Sala hange na ‘go ti awande’

“Ala tambela na peko ti wande pëpe, me ala kpe lo, teti ala hinga yanga ti awande pëpe.”​—JEAN 10:5.

JÉSUS so azingo na kuâ ayeke bâ mbeni wali aduti ndulu na dû ti kuâ ti lo so yâ ni ayeke senge. Lo hinga wali ni nzoni mingi. A yeke Marie ti Magdala. A sala ndulu na ngu use awe so Jésus atomba yingo sioni na yâ ti lo. Ngbele ye na ngoi ni so, lo mû peko ti Jésus na abazengele ti lo ti mû maboko na ala lâ oko oko (Luc 8:1-3). Ye oko, ti ndembe ni so, Marie ayeke toto. Vundu ahon ndo ti lo ndali ti so lo bâ Jésus na kuingo ni, me ti fadeso lo bâ kuâ ti Lo na yâ ti dû ni pëpe. Tongaso, Jésus ahunda lo: “Wali, teti nyen mo toto na ngule? Mo gi zo nyen?” Marie abâ atene zo ti batango yaka ni la. Tongaso, lo kiri tënë: “Monsieur, tongana Mo zia Lo na mbeni ndo, Mo fa na mbi ndo so Mo zia Lo dä, na fade mbi lungula Lo.” Jésus atene: “Marie!” Gi so Lo sala tënë na lo, hio Marie ahinga go ti zo so nzoni. Tele ti lo anzere na lo tene: “Maître”! Na lo gbu Jésus.​—Jean 20:11-18.

² Tondo so afa na mbeni lege so andu bê tâ tënë ti mbeni tënë so Jésus afa kozoni. Lo haka tele ti lo na mbeni berger na adisciple ti lo na angasangbaga wala ataba; na lo tene so berger ni ahiri angasangbaga ti lo na iri ti ala mveni na ala hinga go ti lo (Jean 10:3, 4, 14, 27, 28). Biani, na tapande ti mbeni taba so ahinga berger ti lo, Marie ahinga Berger ti lo, Christ. Ye so ayeke nga tâ tënë teti adisciple ti Jésus laso (Jean 10:16). Legeoko tongana ti so ngangu ti hinga go ti berger ti lo amû lege na mbeni taba ti ngbâ ndulu na berger ni, ngangu ti bango nda ti ye ti e na lege ti yingo ayeke mû lege na e ti tambela na senda ti Nzo Berger ti e, Jésus Christ.​—Jean 13:15; 1 Jean 2:6; 5:20.

³ Ye oko, tapande so afa nga so ngangu so mbeni taba ayeke na ni ti hinga na go ti azo ayeke mû lege na lo ti hinga gi akamarade ti lo pëpe, me nga wato ti lo. Ye so ayeke kota ye mingi ngbanga ti so e yeke na awato so aye ti handa e. Ala yeke azo wa? Ala yeke sala ye tongana nyen? Tongana nyen e lingbi ti bata tele ti e mveni? Ti wara kiringo tënë ni, zia e bâ mbeni ye nde so Jésus atene na yâ parabole ti lo na ndo yangbo ti angasangbaga.

“Zo so alï na yanga ni” pëpe

⁴ Jésus atene: “Zo so alï na yanga ni, zo so ayeke berger ti angasangbaga. Sinziri ni alungula yanga ni na lo, na angasangbaga amä yanga ti lo; lo hiri angasangbaga ti lo mveni na lege ti iri ti ala, na lo tambela na li ni ti fa lege na ala. Tongana lo si na angasangbaga ti lo mveni kue na gigi, lo tambela na li ni, na angasangbaga atambela na peko ti lo, teti ala hinga yanga ti lo. Ala tambela na peko ti wande pëpe, me ala kpe lo, teti ala hinga yanga ti awande pëpe.” (Jean 10:2-5). Bâ so Jésus asala kusala na tënë “yanga” wala go lege ota. Lo sala tënë na ndo go ti berger ni lege use, me ti lege ota ni, lo sala tënë ti ‘go ti awande’. Awande wa si Jésus ayeke sala tënë ti ala?

⁵ Na yanga ti kodoro so a sû na Bible, tënë yamba aye ti tene “ndoye teti awande.” Jésus ayeke sala pëpe tënë ti wande so ayeke tongana gene so e ye ti yamba lo (aHébreu 13:2). Na yâ parabole ti Jésus, wande ni ayeke pëpe mbeni gene. Lo ‘lï na yangbo ti angasangbaga na yanga ni pëpe, me lo ma na yâ ni na mbeni lege nde’. Lo yeke “wanzi na zo so asala nzi na mbito pëpe.” (Jean 10:1). Na yâ ti Bible, zo wa si ayeke kozo zo ti ga zo ti nzi so anzi ye na mbito pëpe? Satan Zabolo. Buku ti Genèse afa ni polele.

Kozo mango go ti wande

⁶ Genèse 3:1-5 afa tongana nyen a mä tâ ti kozoni go ti wande na sese ge. Tondo ni afa so Satan aga ndulu na kozo wali, Eve, na lege ti mbeni ngbo na lo sala tënë na lo na lege ti handa. A yeke tâ tënë so tondo so afa Satan biani pëpe na lege ti tënë “wande”, me asalango ye ti lo ni afa so na yâ ti aye mingi lo yeke tongana wande so a sala tënë ti lo na yâ parabole ti Jésus na Jean chapitre 10. Zia e bâ akamba so ayeke na popo ni.

⁷ Jésus atene so wande ni angoro ngorongo ti ga ti gbu anyama so ayeke na yâ ti yangbo ni. Legeoko nga, Satan angoro na lege ti mbeni ngbo ti ga ndulu na Eve. Gango ti Satan na mayele afa tâ zo so lo yeke: wande so alï na ngangu ti sala ye na handa. Na ndo ni, wande ni so ayeke na yâ ti yangbo ni aye gi ti nzi ataba ni na tïtî wabatango ala. Biani, lo yeke tâ sioni ahon mbeni zo ti nzi, ndali ti so ye so lo ye ayeke “ti fâ ye, na ti futi ye.” (Jean 10:10). Legeoko nga, Satan ayeke mbeni zo ti nzi. Na handango Eve, lo nzi dutingo be-ta-zo ti lo na Nzapa. Na ndo ni, Satan aga na kuâ na ndo ti azo. Tongaso, lo yeke zo ti fango zo.

⁸ Salango ye ti Satan na lege ti handa asigigi polele na yâ ti lege so lo ba na yâ ti atënë ti Jéhovah nga na abibe so apusu Lo ti sala ye. Lo hunda Eve: ‘Biani, Nzapa atene, mo lingbi te le-keke kue ti yaka pëpe?’ Satan asala ye mo bâ mo tene lo hinga li ti lo na ye ni so pëpe, nga lo ye ti tene: ‘Nzapa alingbi ti sala mara ti ye tongaso tongana nyen?’ Lo kiri lo tene: “Nzapa ahinga na lâ ni so i te lê ni, fade lê ti i alungula.” Bâ atënë ti lo so: “Nzapa ahinga.” Satan aye ti tene: ‘Mbi hinga ye so Nzapa aye. Mbi hinga abibe so ayeke pusu lo ti sala ye, na a yeke asioni bibe.’ (Genèse 2:16, 17; 3:1, 5). Mawa ni ayeke so Eve na Adam ake ti mä go ti wande so pëpe. Nde na so, ala mä ni na a ga na vundu na ala mveni nga na ahale ti ala.​—aRomain 5:12, 14.

⁹ Satan ayeke sala kusala na a-oko kode so ti handa na azo ti Nzapa laso (Apocalypse 12:9). Lo yeke “babâ ti mvene”, nga azo so, legeoko tongana lo, atara ti handa awakua ti Nzapa ayeke amolenge ti lo (Jean 8:44). Zia e bâ ambeni lege so na yâ ni a lingbi ti mä go ti awande laso.

Lege so go ti awande ayeke toto laso

¹⁰ Atënë ti handa. Bazengele Paul atene: “I zia tënë nde nde ti azo ayengi i pëpe.” (aHébreu 13:9). Mara ti atënë nde nde wa? Teti so ala lingbi ti ‘yengi’ wala ti gboto e, a yeke polele so Paul ayeke sala tënë ti afango ye so ayeke woko nzoni duti ti e ti yingo. Zo wa si ayeke sigigi na mara ti afango ye nde nde so? Paul atene na mbeni bungbi ti ancien: “Fade azo alondo na popo ti i mveni, ala fa tënë ti kirikiri si adisciple ague na peko ti ala.” (Kusala 20:30). Biani, legeoko tongana ti ngoi ti Paul, laso ambeni zo so kozoni ayeke na yâ ti kongregation ti aChrétien ayeke tara fadeso ti handa angasangbaga ni na lege ti “tënë ti kirikiri”, so ti tene andambo ti tâ tënë nga na angbongboro mvene. Tongana ti so bazengele Pierre atene, ala yeke sala kusala na “tënë ti handa”, atënë so akpa tâ tënë, me so, ti tâ tënë ni, a yeke gi asenge senge tënë.​—2 Pierre 2:3.

¹¹ Pierre afa ambeni kode ti a-apostat na tenengo so ala yeke “ga na lingo na tënë ti secte nde nde ti futi ye”. (2 Pierre 2:1, 3). Legeoko tongana zo ti nzi ti parabole ti Jésus na ndo yangbo ti angasangbaga so ‘alï na yâ ni na yanga ni pëpe, me lo ma na yâ ni na mbeni lege nde,’ a-apostat ayeke ga ndulu na e na lingo (aGalate 2:4; Jude 4). Ye nyen si ala yeke gi? Pierre akiri atene: ‘Ala sala si i ga ye ti ngele’, so ti tene ala ye ti mû e ti sala na kusala. Biani, atâa atënë wa so a-apostat alingbi ti tene, tâ ye so awande so alï na ngangu ayeke gi ayeke “ti sala nzi, na ti fâ ye, na ti futi ye.” (Jean 10:10). Sala hange na mara ti awande so!

¹² Asioni kamarade. Go ti awande alingbi ti toto na lege ti azo so e yeke sala kamarade na ala. Asioni kamarade ayeke ga na kpale, mbilimbili na amaseka (1 aCorinthien 15:33). Dabe mo so Satan ague kozoni kue na mbage ti Eve, so na popo ti akozo zo use so ayeke dä lani, lo la lo de maseka nga lo hinga ndo mingi pëpe. Lo ga na Eve ti yeda so Jéhovah akanga lege ngangu na liberté ti lo. Me ti tâ tënë ni, a yeke tongaso oko pëpe. Jéhovah aye azo mingi, nga lo bi bê ti lo na ndo nzoni duti ti ala (Esaïe 48:17). Legeoko nga laso, awande ayeke tara ti ga na i amaseka ti yeda so ababâ na mama ti i so ayeke aChrétien akanga lege ngangu mingi na liberté ti i. Tongana nyen awande so ayeke sala ngangu na ndo mo? Mbeni molenge-wali Chrétien atene: “Akamarade ti mbi ti ekole asala si mabe ti mbi awoko teti mbeni kete ngoi. Lakue ala yeke tene na mbi so nzapa so mbi yeke sala akanga lege na mbi ngangu mingi, na a yeke na lege ni pëpe.” Ye oko, ti tâ tënë ni, babâ na mama ti mo aye mo mingi. Ni la, tongana akamarade ti mo ti ekole ayeke tara ti ga na mo ti zia bê ti mo na babâ na mama ti mo pëpe, zia ala handa mo tongana a sala na Eve pëpe.

¹³ Na ndo asioni kamarade, wasungo psaume David atene: “Mbi duti pëpe na azo ti handa, na mbi tambela pëpe na awandendia” wala azo so ayeke honde tâ zo so ala yeke (Psaume 26:4). Mo bâ pëpe so a yeke salango ye so ayeke na yâ ti mênë ti awande? Na tapande ti Satan so asala kusala na mbeni ngbo ti honde tâ zo so lo yeke, ala nga kue ayeke honde tâ zo so ala yeke. Laso, na salango kusala na Internet, ambeni zo so ayeke sala aye ti sioni nde nde ayeke honde tâ zo so ala yeke nga na tâ ye so ala ye. Na lege ti a-adresse so ayeke na ndo Internet, akota zo so ayeke sala ye kirikiri alingbi même ti fa tele ti ala tongana amaseka ti gboto mo na yâ ti gbanda. Ni la, amaseka, i sala hange mingi si dutingo ti i na lege ti yingo aga sioni pëpe.​—Psaume 119:101; aProverbe 22:3.

¹⁴ Atënë ti wataka so a bi na li ti zo. Atâa so ambeni sango so a yeke mû na ndo aTémoin ti Jéhovah ayeke nzoni, ngoi na ngoi andokua ti asango ayeke zia lege na awande ti fa go ti ala. Na tapande, na yâ ti mbeni kodoro, mbeni tondo na yâ ti asango atene na wataka so na ngoi ti Use Bira so Amû Sese Kue aTémoin ti Jéhovah amû mbage ti komandema ti Hitler. Ti mbeni kodoro nde, mbeni tondo abi tënë na li ti aTémoin atene ala yeke buba ada ti nzapa. Na yâ ti akodoro mingi, ndokua ti asango afa aTémoin tongana azo so ake ti mû yorö ti kaï kobela na tele ti amolenge ti ala, nga ala yeke kanga lê na mbana na ndo ti akota siokpari ti amba ti ala (Matthieu 10:22). Atâa so kue, azo ti bê ti mbilimbili so ahinga e nzoni ahinga so a yeke atënë ti wataka si a bi na li ti e.

¹⁵ A lingbi e sala nyen tongana e tingbi na atënë so a kangbi ni na lege ti go ti awande tongaso? A lingbi e bata na bê ti e wango ti aProverbe 14:15: “Zo so li ti lo ayeke dä pëpe, lo yeda na tënë kue, me zo ti ndara abata lege ti lo nzoni.” Ti yeda na tënë kue so a fa ni na yâ ti asango tongana tâ tënë ayeke lege ti ndara pëpe. Atâa so a lingbi e ke biani pëpe asango so alondo na sese so, a lingbi e hinga nga so ‘sese so kue ayeke na tïtî wato-sioni.’​—1 Jean 5:19.

“E tara atënë so a sû na gbe ti yingo”

¹⁶ Ye oko, tongana nyen e lingbi ti hinga biani so e yeke na songo na mbeni kamarade wala na mbeni wato? Bâ kete, Jésus atene so angasangbaga ayeke mû peko ti berger ni “teti ala hinga yanga ti lo.” (Jean 10:4). A yeke pëpe bongo ti berger ni wala lê ti lo si apusu angasangbaga ti mû peko ti lo, me go ti lo. Mbeni buku na ndo akodoro so Bible asala tënë ni atene so mbeni gene abâ ti lo so angasangbaga ahinga berger ti ala na lege ti bongo ti lo, pëpe na lege ti go ti lo. Mbeni berger atene na lo so a yeke go ti lo si ala hinga. Ti fa ni, lo na gene ni achangé bongo na popo ti ala. Tongana lo yü bongo ti berger ni awe, gene ni ahiri angasangbaga ni, me ala yeda pëpe. Ala hinga go ti lo pëpe. Me, tongana berger ni ahiri ala, atâa so lo yü bongo ti berger ni pëpe, ala ga fade fade. Tongaso, mbeni zo alingbi ti kpa berger, me na lê ti angasangbaga, mbeni ye so afa atene lo yeke biani berger ayeke dä pëpe. Ti tâ tënë ni, angasangbaga ayeke gi ti hinga go ni so, na ala yeke haka ni na go ti berger ti ala. Tënë ti Nzapa atene na e ti sala nga tongaso: ti “tara atënë so a sû na gbe ti yingo ti bâ wala ala londo na Nzapa”. (1 Jean 4:1, NW; 2 Timothée 1:13). E lingbi ti sala ni tongana nyen?

¹⁷ Biani, tongana e hinga go wala tënë ti Jéhovah nzoni mingi, e lingbi nga ti hinga nzoni mingi kangbi so ayeke na popo ni na go ti mbeni wande. Bible afa tongana nyen e yeke wara mara hingango ye so. Lo tene: “Fade mê ti i amä yanga na peko ti i, so atene, So ayeke lege ni, i tambela dä.” (Esaïe 30:21). “Yanga” wala tënë so e yeke mä na peko ti e alondo na yâ Tënë ti Nzapa. Na ngoi kue so e yeke diko Tënë ti Nzapa, a yeke tongana, na lege ti fä, e yeke mä go ti Kota Berger ti e Jéhovah (Psaume 23:1). Ni la, tongana e yeke manda Bible mingi, e yeke hinga nga go ti Jéhovah nzoni mingi. Ti hinga go ti Jéhovah nzoni mingi tongaso ayeke mû ande lege na e ti hinga go ti awande gi na loro.​—aGalate 1:8.

¹⁸ Hingango go ti Jéhovah andu nga aye wa? Tongana e mä ni awe, a hunda nga ti sala ye alingbi na ye so a fa ni. Kiri mo bâ Esaïe 30:21. Tënë ti Nzapa atene: “So ayeke lege ni.” Biani, na lege ti mandango Bible, e yeke mä afango lege ti Jéhovah. Na pekoni, lo mû yanga so: “I tambela dä.” Jéhovah aye si e sala ye alingbi na ye so e mä. Tongaso, na salango ye alingbi na ye so e manda, e yeke fa so e mä gi go ti Jéhovah pëpe, me e yeke sala nga ye alingbi na ni (Deutéronome 28:1). Ti mä go ti Jéhovah aye nga ti tene ti mä go ti Jésus, ngbanga ti so Jéhovah mveni atene na e ti sala tongaso (Matthieu 17:5). Jésus, Nzo Berger, atene na e ti sala nyen? Lo fa na e ti sala adisciple na ti zia bê kue na “ngbâa be-ta-zo na ti ndara”. (Matthieu 24:45, NW; 28:18-20). Tongana e mä go ti lo, e yeke wara fini ti lakue lakue.​—Kusala 3:23.

“Ala kpe lo”

¹⁹ Tongaso, a lingbi e sala ye tongana nyen na gbele go ti awande? E sala ye tongana ti so angasangbaga ayeke sala. Jésus atene: “Ala tambela na peko ti wande [‘lâ oko pëpe’, Fini Mbuki, 2001], me ala kpe lo.” (Jean 10:5). A lingbi e sala aye use. Kozoni, e ‘tambela na peko ti mbeni wande lâ oko pëpe’. Biani, a lingbi e ke mbeni wande na bê oko. Na yanga ti Grec so a sû na Bible, tënë ‘lâ oko pëpe’ aye ti fa lege so zo ake ye tâ na bê oko (Matthieu 24:35; aHébreu 13:5). Use ni, a lingbi e “kpe lo” wala e turne peko ti e na lo. So ayeke gi oko lege ti sala ye na gbele azo so afango ye ti ala ague oko pëpe na go ti Nzo Berger.

²⁰ Ni la, tongana e tingbi na azo so ayeke fa abibe ti a-apostat, a lingbi e sala ye so Tënë ti Nzapa atene: ‘I bâ lege ti azo so asala si azo akangbi, na ala sala si azo atï, ye so alingbi pëpe na tënë so i manda giriri; i zia ala so.’ (aRomain 16:17; Tite 3:10). Legeoko nga, amaseka Chrétien so ayeke na gbele kpale ti asioni kamarade alingbi ti bata wango so Paul amû na maseka Timothée: ‘Mo kpe lege ti nzara nde nde so asala apendere.’ Na tongana e tingbi na atënë ti wataka so a bi na li ti e na yâ ti asango, e yeke dabe e ande na wango ti ndara so Paul akiri amû na Timothée: ‘Ala [azo so ayeke mä go ti awande a]zia mê ti ala ti mä tënë ti pande. Me mo duti na donzi na yâ ye kue.’ (2 Timothée 2:22; 4:3-5). Atâa go ti awande atoto pendere tongana nyen, e yeke kpe ye kue so alingbi ti kinda mabe ti e.​—Psaume 26:5; aProverbe 7:5, 21; Apocalypse 18:2, 4.

²¹ Na kengo go ti awande, aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala ayeke sala ye alingbi na atënë ti Nzo Berger so ayeke na Luc 12:32. Na yâ versê so, Jésus atene na ala: “Kete kundu, zia mbito asala i pëpe, teti a yeke nzoni na lê ti Babâ ti i ti mû royaume ni na i.” Legeoko nga, “ambeni ngasangbaga” ayeke ku kungo ti mä atënë ti Jésus so: “Ga, i so tënë nzoni ti Babâ ti Mbi ayeke na ndo i, i ga ahéritier ti royaume so A leke teti i giriri na lâ ni so A sala gere ti sese.” (Jean 10:16; Matthieu 25:34). So tâ mbeni futa so amû ngia na bê si ayeke ku e tongana e ke ti mä ‘go ti awande’!

Mo dabe mo na ni?

• Na lege wa Satan alingbi na wande so a sala tënë ti lo na yâ ti parabole ti Jésus na ndo yangbo ti angasangbaga?

• Tongana nyen go ti awande ayeke toto laso?

• Tongana nyen e lingbi ti hinga go ti awande?

• A lingbi e sala ye tongana nyen na gbele go ti awande?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1, 2. (a) Marie asala ye tongana nyen na ngoi so Jésus ahiri lo na iri ti lo? Na ye so asi afa tâ tënë ti tënë wa so Jésus afa kozoni? (b) Ye nyen ayeke mû lege na e ti ngbâ ndulu na Jésus?

3. Parabole ti Jésus na ndo yangbo ti angasangbaga asala si ahundango tënë wa aga na li ti e?

4. Na lege ti parabole ti berger, zo wa si angasangbaga ni amû peko ti lo, na zo wa si ala mû peko ti lo pëpe?

5. Ngbanga ti nyen e yeke yamba pëpe mara ti wande so a sala tënë ti lo na Jean chapitre 10?

6, 7. Ngbanga ti nyen a yeke na lege ni so a lingbi ti hiri Satan wande nga zo ti nzi?

8. Tongana nyen Satan aba yâ ti atënë ti Jéhovah nga na abibe so apusu lo ti sala ye?

9. Ngbanga ti nyen a lingbi e ku ti mä go ti awande laso?

10. Mbeni oko ti alege so go ti awande ayeke toto na ni ayeke so wa?

11. Tongana nyen atënë so ayeke na 2 Pierre 2:1, 3 afa kode ti a-apostat nga na ye so ala yeke gi?

12. (a) Tongana nyen e lingbi ti mä go ti awande na lege ti akamarade ti e? (b) Kamba wa ayeke na popo ti akode ti Satan na ti awande ti laso?

13. Tongana nyen David asala ye na ndara? Na yâ ye wa e lingbi ti mû tapande ti lo?

14. Ngoi na ngoi, tongana nyen ndokua ti asango ayeke fa go ti awande?

15. Ngbanga ti nyen a yeke lege ti ndara pëpe ti yeda na tënë kue so a fa ni na yâ ti asango?

16. (a) Tongana nyen salango ye ti angasangbaga afa tâ tënë ti atënë ti Jésus so ayeke na Jean 10:4? (b) Bible awa e ti sala nyen?

17. (a) Tongana nyen e yeke hinga go ti Jéhovah nzoni mingi? (b) Hingango ye na ndo Jéhovah ayeke mû lege na e ti sala nyen?

18. (a) Hingango go ti Jéhovah andu aye wa? (b) Na lege ti Matthieu 17:5, ngbanga ti nyen a lingbi e mä go ti Jésus?

19. A lingbi e sala ye tongana nyen na gbele go ti awande?

20. A lingbi e sala ye tongana nyen tongana e tingbi na (a) a-apostat so ayeke handa zo, (b) asioni kamarade, (c) asioni tondo so asigigi na yâ asango?

21. Futa wa ayeke ku ala so ake ti mä go ti awande?

[Foto na lembeti 15]

Marie ahinga Christ

[Foto na lembeti 16]

Wande ni ayeke ga ndulu na angasangbaga ni na mbilimbili yanga ni pëpe

[Foto na lembeti 18]

E yeke sala ye tongana nyen na gbele go ti awande?