Fade Jéhovah afa be-nzoni na mbage ti abe-ta-zo so ayeke na popo ti azo ti lo? Isaïe afa nda ni: “L’Eternel atene tongaso, Legeoko tongana zo awara fini vin na yâ gbâ ti lê ti vigne, na mbeni zo atene, Mo futi gbâ ni pepe teti nzoye ayeke na yâ ni; fade Mbi sala tongaso tene ti aboi ti Mbi, si Mbi fâ ala kue pepe. Fade Mbi sala si ahale asigigi na Jacob, na Mbi sala si azo asigigi na Juda ti ga ahéritier ti ahoto ti Mbi; na azo ti Mbi so Mbi hiri ala, fade sese ni aga ye ti héritier ti ala, na fade aboi ti Mbi aduti kâ.” (Esaïe 65:8, 9) Na hakango azo ti lo na gbâ ti lê ti vigne, Jéhovah asala kusala na mbeni tapande so ala lingbi ti gbu nda ni hio. Agbâ ti lê ti vigne ayeke mingi na kodoro ni, nga vin so a sala ni na lege ti alê ti vigne ayeke mbeni deba nzoni teti azo. (Psaume 104:15) Tapande so aye peut-être ti duti mbeni gbâ ti lê ti vigne so gi ambeni ti alê ni si ayeke nzoni, me ala kue pepe. Wala bibe ni ayeke peut-être so mbeni gbâ ti lê ti vigne ni kue ayeke nzoni, na ngoi so ambeni nde abe pepe wala afü. Na yâ aye ni use kue, fade zo ti bata vigne ni ayeke futi pepe anzoni lê ni. Na lege so, Jéhovah adë bê ti azo ti lo so fade lo futi mara ni kue pepe, me lo yeke bata mbeni tanga ni so ayeke be-ta-zo. Lo tene so fade azo so awara nzobe ti lo ayeke kamata “ahoto,” so ti tene, Jérusalem na sese ti Juda, kodoro so ahoto ayeke dä mingi, so Jéhovah atene a yeke ti lo mveni.

12. Adeba nzoni wa ayeke ku tanga ni so ayeke be-ta-zo?

¹² Adeba nzoni wa ayeke ku tanga ni so ayeke be-ta-zo? Jéhovah afa nda ni: “Fade Saron aga benyama teti akundu ti akete nyama, na fade Popo-hoto ti Acor aga ndo ti lango teti akundu ti akota nyama, teti akundu ti azo ti Mbi so agi Mbi.” (Esaïe 65:10) Akundu ayeke kota ye mingi na yâ fini ti aJuif mingi, nga ndo ti pele mingi amu lege ti ga na mosoro na ngoi ti siriri. Jéhovah asala tene ti ando use so kodoro ni aluti dä ti fa tene ti siriri na ti mosoro. Na do, Be-nyama ti Sharon, so a hinga ni teti pendere ti lo na so a sala si ye amaï mingi, agboto yâ ti lo na tele ti Ngu Bengba ti Méditerranée. Popo-hoto ti Acor ayeke katikati ti kodoro ni na mbage ti banga-to. (Josué 15:7) Na ngoi ti dutingo na ngba so ayeke ga ande, fade ando so ayeke duti yangbato, legeoko na tanga ti sese ni. Ye oko, Jéhovah amu zendo lo tene na peko ti dutingo na ngba fade ala kiri ande ti duti apendere be-nyama teti tanga ni so ayeke kiri.​—Esaïe 35:2; Osée 2:15.

Ziango Bê na “Nzapa ti Pasa”

13, 14. Asalango ye wa afa so azo ti Nzapa azia lo awe, na fade ye wa ayeke si na ala na nda ni?

¹³ Fadeso prophétie ti Isaïe akiri na mbage ti azo so azia Jéhovah awe na angbâ lakue ti voro yanda. A tene: “I, i yeke azo so azia Jéhovah, ala so aglisa hoto ti mbi ti nzoni-kue, ala so aleke table teti nzapa ti Pasa nga ala so amu vin so agbian teti nzapa ti Aye so a diko ti si na yâ fini.” (Isaïe 65:11, NW) Na lekengo table ti kobe na ti samba teti “nzapa ti Pasa” na “nzapa ti Aye so a diko ti si na yâ fini,” aJuif so akiri na ngbele sioni ti ala atï awe na yâ vorongo yanda ti amara ti apaïen.b Fade azo kue so, na buba, azia bê na ndo anzapa so ayeke ga nyen?

¹⁴ Jéhovah agboto mê ti ala polele: “Mbi diko i teti épée, na fade i kue i zuku si a fâ i; teti i yeda pepe tongana Mbi hiri i; i mä pepe tongana Mbi sala tene, me i sala ye so ayeke sioni na lê ti Mbi, na i ye ye so amu ngia na Mbi pepe.” (Esaïe 65:12) Na salango kusala na iri ti nzapa ti Aye so a diko ti si na yâ fini na yanga ti Hébreu ti giriri na lege ti hengo ndo, Jéhovah atene so ‘a yeke diko’ azo so ayeke voro nzapa ti wataka so ‘teti épée,’ so ti tene futingo. Fani mingi Jéhovah, na lege ti aprophète ti lo, ahiri azo so ti gbian bê ti ala, me ala ke ti mä lo na ala soro na kpengba-li ti sala ye so ala hinga ayeke sioni na lê ti lo. So kengo ndo si ala fa teti Nzapa! Ti lingbi na gango tâ tene ti gbotongo mê ti Nzapa, mara ni ayeke wara ande mbeni kota ye ti vundu na ngu 607 K.N.E. tongana Jéhovah azi lege na azo ti Babylone ti futi Jérusalem na temple ti lo. Na ngoi ni so, fade “nzapa ti Pasa” ayeke bata ande pepe azo so avoro lo na Juda nga na Jérusalem.​—2 Chronique 36:17.

15. Na lege wa atâ Chrétien laso abata wango so ayeke na Isaïe 65:11, 12 (NW)?

¹⁵ Laso, atâ Chrétien abata gbotongo mê so a wara na Isaïe 65:11, 12 (NW). Ala mä na bê pepe na “Pasa,” mo ba mo tene a yeke mbeni mara ti ngangu so ahon ti zo, so alingbi ti sala be-nzoni. Na kengo ti buba aye ti mitele ti ala na gingo ti zia ngia na bê ti “nzapa ti Pasa,” ala kpe amara ti ngia ti nginza nde nde kue. Ala hinga na bê kue so azo so avoro nzapa so ayeke glisa ande ye kue na nda ni, teti na mara ti azo tongaso, Jéhovah atene: “Mbi diko i teti épée.”

“Ba, Fade Aboi ti Mbi Aduti na Ngia”

16. Na alege wa fade Jéhovah ayeke deba nzoni awakua ti lo so ayeke be-ta-zo, me fade ye nyen ayeke si na ala so aglisa lo awe?

¹⁶ Na zingongo na azo so azia Jéhovah, prophétie ni afa aye so ayeke nde nde mingi, so ayeke ku ala so avoro Nzapa na bê kue nga ala so asala tongaso na ndendia: “Seigneur L’Eternel atene tongaso, Ba, fade aboi ti Mbi ate, me i duti na nzala; ba, fade aboi ti Mbi anyon, me nzala ti ngu asala i; ba, fade aboi ti Mbi aduti na ngia, me kamela agbu i; ba, fade aboi ti Mbi asala bia teti ngia ayeke na bê ti ala, me i toto teti vundu ayeke na bê ti i, na i toto na vundu teti yingo ti i awoko.” (Esaïe 65:13, 14) Fade Jéhovah ayeke deba nzoni awakua ti lo so ayeke be-ta-zo. Na bê so asi na ngia, fade ala dekongo na ngia. Tengo ye, nyongo ye, nga salango ngia ayeke atene so aye ti fa so fade Jéhovah akaï nzala ti aye so atia awavorongo lo. Nde na so, azo so asoro awe ti glisa Jéhovah ayeke duti ande na nzala ti kobe na ti ngu na lege ti yingo. Fade a yeke kaï pepe nzala ti aye so atia ala. Fade ala dekongo ngangu ndali ti vundu so ayeke tï ande na ndo ala.

17. Ngbanga ti nyen azo ti Nzapa laso ayeke na nzoni nda ti tene ti dekongo na ngia?

¹⁷ Atene ti Jéhovah afa na mbeni pendere lege dutingo na lege ti yingo laso ti azo so atene na yanga so ala sala na Nzapa. Na ngoi so bibe ti azo kutu mingi ti Chrétienté ayeke na kota vundu, awavorongo Jéhovah ayeke dekongo na ngia. Na ala yeke na mbilimbili nda ti tene ti sala ngia. A mu na ala kobe ti yingo nzoni. Jéhovah amu na ala gbâ ti kobe ti yingo na lege ti ambeti so aluti na ndo Bible nga ti abungbi ti aChrétien. Biani, atâ tene so akpengba zo na azendo ti Tene ti Nzapa so alungula vundu asala si “ngia ayeke na bê” ti e!

18. Fade ye wa ayeke ngbâ na peko ti azo so aglisa Jéhovah awe, nga so a yeke sala kusala na iri ti ala na yâ bä aye peut-être ti tene nyen?

¹⁸ Jéhovah angbâ ti sala tene na azo so aglisa lo awe: “Fade iri ti i aga ye ti zonga na yanga ti azo so Mbi hiri ala; na fade Seigneur L’Eternel afâ i; me fade Lo di mbeni iri nde na li ti aboi ti Lo. Tongaso zo so ahiri tene nzoni na ndo lo mveni na sese so, fade lo hiri tene nzoni na ndo lo mveni na iri ti Nzapa ti tene-biani; na zo so adeba na sese so, fade lo deba na iri ti Nzapa ti tene-biani; teti azo aglisa kozo ye ti vundu, na teti ye so a honde na lê ti Mbi awe.” (Esaïe 65:15, 16) Ye kue so fade a ngbâ na peko ti azo so aglisa Jéhovah awe ayeke gi iri ti ala, so a yeke sala ande na kusala gi na yâ bä, wala dengo bä. So aye ti tene azo so aye ti te mbele na ndo ala mveni na lege ti mbeni bä ayeke tene ande biani: ‘Tongana mbi sala ye alingbi na zendo so pepe, zia mbi wara sengo ndo so a-apostat so awara.’ A lingbi même ti tene so a yeke sala ande kusala na iri ti ala na lege ti fä, legeoko tongana Sodome na Gomorrhe, tongana fä ti sengo ndo ti Nzapa na ndo azo ti sioni.

19. Tongana nyen fade a hiri awakua ti Nzapa na mbeni iri nde, na ngbanga ti nyen ala yeke zia ande bê kue na ndo Nzapa ti be-biani? (Ba kete tene na gbe lembeti.)

¹⁹ Ba tongana nyen ti awakua ti Nzapa mveni ayeke nde biani! Fade a hiri ala na mbeni iri nde. So aye ti tene nzoni dutingo nga gonda so fade ala wara tongana ala kiri na kodoro ti ala. Fade ala gi deba nzoni pepe na mbage ti mbeni nzapa ti wataka wala ala deba pepe na lege ti mbeni yanda so ayeke na fini pepe. Nde na so, tongana ala hiri deba nzoni na ndo ala mveni wala tongana ala deba, fade ala sala ni na lege ti Nzapa ti be-biani. (Esaïe 65:16, kete tene na gbe lembeti) Fade awakodoro ni ayeke na nda ti tene ti zia bê kue na ndo Nzapa, teti lo yeke fa ande na gigi so lo sala ye alingbi na azendo ti lo.c Na nzoni duti na yâ kodoro ti ala, fade aJuif aglisa fade fade ngbele vundu ti ala.

“Mbi Créé Ayayu ti Fini na Sese ti Fini”

20. Tongana nyen zendo ti Jéhovah ti “ayayu ti fini na sese ti fini” aga tâ tene na ngu 537 K.N.E.?

²⁰ Fadeso Jéhovah akono yâ ti zendo ti lo ti kiri na tanga ti azo so agbian bê ti ala na peko ti londongo ti ala na ngba na Babylone. Na lege ti Isaïe, Jéhovah atene: “Ba, Mbi créé ayayu ti fini na sese ti fini, na fade azo adabe ala na kozo ye pepe, na ala bi bê ti ala dä mbeni pepe.” (Esaïe 65:17) Zendo ti Jéhovah ti kiringo ti leke ye ayeke ga tâ tene biani, si lo sala tene ti kiringo ti leke ye ni ande mo ba mo tene asi awe. Prophétie so aga tâ tene kozoni na ngu 537 K.N.E. tongana a kiri tanga ti aJuif na Jérusalem. Ye wa aduti “ayayu ti fini” na ngoi ni kâ? A yeke ngorogbia ti Zorobabel so Kota Prêtre Yoshoua amu maboko na ni, na so a luti na Jérusalem. Tanga ti aJuif so a kiri na ala abungbi aga “sese ti fini,” mbeni bungbi ti azo so a sukula ala na so ayeda na mara ti komandema tongaso nga amu maboko ti kiri na yâ kodoro ni vorongo so ayeke na sioni oko pepe. (Esdras 5:1, 2) Ngia ti kiringo ti leke ye so akanga ndo ti pono kue ti kozoni; zo adabe nga pepe na angbele vundu.​—Psaume 126:1, 2.

21. Ayayu ti fini wa asigigi na ngu 1914?

²¹ Ye oko, dabe mo so Pierre amu peko ti prophétie ti Isaïe na lo fa so mbeni gango tâ tene ni angbâ ti ga. Bazengele ni asû na mbeti: “Na lege ti zendo ti Lo, e yeke ku ayayu ti fini na sese ti fini so mbilimbili aduti na yâ ni.” (2 Pierre 3:13) Na ngu 1914, ayayu ti fini so a ku ni a ninga mingi, asigigi. Royaume ti Messie so a dü ni na ngu ni so akomande na yayu mveni, na Jéhovah amu na lo ngangu ti komande na ndo sese kue. (Psaume 2:6-8) Ngorogbia ti Royaume so, na gbe ti Christ na afon lo gbia 144 000, ayeke ayayu ti fini.​—Apocalypse 14:1.

22. Fade azo wa abungbi ti ga sese ti fini, na tongana nyen a yeke leke azo même laso ti duti gunda ti lekengo ye so?

²² Ti sese ti fini ayeke tongana nyen? Na mungo tapande ti gango tâ tene ti giriri, fade azo so abungbi ti ga sese ti fini ayeke azo so ayeda na ngia na komandema ti fini ngorogbia ti yayu. Atä fadeso, azo kutu mingi so bê ti ala ayeke mbilimbili aduti na gbe ti ngorogbia so na ala sala ngangu ti mu peko ti andia ti lo so a wara na yâ Bible. Azo so alondo na akodoro, ayanga, na amara kue, na ala sala kusala na ndo oko ti sala na Gbia Jésus Christ so ayeke komande. (Michée 4:1-4) Na peko ti hongo ti bungbi ti aye ti fadeso, fade bungbi so ayeke duti ande gunda ti mbeni sese ti fini so fade na nda ni a duti bungbi ti azo kue so akpe mbito ti Nzapa, so awara mbage ti Royaume na ndo sese tongana ye ti héritier.​—Matthieu 25:34.

23. Asango wa e wara na yâ buku ti Apocalypse na ndo “mbeni fini yayu na mbeni fini sese,” na tongana nyen prophétie so ayeke ga ande tâ tene?

²³ Buku ti Apocalypse asala tene ti ye so bazengele Jean aba tongana suma na ndo gango ti lâ ti Jéhovah, tongana a lungula ande awe bungbi ti aye ti fadeso. Na pekoni, fade a bi Satan na yâ bukulugbu-ti-bingo. (Apocalypse 19:11–20:3) Na peko ti salango tene ti ye so, Jean amu peko ti atene ti prophétie ti Isaïe, na sungo na mbeti: “Mbi ba mbeni fini yayu na mbeni fini sese.” Aversê so aga na pekoni na yâ tondo ti suma ti gloire so asala tene ti ngoi so fade Jéhovah ayeke gbian biani adutingo ti sese so ti ga nzoni ahon. (Apocalypse 21:1, 3-5, NW) A yeke polele, zendo ti Isaïe ti “ayayu ti fini na sese ti fini” ayeke wara ande mbeni pendere gango tâ tene na yâ fini sese ti Nzapa! Na gbe ti fini ngorogbia ti yayu so, mbeni fini bungbi ti azo na sese ayeke wara ande mbeni paradis ti yingo na ti mitele. Zendo so a tene “fade azo adabe ala na kozo ye pepe [akobela, pono, na ambeni vundu so azo ayeke na gbele ni], na ala bi bê ti ala dä mbeni pepe” alungula biani vundu. Ye kue so e lingbi ti dabe na ni na ngoi ni kâ ayeke ga ande pepe na kota vundu, wala pono, so laso ayeke sala sioni na azo mingi.

24. Ngbanga ti nyen fade Jéhovah ayeke sala ngia na ndo kiringo ti leke Jérusalem, na fade a yeke mä ye wa mbeni pepe na ndo alege ti gbata so?

²⁴ Prophétie ti Isaïe akiri atene: “I si na kota ngia, i azo, nga i duti na ngia lakue na yâ ye so mbi yeke leke. Teti, ba, mbi yeke leke Jérusalem lingu ti tâ ngia na azo ti lo lingu ti kota ngia. Fade Mbi wara ngia na Jérusalem, na tâ ngia na yâ azo ti Mbi; na fade a mä toto na totongo na vundu na yâ Jérusalem mbeni pepe.” (Isaïe 65:18, 19, NW) Fade aJuif ayeke sala pepe ngia gi na ndo kiringo na ala na kodoro ti ala, me Nzapa mveni ayeke sala ande ngia, teti fade lo sala Jérusalem pendere, a kiri a duti mbeni gunda ti tâ vorongo na ndo sese. Fade a yeke mä mbeni pepe toto na ndo kota vundu, so a mä na ndo alege ti gbata so a sala angu mingi kozoni awe.

25, 26. (a) Na ngoi ti e, tongana nyen Jéhovah asala si Jérusalem aga “lingu ti tâ ngia”? (b) Tongana nyen Jéhovah ayeke sala ande kusala na Fini Jérusalem, na ngbanga ti nyen e lingbi laso ti sala ngia?

²⁵ Laso nga, Jéhovah asala Jérusalem “lingu ti tâ ngia.” Tongana nyen? Tongana ti so e ba ni awe, ayayu ti fini so asigigi na ngu 1914 ayeke wara na nda ni agbia 144 000, so ayeke mu mbage na yâ ngorogbia ti yayu. Na lege ti prophétie afa azo so tongana “Fini Jérusalem.” (Apocalypse 21:2) A yeke na ndo Fini Jérusalem si Nzapa atene: “Mbi yeke leke Jérusalem lingu ti tâ ngia na azo ti lo lingu ti kota ngia.” Fade a yeke sala kusala na Fini Jérusalem ti tuku gbâ ti adeba nzoni na ndo azo so amä yanga. Fade a yeke mä mbeni pepe go ti toto wala dekongo ti demango tele, teti fade Jéhovah akaï nzala ti “ye so bê ti [e] aye.”​—Psaume 37:3, 4.

²⁶ Ti tâ tene ni, nda ti tene oko oko ayeke dä teti e laso ti sala ngia! Fade na yâ ngoi kete Jéhovah asala si pendere iri ti lo aga nzoni-kue na futingo awato ti lo kue. (Psaume 83:18, 19 [83:17, 18, NW]) Na pekoni ayayu ti fini ayeke wara ande ye kue na gbe ngangu ti lo. So apendere nda ti tene ti sala ngia na ti duti na ngia lakue lakue na yâ ye so Nzapa ayeke leke!

Zendo ti Nzoni Gigi ti Kekereke

27. Na lege wa Isaïe afa peko ti nzoni dutingo so fade aJuif so ayeke kiri awara na yâ kodoro ti ala?

²⁷ Na yâ kozo gango tâ tene ni, fade fini ayeke duti tongana nyen teti aJuif so ayeke kiri na gbe ti ayayu ti fini? Jéhovah atene: “Na yâ kodoro so, fade foroto so akui fade fade ayeke pepe, na mbakoro so akui kozoni si ngu ti lo alingbi ayeke nga pepe. Zo so akui tongana ngu ti lo asi na ngu ngbangbo oko, fade a ba lo tongana molenge; na fade a zonga wasiokpari so ngu ti lo asi na ngu ngbangbo oko.” (Esaïe 65:20) So pendere foto ti nzoni dutingo si fade angba so ayeke kiri awara na yâ kodoro ti ala so a kiri a leke ni! Kuâ so a ku ni pepe ayeke mu ande pepe aforoto, so aduti na fini gi teti akete lango senge. Fade mara ti kui tongaso ayeke mu pepe mbeni biazo so ade asi pepe na tâ nda ti fini ti lo kue.d So atene ti dengo bê biani si atene ti Isaïe aduti teti aJuif so ayeke kiri ande na Juda! Na nzoni duti na yâ kodoro ti ala, a lingbi ala gi bê ti ala pepe so fade awato ti ala afâ aforoto ti ala wala azo ti ala.

28. E manda nyen na lege ti atene ti Jéhovah na ndo fini na yâ fini sese na gbe ti Royaume ti lo?

²⁸ Atene ti Jéhovah afa nyen na e na ndo fini na yâ fini sese so ayeke ga? Na gbe ti Royaume ti Nzapa, fade amolenge oko oko kue ayeke na beku ti wara gigi ti kekereke so ayeke nzoni. Fade kuâ ayeke mu pepe mbeni zo so akpe mbito ti Nzapa na ngoi so lo ngbâ ngangu. A hon so, fade azo so amä yanga ayeke duti nzoni na alingbi ti wara ngia na yâ fini. Ti ala kue so asoro ti ke Nzapa ayeke tongana nyen? Fade mara ti azo tongaso ayeke glisa fini ti ala. Atä wasiokpari so ake yanga ayeke “na ngu ngbangbo oko,” fade lo kui. Na yâ mara ti ye tongaso, fade lo duti “molenge” tongana a haka lo na ye so lo lingbi fade ti ga, mbeni zo so ayeke na fini ti lakue lakue.

29. (a) Fade azo ti Nzapa so amä yanga ayeke wara ngia wa na yâ kodoro ti Juda so a kiri a leke ni? (b) Ngbanga ti nyen akeke ayeke mbeni fä so alingbi biani ti ye so aninga? (Ba kete tene na gbe ti lembeti.)

²⁹ Jéhovah angbâ ti fa adutingo so ayeke mu ande ndo kue na yâ kodoro ti Juda so a kiri a leke ni: “Fade azo asala da, na ala duti na yâ ni; fade ala lu vigne na yaka, na ala te lê ni. Fade azo asala da si mbeni zo aduti na yâ ni pepe; fade ala lu ye si mbeni zo ate pepe; fade lâ ti azo ti Mbi ayeke mingi tongana lâ ti keke; na azo ti Mbi so Mbi hiri ala, fade ala wara ngia na kusala ti maboko ti ala teti lâ mingi.” (Esaïe 65:21, 22) Na pekoni so ala kiri na kodoro ti Juda so ayeke yangbato na so biani da na yaka ti vigne ayeke dä pepe, fade azo ti Nzapa ayeke wara ngia ti duti na yâ ada ti ala mveni na ti te lengo ti ayaka ti vigne ti ala mveni. Fade Nzapa adeba nzoni kusala ti ala, na ala yeke wara ande fini so ayo, legeoko tongana alango ti mbeni keke, so na yâ ni ala wara nzoni ti alengo ti akusala ti ala.e

30. Nzoni dutingo wa awakua ti Jéhovah ayeke na yâ ni laso, na fade ala wara nyen na yâ fini sese?

³⁰ Na ngoi ti e, mbeni gango tâ tene ti prophétie so ayeke dä. Azo ti Jéhovah alondo na gbe ti dutingo ngba na lege ti yingo na ngu 1919 na ala to nda ti kiri ti leke “sese” ti ala, wala ndo ti kusala na ti vorongo. Ala leke akongrégation na ala lë alengo ti yingo. Ye ti pekoni ayeke so même fadeso azo ti Jéhovah ayeke na mbeni paradis ti yingo na siriri so Nzapa amu. E lingbi ti hinga na bê kue so fade mara ti siriri so ayeke ngbâ lakue na yâ tâ Paradis. E lingbi nga pepe ti hinga nzoni aye so fade Jéhovah ayeke sala na lege ti bê na amaboko ti awavorongo lo so ayeke ndulu ti sala ye na yâ fini sese. So mbeni ye ti ngia si ayeke duti ande ti leke da ti mo mveni na ti lango na yâ ni! Na gbe ti komandema ti Royaume, fade kusala so azia ngia na bê ayeke manke pepe. So ye ti futa si ayeke duti ande lakue ti ‘ba nzoni’ teti alengo ti akusala ti mo mveni! (Zo-ti-fa-tene 3:13) Fade e yeke duti na ngoi mingi ti wara ngia na yâ kusala ti maboko ti e kue? Biani! Fini so ayeke hunzi pepe ti abe-ta-zo ayeke duti ande “tongana lâ ti keke,” angu saki mingi, na mingi ahon!

31, 32. (a) Fade angba so ayeke kiri awara adeba nzoni wa? (b) Na yâ fini sese, fade abe-ta-zo ayeke na beku wa?

³¹ Jéhovah akiri asala tene ti adeba nzoni mingi ahon so ayeke ku angba so ayeke kiri: “Fade ala sala kusala senge pepe, na ala dü amolenge ti wara vundu pepe; teti ala yeke ahale ti azo so L’Eternel ahiri tene nzoni na ndo ala, na fade amolenge ti ala ayeke na ala nga.” (Esaïe 65:23) Fade Jéhovah ahiri deba nzoni na ndo aJuif so a kiri na ala, si ala sala kusala ande senge pepe. Fade ababâ na mama ayeke dü amolenge pepe gi ti tene amolenge ni akui hio. Ala so ayeke wara ande adeba nzoni ti kiringo ti leke ye ayeke duti pepe gi ala so ayeke giriri na ngba; fade ahale ti ala nga ayeke wara ni. Teti Nzapa ayeke na kota nzala ti kaï anzala ti azo ti lo, lo mu zendo: “Fade tene asi tongaso, kozoni si azo ahiri Mbi, fade Mbi yeda; na tongana ala de ti sala tene, fade Mbi mä ala.”​—Esaïe 65:24.

³² Tongana nyen fade Jéhovah ayeke sala si azendo so aga tâ tene na yâ fini sese so ayeke ga? A lingbi e ku na e ba. Jéhovah amu pepe anzene nzene tene kue, me e lingbi ti hinga na bê kue so fade abe-ta-zo ‘asala kusala senge lâ oko pepe.’ Fade azo mingi so asi singo, so asö kuâ na Har–Maguédôn nga amolenge kue so ala dü peut-être, ayeke duti na beku ti wara fini so aninga na so amu ngia, fini ti lakue lakue! Azo so alondo na popo ti awakinda, na asoro ti duti na fini alingbi na alege ti Nzapa, ayeke wara nga ande ngia na yâ fini sese. Jéhovah ayeke ba ande ye so atia ala na lo kaï ni, na lo yeke sala ni kozoni si ala hunda. Biani, fade Jéhovah azi maboko ti lo na lo kaï mbilimbili “nzala ti ye kue so ayeke na fini.”​—Psaume 145:16, NW.

33. Tongana aJuif akiri na kodoro ti ala, na lege wa fade anyama ayeke duti na siriri?

³³ Fade siriri na nzoni dutingo so a mu zendo ni ague juska ti si na ndo wa? Jéhovah ahunzi mbage ti prophétie so tongaso: “‘Fade ikaï na molenge ti ngasangbaga ate kobe na ndo oko, na fade bamara ate pele tongana koli-bagara; na fade pupu-sese aga kobe ti ngbo. Fade ala sala ye ti ngangu, wala afuti ye pepe na hoto ti mbi kue ti nzoni-kue,’ Jéhovah atene.” (Isaïe 65:25, NW) Tongana tanga ti aJuif be-ta-zo akiri na kodoro ti ala, fade Jéhovah abata ala. Biani, fade bamara ate pele tongana mbeni koli-bagara, teti bamara ni ayeke sala ande sioni pepe na aJuif wala na anyama ti ala. Zendo so ayeke tâ tene, teti a hunzi na atene so, “Jéhovah atene.” Na atene ti lo aga lakue tâ tene!​—Esaïe 55:10, 11.

34. Pendere gango tâ tene wa atene ti Jéhovah ayeke wara laso nga na yâ fini sese?

³⁴ Atene ti Jéhovah ayeke ga tâ tene na mbeni pendere lege na popo ti atâ wavorongo laso. Ngbele ye na ngu 1919, Nzapa ahiri deba nzoni na ndo kodoro ti azo ti lo na lege ti yingo, na gbiango ni si aga paradis ti yingo. Azo so ayeke ga na yâ paradis ti yingo so agbian akota ye mingi na yâ fini ti ala. (aEphésien 4:22-24) Na lege ti maboko ti yingo ti Nzapa, azo so giriri ayeke sala ye tongana ti anyama, so peut-être awara faïda na ndo amba ti ala wala asala sioni na ala, ague na li ni mingi na yâ hongo ndo ti asioni lengo ti ala. Ye ti pekoni ayeke so ala yeke na siriri nga na beoko ti vorongo na afon ala wamabe. Adeba nzoni so fadeso azo ti Jéhovah ayeke na ni na yâ paradis ti ala ti yingo ayeke gue ande ti si na yâ tâ Paradis, ndo so siriri so amu ndo na popo ti azo ayeke gue legeoko na dutingo na siriri na anyama. E lingbi ti hinga na bê kue so na ngoi so Nzapa mveni adiko, fade a yeke sala na lege ni kozo kusala so lo mu na azo: “I sala si ye kue aga na gbe gere ti i; i komande asusu ti kota ngu ti ingo, andeke ti nduzu, na ye ti fini kue so atambela na ndo sese.”​—Genèse 1:28.

35. Ngbanga ti nyen e yeke na anda ti tene oko oko kue ti “duti na ngia lakue”?

³⁵ So bê ti kiri singila si e yeke na ni teti azendo ti Jéhovah ti leke “ayayu ti fini na sese ti fini”! Zendo so aga tâ tene la ni na ngu 537 K.N.E. na a yeke ga tâ tene laso. Agango tâ tene use so agboto lê na ndo gigi ti kekereke ti gloire teti azo so amä yanga. Na nzobe Jéhovah amu na e, na lege ti prophétie ti Isaïe, mbeni mbage ti ye so ayeke ku azo so andoye lo. Ti tâ tene ni, e yeke na anda ti tene oko oko kue ti bata atene ti Jéhovah so: “I duti na ngia lakue na yâ ye so mbi yeke leke.”​—Isaïe 65:18, NW.

[Akete tene na gbe ni]

[Foto na lembeti 389]

Na yâ fini sese ti Nzapa, fade e yeke na ngoi mingi ti wara nzoni na yâ kusala ti maboko ti e