Sara ye alingbi na yingo-ti-hinga ti mo

“Na lê ti azo so ayeke nzoni, ye kue ayeke nzoni; me na lê ti azo so ayeke sioni na ala mä na bê pëpe, ye oko pëpe ayeke nzoni.”​—TITE 1:15.

1. Na lege wa Paul amû lani mbage na yâ ti aye so andu akongregation ti Crète?

NA PEKONI so bazengele Paul ahunzi avoyage ota ti fango tënë awe, a gbu lo nga na nda ni a tokua lo na Rome na lo sara kanga kâ teti ngu use. Ye wa Paul asara na ngoi so a zi lo na da ti kanga awe? A si na mbeni ngoi na pekoni, lo na Tite ague na zoa ti Crète. Na pekoni Paul asû mbeti so na Tite: “Mbi zia mo na Zoa ti Crète, si mo lingbi leke ye so ade a leke pëpe, na mo lingbi iri a-ancien na gigi.” (Tite 1:5). Kusala ti Tite so ahunda lani ti sara ye alingbi na yingo-ti-hinga ti azo.

2. A lingbi Tite aleke lani kpale wa na zoa ti Crète?

² Paul amû wango na Tite na ndo ti aye so a lingbi a-ancien ti kongregation ni asara ti lingbi na kua ti ala, na lo fa so na yâ ti kongregation ni “awakengo tënë ayeke mingi, ala yeke awatene senge na awahanda”. Azo so ayeke “kinda azo kue ti ambeni famille, ala fa nda ti tënë so a lingbi ala fa pëpe”. A lingbi Tite angbâ lakue ti “zingo na ala ngangu”. (Tite 1:10-14; 1 Timothée 4:7). Paul atene so abibe nga na yingo-ti-hinga ti ala “aga sioni awe.” Paul asara kusala na mbeni tënë so aye ti tene ti buba ye, legeoko tongana ti so amidon alingbi ti buba mbeni bongo (Tite 1:15). Peut-être ambeni zo ni so ayeke aJuif, teti so “ala ayeke azo ti ganza.” Laso, azo so ayeke na mara ti bibe tongaso ayeke buba pëpe yâ ti akongregation. Ye oko, na lege ti wango so Paul amû na Tite, e lingbi ti manda ye mingi na ndo ti yingo-ti-hinga.

Azo so ayeke na yingo-ti-hinga so aga sioni

3. Tënë wa Paul atene na Tite na ndo ti yingo-ti-hinga?

³ Bâ ye so asara si Paul asara tënë ti yingo-ti-hinga. Lo tene: “Na lê ti azo so ayeke nzoni, ye kue ayeke nzoni; me na lê ti azo so ayeke sioni na ala mä na bê pëpe, ye oko pëpe ayeke nzoni; bibe ti ala na yingo-ti-hinga ti ala aga sioni awe. Ala tene ala hinga Nzapa, me na lege ti kusala ti ala, ala ke Lo.” A yeke polele so na ngoi ni kâ, a lingbi ambeni zo agbian asarango ye ti ala si “mabe ti ala alingbi ga nzoni.” (Tite 1:13, 15, 16). Ala yeke lani na kpale ti zia kangbi na popo ti ye so ayeke nzoni nga na ye so ayeke sioni, na ye so andu yingo-ti-hinga ti ala.

4, 5. Sioni ye wa ayeke na yâ ti sarango ye ti ambeni zo ti akongregation ni lani? Ye so asara nyen na ndo ti ala?

⁴ Ahon lani ngu bale-oko na ndo ni tongaso awe so wabatango bungbi ti aChrétien atene so fango ganza ayeke mbeni pëpe ye so a hunda na mbeni tâ wavorongo Nzapa ti sara; na a fa tënë so na akongregation na pekoni (Kusala 15:1, 2, 19-29). Ye oko, ambeni zo na Crète angbâ ti mû mbage ti fango “ganza.” Ala yeke ke na lê ti azo kue tënë ti wabatango bungbi, “ala fa nda ti tënë so a lingbi ala fa pëpe”. (Tite 1:10, 11). Na lege ti atënë ti kirikiri, ala sara peut-être si atënë ti Ndia na ndo ti kobe nga na ti dutingo na saleté pëpe amû ndo mingi. Ala zia peut-être même ambeni tënë na ndo ti ye so Ndia atene, legeoko tongana ti so amba ti ala so ayeke lani na ngoi ti Jésus asara. Ala yeke maï nga apande ti aJuif nga na akomandema ti azo.​—Marc 7:2, 3, 5, 15; 1 Timothée 4:3.

⁵ Mara ti bango ndo tongaso asara sioni na yingo-ti-hinga ti ala, lege so ala yeke bâ na yâ ti atënë nga ngangu so ala yeke na ni ti hinga ye so ayeke nzoni wala ye so ayeke sioni. Paul atene: “Na lê ti azo so ayeke sioni na ala mä na bê pëpe, ye oko pëpe ayeke nzoni.” Yingo-ti-hinga ti ala asara kusala nzoni mbeni pëpe, na ala lingbi pëpe ti zia bê ti ala na ndo ni ti tene a fa lege na aye so ala yeke sara nga na abibe ti ala. Na ndo ni, ala yeke fâ ngbanga na ndo ti amba ti ala aChrétien na ndo ti atënë so abâ gi zo wani, atënë so na ndo ni mbeni Chrétien alingbi ti mû desizion nde na ti mbeni mba ti lo. Na ndo ti tënë so, azo ti Crète ayeke bâ ye so ayeke biani sioni ye pëpe tongana sioni ye (aRomain 14:17; aColossien 2:16). Atâa so ala tene ala hinga Nzapa, akusala ti ala afa so ala hinga lo pëpe.​—Tite 1:16.

‘Na lê ti azo so ayeke nzoni, ye ayeke nzoni’

6. Paul asara tënë ti mara ti azo use, a yeke azo wa?

⁶ Ye ti nzoni wa e lingbi ti wara na lege ti tënë so Paul asû na Tite? Bâ tongana nyen na yâ ti tënë ti lo, Paul azia kangbi na popo ti aye nde nde use: “Na lê ti azo so ayeke nzoni, ye kue ayeke nzoni; me na lê ti azo so ayeke sioni na ala mä na bê pëpe, ye oko pëpe ayeke nzoni; bibe ti ala na yingo-ti-hinga ti ala aga sioni awe.” (Tite 1:15). Paul ayeke tene lani pëpe so, na lê ti mbeni Chrétien so sarango ye ti lo ayeke nzoni, ye oko oko kue ayeke nzoni na lo lingbi ti sara ni. E hinga a yeke biani tongaso ngbanga ti so Paul atene na yâ ti mbeni mbeti nde so azo so ayeke sara pitan, ayeke voro ayanda, ayeke sara aye ti yorö nga na ambeni ye tongaso ayeke “ga ahéritier ti royaume ti Nzapa pëpe.” (aGalate 5:19-21). Tongaso, e lingbi ti tene na nda ni so Paul ayeke fa mbeni tâ tënë so azo kue ahinga ni, tâ tënë na ndo ti mara ti azo use: azo so ayeke nzoni na lege ti yingo nga na yâ ti sarango ye ti ala nga na azo so ayeke tongaso pëpe.

Yingo-ti-hinga nde nde, desizion nde nde

9. Tongana “ye kue ayeke nzoni”, kusala ti yingo-ti-hinga ayeke ti lo nyen?

⁹ Me Paul aye ti tene nyen tongana lo tene so “na lê ti azo so ayeke nzoni, ye kue ayeke nzoni”? Paul ayeke sara lani tënë ti aChrétien so asara si bibe ti ala nga na yingo-ti-hinga ti ala alingbi na andia ti Nzapa, andia so e wara na yâ ti Mbeti ti lo. A-Chrétien tongaso ahinga so na ndo ti atënë so Nzapa ake ni polele pëpe, aita alingbi ti mû adesizion nde nde. Ahon ti fâ ngbanga na ndo ni, ala bâ aye so Nzapa ake ni pëpe tongana aye so ayeke “nzoni”. Ala ku pëpe ti tene azo kue abâ aye tongana ti so ala bâ, aye so andu asarango ye so Bible afa ye mbilimbili pëpe na ndo ni. Zia e bâ tongana nyen ye ni alingbi ti duti tongaso.